NIEUWE
)ag6laó voor cfiooró- en Stiid-éCoUanó.
De Shah van Perzië.
So. 4577
Zaterdag 1 Septembe* 1900,
25ste Jaargang.
Het Noodlot.
BDITEJMLAN
ABOjHIÏEMENTSPBIJS
Pet 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBÜAÏÏ: St. Janstraat Haarlem;
/1,10
c 1,40
«2,80
€0.03
PBIJS DSB ADVEB rBfTTIHIT
Van 16 regels.50 Geut
Elke regel meer7
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS
Deze Oosterling, die een paar dagen in
ous land vertoevende met groote eerbewg-
zingen werd bejegend, is het onderwerp
van vele gesprekken geworden.
Wjj ontleenen aan hetgeen de abbé Van
Winkel over den Shah schrijft, het vol
gende
Mauzaffer-ed-Dine, de thans regeerende
Vorst of Shah van Perzië, heeft den ou
derdom van 44 jaren bereikt. Hij is flink
en stevig gebouwd met een aangenaam en
zelfs innemend uiterljjk, dat dadelijk eer
bied maar ook liefde voor zgn persoon af
dwingt.
Willen de Oostersche vorsten hunne
onderdanen gewoonlijk door tirannie en
wreedheid in bedwang houden, deze schjjnt
aller harten te willen winnen door liefde,
zachtmoedigheid en inschikkelijkheid.
Bg zijn troonbestijging was dan ook zjjn
eerste werk de drukkende belastingen van
het land merkelgk te verminderen, en
trachtte hg van meet af door wetten en
besluiten den groet en bloei van zgn land
te bevorderen.
De Shah van Perzië behoeft wat bescha
ving en wetenschap betreft bg geen enkel
Europeesohe vorst achter te staan. Hg is
zelfs op de hoogte van de nieuwste vin
dingen van dezen tgd.
Zgne gewone kleeding is zeer net en een
voudig, slechts een extra kostbare diamant
ter waarde van 10 millioen gulden ver
siert zgne astrakanmuts als kenmerk der
vorstelgke waardigheid
De Missionarissen en Katholieken heb
ben zich over zgne wgze regeering niet te
beklagen, wel het tegendeel.
De Katholieke Kerk is er gansch vrg en
mag zelfs, van regeeringswege erkend en
gesteund, ongestoord door het gausche rijk
den fakkel des geloofs ontsteken en de bode
zgn van oprechten vrede en ware Christe-
lgke beschaving.
Reeds in de vroegste tgden van het Chris-
FEUILLETON.
Vervolg.)
Heeft Uwe Koninklijke Hoogheid zich
niet bezorgd gemaakt, dat Stein zjjn eerewoord
zon breken, allee onthullen, nu zjjn hoofd op
het epel staat?
Ik moet bekennen, dat mij die bezorgd
heid niet vreemd was, hoewel hjj aan den an
deren kant, mocht hjj het over zich kunnen
verkrjjgen, zijn eerewoord te breken, dit reeds
bjj de instructie zou gedaan en alles cnder het
zegel van geheimhouding aan Dorner meege
deeld zou hebben, die dan natuurlijk terstond
bij mjj zon gekomen zjjn. Het proces zou dan
met gesloten deuren zjjn behandeld om opzien
te vermjjden.
Toen hjj eohter gedurende de instructie ge
zwegen had, voelde ik mjj overtuigd, dat hjj
voor de openbare terechtzitting eveneens het
geheim zou bewaren. Ik ging zjjn lot nauwkeu
rig na, ook omdat ik bevrediging over zjjn
trouw gevoelde en nu hoe diep beschaamd
maakt hjj mjj.
De advocaat ergert zich in stilte over het
beschroomde, wankelmoedige karakter van den
Kroonprins.
Stein heeft een beproeving doorstaan,
waartegen slechts een stalen moed besteed is,
zegt hjj met kwaljjk verholen gemelijkheid, een
beproeving, die de mensoheljjke krachten bjjna
tendom was die alleen-zaligmakende leer
in Perzië doorgedrongen, maar helaas ver
zwakt en grootendeels uitgeroeid door het
wreede fanatisme van Arabieren en Turken.
In het begin der vorige eeuw hadden de
P. P. Jezuïeten bloeiende missies te Sir-
van, Eriphau en Ispahan de P. P. Domi
nicanen, Capucgnen en Carmelieten werk
ten met het beste succes ia de overige dee-
len van het Perzische rgk. Doch helaas in
het jaar 1770 werden alle Katholieke Ker
ken verbrand en verwoest en de Missiona
rissen en Katholieken werden omgebracht
of uit het land verbannen.
Wanneer in het jaar 1840 door toedoen
der Fransche regeering de Lazaristen den
Perzischen bodem mochten betreden, von
den zg met moeite nog een kuddeke van
300400 Katholieken.
In het jaar 1874 werd P. C 1 u z e 1, pre
fect van de missies der Lazaristen, als
Apostolisch Administrator van Perzië be
noemd en hem de stad Ippahan als zgne
zetelplaats aangewezen, opdat de herinne
ring aan dat vroegere bisdom zou bewaard
big ven.
De Shah erkende Mgr. C1 u z e 1 op olfi-
cieele wgze als het Katholiek geestelgk
opperhoofd van zgn rgk en gaf hem de
schoonste blgken van achting, eerbied en
waardeering.
Thans staat aan het hoofd dier bloeiende
missie Mgr. Francois Lesné, een pre
laat om zgne buitengewone hoedanigheden
door Katholieken en niet-Katholieken ge
acht en bemind.
De Perzische missie, die dank den voor-
beeldigen gver der I'. P. Lazaristen voort
durend in groei en bloei toeneemt, wordt
thans bestierd door 1 bisschop, 15 missio
narissen, 65 inlandsche priesters en 34
zusterszg heeft 87 kerken of kapellen,
3 gasthuizen, 2 colleges en 45 scholen met
1841 leerlingen.
Perzië zondert zich niet af en haat zeker
den vreemdelingen niet zooals het Chinee-
sche rgk, dat zich in den laatsten tgd
te boven gaat ea wat ii daarmede gewonnen,
Koninklijke Hoogheid? Dat het lijd en van den
ongelukkige noodelocs verzwaard en verlengd
is. De vuurproef der trouw doorstond hjj reeds,
toen hjj zich zwjjgeod als moordenaar liet ge
vangennemen, terwjjl het hem slechts één woord
behoefde te kosten om zjjn onsehuid overtuigend
te bewjjzen. Wanneei Uwe Koainkljjke Hoog
heid terstond gehandeld had, dan zou de jus
titie een ander spoor gezocht en waarschijnlijk
reeds gevonden hebben, wellicht was de ware
moordenaar dan op de plaats, waar nu het
slachtoffer van een rechterlijke dwaling weg
kwijnt. De misdadiger is nu des te moeilijker
te ontdekken, daar hjj den tjjd gehad heeft,
zjjn buit in veiligheid te brengen en alle spo
ren, die hjj nog achter gelaten kon hebben, te
doen verdwijnen. Wanneer de misdaad onge
wroken bljjft, dan heeft Uwe Koninklijke Hoog
heid voor een groot deel schuld daaraan.
De Kroonprins ziet hem verschrikt aan. Dit
verwjjt, vrijmoedig uitgesproken, heeft hjj stel
lig niet verwacht.
Toch moet hij toestemmen
Daar hebt gjj geljjk in.
Hjj spreekt die woorden uit op gedempten
toon en laat het hoofd vol schaamte op de borst
zinken.
Onverbiddelijk gaat de rechtsgeleerde voort
Meer nog, Koninklijke Hoogheid, wanneer
gjj de onschuld van Stein terstond aan den dag
had gebracht, wat toch eenmaal moest gebeuren,
daar gjj hem toch zeker niet op het schavot
wilt laten sterven, dan zou hem en tevens zjjn
ongelukkige verloofde, Anna Döringal dat leed
zoo befaamd en berucht heeft gemaakt.
Op het gebied van den handel gaat het
land vooruit sedert betrekkingen met het
Westen zgn aangeknoopt. Jammer dat Per
zië met, zeer veel levensvatbaarheid voor
handel en ngverheid, als het ware geheel
en al van de buitenwereld is afgesloten.
Slechts enkele smalle bergwegen geven toe
gang tot het binnenland, het transport kan
dan ook slechts plaats hebben door kara
vanen.
Het land bezit helaas ook aan de zee-
zgde geene havensreizigers en goederen
moeten aan het strand van de zee of van
de Perzische Golf per roeibootof zooals
het kan, aan wal worden gezet.
In het binnenland geschiedt het trans
port ook nog volgens de antieke wgze. Be
halve de rivier de Karoun zgn de andere
wegens ondiepte en te snellen loop onbe
vaarbaar en de wegen zgn nog in zulken
primitieven toestand dat men bij is met
behulp van een kameel of muilezel het doel
vau zgn tocht te bereiken.
Perzië heeft slechts een enkelen spoor
weg, die de hoofdstad Teheran met de be
roemde bedevaartsplaats Shah Abdul Azim
verbindt. Deze lgn behoort aan eene Bel
gische maatschappg, die onlangs ook nog
een paardentram in de hoofdstad heeft aan
gelegd.
Wanneer het contract tusschen Rusland
en Perzië in 1890 geslotenzal zgn ver-
loopendat nota bsne den aanleg van
nieuwe spoorwegen tot het einde van het
jaar 1900 verbiedt, zullen de middelen van
vervoer zeker veel verbeterd worden.
Eene libérale regeering met ongehoorde
verkwistende uitgaven en jaarlgksche steeds
steigende tekorten is in Perzië tot nu toe
oubekend.
Zonder het eindeeuwsche belastingstelsel
van een P i e r s 0 n kan men daar best
de Iwee einden van het jaar aaneen knoo-
peu in het jaar 1892 heeft men slechts
de eerste leening van 500.000 pond ster
ling gesloten, welke later door eene onbe-
van gevangenschap, verhooren en beschuldigingen
bespaard zjjn gebleven.
Om zjju eerewoord aan Uwe Koninklijke
Hoogheid gestand te doen, verdroeg die onge
lukkige voor zichzelf en voor haar, die hjj bo
ven alles lief heeft, al die bittere smaad, nam
de afschuw der geheels wereld op zich en de
herinnering daaraan zal als een spook hun ge-
heele leven verontrusten en moet zelfs op het
leven van Uwe Koninklijke Hoogheid een scha
duw werpen. Zulk een ljjden brengt aan het
hart ongeneesbare wonden toe, bljjft onvergete
lijk, zelfs ondanks het bewustzjjn, dat men alles
onschuldig heeft verdragen. En dat is nog niet al
les, Koninklijke Hoogheid. Ook de moeder van
Stein heeft onbeschrjjfeljjk geleden. Bjj het ver
nemen van de verpletterende tjjding, dat haar
zoon als een gemeene moordenaar in hechtenis
was genomen, wierpen de smart en de schrik
haar op het ziekbed neer en het is slechts aan
een wonder toe te sehrjjven, dat haar leven ge
spaard bleef. Ik heb daaromtrent inlichtingen
ontvangen. Weken lang worstelde de arme vrouw
met den dood, de moederliefde alleen redde
haar, schonk haar de kracht in bet leven te
bljjven. Wanneer zij gestorven was, Koninklijke
Hoogheid, zoadt gjj dan ook niet haar dood
op het geweten hebben Met welk gevoel moet
zjj voortaan, waaneer zjj alles verneemt en zelfs
wanneer het leven van haar zoon gered ia, den
naam van Uwe Koninklijke Hoogheid uitapreken?
Gjj breekt mjj bet hartroept de Kroon
prins uit en bedekt zich, onder luid steunen,
het gelaat met de handen. Gjj hebt mjj een
spiegel voorgehouden, waarin ik mjjne ware ge-
duidende leeniDg van 18 millioen fiauken
is gevolgd. De douanerechten van de pro
vincie Farsistan en van de Perzische Golf
zgn meer dan voldoende om de renten
te voldoen en het kapitaal in 40 jareu af
te lossen.
Wanneer dat bevoorrecht land niet zoo
ver verwgderd lag, wie weet of menige
Nederlandsche belastingschuldige niet de
wgk naar Perzië zou nemen.
De godsdienst der Perzen is Mahome-
daansch.
De Katholieken nemen in de laatute ja
ren onder de regeering van Mauzaffer-
e d-D i n e, sterk in aantal toe.
Engeland.
Door een onderzoek, ingesteld door prof.
M u i r van de Universiteit te Glasgow is
geconstateerd, dat de builenpest in die
stad heerscht.
De Star schrgft hierover
Te Glasgow is groote ontsteltenis ont
staan naar aanleiding van een gerncht,
dat in het Belvedere hospitaal eenige pa
tiënten gestorven zgn aan builenpest.
De bewoners van het huis, waar de
ziekte zich 't eerst vertoonde, zgn allen,
veertig in getal, naar 't hospitaal over
gebracht.
Het blgkt, dat een zekere juffrouw M a 1-
1 0 y een week geleden eene begrafenisplech
tigheid had bggewoond, waarbg, zooals ge
woonte is, veel gedronken, gerookt, gesla
pen en gejammerd wordt. Zg bleef er twee
uur en ging toen naar huis. Den volgen
den dag werd baar dochtertje van tien
jaar ziek en stierf binnen acht en veertig
uur.
Spoedig daarop werden de vrouw eu haar
twintigjarige zoon ziek eu naar 't hospi
taal overgebracht. Eerst meende men, dat
ze aan ingewandeziekte leden. De jouge
man is intusschen reeds gestorven.
Gisteren kwam er een telegram, dat we
derom vier personen door de geheimzin
nige ziekte waren aangetast en 50 persoueo
zgn in behandeling genomen.
De.rgkste man van Engeland, de Her
tog van Westminster, onlangs overleden,
daante aanschouw. Ol ik voel het Kaïniteekan
mij op het voorhoofd branden.
Uwe Koninklijke Hoogheid heeft haar
kinderlijke en vorstelijke plichten verzaakt, toen
zjj dat geheime huweljjk met gravin Orphea Von
Brennenberg aanging, ging de advocaat onbarm
hartig met zjjn verwjjten voort, hoewel hjj in
nerlijk een diep medeljjden gevoelde. Natuur
lijk hebt gjj niet kannen voorzien, dat nwe
daad zulke gevolgen na zich zon sloepen, al
witt gjj ook dat dit hnweljjk niet zonder stor
men bljjven zou. In elk geval h&dt gjj rekening
moeten houden met den toorn van uw vader,
wien dit geheime hnweljjk toch eenmaal ter
oore moest komen. Waarom, prins, hebt gjj uw
onstuimig verlangen, met de geliefde voor het
leven vereenigd te zjjn, niet weten te beheer-
schen? Waarom voor 't minst niet getracht,
den zegen van uw koninklijken vader te ver
krjjgen Zelfs met de zekerheid, dat uw zmee-
ken vruchteloos zou bljjven, hadt gjj het niet
mogen nalaten, gjj hadt altjjd nog kannen doen
wat u goeddacht. Dat gjj toch geen geduld ge
had hebt. Gjj hadt daarom nog niet onlronw
aan de geliefde behoeven te worden, gjj hadt
alleen den tjjd moeten afwachten, die zeker ko
men zou, dat niemand meer het recht had ge
had, uw daden te gispen en dan eerst met haar
moeten huwen.
De Kroonprins neemt de handen van het ge
laat weg.
Wordt vervolgd,)
AGITE MA WOW AGITATE.
61
