NIEUWE
HDagBlaó voor &Sooró' @n SCuió-dCollanè.
De examen-kwestie te
Amsterdam.1)
No. 4550.
Dinsdag 31 Juli 1900.
25ste Jaargang.
Het Noodlot,
B IT E N L A N D.
ABOHHEMENTSPBIJB
Per S maanden voor Haarlem i f 1,10
Voor de oyerige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland i I 2,80
Afzonderlijke nummers, t«0.08
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏBBATJ: St. Janstraat Haarlem:
PBIJS DBB ADVEBTENTIBN.
Van 16 regels Cent
Elke regel meer71/»
öroote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
AGITE MA 1ÏOH AGITATE
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
Het zoude mg niet in het hoofd zijn ge
komen deze zaak in de Nieuwe Haarlem-
sche Courant te besprekenindien zjj niet
reeds was aangeroerd in een hoofdartikel
«examenwoede», waar zjj aanleiding gaf tot
een stormloop tegen de heerschende woede
om iedereen en over alles te examineeren,
zelfs schoolkinderen, kindermeiden, enz.
De eigenljjke examen-kwestie te Amster
dam, die met de examenkoorts niets te ma
ken heeft, is de volgende
Bjj gelegenheid van het schriftelijk exa
men voor de hoofdakte, deelde een der
candidaten, eerst aan een der surveille
rende examinatoren, later aan den Voorzit
ter der Commissie mede, dat van de schrif
telijke opgaven, met name van die over
de opvoedkunde, hem een en ander reeds
vóór het examen bekend was.
Dat deze verklaring eene niet geringe
opschudding veroorzaakte onder de onder
wijzers, ligt voor de hand en dat een der
gel jjk publiek optreden, niet onopgemerkt
kon blijven, maar tot een nader onderzoek
moest leiden, was natuurljjk. Van den kant
der examen-commissie werd, als ik het
wel heb, de secretaris der commissie met
dat onderzoek belast. Maar buiten hem
traden ook andere personen op om die taak
op zich te nemen en wel vooral drie cor
poration,^namelijk, «het Nederlandsch On
derwijzers-Genootschap de Bond van Ne-
derlandsche Onder wjjzers, en de Hoofden-
Vereeniging.
Van wat dat onderzoek aan het licht
bracht, lekt niet veel uit. Gepraat wordt
er genoeg over, vage beschuldigingen niet
alleen over dit, maar ook over vorige ja
ren bjj de vleet, maar veel positiefs hoort
men niet.
De schriftelijke bewjjzen schijnen tot nog
toe zich slechts te bepalen tot eene of twee
FE 1LLBTON.
(Vervolg.)
Neen, edelachtbare, alleen als het mjj
geoorloofd is een overtuiging uit te spreken
Hjj swjjgt en siet den president vragend
s»n.
Deze geeft een toestemmend teeken.
Spreek, markies.
Ik ben in de laatste jaren bjjna dagelijks
bjj mijn onden vriend, den geheimraad Von
Boise, aan huis gekomen en heb de kamenier
Anna Döring van nabij leeren kennen. Zjj is een
braaf, goedhartig meisje, dat door haar ongeluk
kige liefde tot den beklaagde in verzoeking ia
gebracht, maar dat nooit een misdadige gedachte
heeft gekoesterd. Volgens mijn innige overtui
ging ia het arme meisje dan ook onachuldig en
het ia mjj een genoegen, dat hier te kunnen ver
klaren.
Stein ziet den markiea met fonkelende oogen
aan.
Marinelli neemt op de getuigenbank naaat
Thérèse plaats. P B
Zjj schuift een weinig van hem af, maar hjj
ziet haar zoo uitvorschend aan, dat zij zich niet
verder durft verwijderen.
Toch ondervindt zij hetzelfde gevoel van weer*
sin, als toen hij haar op den dag na den moord,
in zijn armen nam en zjjn brandende lippen op
kaar voorhoofd drukte.
briefkaarten waarop door een der candi
daten eenige of één dag voor het examen
het een of ander van het op te geven schrif
telijk werk aan een ander candidaat zoude
zjju medegedeeld. De origineele briefkaar
ten moeten bjj een der drie genoemde cor-
poratiën berusten. Heden zeide men mjj
dat een afschrift dier briefkaart aan de exa
men-commissie zoude zijn gezonden.
Men weet, dat één der corporatiën als
resultaat van haar onderzoek zich met een
request gewend heeft tot den Minister om
een nader onderzoek aan te vragen.
Men zegt, dat de beide andere corpora
tiën hun onderzoek nog voortzetten om uit
schriftelijke en mondelinge mededeelingen
bouwstoffen te verzamelenten einde met
eenige zekerheid te kunnen constateeren
dat èn in dit laatste jaar, maar ook in
vorige jaren sommige candidaten reeds vóór
het examen bekend waren met een meer of
minder belangrjjk gedeelte van het schrif
telijk werk.
Nog werd mij medegedeeld, dat te Am
sterdam thans aan eiken candidaat bjj het
einde van het mondeling examen de vraag
wordt gesteldof hg vóór het schrifte
lijk examen bekend is geweest met een ge
deelte van het schriftelgk werk en zoo ja,
op welke wjjze hg daarmede bekend is ge
worden.
Zouden deze vragen beslist en naar waar
heid beantwoord worden, dan zoude er kans
bestaan tot het vaststellen van wat er waar
is in de vage beschuldigingen, dat een of
meer examinatoren, hetzjj opzettelijk, hetzjj
uit on voorzichtigheid,tegenover zjjne leerlin
gen iets zoude hebben laten ontsnappen van
hetgeen hem, als lid der examen-commis
sie van het op te geven schriftelgk werk
bekend was.
Tot nog toe heb ik echter niet gehoord,
dat die antwoorden tot eenig praktisch re
sultaat hebben geleid.
De zaak is echter gewichtig genoeg om
er de aandacht op te vestigen en lastig ge
noeg om er niet dan met de grootste om-
Dc inspecteur van politie Pilt wordt vervol
gens in verhoor genomen,
Als ambtenaar behoeft hjj geen eed af te leggen.
Hjj deelt het beloop der instructie mee, noemt
alle bewjjzen, die tegen Stein en Anna Döring
verzameld zjjn.
Hjj spreekt duideljjk, rustig en met militaire
kortheid, waardoor zjjn getuigenis des te meer
indruk maakt.
Veel nieuws deelt hjj evenwel niet mede.
Na hem komt de tooneelspeelster Rosa Man-
froni aan de beurt. Zjj is een schoon, behaag
ziek meisje met een prachtige gestalte, bruine
lokken, donkere oogen en een bevallig blosje
op de wangen.'
Met klankvolle stem zegt zjj het eedformu
lier na.
Na de gebruikelijke vragen begint de presi
dent baar verhoor.
Luitenant Paul Von Dahlen moet in den
nacht, dat de moord gepleegd is, met u in een
gezelschap zjjn geweest. Is dat zoo
J», edelachtbare.
Waar?
In het hotel de Ronce, de aanwezigen
waren voor het meerendeel artisten.
Zjjt gjj geljjk met den luitenant heen ge
gaan
Ja, hjj bracht mjj thuis.
Hoe laat?
Kort voor middernacht.
Rn wanneer heeft hjj afscheid van u ge
nomen?
Klokslag 12 uur, er sloeg juist een klok
nabjj mjjn woning.
zichtigheid een oordeel over uit te spreken.
Eene beschuldiging is, o, zoo gauw uitge
sproken ze met bewjjzen staven is vaak
zeer moeilgk en, helaas, ook de onbe
wezen beschuldiging laat dikwgls gruwe-
ljjk, soms onherstelbaar leed na voor den
beschuldigde, zelfs dan, wanneer bgna ieder
een, de beschuldiging als onaannemeljjk be
schouwt, ja, zelfs dan, wanneer zg als
volkomen valsch moet erkend worden.
Wel te beklagen is hg, die het slachtoffer
wordt van de lastertaal.
China.
Een Italiaansch kloosterling, pater S t e-
phano Sette uit Hein-Sien-Feu te
Hongkong aangekomen, verhaalt, dat de
Bisschop, vier priesters in Yunnan op 4
Juli, na afschuwelijke folteringen onder
gaan te hebben, zijn gedood. De Boksers
hebben daarna 6 a 700 Christenen ver
moord. Aan zeven priesters is het gelukt
naar het gebergte te vluchten.
Om zelf te ontsnappen, heeft pater Ste-
p h a n o zich moeten dood houden en zich
een eind ver in een doodkist laten dragen
door bevriende Chineezen.
Zg brachten de kist op een stoomboot,
maar terwijl de pater zoo de rivier af
zakte, bemerkte eenige opvarenden dat zjj
geen lijk aan boord hadden maar een le
venden Europeaan en zg waren niet wei
nig ontsteld daarover. Zg beloofden echter
om, tegen een ruime belooning, den priester
verder te transporteeren. Na allerlei we
derwaardigheden bereikte pater S t e p h a-
no Sette de stad Canton, en vandaar
ging hij op een boot naar Hongkong.
Te Hoïdaï zgn twee Engelsche mission-
narissen vermoord.
Italië.
De ltaliaansche Regeering heeft het in
komen des Konings moeten verminderen en
een groot aantal goederen die aan de kroon
toebehooren en alle jaren 10.500.000 franks
aan onderhoud kosten, moeten verkoopen.
Deze goederen zgn de paleizen van Ge
nua, Palermo, Milaan en Capodimente, de
domeinen van Yinadio, de jachtvelden van
De oogen van Stein fonkelen. In deze ver
klaring ziet hjj weer een zwakke hoop op red
ding.
Om 12 uur heeft de luitenant dus afscheid
van u genomen, zegt de president met nadruk.
Volgens de genees heer en moet de moord kort
na middernacht gepleegd zjjn. De mogeljjkheid,
dat de luitenant de misdaad gepleegd heeft, is
dus niet uitgesloten, zoolang hjj niet bewe
zen heeft, waar hjj het overige gedeelte van
den nacht heeft door gebracht. Ik zal hem
daaromtrent in verhoor nemen.Men brengeden
getuige luitenant Paul Von Dahlen voor.
Terwjjl de tooneelspeelster mst veerkrachtigen
tred naar de getuigenbank gaat en daar plaats
neemt, wordt Paul Von Dahlen door een ge
rechtsdienaar binnengelaten.
Stein en Anna wisselen een hoopvollen blik.
Rn Théièse
Onder dat verhoor heeft zjj een ware folte
ring ondergaan.
De verdenking tegen haar uitverkorene neemt
hand over hand toe en toch is hjj onschuldig,
zeker, daaraan twjjfel zjj geen oogenblik, neen,
hjj is niet slecht, hjj is alleen lichtzinnig, zoo
heeft haar grootvader hem ook beoordeeld.
De luitenant treedt voor de .balie der ge
tuigen.
Zgn gelaat is doodsbleek, zjjn blik staart ver
ward om zich heen, zeker, aan die houding
zou men een schuldbewustsjjn kunnen her
kennen.
Luitenant Paul Von Dahlen, gjj zjjt met
toestemming van den minister van oorlog als
getuige gedagvaard, vangt de president aan.
Vatourmanche en de eigendommen van
den gewezen Koning van Napels.
Een hevig onweer heeft groote ver
woestingen veroorzaakt in de dorpen Ac-
ceglio en Bellina en in het dal van Macre,
waar de gemeenschap onderbroken istal
rijke bruggen zgn ingestort.
Frankrijk.
De schadevergoeding die de heer Y v o s
G u y o t, redacteur van de Siècle, aan de
hertogin d'U z s heeft te betalen voor
de in het bekende nummer van het blad
voorkomende «Mensonges de la photo
graphic» is door bet Hof van Appel be
paald op 7000 franks.
In Frankrjjk is eene inschrgving ge
opend voor het uitrusten eecer ambulance
voor China. Het verzamelde bedrag is reeds
137,000 frs.
Duitschland.
Een nieuwe straatindustrie is te Berlgn
in het leven geroepen, welke veel opgang
maakt. Een man rjjdt, door de achter
buurten vooral, met een handkarretje waar
op een drukpersje staat voor het maken
van naamkaartjes. Yoor 10 pfennings (6
centen) levert hg in een paar minuten een
dozijn. Groot is de aftrek vooral bjj dienst
meisjes en ook bij «bakvischjes». Alleen
het juist spellen van den naam kost nn
en dan eenige moeite. Dit nieuwe bedrjjf
dreigt een gevaarlijke concurrent te wor
den voor de straatphotographie.
Op de Pruisische Staatsspoorwegen
zgn thans salonwagens in gebruik gesteld
voor het vervoer van zieken. Daarin staat
o. a. een bed op een onderstel waarvan de
veeren zóó zgn ingericht dat de schudding
grootendeels wordt vermedenhet bed kan
tevens als draagbaar gebezigd worden. Aan
de groote stations zgn draag-en rgstoelen
voor zwakke of slecht ter been zjjnde per
sonen verkrggbaar gesteld, en trapjes om
gemakkeljjk in een waggon te kannen ko
men. Yoor het gebruik moet een bepaalde
som worden betaald.
Servië.
Koning Alexander wordt meer dan
elk' andere Europeesche vorst allerzorgvul
digst door scharen detectives en gendarmen
bewaakt.
Dit tracht men volstrekt niet te yerhee-
Er kan bedenking rjjzen tegen nw beëediging,
daarom wil ik u daar voorloopig van ontheffen.
Niettemin zjjt gjj gehouden onz de volle waar
heid te zeggen, ofschoon gjj een antwoord moogt
weigeren, wanneer gjj meent, daardoor een ver
denking op u te werpen.
Opgewonden roept de luitenant uit:
Edelachtbare, het verbaast mjj u zoo te
hooren spreken. Verdenkt men mjj, laat men
mjj dan in staat van beschuldiging stellen en ik
zal mjj weten te rechtvaardigen.
Niet zoo heftig, luitenant, het is uw plicht
mjj rustig te woord te staan. Antwoordwaart
gjj op den avond vóór den moord ten huise
van den geheimraad Yon Bosse
Ja, edelachtbare, ik moest mjjn oom spre
ken, maar daar hjj bezoek had, wilde ik hem
niet storen. Ik sprak daarop eenige minuten
met,freule Thórèse en nam toen afsoheid,,
Liet freule Von Bosse u uit tot aan de
straatdeur.
Ja, edelachtbare.
Toen gjj kwaamt, zaagt gjj den beklaagde
Stein en zgn beminde in de gang nietwaar
Dat is zoo.
Toen Stein front voor u maakte, liet hjj
een handschoen vallenhebt gjj dat gezien
Ja, dat herinner ik mjj.
R?" zu^ 00^ gezien hebben, dat
Anna Doring dien handtohoen opraapte.
Neen, edelachtbare.
(Wordt vérvolgd.)
U44RIIIH8CHEC0UR41T.
1. ingezonden.
34
1
