NIEUWE
fDagSlaó voor <3£ooró- en Sniió-éCollanó.
Wat verdwijnt
No. 4557.
Woensdag 8 Augustus 1900
25ste Jaargang.
Het Noodlot.
BUITENLAND.
Afzonderlijke nummers, t
Dit blad verschijnt
Hogelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BU BE AU: St. Janstraat Haarlems
/1.10
«1,40
«2,80
«0.03
71/.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte)
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie k Contant
Redacteur-Üitgever, W. KAPPERS.
De geleerde priester Ferd. Sarton
besprak dezer dagen in een onzer bladen
wat alzoo verdwjjnt. Hp noemde de vrij
heid, de deugd en het rechtsgevoel. Zeer te
recht wees hp van een verheven standpunt
de kwalen des tpds aan nu de volkeren op
den tweesprong van de scheidende en ko
mende eeuw met ontzetting worden ge
slagen. Of het helpen zal Wjj twijfelen
er aan, want zijdie nog wegdommelen
in loome rust, willen niet gestoord worden,
zjj vreezen niet, al stapelen zich bergen-
hooge onweerswolken boven hunne hoof
den op. Verwonderd, verbaasd, opgeschrikt
en onthutst worden ze niet in hun wuf-
ten slakkengang. Zorgeloos leven ze voort
in een zorgelooze wereld met het vette der
aarde dat hen omringt. De Koningsmoord
van Italië jaagt dezulken zelfs geen angst
of schrik aan. Ze zingen een kermisdeun
in hun roes van akelige gemakzucht. Ge
nieteden nog eens genieten van het leven,
dat is de Jan Salie's hoogste bestemming
op aarde.
Waartoe zouden nog vrijheiddeugd en
rechtsgevoel dienen? Hp, die ondergeschikt
is, heelt zich eenvoudig te onderwerpen aan
den wil van hem die macht uitoefent.
Zien wp eens in onze omgeving rond
hoe de vrijheid geweld wordt aangedaan.
In de stad Haarlem mogen de slagers eerst
daags hun bedrijf niet meer in vrpheidin
eigen huis, op eigen erf uitoefenen. Wat
baat het of die menschen zich al beroe
pen op hun recht van uitoefenen van hun
bedrpf. Wat de eeuwen door in vrjjheid
plaats hud, wordt nu in dwang gezet.
Men verplicht de menschen water te ne
men dat uit de duinen komt, al wil men
het niet drinken. Men gaat zelfs zoover,
dat men de woningen binnendringt met
breekjjzer en houweel, waar men de pom
pen vernielt en putten van welwater dempt.
Men veroorlooft zich dus de vrpheid om
den eigendom te vernielen, zoo 't heet in
FEUILLETON.
Vervolg.)
Mij no heeren, spreekt hjj op droevige n
toon, uw oordeel is geveld, het vonnis kan niet
anders luiden dan den dood. Hoe vreeseljjk
Ik ben overtuigd, dat Stein onschuldig is, ondanks
deze uitspraak, waarover ik de jury toch niet
mag laken, want zij heeft volgens eer en ge
weten gehandeld. Gjj, mjjne heeren rechters,
moet het doodvonnis over den beklaagde vel
len. Dit zou mq tot vertwijfeling brengen, wan
neer ik niet de hoop, neen, de zekerheid had,
dat dit vonnis toch niet aan hem ten uitvoer
tal gebracht worden. Spreekt uw vonnis uit,
mijne heeren rechters, omdat het uw plicht is,
en gij, ongelukkige Stein hjj wendt zich tot
de bank der beschuldigden, wanhoop niet. De
ware moordenaar kan niet altijd verborgen blij
ven, God kent hem en zal hem ter verantwoor
ding roepen.
Stein werpt den edelen rechtsgeleerde een
dankbaren blik toe.
De rechters gaan in hun raadskamer.
De president is zichtbaar ontroerd.
Nog nooit heeft men zjjn gelaat zoo door
•mart verduisterd gezien. Zjjn oogen zien ver
ward om zich heen. Nu en dan gaat hem een
huivering door het geheele lichaam.
De behandeling heeft hjj met bewonderens
waardige zelfbeheersching en tact geleid, maar nu
het belang van het algemeen. Wp noe
men zoo'n optreden vrpheid van machts
misbruik.
Machtsmisbruik is dan ook aan de orde
van den dag.
Op de Zuid-Afrikaansche slagvelden ziet
ge het eerlijke bloed van een Christenvolk
afdruipen van den kling des geweldenaars.
Hoe is het met de deugd gesteld in onze
omgeving Ach, zien wp eens om ons heen
en stemt het dan niet droevig te ontwaren,
dat onder de meest deugdzamen er zijn
die de eer en den goeden naam hunner eve-
naasten lasteren en geweld aan doen. Zien
wp niet dat de laster hen op de hielen
zit die 't meest uitmunten in weldoen en
't verdedigen van wat den mensch voert
tot zjjn eenig geluk, tot zjjn eindbestem
ming Men denkt er niet aan, dat door
lasterpraatjes den mensch wordt getroffen
tot in het diepste van zjjn ziel en dat zijn
deugd geweld wordt aangedaan, 't Is im
mers voor den belasterde alsof hjj voelt
aankomen een ontketenden storm van bar-
baarschheid, zoo de lasteraar buiten zijn
bereik bljjft.
Onze eeuw, die onder het geschetter der
valsche wpsbegeerte werd ingezet met de
belofte van verlichting, beschaving en hu
maniteit, die wijsheid en broederschap zou
brengen aan de volkeren, zien we onder
gaan in leugen en bedrog. Geweldenaars
verdrukken deugdzame volken, 'gewelde
naars steunen op de macht van hun goud.
Zp spotten met eer en deugd. Zp wanen
zich deugdzaam al dragen zp het schand
merk van hebzucht op 't voorhoofd. Zij
verwekken pverzucht, njjd en afgunst ondtr
het volk, ja zelfs de nppendste ellende.
Geen wonder, dat de tot wanhoop gebrachte
booswicht grjjpt naar dolk en revolver.
Hét rechtsgevoel Wp mogen wel vragen
bestaat dat nog Zijn de menschen dat
niet al lang-kwpt Hjj, die zijn recht zoekt
waar hij het moest vinden op deze wereld,
vindt maar al te dikwijls de treurigste te
leurstellingen.
is al zijn kracht, al zjjn beleid ook bjjna ui'geput.
Dikke zweetdroppels parelen op zjjn voor
hoofd, hjj wiecht die haastig en met bevende
hand weg. Hjj schijnt een geheim te verbergen
en te vreezen dat hjj het door een enkel woord,
door een enkele beweging zou kunnen verraden.
De rechters schudden het hoofd, hjj komt
hun heden zoo zeldzaam voor.
Hjj schelt en beveelt den gerechtsdienaar,
die daarop binnentreedt, hem een glas wjjn te
brengen.
Ben glimlach, maar een droevige, pjjoljjke
glimlach, speelt om zjjn mond, als hjj dan rech
ters toevoegt
Ik gevoel mij heden zoo zwak en vermoeid.
Dit proces heeft mjj zoozeer aangegrepen. Ik
moet eerst een glas wjja drinken om mjjn levens
geesten weer wat op te wekken.
Hjj leunt in een ledeien armstoel achterover,
kruist de armen op de borst en laat het hoofd
zinken, als wilde hjj slapen.
Op ieder maakt hjj den indruk van een afge-
leefden gijjiaard en toch had hjj tijdens het
rechtsgeding een onverstoorbare geestkracht ge
toond en niets van zwakte verraden.
De gerechtsdienaar komt terug met een glas
rooden wjjn op een presenteerblad
De president ziet op, als ontwaakt hjj uit
een benauwden droom, een zucht komt over
zjjn lippen, hjj neemt het glas aan en ledigt het
met een teug.
Een huivering overvalt hem.
Het is hem alsof hjj bloed gedronken heeft,
dat hem brandend door de aderen vloeit.
Niemand vermoedt de bovenmenschdjjke
Dat het rechtsgevoel verdwenen is komt
van boven at. F e r d. S a r t o n zegt het
ons, waar hij wijst op den schandelijken
roof van de eerbiedwaardigste dynastie ver
tegenwoordigd door Z. H. den Paus. Europa
zwpgt. Honderd-duizenden Christenen wor
den in Armenië als vee geslacht. Europa
zwpgt en de machtigste Keizer noemt «den
grootste»» moordenaar» zijn vriend. Aan
Spanje worden zijn rpkste koloniën ge
welddadig ontnomen Europa zwijgt. Een
klein en heldhaftig volk wordt, in een
lange, ongelpke worsteling vertraptEu
ropa zw'igt, want het kan niet tusschen
beiden komen, niets verdienen.
Wat nog verdwjjnt, ten minste wat zjjn
aanzien en beteekenis verliest, zijn de ka
tholieke natiën. Italië, Spanje, Portugal en
Frankrjjk zjjn de speelbal geworden der
geheime genootschappen. Frankrjjk daar
enboven vermoort zich zelf door de god
deloosheid van het Malthusianisme.
Maar wat niet verdwjjnt, is de Heilige
Roomsch-Katholieke Kerk.
Zij bljjft de heraut der waarheid, apos
tel der liefde, de heilaanbrengster der be
schaving. Met steeds jeugdige kracht ver
volgt zp haren gang door de eeuwen als
de lichtdraagster van Christus.
En «God sterft nietzeide stervend
Garcia Moreno.
Welk rechtsgevoel zal de nieuwe Ko
ning van Italië beheerschen Zal hjj de
erfenis en de knechtschap der Loge voort
zetten
Keizer Wilhelm toont hem warme
vriendschap, maar de Duitsche pers geeft
allerlei beschouwingen over Victor Em
manuel III. Zp stelt geen vertrouwen
in 's konings trouw aan de triple-allian-
tie. Zij vreest voor Fransche en Russische
invloedeu, daar de nieuwe Kroonprins de
Hertog van Aosta, gehnwd is met een
Prinses van Orleans en de nieuwe Konin
gin tot een vorstenhuis behoort, dat geheel
in de sfeer der Russische politiek zich be
weegt.
inspanning die het hem kost, de beraadslaging
te leiden.
Zjjn stem klinkt dof als hjj vraagt
Willen de heeren nog beraadslagen over
bet vonnis, dat wjj moeten uitspreken. Heeft
iemand nog iets ten gunste of ten ongunste
van de beklaagden aan te voeren
Hjj ziet in den kring om zich heen.
Dof etilzwjjgen.
De heeren schjjnen dus in te stem aaeq met
het verdict van de Jury
Allen knikken toestemmend.
Dan bljjft ons alleen nog over het formu
lier van het vonnis op te stellen, zegt hij met
een zucht.
Wanneer dit geschied is, begeven zjj zich
weder in da zaal en bljjven in ernstige houding
naast hun stoelen staan.
Allen zien hem in gespannen verwachting
aan.
Stein en Anna staan op, ingevolge een wenk
van den deurwaarder.
Anna siddert als een espeblad, Stein is ijzing
wekkend kalm, Zjjn handen omklemmen kramp
achtig de leuning van de bank der beschul
digden.
Een minuut verloopt in ademlooze stilte.
Itder schjjnt de onzichtbare aanwezigheid van
den doodsengel te gevoelen.
Het gelaat van den president is lijkkleurig,
zjjn oogen staan dof en zjjn neergeslagen, alsof
lij het licht niet kunnen verdragen en toch be
gint de avondschemering reeds in de zaal te
heerschen.
Meermalen opent hjj den mond om te spre-
Servië.
Het huwelijk vau koning Alexander
met mevrouw DragaMaschin ia Zon
dag-morgen in de kathedraal van Belgra
do voltrokken door den Metropolitaan van
Servië omringd door al zjjn geesteljjken.
De vertegenwoordiger van den Czaar
trad als eerste- en de voorzitter van de
Skoepsjtina als tweede getuige op.
Des avonds was er gala-diner, gevolgd
door een audiëntie voor het «corps diplo
matique.» Gisteren-avond werden de leden
der Skoepsjtina in den Konak ontvangen en
heden-avond de officieren van het leger.
Door volksfeesten wordt geheel het land
door het huweljjk des Konings gevierd.
De gemeenteraad van Belgrado heeft
een bedrag van 100.000 franks uitgegeven
voor de versiering der stad en 40.000 franks,
bestemd voor een hnweljjksgesehenk aan
de bruid.
Na afloop van de feesteljjkheden zullen
de Koning en de Koningin zich korten tjjd
terugtrekken op de koninkljjke villa bp
Semendria en vervolgens een rondreis ma
ken door het koninkrjjk.
Italië.
De grootmeester d6rItaliaansche vrjj-
metselarjjde jood Nathan, heeft vol
gens de Tribuna op een banket van Loge
mannen met een glas bruisende champag
ne onder toejuichingen der aanwezigen de
Broeders uitgenoodigd op den 20sten Sep
tember a. s. de vier basilieken van Rome
te bezoeken, n.I. het Pantheonden Jani-
culus, de Porte Pia en het Kapitool.
Nathan noemde ze heel wat majes-
tueuser, dan die, welke een zwerm lieden
bezoeken, van wie men niet weet vanwaar
zjj komen, om vergiffenis te verkrjjgen van
hnn bedreven en toekomstige zonden.
Men ziet, zegt de Osservatore Romano,
dat het Heilige jaar een soort nachtmerrie
is, die den slaap van Nathan veront
rust en die hem niet met vrede laat.
De straten der stadRome waardoor de
begrafenisstoet vau koning U mberto
zal passeeren, zullen volgens een besluit
van den Raad der stad, met rouwfloers
worden behangen.
De ljjkplechtigheid te Monza zal een mi
litair karakter dragen. De baar zal op een
ken, maar geen geluid brengt hjj voort. Het is
pjjnljk hem aan te zien.
Plotseling evenwel herwint hjj de macht over
ziohzelven, statig rjjst zjjn gebogen gestalte ep,
met vasten blik ziet hjj de beklaagden aan en
dof klinkt zjjn stem door de zaal
In naam des konings. Gehoord de uit
spraak van de jurywaarbjj Ludwig Adolf
Stein schuldig verklaard is aan de misdaed vau
moord met voorbedachten rade, gepleegd op
den geheimraad Von Bosse en gevolgd door
diefstal, spreekt het hof volgens de wet het
vonnis over hem uit en veroordeelt hem tot de
straffe des doods. Tegeljjkertjjd wordt de ver
oordeelde van zjjn burgerljjka 'rechten verval
len verklaard.
De beklaagde Anna Odea Döring wordt, in
gevolge hetzelfde verdict van de jury, vrijge
sproken.
De president rukte zqn stoel ter zjjde en zonk
daar als uitgeput op neer.
Stein richtte zich hoog op en donderend,
vernietigend klonk zjjn ztem door de zaal
Vloek, vloek, over den mond, die dit on
rechtvaardig vonnia over mjj heeft nitgesprokenl
Allen zjjn als verlamd, alleen de president
niet.
Hjj bljjft onverklaarbaar kalm, als had hjj
deze woorden niet verstaan, als hadden zjj hem
niet gegolden.
De zitting is opgeheven, zegt hjj dof,
men voere den veroordeelde naar zjja cel terug,
leder is verbaasd, dat hjj niet antwoordt op
die vervloeking.
{Wordt vervolgd.)
COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de oyerige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland t
PBZJ3 DBB ADVERTENTIE»,
Van 16 regels50 Cent
AGITE MA ROW AGITATE.
41
