NIEUWE
voor cfëooró' en SCuió-eXollanó.
Amsterdimsche Brieven.
No, 4558,
Donderdag 9 Augustus 19ÖÖ,
25ste Jaargang,
Het Noodlot,
BUITEN LAND.
Frankrijk.
Engeland.
Amerika.
Italië.
\e»
3e">
e"
HHIil
ABOÏOTBMKÜÏTSPEIJS
Per 3 maanden voor Haarlem f 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p, 1,40
Voor het buitenland i c 2,80
Afzonderlijke nummers, t«0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BÜBEAÜ: St. Janstraat Haarlem;
AGITE MA 2POE AGITATE
PBIJS O BB ADVBBTEBTi aif.
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer71/*
Groot» letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
6 Augustus 1900.
Toen de uitbreiding van het kiesrecht
tot Ban de grenzen van het algemeen stem
recht tot stand was gekomen, hadden de
arbeiders natuurlijk niets vluggere te doen,
dan zich te doen opnemen als leden der
bestaande kiesvereenigingen of eigen kies-
vereenigingen op te richten. De R. K. ar
beiders gingen den eersten weg en weldra
bestonden de verschillende afdeelingen der
R. K. Centrale Kiesvereeniging te Amster
dam voor een groot gedeelte uit werklie
den, die een overwegenden invloed konden
uitoefenen op de keuze der candidaten, te
meer, daar zjj beter ter vergadering ver-
schenen, waar de meer gegoeden vaak schit
teren door afwezigheid. Dat toen al heel
spoedig bjj hen het denkbeeld veld won,
iemand uit hun midden te candideeren,
vooral omdat er onder hen een paar man
nen waren, die zij uitermate geschikt von
den om hunne belangen in de Tweede Ka
mer voor te staan en te verdedigen, wie
zal het wraken of onnatuurlijk vinden.
Dat personen buiten hun stand daarover
geheel anders dachten, dat de afgevaar
digden in de Tweede Kamer nog iets an
ders te doen hebben dan arbeidersbelan
gen voor te staan, dat men, zelfs om dat
met vrucht te doen veel meer moet ken-
ken en kunnen dan arbeidskwesties en ar
beidersbelangen verdedigen, dat de bekwame
Werkman buiten de Kamer, zeer gemak
kelijk fiasco zoude kunnen maken in de
Kamer, dat alles zag men over het hoofd
-ön Amsterdam zag in '97 door de R. K.
Kiesvereenigingen werkmanscandidaten pro-
clameeren. In een district gebeurde dat
met zoo groote mate van vertrouwen, dat
men in en ook buiten Amsterdam zeker dacht
den heer Passtoors gekozen te zien.
Die echter scherper toekeken, wisten wel
beter. De midden- en de meer gegoede
staud waren er nog volstrekt niet op voor
bereid hunne stem aan ee„ werkmanscan-
FE ILLS TON.
Vervolg.)
42
Hjj staat op, groet de leden van het gerechts
hof u.et een vluchligen hoofdknik en verlaat
de saai tonder nog een blik rechts of links te
*erpen.
Stein vermoedt niet, hoe zwaar zijn vloek den
president heeft getroffen. Had hij het geweten,
hfi zou zich liever de tong hebben uitgerukt,
dan die woorden uit te spreken.
Met traanlocze oogen ziet bjj voor zich uit.
Üjj is thans een veroordeelde, een als misda
diger in de oogen der geheele wereld gebrand
merkte.
Hjj denkt san zjjn moeder en het is hem
"hof een dolk zjjn hart doorboogt.Hjj weet dat
'$n doodvonnis ook haar dood tengevolge zal
"ebben.
Anna wordt het eerst uit de bank der be-
'chuldigden weggeleid. Weenend staat zjj naast
den gendarme en wacht op hsar ongelukkigen
t'
v
:9
Voordat iemand het haar heeft kannen be
ften, slaat zjj de armen om zjjn hals en kust
hem.
Ludwig, fluistert zjj, God zal u door mjj
'®dden. Hjj geeft mjj de vrjjheid weer, opdat
1* den waren moordenaar zal kunnen opsporen.
en vermoeden zegt mjj, dat ik hem vinden
ï*j. Gjj kunt niet verloren zjjn. Aoh, wanneer
didaat te geven en het voorbeeld van de
heeren Nolting en Heldt was vol
strekt niet geeigeDd hen daartoe te bewe
gen. Van daar, dat toen menig katholiek
in die districten niet aan de stemming
deelnam, of niet zijne stem uitbracht op
den werkmans-candidaat en dat uit volle
overtuiging, dat men met het stellen van
die candidaten tiet den goeden weg op
ging. Is die overtuiging nu genoegzaam
veranderd, dat men met eeuige gerustheid
de poging kan herhalen, om een werkman
te candideeren met de zekerheid, dat ten
minste de katholieke kiezers bijna allen
hunne stem op hem zullen gaan uitbrengen?
Als men de artikelen van den Midden
stander in de Morgenpost gelezen heeft,
dan zal men er wel wat aan twjjfelen. Die
Middenstander is ten minste alles behalve
vóór een werkmans-candidaat. Ik ben ook
in principe er geen voorstander van om
een werkman naar de Tweede Kamer te
zenden. 1. Omdat ik geen voorstander ben
van standen-vertegenwoordiging, hetgeen
trouwens niet strookt met onze grondwet.
2. Omdat bij mij vooral de vraag geldt
is de candidaat een bekwaam, een eerljjk
en een onafhankelijk man en volgens welke
beginselen wil hij den Staat bestuurd heb
ben en ik ben er volstrekt niet van ver
zekerd, dat een werkman met de noodige
bekwaamheid en met de noodige onafhan
kelijkheid naar de Kamer gaat. 3e. Omdat
ik liefst met een candidaat in zee ga die
mjj de beste kansen van slagen aanbiedt.
Ik heb lang genoeg verkiezingen geleid
om niet beu en driemaal beu te zjjn van
protest-candidaten en wat dies meer zjj.
Wanneer ik tusschen twee candidaten te
kiezen heb, die beiden voor mjj aanneme-
ljjk zjjn, d.w.z. van goede beginselen, eer
ljjk, onafhankeljjk en van genoegzame be
kwaamheid, dan neem ik niet den knap-
sten, maar hem, die mjj de meeste kansen
van slagen geeft. Dat mogen nu sommigen
wat erg opportunistisch of egoïstisch of
wat ook vinden, daarvan trek ik mjj niets
gjj uw geheim maar hadt willen onthullen
Een bittere glimlach speelt om zjjn bleeke
lippen.
Dan zou ik eerloos zjjn geweest. Anna,
antwoordt hjj droevig. Ik vrees den dood niet.
Wees niet ontroostbaar, Ludvrig, zeide zjj,
zich tot moed dwingend. God zal u niet verlaten.
Geloof mjj, alles zal wel aan het licht komen.
De advocaat kent uw geheim, hjj zal spreken.
Zelfs al deed hjj het, dan zou hjj toch ni it
kunnen bewjjzen, dat ik in den bcwusten nacht
bjj den man was, wien ik mjjn eerewoord heb
verpand en zoo deze niet spreken wil
Dat zou schandelijk zjjn, zegt Anna met
bevende stem, dan was die man uw trouw niet
waardig.
Stil, Anna, stil, fluistert Stein, gjj weet
niet van wien gjj spreekt.
Rechter Dorner nadert.
Voert den veroordeelde weg, beveelt hij
den gendarmes.
God zjj met u, mjjn Ludwig.
Zjj omhelst en kust den beminde nogmaals.
Daarop brengen de gerechtsdienaars haar weg.
Aan de deur werpt zjj Stein nog een laa'sten,
teederen blik tot afscheid toe.
Deze laat zich als willoos naar de gevangenis
terugbrengen.
Een stille vertwjjfeling heeft hem overvallen.
Hjj twjjfelt zelfs aan God en aan de menschen.
Diep neerslachtig werpt hjj zich op zijn harde
matras en zinkt terstond in een verdoovenden
slaap.
Als gebogen onder een centenaarslast verlaat
aaD. Aan een heel knappen candidaat die
valt, heeft men niets en aan een half knap
pen candidaat, die er in komt, heeft men
niet één, maar twee stemmen. En mijn
oude vriend Leopold heeft mjj meer
dan eens op den Scheveningschen weg ge
zegd «Al dat mooie praten in de Kamer
helpt geen zier, stemmen, zie je, daar komt
het op aan. Morgen ga ik weer naar de
Kamer, dan wordt er gestemd. Vandaag
ga ik naar Scheveningen, ze doen toch
niets dan praten en bekeeren doe je er
toch niemand mee.» Hjj mag niet heelemaal
gelijk hebben, maar veel waars is er in.
En bjj de beantwoording der vraag «Een
werkman naar de Kamer of niet mag
zeker wel de overweging gelden «Heeft
hij meer of minder kans dan een ander
om er in te komen en «Schaadt zjjn
candidaat stelling ook aan de geheele zaak
of is zjj voordeelig aan de geheele ver
kiezing
Zie je wel, geachte lezer van de Nieuwe
Haarlemsche Courant dat het niet aangiog
in mjjn vorigen brief zoo maar ter loops
eens te zeggen, hoe ik er over dacht. Er zal
nog heel wat komen kjjfeen eer ik heele
maal klaar ben. Maar het is komkommer-
tjjd en ander stadsnieuws is er niet. O, ja,
de proefrit met de electrische tram heeft
plaats gehad.'s Nachts. Alles in orde Ik
weet het niet, Adieu
De werkstaking der huurkoetsiers, hoofd
zakelijk van de compagnie Générale, ver
oorzaakt veel last. Zondag reden van de j
3500 rptuigen slechts een 100-tal uit.
De koetsiers vragen een verlaging van
het huurtarief tot geihiddeld 16 frs. 50 ets.
per dag. De niet-stakers worden door de j
bereden politie (de republikeinsche garde)
beschermd. In de rue Beaurepaire werd
een rjjtuig door de stakers overvallen. Een
der aanvallers werd in hechtenis genomen.
De anarchist Schouppe door het
Assisenhof te Meurthe-et-MoselIe, wegens
de grjjze president vaa het gerechtshof het ge
bouw, waar hij het doodvonnis over een on-
sehuldige heeft uitgesproken.
Langzaam gaat. hjj, met op de borst gezon
ken hoofd, de groote poort uit en de straat op.
Het is alsof er lood aan zjja voeten hangt, zoo
langzaam sleept hjj zich voort.
Iu dien eenen dag echjjnt hjj wel tien jaar
ouder geworden te zjjn.
Kennissen, die hem op straat groeten, ziet
hjj niet, bjj beantwoordt ten minste hun groet
niet, hjj leeft als^n een droom, hjj is een naar
lichaam en ziel gebroken man.
Menigeen ziet hem hoofdschuddend na en
mompelt
De man is zwaar ziek, hjj loopt met den
dood in zjjn schoenen.
In de aanzienljjke Parkstraat, die aan weers-
zjjden met zware, oude kastanjeboomen als een
laan is beplant, bewoont hjj een prachtige villa,
omgeven van een haerljjken tuin.
Wanneer hjj de villa betreedt, laat hjj zjjn
mantel van de schouders gljjden. Ean bediende
snelt toe, raapt den mantel van den grond op
en hBngt hem aan den kapstok.
Beveelt mjjnheer de president nog iets
vraagt de bediende, een oud man.
Neen, mompelt Uhlenhorst, ik wil niet
gestoord worden, alle bezoekers moet ge af-
wjjzcn.
Hjj begeeft zich naar zjjn kamer.
Thans is de zoo moeiljjk behouden zelfbeheer-
sching voorbjj.
Dof steunend laat hjj sich op een fauteuil
neervallen.
gepleegde diefstallen veroordeeld tot een
gevangenisstraf van 15 jaren. Een zijner
handlangers, zekere Bernard, kreeg de
zelfde straf. Andere medeplichtigen als
R e v a 1 o t werd tot 12, zekere vrouw
O s s d a tot 4 en vrouw B e r n a r d tot
3 jaren gevangenisstraf veroordeeld.
In het Lagerhuis deelde B r o d r i c k
een telegram nit China mede waarin wordt
gemeld, dat de vreemde gezanten allen wel
zjjn. Hun werd bjj herhaling levensmidde
len verstrekt door Chineesche overheids
personen. Men verwacht dat de Gezanten
onder geleide naar Tientsin zullen gebracht
worden.
De Regeering te Washington moet van
oordeel zjjn, dat bIs de Gezanten te Peking
zjjn of worden vermoord de Mantsjoe-dy-
nastie verdelgd moet worden. Op de be
dreiging, dat het leven der Gezanten ge
vaar loopt als de Internationale troepen
Peking naderen, slaat men van hoogerhand
geen acht meer.
De Tribuna deelt mede, dat de geeste-
ljjkheid in Italië uit het Vaticaan gelast
is, deel te nemen aan de rouwplechtighe-
den voor den vermoorden koning U m b e r-
t o.
Aan het boveneinde van de kist, waarin
het stofieljjk overschot van den koning van
Italië rust, is een zilveren plaat bevestigd
waarop gegraveerd staat: «Z. M. I) m-
b e r t o, eerste zoon van Victor Em-
mannel II en Maria Adelheid
von Habsbnr g-L otharingen, ge
boren den 14n Maart 1844, gestorven den
29 Juli 1900.»
Aan beide zjjden van de kist zjjn vlag
gen in de nationale klenren aangebracht.
Op een kussen liggen de helm, de scep
ter en alle ridderorden van den overleden
vorst.
In de laatste vjjf dagen moeten in
Italië niet minder dan 1800 anarchisten
in hechtenis zjjn genomen, maar het is
der politie nog niet gelakt de hand te
leggen op den man die Bres si naar
Monza vergezelde op den avond van den
moord.
Eene boetkapel. Heeft Oostenrjjk zich eene
Droevige gedachten bestormen hem.
Is het dan waar spreekt hjj halfluid voor
zich. Is het waar wat ik heden heb doorleefd f
OI mjjn God, kunt gjj mjj zoo zwaar voor
een oude schuld doen boeten
Het is hem als zit hjj op gloeiende kolen,
een onuitsprekeljjk gevoel van smart en versla
genheid drukt hem ter neder.
Hjj staat op, loopt langzaam in de kamer
heen en weer, valt dan weder op een stoel,
bedekt zich het gelaat met de handen en steunt
op hartverscheurenden toon
Ik ik heb mjjn eigen zoon ter
dood veroordeeld.
Stil is het in de kamer, onheilspellend stil
en dat bljjft het gernimen tjjd, alleen de sware,
kreunende adem van den ouden man doet zich
hooren, als het zuchten van een stervende.
Dikke droppels zweet vloeiden hem langs
het gelaat, tusschen de vingers door.
De ongelukkige
Ludwig Stein is sjjn zoon en hjj heeft hem
als moordenaar ter dood moeten veroordeelen.
En de zoon heeft zjjn vader zjjn rechter
vervloekll
Als gloeiend lood brandt hem deze vervloe
king op het hart.
Zjju gedachten dwalen terug naar een ver
verleden, tarwjjl hjj daar onbeweegijjk met het
hoofd in de handen zit.
Een onvergetelijke gestalte, getooid met alle
vrouweljjke bekoorlijkheden doemt voor hem
op, betoovert hem weder zooals vroeger.
Margaretha Stein, Ludwig's moeder.
Wordt vervolgd.)
