No. 4549
Maandag 30 Juli 1900.
25ste Jaargang.
HbagBlaó voor eStöooró* en Stuió-óCollanè.
agite ma non agitate.
Samenwerking.
buitemIiAki).
Het Noodlot.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Yoor het buitenland c 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
PRTJS DER ADVERTBNTIENJ
Van 1-6 regels50 Cents.
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
n t ^°°fóagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicitè Etrangère,
BAUBE fy Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Er zyn reeds teekenen waar te nemen,
dat de stryd by de algemeene verkiezin
gen voor de Tweede Kamer in het vol
gend jaar warm zal wezen. By verschil
lende staatkundige richtingen worden reeds
voorbereidende maatregelen getroffen en bet
laat zich aanzien, dat elke plaats in ons
Lagerhuis den overwinnaar ernstig zal
worden betwist.
Geen wonder ook. De tegenwoordige
meerderheid van de Tweede Kamer is on
getwijfeld niet de uitdrukking van de meer
derheid des volks. Deze laatste gaat niet
mede met de politiek, welke in de laatste
jaren werd gevolgd. De liberalen hebben
het heft in handen weten te houden en
door een handig manoeuvreeren aan ons
volk allerlei wetten opgelegd, die meer
recht hebben op den naam van dwang-
wetten dan dat zjj nationale wetten kun-
ken heeten.
Om slechts aan den Leerplicht te denken,
heeft het liberalisme handig gebruik ge
maakt van de sociaal-democratie om de
monstraties uit te lokken 'ten gunste van
die wet, waardoor het scheen, alsof ons
volk den Leerplicht broodnoodig achtte.
In werkelijkheid echter ishet volk er koud
voor gebleven. Men begreep, dat met de
tegenwoordige samenstelling der Staten-
Generaal weinig hoop bestond om die
dwangwet te weren en men heeft er zich
dus in geschikt. Maar het nationaal karak
ter van deze met een stem meerderheid
goedgekeurde wet is ver te zoeken. Wy
kunnen er ten minste niets nationaals in
vindendat enkele werkliedenverenigin
gen en openbare onderwyzersvergaderin-
gen op initiatief van sommige leiders
hun sympathie met de wet hebben betuigd.
Als aan moties en adressen eenige waaide
moet worden gehecht, dan kunnen wy er
dadelyk op wyzen, dat het aantal adressen
tegen de wet oneindig grooter is geweest
dan datwaarby gevraagd werd de wet
aan te nemen.
Daarom verdient die wet niet een natio
nale te worden genoemd, evenmin als ver
schillende andere, die op minder teg n-
stand by het volk hebben gestuit, omdat
de meerderheid zich by voorkeur niet met
politieke quaestiën inlaat.
Vandaar ook, dat bij sommigen, ja by
velen het ernstig streven bestaat om van
de algemeene verkiezingen in het volgend
jaar profyt te trekken voor een omkeering
in de samenstelling onzer Volksvertegen
woordiging, terwyl aan den anderen kant de
liberalen alle pogingen zullen aanwenden
0n> hun tegenwoordige macht te handhaven.
feuilleton.
Verwig.)
De oude man tiet den advocaat verschrikt
aen.
De mogeljjkheid stamelt bij. Mjjn God,
alles ie mogelijk, hoe sou ik dat weten f
Gjj betwist de mogelijkheid dns niet,
herneemt de advocaat, laten wjj nu eens voor
een oogenblik aannemen, dat de luitenant zich
had kunnen verkleeden en vermommen, zoodat
gjj hem op een afstand voor Stein hebt kunnen
aanzien, dan kunt gjj toch niet langer met
zekerheid verklaren, dat de man dien gij het
huis zaagt verlaten, Stem en geen ander was.
Abel schudt het hoofd.
Neen, neen, luitenant Von Dahlen was
bet niet, die grooter ®n iets slanker dan
Stein. Ik' kan mjj niet vergist hebben, het was
Stub, ik houd het tea minste v#cr
lfjk dat een ander zich zoo vermomd zou heb-
ben, dat ik er door bedrogen werd. Neen, neen,
Steiu was bet, wis en zeker.
t.oo geheel zeker «chjjnt gjj toch niet van
uwe zaak te zjja, merkt de verdediger san.
»t begrijp niet, met welk doel mjjaheéz
de verdediger deze vraag doet, zegt de rechier
»«n instructie Dc er daarop. Ket alibi van
luitenant Von ïnhien is bewezenhjj was in
dioa jacht i i ras In gezelschap, andere ge
tuigen zouden en bevestigen
Het is dus niet zonder grond, waaneer
wy beweren, dat do verkiezingsstrijd warm
zal wezen. Doch het komt er slechts op
aan, hoe die stryd zal worden gevoerd om
de overwinning te behalen. Het is niet vol
doende dat bij een ieder onzer de erns
tige wil bestaat om zooveel in zijn ver
mogen is mede te werken dat mannen
gekozen worden die werkelijk het volk
vertegenwoordigen. Er behoort voor den
stryd^beraadslaagd te worden over de wyze,
waarop men tot overeenstemming kan ko
men en over de middelen om langs ge-
oorloofden weg de overwinning te behalen.
Van liberalen kant is men daarmede
reeds lang aan het werk. Het scbynt ons
toe, dat daar.de eensgezindheid niet bijs-
ter groot is. De tegenwoordige Regeering
kan niet rekenen op de sympathie van het
liberalisme in zyn geheel. Zij heeft het
er niet naar gemaakt. Haar heulen met
het radicalisme en de sociaal-democratie
heeft vele liberalen doen inziendat in
het belang des vaderlands elke steun aan
het tegenwoordig Kabinet moet worden
onthouden. Van een vereenigd optreden
van het liberalisme bij de stembus van het
volgend jaar kan dan ook, volgens onze
meening, geen sprake zyn. De gematig
den zullen hun eigen weg kiezen en waar
schijnlijk het machtigste wezen, terwyl de
zoogenaamde vooruitstrevenden, indien zij
niet zelfstandig optreden, zich zullen moe
ten aansluiten by de radicalen.
Men kan dan ook verwachten, dat de
liberalen bij de aanstaande stembus min
der kracht zullen ontwikkelen dan dit een
vorig maal het geval was. De groote mach
tige party van weleer zal onvoorwaarde
lijk in getalsterkte afnemen en verschil
lende van haar leden zullen zeer zeker
hun plaatsen in de Vertegenwoordiging
aan anderen moeten inruimen.
Doch de vraag is: aan wie? Zullende
geavanceerden, de radicalen en sociaal
democraten, met grooten buit uit den stryd
te voorschijn komen? Wij achten dit na-
tuurlyk evenmin wenschelijk als een zege
praal der vereenigde liberalen.
Er bestaat evenwel een andere kans.
De richtiugen der rechterzijde mosten
ditmaal eens hun beste beentje voorzetten.
Zy moeten leering putten uit de taktiek
der liberalen en trachten hun mannen,
die, naar onze zeer stellige overtuiging,
meer den geest van het volk uitdrukken,
gekozen te krjjgen.
Doch hierby moet toegepast worden
de oud-Hollandsche leuseendracht maakt
macht. Het is gelijk wjj zeiden niet
voldoende om met lust den stryd te aanvaar
den, maar er moet eenheid en organisatie
Wjj weten nog Hiet, hoe lang de luite
nant dien nacht in dat gezelschap is geweest,
voert de advocaat hiertegen aan, en of hjj toch
nog niet den tjjd tot de misdaad heeft gehad.
De president wendt zich tot Stein
Hebt gij nog een vraag tot dan getuige
te richteD, beklaagde?
Hij staat op, een Btraal van hoop weerspie
gelt zich op zjjn gelaat.
Abel, ik ben de moordenaar niet, ik
was het niet, dien gij op dien morgen het
huis zaagt verlaten, spreekt hjj den ouden be
diende aan. Gjj hebt den man nagezien, hjj
keek om, uw blik ontmoette den zjjne, hebt
gjj verklaard, \\elnu, Abel, zie mjj in de oogen:
was het mjjn blik
Hjj richt zjjn fonkelende oogen op Abel.
Deze ziet hem aan, die ^lik heeft hem al»
ware geëlectriseerd.
Was het mjjn blik, herhaalt Stein. Abel,
wanneer er bjj u ook maar de minste twjjfel
bestaat, dan moogt gij het njet j,eve,tigen.
God straft den meineed.
Abel wryk'. .Bg»tig een achiede terug.
hjj de oogen van Stein zoo strak op hem ge-
rioht ziet.
Ik gruw van dezen blik, sUniilt hjj
«et schokkende slem, hot is wel de blik van
dau moordenaar.
Met een zvrarec zucht zinkt Stein op de
bank dar beschuldigden terug.
Théièie wat buiten zieh zelf van angst,
toen zjj 3tein hoorde apreken. Zji siddert voor
den beminde, ofschoon zjj overtuigd is alieen
rots zoo vaat van zjjn onschuld. Het is haai
wezen. De kiesvereenigingen in de ver
schillende districten behooren samen te
overleggen omtrent een program van
actie en een te volgen gedragslyn en, is
men het hierover eens, dan moeten alle
bijzaken en persoonlijke gevoeligheden op
zijde worden gesteld om eensgezind den
stembusstrijd te aanvaarden.
Het deed ons veel genoegen te zien,
hoe hier in Noord-Holland in de vorige
week een Provinciale Bond van Roomsch-
Katholieke Kiesvereenigingen is opgericht.
Dit achten wij een gelukkig begin voor
eene vruchtdragende samenwerking. Een
dergelijke Bond kan versnippering van
krachten voorkomen en de eensgezindheid
en kracht bevorderen.
Daarmede is echter niet alles gedaaD.
Volgens onze meening zou het verstandig
wezen, wanneer de Provinciale Bond voe
ling trachtte te verkrijgen met kiesver
eenigingen der anti-revolutionnairen en
wanneer hij besloot om candidaten van
de andere anti-liberale party te steunen,
wanneer de eigen candidaat geen kans
had om gekozen te worden. Dan zou
het 'mogelyk wezen om in de Volksver
tegenwoordiging e9ne meerderheid van de
rechterzyde te krijgen, die meer dan de
tegenwoordige meerderheid, zou letten op
de ware volksbelangen en daarom in de
toekomst een zegen voor ons vaderland
zou wezen.
Wy willen echter aan den nieuwen
Bond geen gedragslyn voorschrijven. De
bestuurders weten, dat zjj een belangrijke
taak op zich genomen hebben en dat van
hun beleid zelfs het heil van ons vader
land voor een deel onafhankelijk zal
wezen. Hopen wy, dat dit beleid hun
niet zal ontbreken en dat na afloop der
verkiezingen niet, als zooveel vorige ma
len, zal moeten worden geklaagd over
eensgezindheid en samenwerking, waar
door de overwinning voor ons verloren
gi"g-
China.
De onlusten in China zyn te wyten aan
de hebzucht der Europeesche Mogendhe
den. Een pas verschenen keizerlyk edict
zegtdat het geloof der Christenen niet
is, het béte noir van de onlusten. Maar
er js een slag menschen, die boosaardig
zijn en onder den dekmantel van het Chris
tendom tot den schrik hunner b.tren zeer
leelyke dingen doen.
Engeland, dat het meest onrust gestookt
Heeft, toont zich afgunstig over het bazig
optreden der Russen. Admiraal Sey-
m o n r is zelfs met kracht van argumen
ten tegen Rusland's eigenmachtig herstel
len van den spoorweg buiten Tientsin op-
evenwel alsof een centenaarslaat haar van de
borst wordt afgewenteld, wanneer Abel zegt
- Het is wel de blik van den moordenaar.
Vreugdetranen komen in haar oogen, zjj
vouwt in stilte de handen en stamelt
Ik dank u, 0 mjjn God.
Op de rechtere en de gezworenen maakte
deze verklaring yan Abei een onnitwischbaren
indruk. Reeds wag het eerbiedwaardig voor
komen van den ouden dienaar voldoende
om hen geloof, aan woorden te doen hech
ten.
Voor Stein Wa, de getuigenis van Abel ver
pletterend, dat gevoelde hjj en Anna gevoelde
bet met hem.
Hebt gjj den getuige nog iets te vragen
beklaagde Anna Dö-ing?
Het meisje, niet in gtaat tJ spreken, schudt
ontkennend het hoofd
Er volgt een oogenblik stilzwijgen, terwjjl
de president zjjn processtukken raadpleegt.
Het is angstig gjy in de gerechtzaal, allen
zjjn overtuigd, dat deze beklaagden Verloren
zijn, dat hun doodvonnis goed als ge
veld is.
Eindeljjk verbreekt de president weder de
stilte.
Abel, neem plaats op de gstaigesbank.
Wjj zullen thans oveTgaan tot het verhoor van
den markies Marinelii. Laat getuige Marinelli
binnenkomen.
Terwjjl Abel naar de getuigenbank gaat en
daar, op een bescheiden afstand van Thérise,
plaat* neemt, wordt markies KarinelH binnen
gelaten.
getreden en beweertdat dit feitelyk de
taak was van Engeland. De Russen gaan
hun gang, met Frankrjjk vereenigd zyn
zy meester van het transport te water
en Rusland en Frankryk deelen tusschen
Takoe en Tientsin de lakens uit.
Rusland heeft reeds een dienst inge
steld van vjjf treinen per dag tusschen
de beide plaatsen, is meester van telefoon
en telegraaf ten spijt van het stampvoe
tend Albion.
Tusschen de bevelhebbers der Interna
tionale troepen en niet minder tusschen
de officieren en minderen, heerscht een
Babylonische spraakverwarring.
In den namiddag van den 14e wenschte
generaal F o e k i s h i m a, dat kolonel
Dorward met hem een gezamenlijke
bewewing zou uitvoeren. Hjj zond daar
toe een bericht naar den kolonel, dat ech
ter onleesbaar was, terwyl bovendien de
boodschapperdie het bracht geen En-
gelsch sprak. Kolonel Dorward zond
een adjudant terug om den Japanschen
generaal te vragen wat hy verlangde. Doch
de Japanners verstonden den Engelschen
boodschapper niet en konden hem dus
niet uitduiden waar hun generaal zich
bevond.
Het gevolg was, dat er niets werd uit
gevoerd.
Men berekent dat de verschillende
Europeesche landen, alleen in Chineesche
staatsfondsen, meer dan 1.500 millioen
hebben steken. De dienst der Chineesche
leeningen is gewaarborgd door de ont
vangsten der douanen, in de 26 havens
voor den Europeeschen handel geopend.
De Chineesche douanen worden bestuurd
en nagezien door Europeesche bedienden,
meestal Engelschen. In 1895 beliepen de
ontvangsten 21.300.000 taëls, en in 1899
klommen zy tot 26,600.000 taëls.
Frankrijk.
De President van de Fransche Republie k
heeft het Driemanschap der Zuid-Afri-
kaansche Republieken zeer welwillend ont
vangen. Dr. L e y d s stelde het gezant
schap aan den heer L o u b e t voor. Er
werd hun militaire eer bewezen.
Een hartstochtelijk kegelaar, de res
taurateur, D a r u te Pont de Claix had
een weddenschap aangegaan dat hjj in
180 worpen een 800 gram wegenden bal
van beukenhout den 16 K.M. langen af
stand van het dorp Pont de Claix naar
Grenoble en terug zou doen doorloopen.
Verleden Zondag werd deze weddenschap
tot uitvoering gebracht. Door dengene,
met wien hij de weddenschap had aange
gaan, en eenige onpartjjdige personen ver
gezeld, die in twee rijtuigen plaats namen,
begon D a r u zyn kegelreis naar Grenoble.
Op de heenreis bereikte hjj zjjn doel met
juist 80 worpen. Terug moest hy den bal
87 maal werpen, voor men'weder te P«nt
de Claix was. In plaats van 180 maal
heeft hjj den bal, die gemiddeld bjj iederen
worp 96 meter op den vlakken weg af
legdeslechts 167 maal :n de hand ®-
hoeven te nemen. De weddensc ap was
dus glansrijk gewonnen- Be a ve eenige
pyn in zjja ledematen heeft de buitengewone
Marinelli steunt op een stok met zilveren
kDzjjn hooge, door den ouderdom eenigszins
gebogen gestalte, dwingt eerbied af.
Diepe droefheid ligt op zijn somber gelaat
uitgedrukt. Hg is in het zwart gekleed.
De president leidt zijn verhoor aldus in
lk verzoek u mjj nauwkeurige opgaven
omtrent uw persoon te doen.
Mjjn naam is markies Carlo Marinelli, la»'"'6
telg^ van een oud-adelljjk Italiaansch geslacht,
65 jaar ond, geboren te Milaan
Gij weet, markies, dat de geheimraad Von
Bosse verraderlijk vermoord en daarna beroofd
18 en dat wegens die misdaad beklaagd zijn
Ludwig Stein en AnDa Dö-ing. Ik behoef u
geen nadere bjjzonderbeden mee te deelen, daar
de processtukken vermeldvn, dat gij bjj de in
structie tegenwoordig zjjl geweest. Het is be
wezen geworden dat Anna Döring op den dag
van de misdaad de sloten en grendels beeft
gesmeerd. Beklaagde Anna Döring erkent dit
en verklaart daarbjj dat zulks op uw verzoek
gebeurde.
De markies knikt toestemmend.
Het meisjs heeft de waarheid gesproken
Deze verklaring brengt eenige verbazing te
weeg; de markies heeft toch het tegendeel be
weerd.
Dus heeft beklaagde Anna Döring Jat
werkeljjk op nw verzoek gedaan, markies. Hier j
in het proces-verbaal van nw verhoor vcor de j
instructie staat toch duidelijk, dat gjj die ver-
klaring beslist hebt tegengesproken.
Dat heb ik ook, edelachtbare, Ik _wa»!
inspanning voor den balwerper geen on
aangename gevolgen gehad. Een nieuwe
tak van sport is echter door D a r a in het
leven geroepenwant bjj de jongeling
schap heeft het balwerpen op-den-langen-
afstand veel succes.
België.
De Belgische gezant te Peking deelde
onlangs in zyn schryven mede hoe hy
door den Keizer van China werd ontvan
gen om zyn geloofsbrieven te overhandi
gen. De heer J oosten werd een zaal
binnengeleid waar de Keizer gezeten was
op een hoogen troon, omgeven door hoog-
waardigheidsbekleeders.
De zaal was in half duister gehuld,
achter een doorschijnend tapjjtwerk naby
den troon gespannen, merkte de Gezant
de Keizerin-weduwe op.
De Gezant trad naar den troon, maakte
drie buigingen en las zyn geloofsbrieven
voor. De Keizer luisterde en haalde daarna
uit een zjjner laarzen het antwoord dat
hy den heer Jo osten overhandigde.
Deze werd vervolgens naar het paleis der
Ministers geleid, waar hem een diner werd
aangeboden.
Er werden niet minder dan 22 schotels
opgediend, waaronder zwaluwnesten en
haaivinnen, met ingelegde vruchten, Chi
neesche champagne zeer sterk gesuikerd.
Het papieren servet waarvan men zich
bediende was niet grooter dan een blaadje
sigarettenpapier.
Engeland.
In het Lagerhuis heeft de minister
Chamberlain dezer dagen nog eens
opnieuw gezegd, dat de Zuid-Afrikaansche
Republieken zullen geannexeerd worden
en dat van een staatkandige onafhankelijk
heid der Boeren geen sprake meer kan zyn.
Duitschland.
Te Berlyn is een telegram aangekomen
uit Tiensin van 24 dezer meldende
Heden kwam hier een bode, die 15 Juli
Peking verlaten had, by een dertolamb-
tenaren, met het bericht, dat de soldaten
van prins T s j i n g tegen de troepen van
generaal Toean hadden gestreden en
daarbjj verslagen waren. De vreemdelingen
verdedigden zich in de noordelijke kathe
draal, in de nabjjheid der verboden stad.
Dc militaire bladen verwonderen er
zich over, dat het Duitsche expeditionnair®
corps met geen enkele der nieuwe mi"
trailleases, gemaakt in de werkplaat®011 te
Spandau en waarvan de lichthof ea mo"
biliteit buitengewoon zy°> 'B QBgerast.
Tegen de horden der Chineezen zouden
deze kanonnen groote diensten bewijzen.
Italië.
Een vreeselyke misdaad is te Cagnano
Verano, een klein stadje niet ver van Rome,
ontdekt. Daar heeft zekere Mancini
achtereenvolgens drie vrouwen ea
zijner kinderen vermoord.
Het monster deed na den dood van zyn
drie vrouwen aanzoek om voor de vierde
keer te huwen, toen zyn uitverkorene zyn
destjjds zoo verstrooid over de vreeseljjke ge
beurtenis dat ik mjjn geheugen nl® elkaar
had. De geheimraad iv*» iare° vriend,
wij gingen met elk»»1 <»Vl8 br°f®ra en nu
vernam ik zoo eeu.klap8 zyn nood ottig einde,
Mjjn hoofd wa» van smart beneveld, ifc hoop
daarom, dat mjjnheer de rechter van instructie
mjj mjjn onware verklari"? ni®t ten '^-rade
tal duiden, ook hem zal »Sn Verwarring niet
ontgaan zjjn. Toen mjj Ke."aagd werd of ik
er den geheimraad den vongen dag op gewe
zen had, dat de aioten en grendel» zoo knar»,
ten en of hjj dientengev°'8® a*n de kamenier
zijner kleindochter gel»8' bad, die aioten t®
smeeren, wa» mjjn geheugen verduisterd, jk
herinnerd» er mjj niet» van en antwoordde
dienovereenkomstig. Later, toen mjjn »naart
eenigsHn» gekalmeerd Werd mjjn geheu
gen weer helder en herinnerde ik h»' mÜ eeer
goed. Ja, ik zeide tegen den geheJiaraa(f, toen
ik op den morgen van den 4»g voor den
moord bjj hem was, dat zjjn sleten zulk een
onaangenaam geluid vooitbr&ohten en dat zjj
wel eens gesmeerd jnoohten worden. Wjj sak-
in de kamer naast het slaap*ertrer waar Acn»
bezig wa» het bed op te maken. Ik kon haar
door de half geopende deur zien. Hg nep haai
toe: Anna, ge moet straks de sloten van de
deuren eens smeeren. Dat bevel heef. Ac-a
ook terstond ten uitvoer gebracht.
Dns gjj herroept uw eerste vsnHanng
Ten voils.
Hebt gjj verder nog iet» te verklare
markies?
Wordt vémugd.)
NIEUWE
Hl till HUT.
33
I
