No. 4524
25ste Jaargang.
WagBlaó voor <3Zooró- en Suió-fJCollanó.
Gouden feest der
St. Vin c entius-vere eniging.
lT"'e
Het Noodlot,
abonnementsprijs.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
f 1,10
1,40
2,80
0,03
IÉSP
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-ü i t g e v e r, W. KÜPPERS.
TlrMAlN HENDRiT.
AG1TE MA NON AGITATE
PRTJS DER ADV ER TEN TIEN
Van 1—6 regels50. Cents.
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangbe^
G. L. DAUBE <$f Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre.
Wegens den feestdag der BH.
APOSTELEN PETRUS
EN PAUL US verschijnt de NIEUWE
HAARLEMSCHE COURANT morgen
niet.
Dinsdag-avond had in de groote zaal
der 80C. Vereeniging», met tegenwoordig
heid van Z. D. H. Mgr. C. J. M. B o t-
t e m a n n e,de plechtige vergadering plaats
ter viering van het Gouden Peest der
St. Vincentius-vereeniging.
Wy vermeldden hierover reeds in 't kort
in ons vorig nummer toen plaatsruimte
geen uitvoeriger verslag toeliet.
Voor het podium, waarop Hoofdbestuur
en Bestaren van de Conferenties zouden
plaats nemen was eene kwistige groen
en bloemversieiing aangebracht, in 't mid
den waarvan de beeltenis van den groo-
ten Weldoener der menschheid.
De zangers, gevormd uit heeren leden
der zangkoren van de parochiale kerken
dezer stadonder leiding van den heer
P. J. v a n K e s s e 1, stonden op de gaan-
dery achter in de zaal. De heeren C. B.,
en C. Phlippeau, werkten als solis
ten mee.
Onder de eerw. Geestelijkheid der stad
merkten wjj op de hoogeerw. heer Mgr.
A. J. C a 11 i e r, vicaris-generaal van het
Bisdom enTo.A.Bosma n, plebaan der
kathedrale kerk eSt. Bavo
Heeren Ceremoniemeesters zorgden met
de Feestcommissie voor eene uitmuntende
regeling van de faeetvergadering.
Bjj het binnenkomen van Z. D. H. den
Bisschop zette het Zangkoor 't Ecce Sa-
cerdos» van Fr. Koenen in.
Alle aanwezigen en de zaal was eivol
stonden op toen Z. D. H. de Bisschop
de middenrei passeerde en zich naar de
lange groene tafel op het podium begaf,
vergezeld van heeren leden van den Hoofd-
raad, het Hoofdbestuur en Besturen der
Conferenties, de hoogeerw. heeren Mgr. M.
J. A. Lans, president van het Seminarie
te Warmond door wien de feestrede
zou worden uitgesproken Mgr. A. J.
Cal lier, vicaris-generaal en de Secre
tarissen van het Bisdom.
De vergadering werd geopend door den
pres'dent van het Hoofdbestuur, den heer
J. A. M. L a n s, met een woord gericht
tot den Bisschop Z. D. H. dankend in de
voornaamste plaats voor den daadwerke-
1 ijken steun steeds der Vineentius-Ver-
eeniging betoond.
FEUILLETON.
8
Vervolg.)
De luitenant wjjkt een schrede terug,
Een moordroept hjj uit, verstikt
Een moordklonk het nu van Abels
lippen.
Tbérèse vangt dien dubbelen uitroep op,
zjj komt nit haar verdooving tot het bswustzjjn
terug, springt op en vraagt met holle bevec-
d0—ÖMooidl Moord! Wie wide dat!
De dokter g'ÜP1 haar hsad en zegt mee-
ladendi j
Wees sterk, freule, de waarheid kan u
toch niet verborgen gehouden worder1da»rom
is het beter dat gï het "eeee ^e thans °P
eens verneemt, dan later gaandeweg. Ja, uw
"me grootpapa werd vermoord, door mwdadige
handen verstikt. Om Godswil, roept hg uit
»ls hjj Théièse tiet vrsnkelen, kom toU»Re,
i'etile, aoh, hst vardriei brr-:-- *«ar het hart.
fcii houdt haar in «$n armen,.haar hoofd
*AU k.'Vr— - - baar 'gen staren strak en
lippei. irillen krampachtig,
haar norst swoegt hevig, hoorbaar, beide ban
den eiic teven hst h*rl gedrukt.
vermoord 1 stamelt «5 met de
i
Mooiste inspanning.
Abal wendt zijn gei*
hiet vancien.-
kan
Uwe tegenwoordigheid zeide de heer
Lans, is ean nieuw bewijs van uw sym
pathie. De geestelijke en stoffelijke be
langen vonden by U de hoogste bescher-
miug en vergun mij U als eere-voorzit-
ter, namens de besturen van kerkelijke en
liefdadige instellingen, de betuiging onzer
kinderlijke liefde te geveD.
Spreker herdacht den stichter, H e n r.
v. d. Yoort en allen die gedurende 50
jaren de armen met zooveel liefde waren
voorgegaan, dank brengende aan de gees
telijkheid voor de banden van vriendschap
en liefde die de Yincentianen met hen
verbindt en hoopte dat die verstandhou
ding aldus mocht blyven.
By de herdenking aan de vriendschap
van alle katholieken voor de Vincentius-
vereeniging kon het niet anders, zeide
Spr., of we moesten dank in feest bren
gen maar ook voor de armen. Hun wel
zijn is ons geluk en door de milddadig
heid waren wy op den dag van ons feest
in staat aan 1200 armen huisgezinnen eene
extra-bedeeling te geven, we leefden mefci
hen eenige dagen in afzondering] en na
derden met hen de H. Tafel.
Er rust nog een plicht op ons, het is
u een verslag over de vijftig jaren te doen
kennen, dat onze secretarisde heer W.
H, G e u r t s, wel zal willen uitbrengen.
Zooals wy reeds gisteren zeiden, ver
diende dit Verslag eene meer uitvoeriger
vermelding omdat het in een niet tegrooten
omvang een bijzonder helderen blik over
al de werkzaamheden geeft door de Vin
centius-vereeniging verricht.
De heer G e u r t s verdient daarvoor van
Vincentianen en van weldoeners zeker by-
zonderen dank en rechtmatigen lof.
Wy ontleenen uit het Verslag het on
derstaande, dat volgenderwyze aanvangt
Op den dag der feesteljjke herdenking van
het 50-j irig bestaan der Haarlemscbe St. Vin-
centiui-vereeniging, voegt het een blik terug
te werpen op de vele jaren van arbeid op het
ruime veld der liefdadigheid doorleefd, en, zjj
het dan ook met bescheidenheid, eene dank
bare herinnering op te wekken voor hat vele
goede, dat in die halve eeuw tjjds door de
opofl' rende liefde en toewjjding onzer leden
verricht werd, doch alvorens daarvan een be
knopt overzicht gegeven wordt, zjj den Gever
aller goede gaven, den goeden God den dank
ouzer harten gebracht, door wien het alleen
mogeljjk was, vruchtbaarheid te verkrijgen op
een arbeid, die, hoe grootsch en schoon, niet
zelden met ondankbaarheid werd beloond dank
ook aan onze weldoeners, wier giften en gaven
de Vereemging in Btaat stelde, haar werk van
liefde uit te voereD, en uitbreiding daaraan
te geven, en zoo op dezen plechtigen avond
de gesohiedenis der Vereeniging en hare lief-
De luitenant staat als verplet, roerloos als
een steenen beeld.
En Annaf
Haar donkere oogen rusten mat een som
bere uitdrukking op den officier, haar tanden
zijn vast op elkaar geklemd als vreest zjj de
ongehoorde verdenking uit te spreken, die er
in dit oogenblik hjj baar opkomt.
Tke ere ligt half bewusteloos in de armen
van den d°k»er. Hij drasgt haar, meer dan
hij haar geleidt, de kamer uit. Op den drem-
pel ziet zjj ons, haar oogen zoeken den doode
ea dwalen dan naar den luitenant.
Vloek v'°e'c den moordenaar
Vreeeeljjk dof, afgebroken, stamelend klinkt
dit uit haar als dichtgeschroefde keel.
De luitenant beeft eensklaps en zjjn hoofd
zinkt nog dieper op zjjn borst als had deze
vloek hem getroffenals gevoelde hjj zich
ichuldig.
Alleen Anna bemerkt het, een blik van doode-
ljjken haat treft den officier uit haar oogen
en ook zjj mompelt:
Vloek 1
Zjj "snelt haar meesteres na, die «foor den
dokter in up aangrenzende s.amer op de sofa
is neergelegd.
Tfaérèie zit c.r.nr aan de wanhoop ten prooi,
haar groote, traanlooze oogen staren -ielloos
voor baar uit.
Als Anna binnenkomt zegt de dokter tegen
haar
Ik weet niet wat ik doen zal, de freule
is vertwijfeld, zjj kan die groote «mart met
verdragen- Gjj zjjt meer h-mr vriendin dan
dewerken tot dankbare feeetvreugde stemt
moge ook in uwe harten het gevoel opwellen,
dat niet alleen tot dealneming in ons feest
aanspoort, maar ook den Geest der werkdadige
liefde oproept, die ons in de toekomst mat
zijn onmisbaren steun ter zjjde zal staan.
Het was den 5n. Jan. 1850, dat zich een
zestal Heeren in St. Jacobs Godshuis vereenig-
de tot, het stichten eener afdeeliog van St
Vincentius-vereeniginghunne namen mogen
hier varmeid worden als die van hen, welke
liefde en toewjjding genoeg hadden, om een
werk op te zetten, waarvan de beteekenis eerst
in volgende jaren bljjken zou.
Het waren de heeren v. d. V o o r t, Eisen-
s o h n, mr. van Meeuwen, Kanshui
zen, Stooters en Vermeulen.
Haarlem's patroon kozen zjj als den hunne;
en stelden de afdeeling onder bescherming van
den Heiligen Btvo.
Den 251 Maart daaropvolgende, werd de
vereeniging bjj den algemeenen Raad te Parjji
iogeljjfd en verkreeg zij de erkenning volgsns
de Nederlandsche Wetgeving, om als rechtsper
soon te kunnen optreden.
Het zaadje van den liefdeboom was uit ge-
st. ooid, en de tjjding daarvan, werd met vreugde
ontvangen.
Den 9a Mei van hetzelfde jaar, had door
den eerw. pater Sprengers, pastoor der
St. Autonins-paroshie, de plechtige inzegening
plaats van het gebouw in de Zoatestrast, door
de jeugdige Vereeniging op rentelooze aandeelen
van de Stedeljjke regeering gekochteen ge
bouw, dat ons om de zoovele, daaraan verbon-
daD herinneringen, lief is geworden, en als het
Vincentiuihuis in onze stad algemeen bekend is.
Den 131 van dezelfde maand, geschiedde de
installatie door den heer A. H. Hafken-
scheid, president van den Bjjzonderen Raad
te Amsterdam.
Allengs sloten zich meerdere leden bjj de
Conferentie aan en bleek het arbeidsveld der
naastenliefde weldra breed en uitgestrekteen
ongeoorloofde samenleving door een huweljjk
te doen ophouden was de eerste vrucht van
dan liefdeboom.
De verdiensteljjke Rapporteur voor de Vin-
cenfiuE-vereeniging, de heer G e u r t s, zeide in
zijn Verslag voorts, dat eene werkinrichting on
der den naam van //Koehaarspinnerjj// in het
leven werd geroepen, en ofschoon schjjnbaar af
wijkende van het doel, werd dit toch niet uit
het oog verloren; 48 gezinnen werden bezocht,
230 personen ondersteund met bons voor grut
terswaren, brood, brandstoffen en menige huis
huur betaald.
Zonder steun kon de Conferentie evenwel niet
bestaan en de giften stroomden, na eene meer
de bekendheid, in ruime mate op het altaar
der liefdadigheid.
Ij 1854 werd eene Spijskokerjj opgericht en
in 1863 onderging deze eene bclangrjjke uit
breiding-
De loterijenvan om niet bjjeen gebrachte
voorwerpen, stjjfden mede de kas.
Gevoelige verliezen leed de Conferentie, be-
haar dienstbode, spreek gjj haar troost in
A.nna knikte, nam plaats naast Théièse en
kuste haar handen.
Haar stomme, teedere deelname was voor
Thé è'9 Goos "V^er dan de innigste woordm
hsdden kunnen zgn.
Da dokter keert naar de sterfkamer terug.
Hjj wendt Mch toj den luitenant, die, als
ontwa8^'6 U1t een droom, met de vlakke
hand over het Voorhoofd strijkt en vermoeid
voor zicb uit staart
Mijnhoor, cr moet terstond mededeeling
gedaan worden van den moord aan den rech
ter van i.nïlIU®tie. Ik moet hier blyven, de
freule bevindt zich ia een zorgwekkenden toe-
stand en kan °ogenblik mjju hulp noodig
bebben. Wilt gg voor de aangifte zorgen r
Tot uw dienst, dokter, stottert de luite
nant, ik zal terstond doen.
Hjj neemt zgo pet, die hjj naast de pendule
op den scnoorsteen heeft gelegd en dekt zich
bet hoofd.
Vervolgens schuift hjj den grendel van de
deur, die op de gang uitkomt en verwgdert
zich.
De oude Abel grendelt de deur wener.
W jj zullen de kamer verlaten, Abel, zegt
de dokter, terwjjl hjj het beddeleken over het
aangezicht van het ljjk legt. Er mogen hisr
geen veranderingen gemaakt worden, voordat
de justitie er is.
Zij gaan in de kamer waar Théièje en Anna
zjjn. De dokter nam deu grjjsen bediende mee
naar een hoek.
Laten wjj zacht spreken, opdat niemand j
etuurders en oprichters, door den dood van
Z. D. H. Mgr. Van Vree.
Nieuwe takken als evenzoo veel bewjjzen
van kracht en bloei, werden inmiddels aan den
liefdeboom zichtbaar. Bibliotheek en kleeding-
magazjjn werden opgericht.
De St. Aloy3ius-vereeniging, meer bekend
onder den naam van „kleine conferentie," ont-
s'ond in 1864.
Kent ge de leden dier „kleine conferentie//
vroeg de heer G e u r t s.
Het zjjn die kleine joDgensdie wekeljjks
met een butji aan uwe woningen komen, die
zich door geen slecht weêr, noch minder door
een znur gezicht uwer dienstbode laten afschrik
ken, die n met een beliefd, brutaal gezicht het
butje voorhouden en niet heengaan zonder een
off rijs van u ontvangen te hebben. Wat zjj zoo
spelende inzamelen is eeue niet te versmaden
stjjviog onzer inkomsten 1
Die lieve jeugd zjj dankbaar in dit verslag
herdacht.
Wjj zjjn gekomen aan het jaar 1866.
Overal waarde de cholera, met al hare ver
schrikkingen in de stad rond het was een jaar
des doods, maar ook een jaar, waarin de Geest
dar St. VincanHus-vereemging tot een nieuw
levin werd opgewekt.
Hoe sneller de slagen neerkwamen des te
vuriger openbaarde zich bjj de Broeders van
St. Vincentius, hun opofferende liefde.
Als een weldoende Engel gingen zjj in de
gezinnen en brachten daar uit de Spjjskokerjj
versterkend en krachtig voedsel, stortten den
balsem van troost en bemoediging in de zwaar
beproefde harten, hielpen de Ijjdenden, en waren
in meer dan één gezin, de gelukkige getuigen,
hoe het gezicht van den naderenden dood, een
niauw leven voor de ziel ontwaken deed wat
toen, in die dagen van angst en ontzetting,
door de Vereeniging werd verricht, oogstte niet
alleen lof en dank van het Stedelijk Bestuur
en van de inwoners onzer stad, maar zal ook
in de Geschiedenis der Vereeniging bljjven
voortleven, als een heerljjk getuigenis van de
kracht, die in haar was, van de Liefde, die
dat al vermocht 1
De jiren 1887, '68 en '69, zeide de heer
G e n r t s, leverde geene bijzondere voorvallen
voor onze Geschiedenis op.
Het ledental klom tot 29 personen, de be
zoeken strekten zich in den zomertjjd uit tot
20 a SO gezinnen, en in den winter van 70
tot 120.
In 1870 kwam de stichting der Parochiale
Scholen tot stand en door de oprichting van
het liefdewerk: //Beschermsohap der Scho
lieren// tracht de Vereeniging het kath. onderwjjs
in de gezinnen te bevorderen en werden de
schoolgelden van minvermogenden, voldaan.
Een der minst bekende liefdewerken is die
van de besteding der kinderen. Er werden er
geplaatst te Oegstgeest, Heibloem en Manster
in Westfalen.
In 1875 was het zilveren jubeljaar der Ver
eeniging gekomen.
Da Rapporteur G e u r t s herdacht dit feest en
ons hoort, begint bjj. Zag mjj eens open en
eerlykwien houdt gij voor den moordenaar f
Onderzoekend rusten «gn heldere oogen op
AtÜi' Ik had een verdeeking, die mjj al8 een
bliksemstraal door het hoofd schoot, mompelt
deze, maar ik erkende terstond, dat ik mjj be
droog, dat mjjn persoonljjke afkeer tegen den
betrokken persoon alleen dat vermoeden bjj
mg had opgewekt.
Op wien was dat vermoeden gevestigd
vraagt de dokter in spanning.
i?kjÏCm ^aar het Befst over zwjjgen, ant
woordt de oude, maar ik weet dat gjj ee°
goed vriend des huizes zjjt, en daarom dur
ik wel te spreken. Gjj zult het ook aan "1.eJ
mand vertellen, dat ik in het eer.te oogenbliX
ja, op sommige punten Jrkwi„ter
etenloos. Ik weezijn oom, de geheimraad,
lijd niet. meer van fiem weten-Uw verdenking,
Abel, ljjkt niet ongegrond te sgn als ik mg nu
herinner, hoe de luitenant er uit zag zjjn
gelaat was doodsbleek, zjjn blik onzeker
dan.
Ga niet voort, dokter, valt Abel hem in
de rede. Gjj vergist u, eooais ik mjj vergiste.
Had ik maar gezwegen. Met dnizeud. eeden
wil ik het bezwerendat hjj het niet w&s.
Neen, bjj God, hjj was het niet.
toefde eene wjjle bjj de herinneringen et&an.
In 1876 bleek, door den steeds hooger en
hoogeren wasdom van den liefdeboom, eene
splitsing der Vereeniging noodzakeljjk. Het
was eene meer op den voorgrond tredende be
hoefte om eene conferentie te hebben in eigen
Parochie, opdat voor de armen meer nog zou
kunnen worden gedaan naarmate men hun be
hoefte intiemer kende. In een plechtige ver
gadering weiden door den toenmaligen Presi
dent van den Hoofdraad, den heer Lux, de
drie afdeelingen der Vereeniging geïnstalleerd
en onder het Bastuur van den Bjjzonderen
Raad gesteld. Door het bouwen der nienwe
Kathedraal bleek eene nieuwe parochie noodig
en deze kwam tot stand op 24 Juli 1898.
Met deze Conferentie van St. Bavo telt de
Vereeniging nn vier afdeelingen en bedroeg het
aantal leden op den In Jan. Tan ditjnbeljiar
S5. Zjj bezoeken 's zomers 91, 's winteil 181
gezinnen.
Een zware slag trof de Vereeniging ander
maal door het overljjden van Mgr. G. P. W i 1-
ra e r in zjjn opvolger Mgr. P. M. S n i c k e r s
vond de VereanigÏDg weer een krachtigen steun
en toen deze Haarlemscli zetel met dien van
het Aartsbisdom verwisselde, vonden wjj op
nieuw een welwill enden stenn bjj n, Monseig
neur, zeide de heer G e u r t s, zich tot'Z.D. H.
den Bisschop wendende.
Het jaar 1881 heette het jaar der patrona
ten bjj uitnemendheid.
De St. Vincentius-vereeniging «telde zioh van
nu af meer met den arbeidenden stsnd in betrek
king en richtte het Liefdewerk der St. Josephs
Ambachteleerlingen op. De eerste bjjeenkomst
werd den 4 Mei van hetzelfde jaar met een
70-tal gehouden. Als leden werden bjj voorkeur
asngenomen jongens uit de bezochte gezinnen
door de Vereeniging, later werd de toetreding
ook voor anderen opengesteld. Niet lang na de
oplichting, bleek he', dat eene Teekensohtol
eene eerste vereiechte was. Zjj kwam tot stand
en van at het begin tot op den huidigen dag,
worden de lessen in hand- en bouwkundig
teekenen, onder leiding van bekwame onder-
wjjzers, geregeld door een 60-'.al leerlingen be
zocht en dat dit ^onderwijs bjj velen vrucht
heeft gedragen, mogen de oud-leerlingen ge
tuigen, die zich als beeldhouwer, schilder
meubelmaker en graveur een flink bestaan heb
ben verzekerd. De Spaarbank aan het liefde^
werk verbonden, werkt met succes.
Dö groote uitbreiding, die het Liefdewerk
onderging, maakte ook hier eene splitsing nood
zakeljjk en zoo ontstond in Aug. 1894 de BC-
Josephs Gezellen vereeniging hare ledeo zji'n
zijdie de Ambachtsleerlingenvereenigin8 °P
17 juigen leeftijd verlaten. Evenals deze
maken ook de Gezellen van Teekenschool en
Spaarbank gebruik.
Niet één Liefdewerk is der Vereeniging al-
zoo, in haar «O-jarig bestaan vreemd gebleven,
besloot de heer G e u r t s, omdat zjj het ge-
heele leven van den armeals ware mede
leeft.
Wjj zien haat reeds bjj de doopvont »»nde
De dokter laat in gepeins het hoofd
Abel blijft eenigen tjjd staan eni A
kend voor zich uit, totdat zjjng®' tlkt P
een zeldzame ontroeriag teeken
de vingers van zjjn rechterhand tegen gn be.
zweet voorhoofd. (eratond aan dacht, finis-
r8a;t ken den waren moordenaar,
tert hjj. Do e 'r(ujgen> Want ik heb hem ge-
ik kan hem
zien.
yyje f Wie T vraagt de dokter snel en in
de grootste opgewondenheid.
Abel schudt echter het grjjze hoofd.
Den naam noem ik thans niet, de rechter
van instructie moet dien het eerst vernemen.
Hem wil ik alles zeggen, maar laat mjj thans'
zwjjgen, hier konden de wanden oorea hebben.
Zjjn blik dwaalt naar Anna, die merkbaar
met gespannen aandacht naar het flai&terend®
gesprek luistertwaarvan zjj evenwel alecht*
onsamenhangende woorden kan opvangen.
De blik van Abel was zoo zonderling. t0°
vjj&ndig, zoo had zjj den ouden man nc£ n0°it
gezien. Bjj dien blik maakt zich plof«Jing een
onveiklaarbare angst van haar nu«,l#r-a'» zou
haar het dierbaarste ter wereld "orden,
als zweefde zjj zelf in een groot, c-jg onbekend
gevaar.
Zjj wjjdt haar zorgen
tjjd half bewusteloose
wat ar voorvalt, nie
schenkt.
weder
al ie*