No. 4537
Maandag 16 Juli 1900.
25ste Jaargang.
QagBlaè voor qSftooró*
De Rotterdamsche
werkstaking
"buitenland,
"L? E.'SJSAf'
Het Noodlot,
ÏTv? bTto! tt" wij'fcdïa
Oostenrjjk-Hongarije.
Daitsohland.
Zwitserland.
België.
Engeland.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 4 4 42,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
AGXTE MA. NON AGITATE
PBT.JS DEK ADVERTEÏÏTIEN;
Van 1-6 regels50 Cents.
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicity Etranglre,
G. L. DAUBE Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 'Slbis Faubourg Montmartre
Niemand zal ons willen tegenspreken, dat
wp hier in een land van vrpheid wonen.
Komt het een enkele maal voor, dat iemand
meent door een ander in zijn vrijheid te
worden beperkt, bp verheft maar even zjjn
stem. of honderden kampvechters treden
voor om de terecht hoog geprezen vrij
heid voor den verongelukte te verkrpgen.
Die vrjjheid achten wij eene weldaad
voor ons volk, indien er maar geen mis
bruik van gemaakt werd, geljjk zoo dik
wijls gebeurt, en indien maar niet voor
vrjjheid wordt uitgekreten, wat meer recht
heelt op den naam van losbandigheid.
Wjj dwepen daarom niet dadelijk met
alles, wat die en gene met den naam van
vrjjheid meent te kunnen bestempelen. Het
hangt er veel van af, wie het woord vrjj
heid gebruikt, en wat hp daarmede bedoelt.
Vrjjheid om te werken bezit iedereen,
maar hjj heeft ook vrijheid om zjjn hand
werk neder te leggen en zoogenaamd te gaan
staken. Hjj heeft vrjjheid om te zorgen,
dat zjjn gezin dageljjks het noodige ont
vangt, maar hjj bezit eveneens de vrjjheid
om te gaan luieren en zjjn huisgenooten
te laten verhongeren. De vraag zou mis
schien gewettigd zjjn» of die laatste vrjj
heid niet te ver buiten de perken ging
of in het algemeen belang een huisvader
of het hoofd van een gezin, indien hjj er
toe in staat is, niet genoodzaakt zou kun
nen worden om er voor te waken, dat de
zjjnen niet geheel waren overgelaten aan
de liefdadigheid.
Over die misschien te groote vrjjheid
willen wjj hier niet spreken, maar wel
over eene vrjjheidsbeperking, welke som
migen zich veroorloven. Bjj werkstakin
gen ziet men dikwjjls gebeuren, dal brave
Werklieden, die geen plan hebben om zich
bp de stakers aan te sluiten, daartoe wor
den genoodzaakt op allerlei wpzen.
Deze vrpheidsbeperking is ergerlpk in
de hoogste mate. Wjj kunnen het plaat
sen, wanneer de een den ander in zpn
vrpheid stoort, indien deze laatste daarvan
een verkeerd gebruik maakt, of wanneer
bjj er anderen direct mede benadeelt. Maar
het gaal met aan, dat bp eene werksta
king de goedgezinde arbeiders worden
tegengehouden in hun voornemen om aan
den arbeid te blpven en bemoeiljjkt wor
den door hen, die zich gerechtigd achten
het werk neder te leggen.
Wie de vrpheid lief heeft en dat
zÜn zeker in de eerste plaats de menschen,
dle tot de stakers worden gerekend
FEUILLETON.
21
Vervolg.)
1 J.4"" Ii6t hem tïeu»g iQ het strenge ge-
t ~~7 ^°n Thargau voor
toevoeede heb dezelfde beschuldiging
verzet. mot kracht daa,te*en
Welke bewjjzen er ook -
Zjjn bruine oogen fonkelden \an toorn
4 - Gjj vlmkt uzelven, Stein, eegt de
van instructie op tpkouden toon. Ik Zai
ondervragen, antwoordt mjj naar waarheid. Hoe
is uw naam voluit
Ik heet Ludwig Adolf Stein, ben 28
jaar oud, sedert twee j»ren soldaat en werd
\ji ..j eer,te jaar om cc onbesproken
gedrag en mjji bekwaamheden tot onderofficier
heeft het recht niet een ander te belet
ten aan het werk te bljjven. Daarom is
het van de Overheid zeer goed gezien, dat
zjj bp het uitbreken der Rotterdamsche
werkstaking dadeljjk maatregelen heeft ge
nomen, waardoor de werkvrjjbeidder niet-
stakers wordt geëerbiedigd.
Toch is daarmede de toestand nog niet
zooals hp behoort te zjjn. De werklieden
te Rotterdam, die niet verkozen mede te
schreeuwen in bet koor van tminder toerk
en meer loon,* hebben zich daardoor den
haat eo da vjjandschap van hun mede
arbeiders op den hals gehaald en, indien
deze laatsten niet door de gewapende macht
in toom werden gehouden, zou het er
voor de goedgezinden al heel slecht uitzien.
Wjj kunnen hier moeiljjk beoordeelen,
ia hoeverre de eischen der Rotterdamsche
werkstakers al dan niet gegrond zjjn. Die
eischen moeten beschouwd worden in het
licht der plaatselijke toestanden en naar
den arbeid, die voor het geld moet gele
verd wordenterwjjl ook niet voorbjjge-
zien mag worden de vraag, ol de patroons
werkeljjk niet bjj machte zjjn om meer
loon uit te betalen.
Maar hoe dit zp, de werkstakeis heb
ben nimmer het recht om anderen te hin
deren, wanneer dezen aan den arbeid blp
ven. Het komt ons voor, dat de stakers,
die zich hieraan schuldig maken, niet vol
doende worden gestraft, en dat bjj stren
gere vervolging velen zich wel tweemaal
zouden bedenken, alsvorens zjj hun mede
werklieden die aan den arbeid bleven
molesteerden.
Wjj zien niet in, dat iemand, die met
zjjn werk en zjjn loon tevreden is, op een
gegeven oogenblik alles in den steek moet
laten om het voorbeeld van andere, onte
vreden en misschien luie werk'ieden le
volgen. Het gaat zelfs niet aan om zulk
een werkman rekenschap te vragen van
zjjn gedragsljjn, en nog minder betamelpk
is het hem uit te maken voor verrader
of onderkruiperlaat staan nog, dat hp
menigmaal de kans heeft lichamelpk letsel
op te loopen.
Zulk een toestand is eenvoudig ergeiljjk,
en wjj sluiten ons daarom gaarne aan bjj
het betoog van den heer K. Kater, die
in de Volksbanier aan den Ned. Roomsch
Katholieken Volksbond een schrijven heeft
gericht, waarin bp het denkbeeld bespreekt
om op de eene of andere wpze paal en
perk te stellen aan de dwingelandij en het
geweld, dat op de werklieden, die niet sta
ken willen wordt uitgeoefend door hen,
die in het organiseeren van stakingen hun
middel van bestaau vinden.
Daartoe wenscht bp, dat da vakvereeni-
üt) r j> «n
njd TOOI'
*er 4e
e.<l. ijn beroep ia beeldhouwer, ïfc.
rj vee den beroem Jeu kunstenaar
v...
spreekt
rwierf retda op 20 jarigen leef-
1, door xaij selistandig gemodel-
ven eene schoone Homeinsshe,
sdoonsielling te Weeneu den twee-
-.ret zeveren trots, terwjjl een
ïjjr. wangen sujgt.
Laren uw ouders nog
Hjj slaat de oogen neer, wordt verlegeD en
een zucht komt over zjjn lippen.
Mjjn arme moeder, Margeretha Stein,
woont iD mjjn geboorteplaats M. zegt hjj half
luid, O 1 mjjn God, hoe zal haar het hart bre
ken wanneer zjj verneemt
Staak die huichelarjj, valt de rechter hem
scherp in de rede. Ig uw vader dood
Ik heb hem nooit gekend, antwoordt
Stein zacht en ontwjjkend.
Verklaar u nader.
Mjjn ouders waren in het geheim gehuwd,
doch mï* vader liet, waartoe de ongelukkige
wet hem het «chjjnt gegeven te hebben,
zijn huweljjk ontbinden. Mjjn moeder nam toen
haar eigen naam weder aan en liet mjj ook op
dien naam inschrjjven. Zjj heeft mjj den naam
van mijn vader nooit genoemd. Eens, toen ik
er haar naar vroeg, antwoordde sjjHij i»
dood, voor mjj e? v°°* Zjjn naam zult g9
nooit vernemen ik heb hem het leed vergeven,
dat hn mjj berokkend heeft, maar gij zoudt
hem kunnen vloeken. Vraag my n00it meer
i naar liem.
(jjj kunt mjj dus dien naam niet noe-
a,»., t de rechter vnn instructie m nv
i denken verdiept. De verboorde was uw voogd,
j In welke betrekking stond uw moeder tot hem
Zjj was voor haar huwelijk een tjjdiang
i gezelschapsjuffrouw bjj zjjn overleden gemalin
I geweest.
Gelooft gij dat de geheimraad uw vader
heeft gekend f
- Ja, en ook hem het ila eens daaromtrent
gingen vau Patrimonium,den Ned.Roomsch
Kath. Volksbond, den Christeljjken Werk
mansbond en andere goedgezinde Ver
enigingen de handen ineen slaan. Zooals
het nu gaatzegt de heer Kater, kan
het niet langer.
Hiermede betuigen wjj onze volkomen
instemming. In onzen tijd van vrpheid kan
en mag het niet langer worden geduld
dat enkele organisateurs van werkstakin
gen niet slechts de macht bezitten om stag
natie te weeg te brengen in veler maat-
schappeljjken werkkring, maar bovendien
zich het recht aanmatigen om goedgezinde
arbeiders in hun werk te hinderen.
Wij ook meenen dat het niet langer
zoo kan en mag voortduren. De tegenwoor
dige toesta-.d is voor de niet-stakers ty-
ranniek in de ergerijjkste mate en wij kun
nen het ons voorstellen, dat tal van wèl-
willonde arbeiders zich bp de stakers aan
sluiten, enkel en alleen uit vrees voor de
gevolgen die uit hun volharden bij deu
arbeid voor hen zouden kunnen voort
vloeien.
Daarom is het in ons oog de plicht der
Overheid om naar een middel uit te zien,
waardoor de vrpheid der niet-stakers be
ter wordt gewaarborgd dan thans. Men
vergete niet,dat de gewapende macht slechts
tijdelijk de goedgezinden beschermt, en
dezen na het einde of de mislukking der
werkstaking aan de wraak der stakers zjjn
overgeleverd.
Het zou daarom aanbeveling verdienen,
wanneer de Overheid algemeene regelen
vaststeldevolgens welke de werklieden
het wettig recht zouden bezitten om ge
zamenlijk den arbeid neder te leggen. In
dien het eenmaal hiertoe kwam, zou geen
der arbeiders tot staken kunnen overgaan
dan wanneer dat door alien werd gedaan,
en dit zou slechts kunnen geschieden, in
dien er eene wettige aanleiding bestond.
Het geval zou zich dan ook niet meer voor
doen, dat sommige arbeiders van denzelf
den patroon het werk staakten en anderen
aan den gang bleven. En hiermede zou
van zelf geen inbreuk meer gemaakt wor
den op de werkvrijheid, want niemand of
allen zouden staken.
Er moet eene oplossing komen voor de
tegenwoordige moeilpkheden. Wanneer
maar deze overtuiging meer en meer veld
won, dat het niet tenger mag gaan, zooals
het nu gaat, dan twijfelen wij er niet aan,
0f de werkstakingen en al de noodlottige
gevolgen er van zouden spoedig tot de ge
schiedenis behooren.
't Is een verschrikkelpk feit, dat de ge-
gepende macht in vollen vrede op de
been moet wezen om een deel der burge-
«ragen ge aan. Hjj vertelde mjj, dat mjjn ouders
elkaar m zijn huis hadden leeren kennen. On
danks myn smeeken weigerde hjj echter den
naam van myn vader te noemen,
lat is opvallend. De geheimraad had
voor u een klein vermogen in efficten bjj een
baLkier belegd. Dit giog op een raadselsohtige
wij 'O verloren. Waar was het vermogen van
afkomstig
-^at een geheim van mjjn voogd. Op
fflyn achttienden verjaardag zond hjj mjj een
geschenk in geld en deelde mjj tegeljjkertjjd
mede, dat hjj jaren geleden tienduizend thaler
voor mjj ontvangen had van iemand die no?
zeer genegen was. Die som zou mjj worden
uitbetaald, wanneer ik meerderjarig was. Toen
ik hem later eens bezocht, vroeg ik hem, van
wien dat geld kwam, maar hjj antwoordde
daarop afwjjzend het behoort u van rechts-
wege toe, vraag mjj verder niets.
De som moet door uw onbekenden vader
ter uwer beschikking zjja gesteld, meent de
rechter van instructie. Heeft uw moeder ver
mogen
Neen, sedert jaren leeft zij ïac ieegeven j
in vreemde talen,
Ontving 3ij vroeger of later van iemand j
geldeijjke onderstenEn;??
Zeker niet, mijn moeder :a te trotse
om aalmoezen aan te nemen.
Wegens het verdwenen kapitaal hadt g
;en twiet mot den geheimraad, gjj verlangde.
te vergeefs teruggave van hem. Ge waart dien-
tengevolge op hem verbitterd f
Dat kan ik niet loochenen, mjjnheer de j
rp tegen een ander deel te beschermen.
Natuurlijk zpn hiervan de sociaal-demo
craten weder de oorzaak. Zjj en niemanf
anders dragen de volle verantwoordelijk
heid voor alles wat er gebeurt en aan
hun drijven en opstoken is het te wpteu,
wanneer ook de Rotterdamsche werksta
king voor velen weder wrange vruchten
zal opleveren.
Maar met deze verklaring is niet ge
noeg gedaan. De Overheid heeft hier, on-
zes inziens, eene moeilpke, doch schoone
taak. Zjj moet het zoogenaamde recht der
werkstaking bster regelen dat dit thans
het geval is, en de werkstakingen in het
algemeen slechts dulden, wanneer hier
voor gegronde aanleiding bestaat.
Wjj hopen, dat het hiertoe nog een
maal moge komen. De Regeering, die eene
dergeljjke sociale wet tot stand brengt,
zal daarmede een grooten dienst aan het
Vaderland bewjjzen en zeer zeker aan de
dwinglandp en tirannie der organisateurs
van werkstakingen voor goed een eiDde
maken.
De Oostenrpksche Regeering speelt een
laaghartig Bpel tegenover de Zuid-Afri-
kaansche Republieken. Reeds lang worden
in de haven van Triest, paarden, zadels,
talrijke kanonnen en ammunitie, met dui-
zendeu tonnen meel verscheept bestemd
voor Zuid-Afrika.
Men schpnt er in Oostenrpk een zon
derlinge neutraliteit op na te houden
door het steunen van den overweldiger
om een klein maar dapper en vrpheidlie-
vend volk er onder te krjjgen.
Geen wonder dat de bevelhebber der
Eugelsche vloot die te Triëst aan het
fuiven is, in een toost Oostenrpk heelt
geprezen als een trouw vriend in tpden
van nood. Wp gunnen den OostenrpkerB
dien lof.
De Norddeutsche maakt een circulaire
openbaar van Staatssecretaris V o n B u-
1 o w Ban de bondsregeeringen, de gezichts
punten van Duitschland's beleid tegenover
China uiteenzettende die de commissie uit
den Bondsraad voor de buitenlandsche aan
gelegenheden gisteren ten volle heeft be
aamd. De circulaire zegt o. a. «Ons doel
is het herstel van de veiligheid voor onze
onderdanen, de verzekering van geregel
de toestanden onder een geordende Chi-
neesche regeering, de redding van de vreem
delingen te Peking en de bestraffing van
alle wandaden. Wp wenschen geen verdee-
ling van China, geen afzonderlpke voor-
deelen en houden in de eerste plaats vast
aan de handhaving van de overeenstem
ming tusschen de Mogendheden als eerste
voorwaarde voor het herstel van de orde
in China.>
rechter van m.truotie lk h.d mjj er zoo op
verheugd mijn dienstplicht als eenjarige te
kunnen vervullen en nu moet ik vjjf jaar die
nen. Ik dacht dat het een zaak van eer voor
den geheimraad wa», mjj het geld, terug te
geven. Hjj wilde er met van hooren. Ik er
gerde mjj daar dez te meer over, omdat hjj,
als milhonnair, het nauweljjks gevoeld zou
hebben als hy mjj een schadeloosstelling had
gegeven.
De rechter van instructie knikt toestem
mend.
Gjj erkent dus, Stein, dat gjj een wrok
tegen den geheimraad hadt. Deze wrjk. "TL
allengs sterker in u, zoodat gjj op de Se aC
v»n een moord en diefstal zjt gekomen, om
u te wreken en schadeloos 'e 'L (en'
Be rechter van instructie 8Pra®
verheffiag, met de fonkelende oogen op S.ein
a1^'" j „chrede terug, op deze wen-
ding8,vaneihet niat voorbereid,
hoe natuurlijk «S °°k. 8en°men 1B'
De hemel i» mnn getmga
rr vinnen wii niel ioor de rechtbank
Voor rekening van Duitschland wor
den te Sydney in Australië paarden aan
gekocht voor haar troepen in China.
Over het huwelpk van prins Max
van Baden met prinses MariaLouise
van Cumberland, wordt gemeld, dat de
Koning van Denemarken, de Hertog en
Hertogin van Baden de ex-Koning van
Hanover, de Kroonprins van Griekenland,
twee zusters van keizer Wilhelm en
een menigte andere Duitsche Prinsen en
Prinsessen de plechtigheid bjj woonden.
Bjj het dejeuner baarde de rpkdom, de
zilveren middenstukken, de gouden eet
serviezen, opzien. Zij leverden het bewjjs
van den rpkdom van den Welfschen fa-
miliescbat.
Een pogen van het Internationale vre
desbureau te Bern, om den vrede in Zuid-
Afrika te herstellen, is mislukt. Het bu
reau heeft zich tot de Fransche Regee
ring gewend, met het verzoek, otn tus-
schenbeiden te komen in den oorlog tus
schen Engeland en Transvaal.
De Fransche Regeering zegt de iFrkf.
Ztg.a bepaalde zich er toe, met de
ontvangst van het verzoek te erkennen.
Het Vredesbureau had den Engelsche
Regeering van het verzoek in kennis ge
steld, waarop deze door den Engelschen
gezant liet mededeelea, dat zp het be
treurde, dat het verzoek om bemiddeling
niet gesteld, was vóór de Zuid-Afrikaan-
sche staten, door de continentale pers aan
gewakkerd, het nltimatom afzonden en
Engelsch grondgebied tot zich namen.
De brievenbestellers te Gent hebben een
congres gehouden, dat met eene feestvie
ring is geëindigd. Bp die feestviering had
den zjj ook hun vakgenooten fit het bui
tenland genoodigd. Uit een groot aantal
landen was aan die uitnoodiging gevolg
gegeven,
De Engelschen echter bleven afwezig
en zonden de volgende briefkaart:
«Folkestone,
Dank voor uw uitnoodiging, maar wjj
willen niet vermoord worden,
Met broederlpken groet,
Fred. Geil.»
Het is zeker overbodig bier te herin
neren aan den moordaanslag op den Prins
van Wales gepleegd door S i p i d o.
Te Londen is het buitengewoon warm.
Een medewerker van The Star i» °P ee&
omnibus gaan zitten, om indru^a op te
doen, hoe de stad er bp bitt0 m ziet. Over
z ;n ervaringen schrjjft hjj be 'olgende
«Van de 14 passagiers hadden slechts
9 een hoed op, twee heeren hadden geen
boord om, 5 geen vest aan, en de koet-
gier had, door een zakdoek aan zpn zw0eP
te binden, een waaier gemaakt. De coa"
ducteur maakte de opmerking, dat er weï
ongelukken door de hitte zouden g«be.^en
en een oude heer nam zpn hoog00 zPden
e*
knnt weerlegge
Annvl
Ja, uw
met óaadzakes de caukischi i
dan staat het slecht met u j
icg, uw msdepliohtige.
lese laatste woorden met ujj* i
instructie. Met ha»r hebt gjj het f
en haar er toe overgehaald. ffVil, n
moord u in het bezit van anderh£ mrlhoen
zon stellen, heeft u ea verMlnd.
nver zh'n sredsohtea.
Ben nefel trekt voor zyn oogen op.
Hjj vindt geen woorden.
pe rechter van instructie haalt een wit le-
deren handschoen uit zjjn tak en houdt dien
voor de oogen van Stein.
Dete handschoen is uw eigendom, 8tein,
roept de rechter van instructie met Stemver
heffing. Hjj weid gevonden voor het bed van
den vetmoorde en gjj hebt hem verloren bï
het plegen van de daad. Dit is een verni®0'
gend bewjjs tegen u.
Stein strjjkt de baud over de oogen, over
het brandende voorhoofd, de beneveliig
dwjjot, hjj ziet nu weer klaar en dnidabjk.
Ja, het is zjjn handschoen, die bü'an Anna
heeft gegeven.
IV War i"«oliul<Gg. bewwr( n? T"-
i.#ijfelenden toon. Ik ben gisteraront' hier ge
weest, doch zeer kort, ik apoedig heenga:
gaan, vannacht was ik ergen* 'Uaèra.
De leugen is even daioe.^k tie
betru<t:jjn op uw gelaat waar te nemen, aprecst
de rechter van instructie. Qfi znt d- vsooroc-
den bliksem getrofien.
j uit, myn Anna t
bevestigt ue rechter «an
naar, men neett u ge
bet huis verliet.
(Werdi ver.
