No. 4543
Maandag 23 Juli 1900.
25ste Ja
)ag6laó voor *3ïooró~ on SEuió-dCollanó.
K^'^4d'Tiwa"lei k"""
De examenkoorts.
AG-ITE ma non agitate
Het Noodlot,
B 1T is jN L A K IJ.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
27
Italië.
Amerika.
Engeland.
Frankrijk-
Ui
IIEO
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem{1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
AINTJENDiUr
PRTJS DER AD VERTEN TIEN!
Van 1—6 regels50 Cents.
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère
G. L. DAT]BE Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 3lbis Faubourg Montmartre
In deze warme dagen, nu velen voor
hun vermoeiende dagtaak verpoozing kun
nen vinden, wordt een deel van onze va-
derlandsche jeugd zedeljjk en lichame
lijk gemarteld met allerlei examens. Deze
onderzoekingen is men langzamerhand als
een noodzakelijk kwaad gaan beschouwen
en hoe ook voor eenige jaren er tegen
werd gemopperd, is tot nog toe weinig
verbetering in dien toestand gekomen.
Toch hopen wjj, dat er nog eenmaal
een tjjd zal komen, waarin tusschen de
verschillende soorten van onderwjjs zoo
veel overeenstemming heerschtdat een
groot deel der examens kan vervallen. Het
ligt volgens onze meening aan het gebrek
Tan organisatie, dat er nog zooveel exa-
moeten worden afgenomen, terwjjl ook de
aangename bijverdienste voor heeren exa
minatoren een oorzaak is van het voort
duren van dezen ongezonden toestand.
Wjj vragen ons bjjv. af, waarom bij het
openbaar onderwjjs het bijzonder laten
wjj voor een oogenblik rusten over-
gangs- en eindexamens moeten plaats heb
ben terwjjl het zoo eenvoudig zou wezen,
wanneer de bevordering der jeugdige can-
didaten afhing van een attest van hun
gewone onderwijzers. Daarin zullen wjj
ons echter niet verder verdiepen omdat
ons betoog voor het oogenblik toch wei
nig resultaten zou opleveren.
Eene andere vraag is evenwelnu de
examens onvermjjdeljjk schjjnen, of zy over
het algemeen niet practischer konden wor
den ingericht. Wjj zouden de examens wil
len beperken tot een onderzoek naar de
geschiktheid der candidaten voor den werk
kring, dien zjj zich gekozen hebben, en in
aansluiting aan dat standpunt zouden wij
de theorie op die examens zooveel moge
lijk willen zien geweerd.
Deze wensch ia evenmin buitensporig
als onmogeljjk te vervullen. Thans zjjn de
meeste examens er op ingerichtdat de
candidaten met wat bekendheid met de
verschillende strikvragen en stokpaardjes
der heeren sxaminatorenreeds een goed
figuur makendoch met de wetenschap
der practjjk zou men op de meeste exa
mens er slecht van afkomen. De exami
natoren zouden het veel te pedant van hun
slachtoffers vinden wanneer dezen zich
op de hoogte zouden toonen van de prac-
tyk van het vakdat zjj later hopen te
beoefenen.
Onze meening in dit opzicht werd niet
Weinig versterkt, toen wjj dezer dagen von
den vermeld, dat de opgaven voor het
examenvak paedogogiek op het jongste
EL OlLLETON.
{Vervolg.)
Mr. Mullet i» diep geroerd. Neen, die s'em
kan met liegen. Zjj i, onschuldig, dut gelooft
hjj vast en stellig, of Ludwig Stein het ia,
betwijfelt mj. Zü bemint Stein en daarom gelooft
zjj aan zijn onsohuld.
Hjj zegt het haar.
Ik dank n, dat gjj mjj „jet yoor 6en
boosdoenster aanziet, antwoordt zjj op matten,
moedeloozen toon. Gjj tjjt de eertte, sedert
dien vrööiöl^jk0** aj?i die goedhartig ep vrien-
deljjk tot mjj spreekt. Dat ik u oo]c mgar
van de onschuld van Ludwig Stein kon over
tuigen 1 Ach, maar waartoe zou dat cok die
nen Tegen hem, tegen mij zjjn bewjjzen voor
banden, die alleen dan ontzenuwd zouden kun-
ö«n worden, wanneer de ware moordenaar ge.
weten»wroegieg kreeg en zichzelf aanklaagde.
Daar durf ik eohter niet op hopen, ik ken den
men
MU Ou
ver-
ll hij ïi
vieren met ïht
ie dtoe?i£T en
aie ;c
te Amsterdam gehouden examen voor de
hoof donder wijzersacte aan sommige candi
daten vóór het examen bekend waren.
Een der Amsterdamsche schoolhoofden be
weert zelfs, dat in de laatste jaren na elk
examen voor de hoofdacte geruchten doen
over werkaan enkele examinandi be
kend of door hen op de lessen en cursus
sen der examinatoren behandeld, kort voor
den examendag. Thans hebben die geruch
ten een tastbaren vorm gekregen, door
dat op het jongste examen te Amster
dam een der examinandi flink genoeg was
den Voorzitter mede te deelen dat hjj
een deel van bet werk reeds wist vóór het
opgegeven werd.
Het bedoelde schoolhoofd beoogt naar
aanleiding hiervan, dat er of verregaande
onvoorzichtigheid öf misbruik van vertrou
wen in het spel moet zjjn, en z. i- behoeft
men er Diet aan te twijfelen of de be
voegde overheid zal een streng onderzoek
instellenzoowel in het belang van het
aan haar zorgen toevertrouwde onderwijs
als om het rechtvaardigheidsgevoel en het
vertrouwen in de eerljjkheid der commis
sieleden, beide niet weiuig geschokt, te
bevredigen en te herstellen, door verwij
dering der onvoorzichtige en onbetrouw
bare leden uit de commissies voor vol
gende jaren.
Er valt niet aan dat onderzoek te twjjfe-
leD, zeggen wjj het bedoelde schoolhoofd na.
Maar is daarmede iets verbeterd Naar wij
gelooven niet. De examinandi zullen dan
voor het vervolg waarschijnlijk niet meer
vooruit weten, welke loopjes en kunstjes
van hen worden gevraagd. Als zij dus nu
maar zorg dragen, dat zjj zoo goed mo-
geljjk op de hoogte komen vaD alle loop
jes, dan behoeven zjj niet bevreesd te zjjn
om te worden afgewezen.
Dat euvel zou echter niet hebben be
staan, indien de onderwijzers, die deu
rang van hoofdonderwijzer trachten te ver
werven, een practisch examen moesten
afleggen. Het zou hun dan al heel wei
nig baten wanneer z j voor dat examen
wisten, wat van hen zou worden gevraagd.
Integendeel zou het dan juist aanbeveling
verdienen om de candidaten eenigen tjjd
vooruit in te lichten over het onderwerp,
dat zjj zouden moeten behandelen. Op het
examen zou dan bljjken, of zij na behoor
lijke voorbereiding, die toch voor den da-
geljjkschen arbeid in de school even noo
dig is, in staat zjjn om aan de met rede
lijkheid te stellen eischen te voldoen.
Het beste bewjjs van het onpractische
der tegenwoordige examens voor onder
wjjzer is de vrees, dat een der candidaten
vooruit iets zou vernemen van hetgeen op
Nu een korte pauze vraagt ïjj zacht
Wie is de verdediger van Stein
De vrjjheer van Vahlendotff. Ik zal mjj ma4
hem over de verdediging verstaan.
Hij bespreekt verder met haar alle punten
der aanklacht. Hjj verheelt haar niet dat zoo
wel tegen haar als tegen Stein de bewjjsen
verzwarend zjjn, maar hjj hoopt, door de kracht
der welsprekendheid, de gezworenen gunstig
voor het meisje te zullen stemmen.
HET GEHEIM.
De instructie werd gesloten.
Rechter Dorner brengt peraoonljjk de docu
menten tjj P'csident van de rechtbank
Ludwig van Uhlenhorst, wien hij de noodig0
inlichtingen verstrekt.
De grjjze reenter is diep getroffen.
Stein heet de moordenaar P vraagt hjj met
bevende stem- Ludwig Stein?
Ja, mjjnheer de president, hjj is de zoon
van een onderwjjzeres.
TT'1 -horst Vrr wat Hechts «Sn ont
roering bedwingen, een zucht welt uit zjjn
bfc-.em op, bjj stijjkt de hand orer het voor
hoofd.
Ik zal deze toten terstond bestndeeren.
De rechter van instructie buigt en gaat
heen. Buiten gekomen schudt hjj verwonderd
het hoofd.
Zoo aangedaan heb ik Uhlenhorst nog
nooit gezien, mompelt hjj. Hjj is anders een
zijn examen door hem moet worden be
handeld. Wjj geven toe dat de theorie
niet geheel verdrongen mag worden, maar
daartegenover staat, dat zij in geen geval
het recht heeft de practjjk te verdringen.
Te veel wordt in onze dagen vergeten,
dat de school moet vormen voor het leven.
De school is er niet voor zich zelf, maar
om voor te bereiden voor den lateren maat-
schappelijken werkkring. Ook de ouder-
wjjzers zjjn er niet om hun krachten te
oefenen op allerlei abstracte vraagstukken,
maar om hun ondetvinding en wetenschap
dienstbaar te maken aan de opleiding der
jeugdige leden van de samenleving, wier
vorming aan hen is toevertrouwd.
Als dit meer werd ingezienzou men
van zelf komen tot de overtuiging, dat het
aantal examens, in plaats van uitgebreid,
behoorde te worden beperkt. Nog daar
gelaten den hoogst abnormalen toestand,
waarin de meeste candidaten verkeeren
en waardoor zjj toch niet in staat zjjn hun
werkeljjke bekwaamheid en geschiktheid
te toonen, oefenen de examens in moreel
opzicht een verderfeljjken invloed uit, daar
zjj de meening kweeken, dat het leven niet
meer is dan een wedloop om het beste en
gunstigste levenslot.
In onzen nerveuzen tij i zou dus de be
perking der examensen in ieder geval
de verbetering er vaD, hoogst gunstig wer
ken zoowel uit zedeljjk als lichamelpk
oogpunt beschouwd. Wjj moeten allengs,
nu zooveel wordt geklaagd over gebrek
aan solidariteitsgevoel en aan opofferings
gezindheid, komen tot een toestand, waarin
de een den ander zjjn positie niet misgunt
en hem het leven tracht te verbitteren om
daardoor zelf een sport hooger op den
maatschappeljjken ladder te geraken.
En dit kan verwezenlijkt worden, wan
neer als eerste, noodzakelijke stap wordt
overgegaan tot verbetering der examens.
Mcge het initiatief hiertoe uitgaan van
de eerst belanghebbenden, nl. de onderwij
zers zei ven.
Z. H. Leo XIII, heeft aan Z. Em. den
Kardinaal-vicaris van Rome een brief ge
stuurd, waarin Z. H. zegt, dat Hjj de ge
beurtenissen in China betreurt en dat zjjn
Ba't met droefheid is vervuld. En geen
wonder, Z. H. de Paus doorziet wat een
goddelooze Europeesche diplomatie in China
heeft gewrocht. De Europeesche diploma
ten hebben den toestand in China bedor
ven en zg hebben op hun geweten, dat
de christenen er vermoord zjjn. De Chinees
js van nature niet bloeddorstig, hij liet
toe, dat de missionnarisseu hst geloof pre-
vastberaden man. Hoe verschrok hg, toen ik
den naam Stem uitsprak Dat moet bepaald
een geheimzinnige beteekenis hebben. Zouden
er tuesc en Stein en hem verborgen betrek-
kl^.en. !?e,t?8n- Ha, indien Stem eet 8
j a i °P liyPen> a^8 kjj zich
zoodoende beletten een gedschte uit te spreken,
die hem vreeselijk toeschjjnt.
Neen, neen, zet bjj zijn alleenspraak
voort. Onmogeljjk I Als dat waar was, dan zon
hjj wel een vooiwmdsel gevonden hebben om
in dit proces niet als voorzitter van bet ge
rechtshof op te treden, anders zou hjj wree-
der moeten zjjn dan de 'verstoktate misdadiger.
Neen, neen, hjj heeft een hart, en dat laat
zich geen geweld aandoen. Toch wis zijn hou
ding zoo raadselachtig. S ein beweert zjjn oi-
schuld en geeft v00r in den DBcht van den
moord ergens anders'geweest te zjjn en toch
heeft men hem ten huize van den geheimraad
gezien. Zon bjj een dubbelganger hebben Zon
die de ware schuldige zijn? Niet onmogeljjk.
Waar was Stein evenwel in dien noodlottigen
nacht Daarover zwjjgt hjj. Zou Uhlenhorst
het weten Ik vrees dat wjj hier voor een duis
ter geheim staan.
Hjj weet niet vrat hjj er van denken moet.
Als Ublenho'st alleen is, zinkt hjj als ver
nietigd op een stoel ineen.
Zjjn gelaat is verwrongen van angst, een ne
vel verduistert zjjn blik.
In pjjuljjkü afdoening zwoegt zjjn breede
borat.
Stein 1
Deze naam is als een too ver woord, dat een
diktemaar kwam in opstand toen men
de hand sloeg aan der Chineezen eigen
dom. De H. Vader vraagt vurig te bidden
tot God opdat de vrede in het Hemelsche
Rijk terugkeere en de verwoestingen en
moordenarjjen ophouden.
Verregaand aanmatigend traden wel
is waar in deu laatsten tijd de Europeesche
Gezauten te PekiDg op. De Keizerin-we
duwe vloog razend van gramschap na een
vergadering in het Zomerpaleis de straat
op en verweet de vreemdelingen in 't
openbaar bun afkeurenswaardig en aan
matigend gedrag.
Te New-York hebben een aantal zelf
moorden plaats van menschen die zinneloos
weiden door de hitte. Een 20-tal paarden
van de tram vielen Woensdag op straat.
De politie heeft hare handen vol
met het afmaken van dolle honden. Dui
zenden arme menschen sliepen 'e nachts
op de daken vau de huurkazernes, ande
ren kampeerden op de havenhoofden Een
sensatielievend blad heeft de hulp inge
roepen van een regenmaker, prof. Bishop.
Deze heeft vier-en-twintig bommen laten
ontploffen op het dak van het gebouw
van de krant en zeide er voor in te staan
dat er gisteren-avond regen zou vallen.
Maar er kwam geen regen.
Het Newyorksche Journal of Com
merce bericht dat 15 schepen van de Ham-
burg-Amerika-ljjn en de Norddeutsche
Lloyd met een gezamenlijken inhoud van
77,000 ton in ballastnaar San Fran
cisco gaan om daar proviand voor het
Duitscbe leger in China te laden. Ook da
Amerikaansche Regeering heeft voor dat
doel zeven stoomschepen gebuurd.
Duitschland.
De Staatssecretaris YonBulow heeft
verklaard, dat er officieel nog geen oor
log met China bestaat en er dus nog
geen oorlogscontrabande is, toch heeft de
Duit8che Regeering aan alle wapenfabrie
ken, munitieleveraars enz. ambteljjk een
wenk gegevenmet allen uitvoer naar
China ook zonder officieel verbod op te
houden. Bovendien hebben de admiraals
in Chineesche watereu last, wapenen enz.,
voor China bestemd, iD beslag te nemen.
Tegen Li Hun g-C hang heerscht te
Berljjn het grootste wantrouwen, zoodat
de vraag al opgeworpen is of het niet
mogeljjk en raadzaam zou wezenzich
door een handgreep vac dien ouden vos
meester te maken, en dan ook van eenige
andere Chineesche hoogwaardigheidsbe-
kleeders, voor het geval dat er werke
lijk nog eenige aanzienlijke menschen uil
de vreemdelingen-kolonie te Peking levend
zich in handen der Cbineezen bevinden.
Gisteren-avond heeft Y i r c h o w in het
Medisch Genootschap hulde gebracht aan
Robert Hart, die vele jaren lang ge
regeld verslag heeft gedaan van het ge
zondheidswezen in China.
Het Duitsche expeditiekorps naar China
heeft last bp een intocht van Peking de
keizerlijke paleizen zorgvuldig te sparen,
wereld van herinneringen bï hem °PwekL
Tun eernaam leven met bitter berouw vervult.
Hjj heett vrouw noch kind, is nooit gehuwd
Vrouwelijke achoonheid sehjjnt nooit eenigen
invloed op hem teweeggebracht te hebben
Een i» er, die hjj nooit heeft kunnen ver-
geten, ook nu nog niet.
In ajjn gedachten ziet hjj haar weer voor
zich en haar gelden de tranen, die hem io den
grjjzen baard rollen.
Hoe ontzettend
Hjj springt op.
Neen, neen, zoo zwaar kan de hemel mjj
niet straffen.
Toen hij dit uitriep, verschrikte hjj self van
«IP angstige stem.
Langzaam loopt hjj heen en weer, het hoofi
°P de borst gezonken.
Hjj lijdt onbeschrjjfeJjjk en niemand kan hjj
sjjn geheim toevertrouwen, niemand kan hjj zeg-
8 Help mjj dat verdriet dragen.
Daarmee zou bjj een noodeloos offer brengen.
gjj moet doen wat uw plicht n voor-
scbrijft, zegt hjj tot zichzelf. Wilt gjj uw schuld
'/crxwRfOD DQOst XBftu i^Q< Sprc®.*
1 reoht, zonder aanzien des persoon*, veroordeel,
wanneer er veroordeeld moet worden an jaag
a daarna een kogel door het hoofd. Neem uw
geheim mede in het graf, sprak de ongelukkige.
Bjj gaat naar het veneter,
De zon verdwjjnt achter de wolken, de
avond valt, een dikke nevel haagt over de
etad.
opdat de schatten van knnst en geschied
kundige waarde, die daarin opgehoopt zjju,
voor vernieling bewaard bljjven.
De Aartsbisschop van Keulen Z.D.
H. Mgr. Dr. S i m a r, zal volgens den Ro-
meinschen correspondent van het Berliner
Tageblatt naar aanleiding van een persoon
leken wensch van keizer Wilhelm door
^en Haus in het eerstvolgend con
sistorie tot Kardinaal worden benoemd.
China.
In China kan men zich voor 250 gul
den vrijkoopen van de doodstraf.
Voor die som kan men gemakkelijk
een plaatsvervanger krijgeneen armen
duivel, die zijn leven opoffert, om de om
standigheden van zijn familie te verbeteren.
Dit gaat zeer gemakkelijk in zjjn werk.
De cipier der gevangenis is er voor een
fooi best voor te vinden om aan den
vooravond van de executie den veroor
deelde de gevangenis te doen verlaten en
zjjn plaats door een ander te doen inne
men. Den volgenden morgen valt diens
hoofd onder het zwaard van den beul
terwjjl de ware schuldige naar zjju zaken
terugkeert alsof er niets was gebeurd.
Eenige Lords hebben besloten ter na
gedachtenis van mevronw Gladstone
een fonds bjjeen te brengen, ten einde het
tehuis voor herstellendenRavensbury
House, Mitcham, een duurzaam bestaan te
verzekeren. Op een vergadering daartoe
gehouden ten hnize van lord Tweed-
mouth te Londen waren aanwezig lord
Rosebery, lord R i p o n, de heer Bal
four, lord en lady Alberdeen, lord
T h r i n g de bisschoppen van Heppeny
en Rochester, dr. Habershon, de heer
James B r y c e, lid van bet parlement,
en de heer Arnold Morley.
Lord Rosebery braebt hulde aan de
nagedachtenis van mevrouw G1 a d s tone.
Ieder, die haar voor het eerst zag, kwam
onder den indrukdat zjj haar geheele
leven aan haar echtgenoot gewjjd had, dat
zjj geheel opging in diens loopbaan j maar
wie de teedere waakzaamheid bespiedde
waarmee zjj over haar man waakte, ge
durende zjjn ijverig, moeiljjk en werkzaam
leven, bemerkte, dat hjj haar nog onder
schat bad.
De heer Balfour zeide zeker te zjjn,
dat mevronw Gladstone deze wjjze
van haar nagedachtenis te eeren, verkozen
zou hebben boven alle anderen.
Lord Tweedmouth deelde mede
dat minstens 9000 pd. st. noodig w*»'
maar dat het beter zou zjjn 13,°°° of
14,000 pd. st. bijeen te brengen- Paü 2011
de basis van solieden aard zva' v
In Parjjs hebben in e'e'n week twaalf
vrouwen, grootendeels vreemdelingen, den
doctorsgraad gehaald in de faculteit der
medicijnen. Vjjf van haar, vier Rassen011
een Poolschekregen complimenten
de examinatoren over hare dissertatie* De
doctoressendie er in haar zwarte met
Als een somber ljjkkleed, flui»'ert
voor het groote, aombere gebouw, verlangend
naar de onthullingen in deie duistere misdaad,
waarop 'ij rekenen.
Men fluistert en allerlei geruchten doen de
ronde.
De gezworenen staan ern»hg en zwjjgend in
een groep bijeen.
De verdedigers, de adveCfcten Von Vahlen-
dorff en Muller, ritten in kun bank en blade*
ren in de processtukken.
De rechter van instructie Dorner treedt k1®"
nen en neemt zjjn plaats op den hoek r»n ('e
groene tafel in.
Bjj het binnentreden van de rechter» 18 het
zoo stil, dat men een speld zon JcbU0611 hoo-
ren vallen
Ten slotte komt de president Von Uhlen
horst, die de zitting opent, met een korte toe-
j spraak tot de jury.
i Zjjn stem klinkt zedewph Heurig,
neerslachtigheid - uiige-,, -D
Daarna óovoeit hg, dat men vs beschuldig
den binnenvoere.
Aller oc-gec vestigen riek op
door de ongelnkkigen voer be,- ree °,r !il:
j len vartchjjnen.
War# ver
