NIEUWE HDagBlaó voor cTlooró- on SCuió'éCollané. De Staat buiten de School. No. 4547. Vrijdag 27 Juli 1900 25ste Jaargang. Het Noodlot. BDITENLAN1). Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40 Voor het buitenland 1 2,80 Afzonderlijke nummers. «0.08 Dit blad verschjjnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen. BIIBBAÏÏ: St. Janstraat Haarlem: Van 1—6 regels50 Cent Elke regel meer77s Groote letters worden berekend naar plaatsruimte! Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant Redaeteur-lJitge ver, W. KAPPERS. De verregaande godsdienstlooze bemoei zucht van den Staat op schoolgebied valt voor onB steeds te bestrijden. Het staat toch zoo vast als een paal boven water, dat de Christeljjke leer de al- lernoodigste wetenschap is onder alle we tenschappen der wereld. Wjj zjjn toch inderdaad op de wereld gesteld om onze ziel zalig te maken, en als wjj niet leeren hoe dat doel bereikt wordt, baat ons de andere geleerdheid van alle landen en geslachten niet, vermits wjj de eerst noodige wetenschap zouden mis sen. Christus zelf heeft immers gezegd «Wat kan het den mensch baten geheel de wereld te winnen, als hjj schade ljjdt aan zjjn ziel.» Het spreekt dus van zelf, als de Chris teljj ke leer de eerste en noodigste is voor den mensch, dan moet zij ook in de scho len op de eerste plaats onderwezen wor den. De Staat heeft zich op schoolgebied te plaatsen op een onzjjdig standpunt. Hjj is geen verspreider van de Christeljjke lee ring alles wat hjj doen kan is ze niet te belemmeren maar ze zelf leeren mag de Staat niet, vermits de Christeljjke leering aan de geestelijkheid en niet aan den Staat is toevertrouwd. Voor de katholieke jeugd is het een recht het katholiek onderwjjs te genieten in de school evengoed als in de Kerk en aan den huiseljjken haard, en daar de Staat geen roeping heeft om zich als leeraar op te werpen, bljjve hjj uit de school, even goed als uit de Kerk en het huisgezin. Dit princiep is bijzonder waar voor de lagere school waar de kinderen hethoog- noodige moeten leeren, zonder dat zjj den tjjd hebben om het ware van het valsche te onderscheiden. Maar het is ook waar voor de middelbare school in het algemeen, voor alle scholen waar de jeugd een vol ledig onderwjjs gaat zoeken. En inderdaad, er bestaat geen volledig onderwijsgeen FEUILLETON. Vervolg.) Beklaagde Steio, hebt gij tot de getuige nog een vraag te lichten F Freule Von Boase, wendt Stein zich tot Thé è»e, Anna Boring ia bijna vjjf jaren lang in uw dienst geweest en gjj sohonkt haar een vertrou wen, d.t bjjna met den naam van vriendschap kan betiteld worden. Ik Traag n op het gewe ten afheeft Anna in dien tjjd, tot aan den dood van uw grootpapa, ooit uw vertrouwen beschaamd? Ik moet erkennen, neen, antwoordt zjj. Gjj moet erkennen, herhaalt hjj op bit teren toon, alsof gjj liever zoudt kunnen zeggen: j«i Anna beloog en bedroog mjj. Een meiije, dat gjj vjjf jaar lang met uw vertrouwen hebt vereerd, dat u getrouw diende, zou een valsche •lang zjjn en dat zoudt gjj thans eerst, bjj dan dood van uw grootpapa, ontdekt hebben. Waar om niet vroeger? Anna ia edeler dan gjj, Anna I0u, als zjj in uw plaats was, u niet als moor denares hebben gebrandmerkt, haar geloof in uw deugdzaamheid zou niet gewankeld hebben. Moreel staat gjj verre beneden mjja Anna, gjj, freule, gjj, niet alleen om uw aanklacht, maar ook en nog veel meer, omdat gjj de verloofde *S' geworden van den waren moordenaar. Daardoor zjjt gjj aan den moord medeplichtig Beworden. volledige opvoeding zonder de eerste en noodzakeljjkste wetenschapen deze kan de Staat ook niet geven, omdat hij geen verschil mag maken tusschen de leerlin gen. De Staat mag ook geen koslschool er op na houden. Een kostschool vervangt het huisgezin en moet, even als het huisgezin zelf, de kinderen eene volledige opvoeding geven, hen opkweeken naar lichaam en geest. Evenals de huiseljjke haard zelf moet ook eeue kostschool godsdienstig zijn. Als van zelf komt nu de vraag mag de Staat er dan geen scholen op nahou den voor de kinderen die niet tot een gods dienstige familie behooren, voor kinderen die godsdienstloos worden opgevoed. Wel neendat ook ni.t. In dit geval schendt de Staat met zelf school te hou den den wil der ouders wel niet, maar hij schendt de geljjkheid van de menschen die den Staat vormen. Willen inderdaad de godsdienstlooze ouders hunne kinderen zon der God en zonder zeden doen opk weeken, dat zjj er, geljjk de katholieken, dan zelf scholen voor bouwen. Helaas, dat gebeurt nietmeu heeft godsdienstlooze scholen opgericht ten koste van den Staat. In ons land wordt op het gebied van onderwijs meer dan de helft der bevolking door eene godsdienstlooze regeering verplicht, hun be lastin gpenningen bjj te dragen tot de in standhouding van een onderwijs, waarvan zjj in hoofdzaak profiteeren, die aan geeu God gelooven. En die gruweldadige onrechtvaardigheid wordt op de meest brutale wjjze in prac- tjjk gebracht met de tergende uitdaging «wel gjj die tegen Staatsscholen zjjt kunt er immers ook van profiteeren!» Wjj zjjn tegen godsdienstlooze scholen omdat het in de meeste gevallen broeines ten zjjn van revolutionnairen aard. Hoe kunnen op scholen met godsdienst looze onderwijzerschristelijke en maat- schappeljjke deugden geleerd worden De Anna ziet hem met stralende oogen aan. Zij htd hem 0zoo gaarne in haar armen gesloten en met kussen bedekt, terwjjl hjj zoo in geest drift sprak, met de vlammende oogen onafge wend op Théièse gericht. Bij de laatste, van edelen toorn trillende woor den, strekt bjj de rechterhand naar Thérèse uit. Deze wjjkt huiverend een schrede terug. Niet alleen op Thérèse maar op alle aan wezigen maakt hjj met deze verdediging van het geliefde meisje een overweldigenden indruk. De president heeft de hand aan de schel, hjj wil Stein het zwjjgen opleggen, maar hjj luistert in spanning naar hem en zjjn oogen fonkelen. Hjj wil het zich niet bekennen en toch is het zoo, Stein heeft met deze woorden zjjn hart gewonnen. Als Stein zwjjgt, wordt de president weer meester over zjjn aandoening. Hjj is thans misnoegd op zichzelren en dat misnoegen valt op Stein terug en uit zich in de volgende woorden Niet gjj hebt hier aan te klagen, daar zjjn wjj voor. Bepaal u tot nw verdediging. Ik moet de getuigen tegen uw smaadwoorden in bescher ming nemen en raad u aan voortaan uw woorden beter te overwegen. In zjjn binnenste denkt bjj heel anders dan hjj spreekt, hjj zou in de plaats van Stein, wan neer hij onschuldig was geweest, eveneens ge sproken hebben. Stein laat zich niet nit het veld slaan. Ëdelaohtbare, spreekt hjj met bevende stem, wie zoo tot vertwjjfeling wordt gebracht als ik, heeft een natuurljjk recht aldns te spreken. Staat die godsdienstlooze scholen steunt en bevorderlijk is, pleegt zelfmoord. Geheel anders is het met beroepsscholen, scholen voor njjverheid. Daar is de Staat op zjjn plaats. De Staat doet inderdaad een goed werk met njjverheid en industrie be vorderlijk te zijn hiervan hangt de wel vaart van een geheel volk af. Hier is geen sprake meer van opvoeding, maar van be roepsvaardigheid van ontwikkelingvan de stoffelijke welvaart van een geheel volk. Als de Staat handel en njjverheid bevor derlik is, bemoeit bij zich niet met de Chris teljjke leering, maar met de bedrijvigheid, met den arbeid en met den rijkdom. De Staat vergroot er door den openbaren rjjk- dom, doet de njjverheid toenemen en bljjft op zjjn terrein. Dat is wat wjj in 't kort au eens hebben willen zeggen na boven dit artikel te hebben geschreven: De Staat buiten de School.» Serviè. Koning Alexander van Servië heeft aan zjjn volk kennis gegeven van zijn aan staand huweljjk. Hjj zegt den wensch van het volk te willen nakomen, en dat te lie ver te doenomdat hg een vrouw heeft gekozen die vrede, geluk eu tevredenheid in zijn huis zal brengen. Hjj wil het volk een voorbeeld geven door eendrachtig, ge lukkig huwelijksleven. Het Servische Vor stenhuis is voortgekomen uit het volk, en daarin liggen zjjn kracht eu trots. Het Servische volk heeft aanspraak op den eer bied vau allen, en de Koning meent goed te doen met zich eene levensgezellin te kiezen uit dat volk. En hg heeft daartoe het recht zooveel te eer, omdat zich te genwoordig de politiek van vorsten en Staten al niet meer richt naar verwant schapsbetrekkingen maar naar de belan gen van de volkeren. De Koning stelt dan zjjn aanstaande vrouw aan zjjn volk voor. Mevrouw Draga Massine behoort tot een oud wojwodengeslacht. Toen de ex-koning Milan, de daad van zjjn zoon vernam, telegrafeerde hjj uit Weenen Ik zon wel visichenbloed in de aderen moeten hebben, wanneer ik kalm kon bljjven bjj de beschuldiging, die deze jonge dame hier wjjst hjj met een minachtende hoofdbeweging naar Thérèse tegen mjjn beminde Anna Döring heeft geuit. Ik strjjd voor haar en voor mij, en het is een strjjd op leven en dood. Stein wendt zjjn fonkelenden blik op Thérèse, die bevend voor hem staat en beslnit met deze veelbeteekenende woorden. Op ditzelfde oogenblik komt er een ver denking bjj mjj op, zoo ongehoord, dat ik er zelf van huiver. En toch vrees ik, dat het de waarheid is. Wanneer het geschikte oogenblik daar is, zal ik die verdenking uitspreken. Ik heb nog veel te zeggen, maar dat komt later. Hjj gaat zitten. Een OQbeschrjjfeljjke angst overvalt Thérèse. Zjj herkent in hem een onverzocnljjken vjjand, die haar in het verderf wil storten. Zjjn laatste woorden zjjn niet tot de rechters, maar recht streeks tot haar gericht, zjj zjjn zoo dreigend en dreigender nog is zjj a blik, die haar hart treft als een verzengende vuurstraal. Wat beteekenen zjjn duistere bedreigin gen? Welke bedoeling hebben zjj? Dit vraagt zjj ziob in stilte af en zjj siddert voor het antwoord, dat slechts uit sjjn mond kan komen. Haar gedachten verwarren, onstuimig klopt haar hart, haar keel is als dichtgeschroefd De president gevoelt medeljjden met haar. Zjj ziet zoo hulpeloos smeekend naar hem op, zjj is zoo treffend schoon, geheel haar voor- «Als vader betreur ik den stap dien je gedaan hebt, als bevelhebber van het ac tieve leger treed ik af.» Koning Alexander ontmoet veel tegenspoed met zjjn huwelijksplannen. Hg heeft het ontslag van zjjn vader als leger bevelhebber aangenomen en een groot deel van het Servische volk verheugt zich op deze geheel onverwachte wjjze van deu oudeu Milan verlost te worden. Geheel anders dan de vader denkt de moeder des Konings over het huweljjk. Koningin Nathalie heeft haar zoon telegraphisch geluk gewenscht met zjjn verloving. Na de weigering van NikolaChris- t i t s c h om een nieuw kabinet samen te stellen, heeft de president van het hof van appel Sowanowitsch deze opdracht aanvaard. Verschillende hofdignitarissen, de vleu gel-adjudant overste te Solarowitsch, de Ijjfarts dr. M i c h e 1 en de oom van ko ning Alexander, majoor Konatan- tino witsch, hebben allen hun ontslag Liefhebbers voor deze betrekkingen vindt koning Alexander in overvloed. Duitschland. Den 27en Juli zullen uit Bremerhaven 4000 man worden ingescheept voor China bestemd, waaronder twee ecadrons cavale rie, 30 Juli 1200, 31 Juli 1000,2 Augus tus 2800 en 4 Augustus 3000 manschap pen, waarbjj een escadron cavalerie. Keizer Wilhelm zal het vertrek van het Duitsohe expeditie-corps op 27 Juli bjjwonen. Men verzekert, dat het zenden van Beier- sche soldaten in den Landdag te Mün- chen tot scherpe debatten aanleiding zal geven. Een groot aantal afgevaardigden beweert, dat de tractaten van 1871 Beie ren niet verplichten deel te nemen aan overzeesche expedities. Ondanks de tegenspraak van den Minis ter van Oorlog houdt de Beiersche pers vol, dat men met geweld soldaten bjj het expeditie-leger heeft ingelgfd. Frankrijk. Het Fransche legerbestuur bewjjst den Bieren in Zuid-Afrika een groote eer. Er zal n.l. bjj de Fransche manoeuvres iu de komen teekent engelreinheid en onschuld. Beef zoo niet, frenle, zegt kjj zoo sacht- zinnig sis iemand hem ooit heeft kooren spre ken. Last u door die holle klanken geen sohrik aanjagen en neem plaste op de bank der ge tuigen. Thérèse g&at langzaam daarheen. Abel wordt opgeroepen. De grjjte dienaar ziet er bedrukt nit. Eerbiedig, ala een gebed zegt hjj het eedfor mulier na. Uw naam en onderdon? begint de presi dent het verhoor, Abel Peters, vier-en-zeatig jaar, lnidt het antwoord. De president ziet in de processtukken. Nog nooit gestraft, aegt hjj halfluid. Ik ben in eere grjja geworden, verklaart Abel met zekeren troti. Gjj zjjt ongehuwd? gaat de president voort. Ja edelachtbare. Gjj waart kamerdienaar bjj den vermoor den geheimraad Yon Bosse? De tranen Bchieten den ouden man in de oogen. Ja edelachtbare, twintig jaren lang heb ik hem trouw gediend. Gij hebt den beklaagde, Stein op den morgen na den moord het hnia van den ge heimraad zien verlaten en wel tnsschen 5 en nnr. Herkendet gjj hem met volkomen seker- heid? (Wordt virvolgd.) HURllHSflIEIOIKUl. ABONNEMENTSPRIJS Per 8 maanden voor Haarlem 1,10 AGITE MA MOW AGITATE. PB, IJ 3 DEB ADVEBTENTIHW, 31

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1900 | | pagina 1