No. 4555 Maandag 6 Augustus 1900. 25ste Jaargang. Hbagêlaó voor *3fZoorö~ en Stuiè-éCollanó. Een teeken des tijds. Het Noodlot, BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem feuilleton. Engeland. Servië. Italië. RIME till RtVI. ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40 Voor het buitenland 2,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. \1N TIEND PRTJS DER ADV ERTJ3N TIEN: Van 1—6 regels50 cent8. Elke regel meer71/, Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. AQTTE MA NON AGITATE. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etranfaé, G. L. DAG BE S,- Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 316ts Faubourg M<mtmartre Over den «ernst der tijden» leest men thans ook in enkele liberale organen ten onzent waarschuwende beschouwingen. Ze ker, het ziet er ernstig uit in onze sa menleving, en wjj willen geen enkel oogen- blik de waarde dier beschouwingen mis kennen, daar ook wij diep overtuigd zijn van het bedenkeljjke der gebeurtenissen op het wereldtooneel. Men zie slechts om zich heen, en al- lerwege ontwaart men de verschrikke lijkste afwijkingen van de wetten, die de orde en rust in de samenleving waarbor gen. 't Is slechts te bejammeren, dat zoo- velen onnadenkend voortleven en eerst wan neer een afschuwwekkend feit getuigenis aflegt van het verkeerde in onze maat schappij, uit hun dommel ontwaken om echter weldra weder tot hun sluimering over te gaan. Hoe wjj over de stichting van het een- Italië denken voor een oogenblik ter zjjde gelaten, moet toch de moord op Koning U m b e r t o worden verafschuwd als een bewjjs van de groote verdorvenheid, die een deel der menschenwereld heeft aangetast en beschouwen ook de liberale persorganen, deze misdaad als een menschonteerend feit, dat wel gestraft kan worden, maar niet temin een vlek werpt op onze hoogge roemde negentiende eeuw. De misdaad werd gepleegd door een anarchist, waaronder men verstaat iemand, die gebroken heeft met alle godsdienstig en maatschappelijk gezag, en een onver- zcenlijken strijd heeft aangebonden tegen alles, wat in de tegenwoordige samenle ving is geplaatst boven het zoogenaamde proletariaat. Maar met deze wetenschap is, volgens onze meening, de zaak niet afgedaan. He den valt de Koning van Italië door het moordend lood van den booswichtmor gen is de beurt aan een ander wereldlijk hoofd van een Staat. Wij zien daarin dan ook geen persoonlijke wraakoefening, geen daad van een verdwaasde, die uit overspan ning of andere oorzaken de hand slaat naar het leven van een gekrooad hoofd, maar het schjjnt in onze oogen een teeken van onzen tjjd te wezen, een kenmerk van onze afdwalingdat een schandvlek werpt op de hooggeroemde eeuw, waarin wij leveD. Ook in vroeger tijden hebben Vorsten moorden plaats gehad. Men behoeft het boek der geschiedenis slechts op te slaan om voorbeelden te vinden van personen die zich vergrepen aan het leven van een Vorst. Maar zonder uitzondering waren dit op zich zelf staande feiten, voortkomende 39 Vervolg.) uit persoonlijke overwegingen, of gevolg van beraamde complotten. De moorden van onze dagen zjjn geen op zich zelf staande feiten, maar de logi sche consequentie van hetgeen door de wijzen van onzen tijd wordt beleden en geleerd. Men heeft afgerekend met den godsdienst en erkent niet langer den ze- deljjken invloed van den godsdienst op de samenleving. Men gaat van het beginsel uit, dat de mensch slechts een hoogere orde van de hoogste diersoort is en dat dus geen sprake kan zijn van een onsterfelijke ziel. Hierop voortredeneerende, kent men ook geen hooger standpunt toe aan hen, die geroepen zjjn om land en volk te regee- ren, zoodat zij, die tot op dezen oogenblik in staat of regeering meer invloed beza ten dan gewone stervelingen, het mikpunt zijn van degenen, die zich anarchisten noe men. Het is daarom verkeerd de schuld van dezen moord alleen op de anarchisten te werpen en voorts zich alle verantwoorde lijkheid van den hals te schuiven. Indi rect is toch de geheele maatschappij schul dig aan dergelijke wandaden. Het anarchis me noemen wjj een «teeken des tjjds», dat niet onopgemerkt mag blijven, en dat het krachtigste bewijs is voorde sociale ziekte, waardoor wjj zijn aangegrepen. Persoonljjk zullen de meeste menschen het anarchisme wel verafschuwen, doch dit is niet voldoende. Ook blijkt het weinig doeltreffend, wanneer de politie hen, die als anarchisten zijn gesignaleerd, in het oog houdt en bewaakt, want de vorsten moorden der laatste jaren geschiedden on danks de waakzaamheid van justitie en politie. Er behoort iets anders toe. Onze maat schappij moet van haar krankte worden genezen. De anarchisten moeten verdwe nen niet door vervolging en straf, maar door de werking van andere begrippen dan die in onze dagen aan velen worden ingeprent. Allereerst behoort bjj de z. g. ontwik kelden en de hooggeplaatsten een beter begrip te komen van de verantwoordelijk heid hunner positie. Zij moeten de over tuiging bekomen, dat zjj niet slechts aan sprakelijk zjjn voor hetgeen door hen per soonljjk wordt gedaan, maar ook voor het geen zjj spraken en schreven. Zoovelen onthouden uit de leeringen der «wjjzen» van onze eeuw slechts datgene, waardoor zjj voor zich zeiven in een enkel wóórd een gedragsljjn zien afgebakend en zien voorbjj dat hetgeen zjj als de hoogste wjjsheid waardeeren, niets anders is dan een persoonljjken indruk of eene theore- Ach, mompelt bjj, had ik dezen dag maar nooit beleefd. Wanneer mijn goede meester wiet, waarvan men zjjn Thé èee beticht, hij zou van verdriet sterven, wanneer men hem niet reeds zoo misdadig had omgebracht. Wee, wee, dat ik, oude man, zoo iets moet aanhoo- ren en aanzien. Beklaagde, klinkt met diepen ernst de stem van den president door de zaal, gij hebt gepoogd een zware verdenking op luitenant Von Dahlen en freule Von Bosse te werpen, een verdenking, die beiden in uw plaats op de bank der beschuldiging zou gebracht hebben, wanneer het u gelukt was, haar te bewijzen. Gjj hebt evenwel slechts gevolgtrekkingen gemaakt, sreen enkel aannemelijk bewijs gebracht, dat luitenant Ton Dahier en freule Von Bosse de daad n. Tegen u hebben wjj even- we! een overtuigend bew jjs en dat bestaat iu <!;ji hanc-eaoen, die ouder het bed van den Qn hebt getracht, dat bewjjs door aller lei beweringen te ontzenuwen, maar ook dat te u *>ie' lukt. Niettemin moet ik erkennen, d»t or ernsiige gronden tot verdenking tegen d b luitenant r'uden bestaan, wanneer de oude Abel niet gezien had, dat gjj het huis verliet. Aoei heeft onder oede getuigd, dat gjj het waart dien hjj het huis heeft zien verlaten. Het is zeer onwaarschijnlijk, dat de luitenant zich zoo verkleed en vermomd kan hebben, dat hjj u op een haar geleek. Hjj is grooter en slanker dan gjj en man kan ,,icll door een vermomming toch niet kleiner maken. Zijn onbewezen bewering, dat hjj in het Park geweest zou zjjn ejj daar 0p een bank ge slapen zou hebben, moet dus voor waarheid worden aangenomen. Uw oordeel over hem mag gedeeltelijk juist zjjn, Waj echter freule Von Bosse betreft, hebt gjj njetg dan ia(teringen uitgesproken. Het is mjjn voornemen niet, mjjn beweringen een voor een te weerleggen, ik wil u alleen aantoonen, dat het u niet gelukt is de verdenking van u 0p ailderen ta bren- gen. Tnérèse hoort het, haar oogen krjjgen weder glans, een zachte blos bedtkt weer haar wan gen, zjj ademt ruimer. De advocaat Van ahlendorff staat op. Ik verzjek het woord, Z9gt bjj. De president geeft hem een toestemmend teeken. Edelachtbare heeren rechters en gezwo renen, begint de advocaat, staat mij toe u op oen waarscbjjnljjkbe'd voor de beklaag !en te wjjzsn. tij) deelt met mjj de overtuiging, dat de moord slechts uit geldzucht werd gepleegd de moord was slechts een middel om het doel te bereiken. Was het den beklaagde en zjjn verlooide er om te doen, de brandkast vaa dfü geheimraad te plunderen, dan hadden zjj volstrekt niet noodig een moord te plegen zjj konden hun doel op veel gemakkelijker en tische uitspraak die slechts professorale waarde bezit. Het anarchisme moet verdwjjnen wil er van ons tegenwoordig geslacht iets te recht komen. Deze uitspraak schjjnt over dreven, maar bevat volgens ons niets dan de zuivere waarheid. Al wie dus nog hart heeft voor onze samenleving en eigenbaat verafschuwt,moet medewerken om datziek- teteeken van onzen tijd te verdrijven. Lang niet gemakkeljjk zal dat gaan. Het gift heeft reeds jaren gewerkt. Het organisme der samenleving is er reeds van doortrok ken. Maar toch is dit de eenige weg. Zoo lang het voortwoekert zullen vorstenmoor den worden gepleegd en zal alles, wat op gezag geljjkt, moedwillig worden miskend en verdacht gemaakt. Wij prediken dus geen vervolging der anarchisten, hoewel natuurljjk elke door hen bedreven misdaad niet streng genoeg kan gestraft worden. Maar wat wjj wel wenschten, is een krachtige prediking van het Christeljjk beginsel, dat onmiddelljjk elk motief der anarchisten het zwjjgen oplegt. De menschen moeten, meer dan thans, overtuigd worden van de hooge beteekenis van hun leven. Zjj moeten meer algemeen hun maatschappelijk welzjjn af- hankeljjk weten van hun zedelijk stand punt en doordrongen zjjn van de waar heid, dat een ieder verplicht is om de af dwalingen van zjju evenmensch te verbe teren en te herstellen. Dit alles leeren ons geen geleerde be- toogen van professorale heeren. Deze heb ben reeds veel te lang allerlei waanwjjsheid gekweekt en halve geleerdheid bevorderd. Neen, het anarchisme moet bestreden wor den met het eenige wapen: het geloof. Het geloof, in den Christus en daardoor ook bet geloot in het herstel der zieke maatschappij. Soms geraakt men wel eens in twijfel, of dit middel alleen wel vol doende zal wezen om de vele afwjjkingen onzer verdorven samenleving te verbete ren. Maar andere malen gevoelt men in zich de kracht, die uit het waarachtig geloot voortspruit en die een Constantjjn in zjjn banier deed schrijven«In dit tee ken zult gjj overwinnen». Zeker, ook de zonne der gerechtigheid zal opgaan over de duisternissen van onze dagen. Maar wij moeten en kunnen dit tjjdstip verhaasten. Wjj mogen niet kla gend en treurend over de verdorvenheid de handen in den schoot leggen, maar moeten in den strjjd des levens, die voor den 6ftn zwaarder is dan voor den ander, ook de overwinning bevorderen van het eenig ware^ medicjjn voor de kwijnende maatschappij. Wie meent daartoe niet ge- minder gevaarljjke manier bereiken. Alvorens ik verdof ga, wenschte ik aan freule Von Bosse een vraag e riekten. Edelachtbare, staat ge mjj toe, aan de freule die vraag te doen Freule Von Bosse, wees roo goed voor d8 balie te komen, zegl de president. Zjj e'aat°P> Wankelt eenige schreden naar voren en «e den advocaat angstig aan. ?/eole> begint deze, wilt ge zoo goed zjja mÜ deze vraag te beantwoorden Placht uff ontslapen grootpapa des avonds, voor hjj te bed gmg, een slaapmiddel in te nemen Ja, dat was zjjn gewoonte, verklaart The- rèse, «l dronk eiken avond, als bjj ter ruste ging, een 8la» water, waarin hjj een wit poeder had gemengd. Mengde hij dien poeder zelf in het wa ter of deed iemand anders het ook wel eens u misschien of de kamenier Anna Neen, hjj deed het altjjd zelf. De poeders waren in een kast geborgen, waarvan hij al. leen den sleutel had en waar hjj er 's avonds een uitnam- Houdt gjj het voor mogeljjk, dat men uw grootpapa buitendien des avonds een verdoo- vingsmiddel had kunnen ingeven f Théièse denkt een oogenblik na. Ja, antwoordt zjj vervolgens, grootpapa dronk geregeld, nadat bij gedineerd had, een halve flesch rooden wjjn. Zjjn bediende Abel bracht die altjjd om 8 nnr op zjjn kamer en lou dns wei gelegenheid hebben gehad, daar een slaapmiddel in te werpen. Goed, maar sou dat der kamenier Anna Daring ook mogeljjk zjjn geweest f roepen te zjjn, hij bedenke,, dat alle men schen, ook de diepst gezonkenen, broeders zjjn, die elkander in voorspoed toejuichen, maar in hun afdwalingen terecht moeten wjjzen en brengen op den goeden weg. Dan zal eenmaal de «heilstaat»waarvan ook wjj het ideaal koesteren, tot verwe zenlijking komen en zal het anarchisme tot het verledene behooren. Bjj de beraadslaging in het Lagerhuis over de kredieten voor het departement van buitenlandsche zaken, zei B r o d riek, sprekende over den toestand in China: Wjj zjjn verplicht voort te rukken, onze strjjdmacht bijeen houdend met die van andere Mogendheden, om de gezantschap pen te ontzetten. De Regeering wilde van de verdeeling van China niets weten er is geen reden om te gelooven dat wjj te dezen opzichte in tegenspraak met andere Mogendheden zjjn. Wat de Regeering ook doe, de eventueele Regeering van China moet zijn een Regeering voor Chineezen door Chineezen. Er moet een schadever goeding zjjn, maar de vorm van die schade vergoeding is een zaak van later overleg. Hoewel wjj op het oogenblik er nog geen weg in zien, hoopt de Regeering dat de Mogendheden eenigen grondslag znllen vin den waarop een Chineesche Regeering kan worden gevestigd, welke niet geheel de voordeelen loochent van een beschaafde heerscbappjj voor haar onderdanen. Er is geen gebrek aan samenwerking onder de bevelhebbers van de ontzettingstroepen geen uitstel dat te vermijden geweest ware heeft plaats gehad bj] het ondernemen van den opmarsch naar Peking. De kredieten heeft het Lagerhuis toe- De Neue treie Presse ontvangt uit Bel grado mededeelingen over hetgeen aan de verloving van Koning Alexander met mevrouwDragaMas chinvooratging. Hieruit bljjkt, dat ook oorzaken van staat kundigen aard in 't spel waren. Reeds in 't begin van Juni had de Russische zaak gelastigde Manssurof een opvallend lange audiëntie bjj de Koningin, eveneens op 17 Juni en 18 Juli, dus kort voordat de verloving bekend werd gemaakt. De Koning zou M a n s s ujr o f verzocht hebben het Russische hof gunstig voor zgn hu- weljjk te stemmen. Daarop heeft M a n s- s u r o f geantwoord, dat hjj er niet over naar St. Petersburg kou schrjjven, vóór dat waarborgen waren verstrekt, dat M i- 1 a n uit Servië zou verwjjderd worden en de amnestie-quaestie volgens Rusland's wenschen zou opgelost zgn. Het resultaat van de audiëntie was, dat een buitenge wone koerier naar St. Petersburg vertrok en de Czaar zich weldra bereid verklaarde, als getuige bij het huwelgk op te treden. Kenmerkend is het ook, dat de deputaties, die gelukwenschen komen aanbieden, steeds pat ig niet uitgesloten. Abel haalde de flesch uit den kelder, bracht ze in de keuken en zette ze daar in warm water om den wijn eenigszies te warmen. Meestal ontkurkte hij de flesch vooraf. Het zou Anna zeer licht moge- Ijk zjjn geweest m een onbewaakt oogenblik een slaappoeder in de flesch leeg te storten. j rt oü ,U' eu^e» zegt de advocaat vriendetyk, gU kunt weer gaan zitten. m! We? Z gezworenen, jj e heerenQjj Hebt gehoord dat het der kamenier Anna Döring mogelijk zou ge weest zjn, den geheimraad een verdovings middel in te geven. Had zij dat gedaan, dan zou de geheimraad, die bovendien nogz^n ge- wone poeders innai, zoo vast ge»l?P*° 1 dat een kanonschot hem niet geve x a" dat alle voorbereidende g,en°men waren, hadden de beklaagden ongehinderd in de slaapkamer kunnen dringen. den g h raad de sleutels onder het hoofdku"?" men en ze na het berooven van de blandkast daar wad er neerleg, Wa.ren. zonden de he- klaagden een moord gepleegd e strekt niet meer noodig was om hun do.*, dan diefstal, te bereiken Daarna worden de vragea voorgelezen, die de jury te beantwoorden heeft. De opgeschreven vragen worden aan de ge zworenen rondgedeeld. Mjjne heeren gezworenen, spreekt de rechter van instructie Dornerik ben van de schnld van beide beklaagden vast over- tuigd, Hnn beweringen van onschuld bewjzen niets. Zjj trachten de schuld op luitenant l'anl in het bjjzjjn van den Russischen zaakge lastigde worden ontvangen. Bjj de aankomst van den Koning en de Koningin van Italië te Monza, waren aan het station de hertog van Aosta, de hertog van Genua, de Graaf van Turgn, de minister S a r o c c o, generaal P o n- z o v a g 1 i a, enz. enz. Op uitdrukkeljjk verlangen van E m- m a n u e 1, was de receptie volstrekt niet officieel. Nadat de Koning vol aandoening door de prinsen begroet w»e, steeg hjj met de Koningin in een landauer en reed onmiddelljjk naar het kasteel. Daar had een aandoenljjk tooneel plaats. Zonder te wachten dat het portier van het rijtuig voor hem geopend werd, sprong de Koning haastig er nit en wierp zich in de armen van zgn moeder, die op het terras wachtte, omringd door alle prin sessen en hofdames. De Koningin en de Koning omhelsden elkaar langen tjjd, terwjjl a lie omringen den stonden te snikken. Toen maakte de Koning zich uit de omhelzing los en trok koniogin Hélène naar zjjn moeder toe; zonder aan eenige hof-etiquette te denken, haastte hjj zich daarop naar het vertrek waar de doode rustte. Hjj wierp zich op het lichaam van zgn vader, kaste herhaaldelijk het voorhoofd en snikte hevig. Toen wierp hg zich op de knieën en deed een lang gebed waar- bjj zich later koningin Hélène, konin gin Margherita en de prinsen en prinsessen van de koninklijke familie voeg den. De nieuwe Koning uitte den wensch, om den geheelen nacht bjj het Ijjk van zgn vader te waken. Denkelijk zal het stoffelgk hulsel van koning ïïmberto naar Rome op a. s. Zondag worden overgebracht en de be grafenis aldaar plaats hebben. Het ljjk zal in het Quirinaal worden tentoon ge steld. Maandag zullen de Kamers bijeenkomen en eene rouwzitting honden, waarbjj eene lofrede op den Koning zal worden uit gesproken. De lijkkamer heeft baar vroeger aan zien bewaard. Boven het bed, waarop het stoffelgk overschot ügt» hangen, behalve een portret van prin® A m a d e n s, van wien de Koning zooveel hield, twee por tretten van voorouders van het Konink~ lijk Huis. Uit den tuin komt een heer- Ijjke bloemenlucht, het gezang van zin gende vogels klinkt door het geopende venster. De altaren zgn in een aangren zend vertrek. De hertog van Aosta, de graaf van Turgn en de hertog van Oporto verrichten met een vleugel-adjmRmt in gala-uniform den eeredienst. Behalve de Koningin en de prins®88?0' die aan de sponde van den Koniof? bid- den, heeft memand toegang tot d® kamer. Koningin Margherita breng' all®° in verbazing door haar kalmte het weerzien vau haar moeder.barstte Ze in tranen uit. Alle beschikking00 voor Von Dahlen te werpen. Gjj ke..b'8e! hoord, welke taktiek Stein daartï i e, hoe hij de ongelukkige kleindochter van den ver- slagene ook met rïn beach uidigingen aantastte,' die louter op ls'ter en logen berustten. Ik be hoef hem hier met te^weerleggen, hjj heeft siohaelven reed» weerlegd door de onwaarschijn lijkheid van zjjn verklaringen. De bewjjeen voor de schuld van Stein «n Ann» zin volkomen geleverdten eerste d°ot I den handschoen van Stein, die onder het bed van den vermoorde werd gevonden tent'"®48 door de getuigenis van Abel, die stein op den morgen na den moord tussoheu 5. 8n. 6 uur het huis van den geheimraad h6?" B®n verlaten. Die beide bewjjten he»\.tem met kunnen vernietigen, hoeveel moei'® °!J M zich ook toe gegeven heeft. Er is hier een moord gepleegd, een misdaad,' die lang voorbereid en met groote slimheid is ten uitvoer gebraoht. Ik ver»oek U dus de vragen omtrent hun eohuld met ja te beantwoorden. MHne heeren cesworenen, bevint daaroD de verdediger von Nahlendor openbare aanklagrr heeft rij- a»1 -* opgenomen. Ik had verwaehV d». da derheden, welke de beklaagden k n (lediging aanvoerden, nader sou behandelen dit ia helaas niet het gevai. Ik coup lat het mjj sal gelukken u van -ie onwn'-u- der beklaagden te overtuigenof king, die tegen den luitenant oB ^,,_n dochter van den ver-c-r:0 grond is of niet, wi- -

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1900 | | pagina 1