NIEUWE
HbagBlaó voor *5floorè- on Suió-dCollanó.
Samenwerking.
No. 4505,
Zaterdag 18 Augustus 1900.
2öste Jaargang.
n,io
Het Noodlot.
BUITENLAND.
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
iagelijkbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBEAUSt. Janstraat Haarlem:
«1,40
«2,80
«0.03
PBIJS DHR ADVJaRTBHTIBlf.
Van 1—6 regels 50 Cenl
Elke regel meer
7'/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dieustaanbiedingen 25 Gents per advertentie h Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS,
Er komt beweging in het land! Daar
gaan voortdurend stemmen op, die roepen
om samenwerking. De verkiezingstijd gaat
komen en de ondervinding heeft geleerd:
«Haastige spoed, zelden goed.v Lang van
te voren moet alles zjjn voorbereid, vooral
by die partyen, welke samenwerking noo-
dig hebben om tot haar recht te komen.
Zoo lang evenredige vertegenwoordiging
niet bestaat, is dat samengaan der minder
heden by de stembus noodzakelyk, om ten
minste een schyn van evenredige vertegen
woordiging der partyen in de regeerings-
lichamen mogelijk te maken.
Hoeveel partyen zijn er in de Tweede
Kamer Men spreekt geregeld van de
rechter- en linkerzyde, als zoude er maar
twee partyen zijn. Niets minder waar dan
dat. Er zyn er driezeer verschillende.
Het zoude eene groote vergissing zyn
zich de Katholieken en Anti-revolutionnai-
ren voor te stellenals zoo wat tot ééne
party te behooren. Daarvoor zyn zjj al te
weinig op elkaar gelykend,en is het ver-
Bchil in beginselen te diep gaande en te
grootal staan zy beiden op den bodem
van het Christelyk geloof.
Dan bestaan er in deze partyen nog al
schakeeringen. By de linkerzyde(de
liberale party is werkelyk geen goede naam
meer,) is de samenhang der verschillende
bestanddeelen alleen dan krachtig, wanneer
het geldt het Ministerie te redden. Ove
rigens zyn de radicale party en de socia
listische al vry wel op zich zelf staande
groepen. Eveneens is het by de Anti-re-
volutionnairen. Daar zyn drie zéér onder
scheiden groepen de oude gauche onder
Dr. K u y p e r, de oude droite onder de S a-
vornin Lohman en dan de Christe-
lyk-Historischen, in de Kamer tot één man
heperkt.
De Katholieke party in de Kamer is op
Bene enkele uitzondering vry wel aaneen
gesloten. Maar daar buiten
FEUILLETON.
(Vervolg.)
Voor zjjn dear staat onafgebroken een bewa
ker, die hem telkens door het kjjkgat bespiedt,
opdat hjj geen poging tot vluchten of tot zelf
moord doen zal.
Hjj zit op zjjn bankje en staart met droeven
blik naar boven door het kleine tralievenster,
d&t hem een nietig hoekje van de blauwe lacht
Vergunt te aanschouweu.
Daar wordt de deur van zjjn cel geopend.
Hjj schrikt op ait zjjn gepeins.
Een bowaker vertoont zich op den drempel.
Volg mjj, beveelt hjj hem.
Stein gehoorzaamt, hjj meent dat het zjjn
Kfiwone wandeluur is.
l)e bewaker voert hem echter een anderen
*«g uit, meer trappen af, een lange gang door,
die de gevangenis verbindt met het paleis van
lOstitie en door een zwaar jjzcren hek is afge
goten.
Wat staat hem te wachten f
Wil de rechter van instruotie hem spreken,
''«m meedeelen dat zjjn ontchuld bewezen
,l»t de ware moordenaar ontdekt is f Of is de
wien hjj zjjn eerewoord gegeven heeft,
Inkomen om hem te bevrjjden
Zjjn bart begint in hoopvolle verwaohting
teller te kloppen.
Roe gaarne had hjj iets gevraagd, maar dat
Nu is in de laatste dagen, toen er hier
en daar stemmen opgingen tot samenwer
king, het Centrum nog met een andere soort
candidaten komen aandragen, een sojrt li
berale of radicale party, die de verdraag-
zamen zouden kunnen heeten, die den ouden
afkeer van het clericalismus zouden heb
ben afgelegd, en die niet ongenegen zou
den -.zyn om in sommige zaken het goed
recht der christeljjke partyen te erkennen.
Wanneer nu van samenwerking gespro
ken wordt, zal natuurlyk de eerste vraag
zyn met wie met welke party onder
welke conditiën? Op den ouden voet met
de Anti-revolutionnairen Maar met welke
groep of met alle drie te zamen Hier met
een Kuyperiaan, daar met een volge
ling van Savornin Lohman, ginds
weder meteen der Christel jjk-Historischen?
Meent het Centrum werkelyk dat men hier
of daar zoude kunnen samenwerken met
die verdraagzame liberalen of radicalen
Dat by de stembus een samengaan vau
Roomschen, Anti-xevolutionnairen en radi
calen niet tot de onmogelijkheden behoort,
is te Amsterdam meermalen bewezen, zelts
bij verkiezingen voor de Tweede Kamer toen
aan de Katholieken de candidatnur des Hee-
ren Ketelaar werd aangeraden, maar
of de Katholieken over het algemeen die
gedragslyn zouden goedkeuren en volgen,
dat is wat anders.
Na is er echter, onzes inziens, een vraag,
die beantwoord dient te worden, alvorens
men kan beslissen, met wie of hoe men
wenscht samen te werken, want daarvan
zal het voor een groot gedeelte afhangen
of men met de een of andete groep alléén,
dan wel of men naar omstandigheden met
alle groepen der minderheden, misschien
zelfs hier of daar met de zoogenaamde «ver-
draagzamen» der liberale of radicale party,
zal samenwerken
En die vraag is Wat beoogt men met
de aanstaande verkiezingen Waarop gaat
men uit Willen de Katholieken mede re-
geeriDgsparty worden Is het om de mi-
durfde hjj nietda bewaker zou hem toch
slechts met een barsch //Gij zult het wel zien,/»
geantwoord hebben.
Sta, klonk het op commandotoon van
den bewaker, toen zjj voor een deur waren
gekomen.
Hjj opende die.
Ga naar binnen.
Ludwig trad over dan drempel.
De bewaker sloot de deur achter hem.
Op hetzelfde oogenblik klonk een gil van
een vrouwenstem.
Ludwig sidderde, deed eenige wankelende
schreden vooruit.
Moeder, moeder 1 klonk het uit het diepet
van zyn hart, gjj I gjj
Zij strekte de armen naar hem uit, hjj wierp
zich weenend aan haar borst.
Ludwig, mjju zoon, snikte zjj, moeten wjj
elkaar zoo weerzien Wie had dat gedacht f
Hjj vergeet bjjna zjjn eigon wanhopigen toe
stand als hij het zieieljjden ziet, dat de stempel
op het gelaat zjjner moeder heeft afgedrukt. Zjj
is oud geworden in dien korten tjjd, de zorg
heeft hBar de haren vergrjjsd, haar oogen ver-
toonen sporen van eindeloos ween6U, maar dit
geeft tevens een bewijs van de oneindige moe
derliefde, die door de zee van tranen heen uit
haar oogen blinkt.
Vol weemoed drukt hjj zjjn lippen op haar
marmerwitte voorhoofd.
Arme, arme jongen, fluistert zjj, wat heeft
men u aangedaan Ludwig, Ludwig I u ter
dood veroordeeld, als een moordenaar, ik kan
het nog niet gelooven.
nisterieele portefeuille's te doen Of wel,
zal men er zich mede tevreden stellen
de eigene party in de Kamer te verster
ken en ook die partyenwier begin
selen ons eenigen waarborg geven, dat zy
mede zullen stryden tegen ongeloof en mis
kenning van het Goddelyk gezag, dat ook
op het gebied der wetgeving dient erkend
Zal men trachten door samenwerking der
minderheden aan de anti-godsdienstige rich
ting de regeering onmogelyk te maken?
Naar ons inzien is een uitgaan op de
ministerieele portefeuilles zéér af te raden,
maar dwalen is menschelyk.
Toch dient die vraag door de Katholieke
party voor haar zelve wel degelijk beant
woord, alvorens de kwestie der samenwer
king tot eene behoorlijke oplossing kan ge
bracht worden. En, avant tout vrucht
bare samenwerking van ons, Katholieken
met anderen is alleen dan mogelijk, wan
neer wij het onder elkander behoorlijk
ééns zyn.
Amerika.
In de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika is voor geld alles te koop. In ge
zelschapskringen wordt thans druk gespro
ken over de geschiedenis van den heer
Leeds van New York, een tin-koning,
die onlangs getrouwd is met mevrouw Nan
nie Worthington van Cleveland.
Hjj gaf zyn vorige vrouw 200.000 pond
sterling, om haar in een echtscheiding te
doen toestemmen.
Op 31 Juli werd het geld haar betaald,
op 1 Augustus de echtscheiding uitgespro
ken en na een half uur werd de nieuwe
huwelyksacte opgemaakt.
Het is de grootste som, gelooft men, die
ooit in de Vereenigde Staten voor een echt
scheiding betaald is.
Maandag zijn te Slotington twee rei
zigerstreinen op elkander geloopen. Vjjftien
personen werden gedood en een groot aan
tal gekwetst.
Turkije.
De Sultan van Turkjje stelt belang in de
Boeren der Zuid-Atrikaansche Republieken.
Zjj zien elkander door de oogen in het hait.
Een gelukkige glimlach vertoont zich als
een winterzonnestraal op zijn bleek, vermagerd
gelaat.
Ik wist wel dat mjjn moeder niet aan
mjjn onschuld zou twjjfelen. l)at is mjj altjjd
een troost geweest en heeft mjj van krankzin
nige vertwjjfeling gered. Wat heb ik in dien
eindeloos langen tjjd naar u verlargd! Waarom
zjjt gjj niet vroeger gekomen P Waarom hebt gjj
niet op mjjn brieven geantwoord Een enkele
letter van uw hoed zou mjj in al mjjn ellende
nog gelukkig hebben gemaakt.
Hij zegt dit op onnavolgbaar roerenden toon
en doet het zacht verwjjt vergezeld gaan van
een innig smeekenden blik om vergeving.
Hoe wordt haar moederhart getroffen.
Mjjn hart was bij u, mjjn zoon, antwoordt
zjj zacht en drnkt hem liefkozend aan het hart.
Ach, hoe gaarne was ik tot n gesneld, hoe
gaarne, maar de tjjding van uw arrestatie trof
mjj als een bliksemstraal en ik lag op het ziek
bed uitgestrekt.
Juist wat ik vreesde, stamelde Ludwig.
Wanneer de dood mij n ontroofd had, dan zou
ik ook zonder spjjt gestorven zjjn moeder, maar
de hemel zjj gedankt, gjj leeft, gjj zjjt genezen,
God zal u nog lang sparen.
Ea u ook, Ludwig, voltooit zjj, doch gjj
zjjt reeds ter dood veioordeeld, mjjn zoon, ik
bezweer u bjj alles wat u heilig is, bjj mjjn ver-
grijsde haren, bjj de liefde, die gjj uw verloofde
toedraagt, red u, o, red uzelveD, spreek de
waarheid 1
Dat heb ik gedaan, lieve moeder, maar
Z. M. heeft bevel gegeven, dat men hem
dagelyks moet in kennis stellen met de be
richten in couranten en boeken over den
oorlogwelke hem worden toegezonden.
Het bericht van de gruwelen in het
dorp Spagauk en elders in Armenië
wordt bevestigd door eenige consuls, maar
bijzonderheden ontbreken nog steeds.
Een contract voor de levering van
208 kanonnen en de bewapening van 8
Turksche oorlogsschepen iB eergisteren te
Constantinopel door den minister van Ma
rine "en den vertegenwoordiger van de
firma Krupp geteekend.
Italië.
Koningin Margaritha is naar Ve
netië vertrokkenom zich daar een wjjle
in eenzaamheid ongestoord aan haar smart
te kunnen overgeven. Zy is vergezeld van
twee hofdames en twee heeren.
Koning Victor Emmanuel en de
Koningin, vergezeld van groothertog Pe
ter en diens gemalin M i 1 i t z aznster
van koningin Helena vergezelde de Ko
ningin-weduwe naar het station.
Na haar zoon en schoondochter harte-
ljjk omhelsd te hebbensteeg koningin
Margaritha in den waggon.Zjj beloofde
spoedig te zullen terugkeeren.
Als de Koning uitrjjdt is hg thans ver
gezeld van een afdeeling kurassiers, twee
luitenants rijden dan naast de portieren.
Men begrypt natuurlyk, dat deze maatre
gel in deze tjjden van anarchistische woe
lingen niet overbodig is en men zal er zich
weldra aan gewennen.
Rusland.
Het Znid-Airikaansch Gezantschap is te
St. Petersburg aangekomen en bjjzonder
hartelijk ontvangen. Aan het station wacht
te een talrjjk publiek de drie gedelegeer
den, die in gezelschap waren van Dr. L e y d s
en hun secretaris den.heer De B r u jj n, af,
terwjjl de dames Van der Pais en
C r o i s e t bloemen aanboden. De bekende
ds.G i 11 o t voerde namens het te Petersburg
bestaande Boerencomité het woord, evenals
een journalist namens de Russische pers.
De heer Fischer antwoordde.
Engeland.
Te Londen is voorspeld, dat een vreese-
lyke hitte in aantocht is, veel erger dan
tevergeefsmen geloofde mjj niet, men voerde
allerlei bedriegeljjke bewijzen tegen mjj aan, mjjn
waarachtige verzekeringen noemde men uitvluch
ten en leugens.
Zjj ziet hem uitvorschend aan.
Mjjn lieve zoon, waarom deed men datP
Ik weet het, gjj zjjt niet openhartig geweest, hebt
de plaats niet willen noemen waar gjj u in
dien nacht bevondt, hebt gezwegen over hetgeen
gjj daar doen moest en met wien gjj daar waart,
en daarom hield men de waarheid voor bedrog
en veroordeelde u.
Ludwig zwjjgt.
Waarom slechts de halve waarheid P gaat
zjj verwjjtend voort. Het lag in nw hand u te
bevrjjdeD, dien smaad van u af te werpen, tot
nw verloofde en uw arme moeder terug te koe
ren. O waarom hield gjj den mond zoo hard
nekkig gesloten P
Zjj ziet hem met innigen blik aan en ver
wacht in spanning zjjn antwoord.
Een diepe zucht ontsnapt zjjn boezem.
Moeder, ik weet wel dat deze weg voor
mjj open stond, maar dan zou ik thans een
eerlooze zjjn.
Zjj wringt zich de handen.
Ludwig, welk een dwalingHoe kunt gjj u
gebonden achten P Hoe kant gjj meenen uw le
ven aan een vreemde ten offer te moetan bren
gen? Zoudt gij dien man uw verloofde en uw moe
der prjjsgeven P O mjjn Ludwig, hoe kunt gjj zoo
verblind zjjn P Ik geloof niat, dat gjj in zoo ietz
krankzinnigs zult volharden, neen, nean, gjj zult
gehoor verleenen aan uw moeder.
(Wordt vervolgd.)
(JOÜRlilT.
ABONHBMEJNTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatBen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland I
e
AGITE MA HOS AGITATE.
49
