No. 4563
Woensdag 15 Augustus 1900.
25ste Jaargang.
agite ma non agitate
Aan wien komt nu de beurt
Het Noodlot,
B U I T E N L A N 1).
abonnementsprijs.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
50 Cents.
77,
47
België.
Duit8oliland.
Italië.
Frankrijk— Engeland.
ïïagèlaè voor êfcooró- en Suió-iXollanó.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Yoor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
f 1,10
1,40
2,80
0,03
ffrrM AIR XIEN PR at
PBTJS DER AD VERTE» TIEN!
Van 1—6 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère,
G. L. DAD BE Sj- Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartrg
Wegens den feestdag van MA
RIA HEMELVAART ver
schijnt de NIEUWE HAARLEMSGHE
COURANT morgen niet.
't Is zeker afschuwelijk, zegt Paul
van Kollenberg in Limburgdeze
vraag te stellen in betrekking op de ko
ningsmoorden, die herhaaldelijk voorval
len.
Maar die vraag is toch zeer natuurljjk
met het oog op de toestanden die wij be
leven.
De geschiedenis van alle eeuwen heen
getuigt ons van koningsmoorden, zoodat
zulke daad op zichzelve beschouwd, niets
nieuws ismaar nooit zoolang als de
wereld bestaat, geschiedden die moorden
uit een oogpunt en met een doel, zooals
wjj dit in onze dagen moeten waarnemen.
Als voorheen een moordaanslag werd
gedaan op een vorstelijk persoon, dan
kwam die voort uit een bjjzondere of al-
gemeene haat of wraak, ofwel hjj geschied
de uit een politiek oogpunt.
Hoe laag en laf zulke daad ook was,
hoe afschuwelijk en afkeurenswaardig zulk
feit moest zjjn en blijven, toch lag daarin
iets begrjjpeljjks. Dat men eenen alleen-
heerscher, eenen dwingeland, die zjjn on
derdanen tyranniseerde, uit den weg ruim
de om van zjjne wandaden ontslagen te
zijn, dat kan men nog eenigszins begrij
pen.
Herinneren wjj hierbij slechts aan den
laatsten moord van dien aard, gepleegd
op Alexander II, Czaar van Rusland.
Die hooge gebieder viel en werd als het
ware in stukken gescheurd door het ont
ploffen eener bom, omdat bjj, de abso
lute heerscher over het Czarenrijk, werd
aangezien voor den eigen bewerker der
wantoestanden in Rusland.
In dien moordaanslag lag nog een be
grijpelijk doel, hoe lakenswaardig dit ook
zjj.
Maar wat moet men denken van een
moord, zooals die gepleegd is op President
S a d i C a r n o t, op keizerin E 1 i s a-
b e t h en nu weder op koning U m b e r t o?
Het hoogste streven van President S a d i
C a r n O t lag hierin, dat kg zich altgd
bejjverde om door de meeste nauwgezet
heid in alle handelingen, zoo weinig men-
schen als maar mogeljjk was, hinderlijk
te zjjn. Hjj was in den waren zin de eerste
dienaar van den Staat, de uitvoerder by
uitnemendheid van den wil van anderen,
de verpersoonlijking van de moderne op-
FE Ü1LLETON.
Vervolg.)
Ja, alles uw schuld, Uhlenhorstl roept
tjj op hardvochtigen, onverbiddeljjken toon,
dien men niet bjj haar verwacht zou hebben.
Gretchen, herneemt hjj, geloof mjj, dat
ik het eerljjk met u meende, toen ik u mjjn
liefde bekende, ik geloofde, dat ik niet zonder
U had kunnen leven, zoo hartstochtelijk be
minde ik u. Later, toen gjj in het geheim
reeds mijn vrouw waart, toen de eerste be
dwelming voorbü was, offerde ik u op aan
tojja zelfzucht, aan den hoogmoed, aan het
vooroordeel. Ik, de afstammeling uit een oud
adelljjk geslacht, gehuwd met een burgermeisje,
zou den toegang tot alle voorname gezelschap
pen door mijn huwelijk zien afgesloten, terwijl
mij, als schoonzoon van den minister, rijkdom
Ignhte r>" lnkkige wet
het recht mnn huwelijk te verbreken
dat recht .maakte ik gebruik en ver-
ijj met da dochter van den minister,
hKmrt jjc O dankbaar voor,
met Isolde hebt verhin-
«voor V «preekt ter-
oovig aanstaart. Ja,
weijjk te vorijdfcieo
l.luister mede, dat
vattiag over het wezen en werken der
hoogste overheid in de samenleving.
Wat kon de wereld meer van dien Pre
sident verlangen
Keizerin Elisabeth van Oostenrijk
was de eenvoudige vrouw, bjjna burger
lijk in haar optreden bjj haar nooit on
derbroken reizen en altijddurend ronddwa
len door Europa. Zij was innemend van
uiterljjk en zachtaardig van inborst. Zjj
droeg met een groot geduld het bitter
verdriet dat zjj als vorstin, maar vooral
als moeder te ljjden had gehad maar toch
drukte die last zwaar op haar gemoed,
zoo zelfs, dat zij alle vertoon vermeed dat
aan hare hooge positie herinnerde.
Koning U m b e r t o stond wel is waar
als koning aan het hoofd van den Staat,
maar zjjn persoonlijke daden hebben, al
evenmin als bjj de beide vorige hooge per
sonen, aanleiding kunnen geven om hem
uit den weg te ruimen. Immers koning
U m b e r t o was van jongs afaan terug
getrokken van nature. Op drie en dertig
jarigen leeltjjd kwam hjj op den troon,!
kort daarop maakte hjj eene reis door
Italië. Te Napels pleegde de kok P a s s a-
v a n t e een moordaanslag op den koning,
welke gelukkig mislukte.
Maar die daad maakte een onuitwisch-
baren indruk op den Koning die schrik
bleef hem levenslang bjj en maakte hem
nog meer teruggetrokken en geïsoleerd dan
hjj reeds was.
Koning Umberto was van toen afaan
steeds koud en stil in gezelschappen, hjj
voelde zich het gelukkigst als hjj in deu
huiseljjken kring zich kon overgeven aan
studie en overpeinzing, Zoodra het hem
in het begin vau deu zomer mogelijk
was, begaf hjj zich naar Monza, zijn stil
buitenverbljjf in rustige omgeving. Hij
leefde zuinig, en administreerde zijn in
komsten en zjjn bezittingen zoo goed, dat
het hem mogeljjk geweest is de enorme
particuliere schulden te voldoen, welke
zjjn vrooljjke en prachtlievende vader had
nagelateD.
Het is algemeen bekend, dat Umber
to de minste schuld droeg aan de ongun
stige toestanden, die in Italië heerschen;
deze moeten veel meer geweten worden
aan de ministers. Het volk begreep dit
ook, en zoo zien wjj daar mislukte moord
aanslagen gericht op C r i s p i, die door
zjjne domme koloniale Staatkunde en die
ran het Drievoudig Verbond Italië op den
rand van den afgrond heeft gebracht.
Die moordaanslagen op C r i s p i val
len onder die, welke men nog kan be
grijpen.
Maar wie kan begrijpen, waarom de
De vernedering van mjja echtscheiding kon
ik verdragen, maar niet het denkbeeld dat gjj
na mu, aan een ander zondt toebehooren. Hadt
LU ?umils'! Terk>ofd, ik zou nogmaals zoo
gehandeld hebben en daar zjjt gjj mjj dank
baar voor v ev v
Hjj knikte met het hoofd.
Ja, Gretchen. In den beginne had ik een
wrok tegen n, ik geloofde zelfs u te haten,
maar mjjn hart bedroog mij. Ik moet erken
nen, dat- ik Isolde nooit zoo bemind had als
n, dat ik u nooit zou^ vergeten en daarom had
ik berouw over mjjn trouweloosheid. Hoe
gaarne had ik alles Weer g0e(j gemaakt
maar
ik waagde het niet u te schrjjren, laat
staan u onder de oogeu te komen. Ik zeide
tot mjjzelve, dat uw liefde voor mij was uit
gedoofd, dat gij mi] slechts kondt verachten,
daarom, Gretchen, liet ik „jetg yftn jj00
ren.
Wanneer gij gekomen waart, zou ik u van
mjja drempel hebben weggejaagd, spreekt zjj
met trotsche vastberadenheid. D0 kleine Ludwig
iv
drie opgenoemde hooge personen, presi
dent C a r n o t, keizerin Elisabeth en
koning U m b e r t o het moesten misgelden?
Nu willen wij nog zwygen van de mis
lukte aanslagen op den prins van Wales en
op den vorst van Servië.
Waarom zijn die snoode moorden ge
pleegd Waar is er een reden voor te
vinden
Nergens.
Maar die afschuweljjke daden leenen
hunne bijzondere beteekenis hieraan,dat die
aanslagen werden gepleegd op «bet ge
zag» zonder meer.
Geen persoonljjke daden konden de wraak
tegen de genoemden hebben gaande ge
maakt. Het is alleen de haat tegen «het
gezag» dat zjj bekleedden die den arm
van den sluipmoordenaar heeft gewapend.
Wjj willen ons heden niet verdiepen in
overpeinzingen over het strafgericht Gods
maar ééne zaak is zeer opmerkelijk en in
het oog springend, nl. dat die drie poli
tieke moorden een Italiaan tot dader heb
ben,
Caserio, Luccheni en Bresei
maken het luguber trio uit, dat een doo-
dendans uitvoert rondom den troon.
Het vorstenhuis van Savoye heeft Rome
overweldigd en het erfgoed van Petras
geroofd dit is geschiedt door middel der
revolutie.
De Mogendheden die dit konden ver
hinderen, zagen toe en lieten dat onrecht
begaan.
Zoo ontstond het ééne Italië uit de re
volutie. Die revolutie levert de Konings
moordenaars als haar waardig kroost en
voortbrengsel om hare beginselen in toe
passing te brengen tegen de regeerende
personeD, welke onrechtstreeks die revo
lutie in bescherming hebben genomen.
De anarchistische woelingen ondermij
nen niet alleen Italië maar den troon van
alle landen. Terwjjl die waanzinnigen dood,
moord en verderf verspreiden zitten de
Ministers in bjjna alle Rjjken, ook ten on
zent, te overpeinzen hoe toch maar op meer
dan voldoende, ja op vorstelijke wjjzezal
gezorgd worden voor hygiëne in de ge
vangenissen, voor gezondheid, kost en der-
geljjke voor het uitschot der maatschappjj.
En terwijl de Regeeringen alle midde
len uitdenken om toch den ellendigen
moordenaar te sparen en hem geen pijn of
leed te veroorzaken, terwijl zjj de dood
straf of wettelijk of feitelijk hebben afge
schaft, past dit gepriviligieerd gespuis de
doodstraf toe op regeerende personen, op
«bet ga28?,» o adat dit gezag zjjn gezag
misbruikt.
Als de mannen van gezag niet weldra
Gretchen, fluistert hjj, ik heb een oogea-
blik aan *$Vchuld gelwjjfeld.
Een angstige vreugde maakt zich vau haar
meester.
Gr ij hebt getwijfeld en toch het doodvon
nis over hem geveld roept zjj al# in waanzin
uit, want het is haar alg houdt haar hart op
te klopp6?' zo° Ü7'ig koud wordt het eensklaps
in haar binnenste.
Veroordeel, mjj niet, Gretchen vergeef mij
zoo gjj kunt, antwoordt bjj toonloos. Ik kon
niet 8nders, ik moest het doodvonnis over mjjn
eigen z°on uitspreken. Hoe ik er den moed
toe h»d, kan ik mjj nu nog niet begrijpen. Alle
bewjjzen spraken tegen hem. //Schuldig* ver
klaarden de gezworenen en ik moest mjj naar
bun uitspraak regelen
Neen, valt zjj hem scherp in de rede de
vader mocht zich niet opwerpen tot rechter
over ijjn zoon en dat is het wat u veroordeelt.
Had een ander het doodvonnis uitgesproken,
ik zou het hem kunnen vergeven, n echter, u
Uhlenhorst, u niet. Nooit, nooit.
gch-' "la" ik me* - 1
i nebben Ludwig, n>. zoon, u-.cn g to dood
I veroordeeld hebt? Uhlenhorst, hebt gjj g"**» »r-
i aol*.,w ven uzelve'
B? wrong zich de handen in duldelooze
S emtzt /weeg. Zijn gelaat wat lijkkleurig alsof
ie adem de» dood» er over was geitreken,
Zjj zag hem onafgebroken aan en ondanks
714 Vlnmt Aa llrvrxo
.fVfl "1" V
;oon
ik mq f
li bill
van ziens- en vooral van handelwijze ver
anderen, dan zal men ontwaren, dat men
zich niet ten onrechte afvraagt: Aan wien
komt nu de beurt?
By het Belgisch expeditie-corps voor
China zullen de volgende officieren wor
den ingedeeld
Luit. kolonel B a r t e 1 s, majoor H a-
n e u s e, kapitein J o o s t e n, en de luite
nants Lecointe, ColmartenMal-
f e y t, de namen der overige officieren
zijn nog niet bekend. Voor den intendance-
dienst is aangewezen, de intendant N u e 1
en de adjunct-intendant C o u t a n t. Voor
den geneeskundigen en hospitaaldienst over
ste Dr. Laurent.
Het corps zal bestaan uit vier compag-
niën waarvan de eerste compagnie zal sa
mengesteld zjjn uit soldaten van de cara-
biniers en jagers te voetde 2e, 3e en
4e compagnie zal bestaan uit manschap
pen van de linie regimenten en grena
diers.
Ook zal nog bij bet expeditie-corps
artillerie, trein en cavalerie gevoegd wor
den.
De expeditie zal de volgende levens
middelen meenemen 10.500 blikken van
S kilo's en 1250 doozen van minder ge
wicht gekookt ossenvleesch, 3000 blikken
van 2% kilo schapenvleesch, 12.500 rant
soenen samengeperste eetwaren, voor soep
enz. benevens 75.000 rantsoenen beschuit.
Dat alles wordt geleverd door de bakkery
en fabriek van ingelegde eetwaren van het
leger te Antwerpen.
De Etoilé beweert dat er sprake is om
binnen drie maanden nog een tweede
expeditie-corps naar China te zenden.
Voortdurend worden in Duitscbland anar
chisten aangehouden. Te Oberkamer, na-
by Dusseldorf, heeft de politie drie Italia
nen aangehouden die hunne voldoening uit
gedrukt hadden over den moord op ko
ning U mberto van Italië gepleegd.
Te Berlijn, Maagdenburg en Halle zjjn
socialistische vergaderingen verboden en de
leiders gearresteerd.)
Keizerin F r i e d r i c h, oudste doch
ter van koningin Victoria van Enge
land en moeder van den Keizer van
Duitschland, is ernstig ongesteld. De Kei
zerin-weduwe heelt den leettyd van 60
jaren bereikt.
Een zeldzaam schouwspel bood zich
dezer dagen aan de personen aan, welke
aan den oever van den Rijn te Keulen
vertoefden, want een wandelend persoon
was op de rivier te zien.
Als waterlooper kwam van den Boven Rgn
kapitein Grosmann afkomstig uit de
Pfalz, en passeerde op den Rgn Keulen.
In een licht costuum gekleed, bewoog zie
de heer Grosmann in zjjn buisvormige
anderhalve meter lange schoenen met de
zekerheid en de snelheid van een schaat-
kon alleen mijn, «oon wezen. Ik hoopte dat
de inetructio zjjn onschuld in het licht zou
stellen, ik bedioog mij. Ludwig beweerde, dat
hij in den nacht van den moord ergens andere
wu geweest, ergens andere 1 Waarom noemde
hjj die plaat» niet r Hij zou zjjn eerewoord aan
een hooggeplaatst persoon gegeven hebben, en
dit mocht hjj nut breken. Op dezen man bouwde
hjj zjjn hoop op redding, maar hjj liet niet»
van zich hooren. Voor iedereen mag dat een
bewijs zgn, dat Ludwig zich met een ta®tb*re
leugen, een kinderschtigen uitvlucht trsoh» to
u6u' ?,°0r is de zaak niet
Ik heb alle» nagegaan wat bjj de behandeling
gebleken is en bon tot de overtuiging geko-
tnnn, dat Ludwig de waarheid apra, a jj
werkel^k zijn eerewoord aan
wien Dat is oen moeiel^ te beantwoorden
vraag. Hjj sprak van m»n, die z,n eere
woord had, als over een komDg. iSflne Majes
teit zelf kan hjj onmogeljjk bj^dj'ebbnn
Wie anders f kroonprins? Gok dat kan ik
niet gelooven. Alleen Ludwig kan dien naam
1 haar smart -wam er een gevoel van mede!jjden
mei hem ,n haar hart op.
Uhlenhorst sag dat, hoewel hjj het hoofd
i wellicht dat gjj dan xschtet ovr, „roeei.-
loen ik vernr.ro dat b^j dsn gebeimraB/t f on
Bo-se vermoord sou hebben, ws- bet 'njj ai»
t een dolk doorboord. Luu-
hogen Bfd.
word mnn har
w g Stein, de
en ten
naar i
Ha ge
i doet h
teBB
8enryder stroomafwaarts, in de eene band
eene lichte roeispaan houdende, welke
diende om hem bjj eventueels stioomin-
gen in evenwicht te doen blij ven. Tusachen
de beide bruggen stak de sportman heel
kalm eene sigaar aan en wenkte de tal-
ryke toeschouwers met den zakdoek. Mül-
heira a. Rh. was het naaste doel van zjjne
zeldzame wandeling.
Koning Victor Emmannel van
Italië, heeft voor hun vertrek uit Rome
in afscheidsgehoor ontvangen den Prins
van Bulgarije en Siam, de Portugeesche,
Fransche, Russische, Oostenryksche, Hon-
gaarsche, Turksche, Belgische, Nederland-
sche, Rumeensche, Saksische en Servische
afgevaardigden, den Hertog van Argyll,
den Prins van Savooie, de buitengewone
gezanten van Perzië, Peru, Zweden, Bra
zilië, Zwitserland, Argentjjnsehe Republiek,
Urugnay, Monaco, Mexico, Japan, Ver-
eenigde Staten, Costa Rica en San Ma
rino.
Naar aanleiding van den moordaan
slag te Monza, deelt men mede, dat ook
in het jaar 1886 koning Umberto
bjjna het slachtoffer van een anarchisti-
schen aanslag, zelfs in zjjn paleis, was ge
worden.
Den 9n Juli 1886 zeltmoordde zich
zekere FrancessodeFranceschi,
sergeant by het 88ste infanterie regiment
op wacht in het koninklgk paleis. Men
rond op het Igk een brief aan koning
Umberto gericht, luidende als volgt
«Ik heb tot last Uwe Majesteit te doo-
den, doch ik verkies zelfmoord te'plegen
daar uw leven kostbaarder is dan het
mjjne. Vooraleer te sterven beveel ik myne
moeder aan uwe goedertierendheid aan.»
Uit een ingesteld onderzoek bleek, dat
Franceschi, lid was van een geheim
genootschapen dat hg inderdaad was
aangewezen om den Koning te vermoor
den.
De Fransche pers heeft het zeer druk over
een a. s. oorlog met Engeland, waarvoor de
Regeering der Republiek doodsbenauwd is.
Laat in vredesnaam geen moeflgkheden
ontstaan, roept de Fransche Minister van
Buitenlandsche Zaken.
Maar de beroemde schryfster en novel-
liste Madame MarieAnnedeBoret,
vroeger voorlezeres van keizerin Euge
nie, vindt dat zoo'n afschuwelijkrfgfue
nu al dertig jareu lang in practè'A ge"
bracht. Frankrijk verzwakt en ruïneert.
Indien de naam van nationalisme is aan
genomen, dan is ditomdat het op een
zuiver nationaal standpuntde levende
krachten in het land vereenigt. Trouwe
Republikeinen gaan hand aan hand met
de zuiverste royalisten ter Verdediging van
de vrgheid, waardigheid en eerlijkbeM' ?e~
schonden en vertrapt door een regeerin8
die even tyranniek als bedorven
Wanneer Europa denkt dat de vrede
het best gewaarborgd is door eeo verslap
ping van ons land onder een omkoopbare
en lafhartige regeering, die het land on-
hem bezweren, dat hjj mij alles meedeelt, zegt
zij op zaohten, weeken toon. Als 'eind. en ah
jongeling heeft hjj mjj «Itjjd alles toevertrouwd,
tusschen ons bestond tot hiertoe geen geheim
mjj, der moeder, tel hjj zeggen, wat hjj de®
rechter vers weeg.
Hjj wil haar nog iets vragen, hij dnrft bjj"»
niet, nauw hoorbaar komt van zqn lippen
vraag
W,ee*hï ?tt?' rijn vader i»r
Zjj sohudt het hoofd
Neen, Uhlenhorst, dat is he» tot d««-
verre geheim gebleven.
Eans als knaap bracht hjj mjj de vraag
naar zijn vader in groote verleg»D'?eitM maar
ik noemde hem den naam niet, i* dwong hem
de belofte af, mjj nooit meer naar zjjn vader
te vragen, wanneer hij mjj "ad en tot
heden heeft hjj zjjne belofte gehouden.
UhlenhorBt herademt.
Hoe vreeseljjk ion het voor hem zjjn,
wanneer hjj wist dat het zjjn vader was geweest
die daar als rechter voor heBl hjj.
'oor een
071
•f
en £9
ad, Dat
chorst.
