NIEUWE
De Paus over Frankrijks
toestanden.
No. 4579.
Dinsdag 4 September 1900.
25ste Jaargang.
Het Noodlot.
BUITENLAND.
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem;
/1.10
<1,40
<2,80
<0.03
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimtef
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contact
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
De Bisschop van Grenoble, Mgr. Hen
ry, woonde onlangs te Rome het consis
torie bp, waarin zijn benoeming werd af
gekondigd. De Paus ontving den nieuwen
Bisschop en had met hem een langdurig
onderhoud.
De herderlijke brief, waarmede Mgr.
Henry zjjn bisschoppelijk bestuur begint,
bevat hoofdzakelijk de woorden des Pausen,
die ongetwijfeld alle Katholieken van Frank
rijk aangaan.
In dit herderlijk schrijven luidt het<Er
bestaat geen godsdienst van één partjj
deze kan niet bestaanmaar alleen de
godsdienst van Frankrjjk De overtui
gingen des H. Vaders zjjn hieromtrent on
veranderlijk. De tegenstand, dien zijne woor
den bjj een te groot aantal gevonden heb
ben, heeft hem in zjjne verwachtingen niet
ontmoedigd, zooals wjj uit zjjn mond ver
nomen' hebben.»
De Paus zeide <Trots de beproevingen,
welke het Katholicisme in uw edelmoedig
land te verduren heeft, is zjju levenskracht
geheel wonderbaargeen natie vertroost
ons méér door haar voortdurend daadwer
kelijk geloof. Ongel ukkigerwjjze heeft een
oproerige, vermetele minderheid e6ne ware
samenzwering tegen de Kerk gespannen.
Aangemoedigd door zekere verstandhoudin
gen en schroomachtigen tegenstand, meent
deze minderheid zeer spoedig haar doel te
zullen bereiken, vooral omdat inderdaad de
boosaardigste leeringen de grootste vrij
heid genieten en het geweten zoowel als
de ziel des volks kunnen verleiden. Hoe
deugdelijk uw stam ook zjjn mag, hp kan
daardoor toch vernield worden. De sterk
ste karakters zjjn zelfs niet in staat om
aan zekere aanvallen tegecstandte bieden.
Het is derhalve hoog tjjddat Frankrjjk
wederom tot zich zelf komt. Het moet zich
herinneren wat de Kerk voor Frankrjjk
feuilleton.
Vervolg.)
Wanneer slechts twee getuigen dit verklaren,
dan is de onschuld vbh Siein voldoende bewe
zen. Ik kan u echter mijn verwondering niet ont
veinzen, dat niet terstond toen Stein in staat
van beschuldiging werd gesteld, een vertrouwd
persoon van uwentwege bjj mjj kwam, om mjj
nader in te lichten, zegt de rechter Dotner.
De Kroonprins wordt door deze woorden
zichtbaar onaangenaam aangedaan, daar hjj er
een verborgen verwjjt, tot hem gericht, ia ont
dekt. Op dezelfde wijze had zooeven ook de
advocaat Von Yahlendoiff tot hem gesproken,
maar ridderljjk, meer recht op den man af.
Ja, wanneer hjj dat maar gekend had,
tucht hjj ten slotte, terwjjl bjj de hand
over het voorhoofd etrjjkt, dat koortsachtig
gloeit, dan zou het zeker gebeurd zjjn. Mijn
schoonmama en Stem waren de eeDigen bjj de
plechtigheid, en ik kon toch mjjn schoonmama
niet als getuige laten dagvaarden, evenmin als
mjjn echtgenoote, want op die wjjze had ik mjjn
geheim prijsgegeven.
Er was dus niets naders te vernemen en het
kost Dorner moeite, zjjn teleurstelling daarover
te verbergen.
Dan kon helaas het bewijs voor de on
schuld van Stein niet openljjk geleverd worden,
Uwe Koninkljjke Hoogheid, antwoordt hjj, en
gedaan heeft sedert zjjn oorsprong. Zjjn
gjoote eigenschappen en de ontwikkelings
kracht van zjjn vernuft zjjn door zjjn vol
strekt Katholieke vorming en opvoeding het
deel geworden van Frankrijk. Door een be
schikking der Voorzienigheid is zjjn lot
steeds nauw verbonden geweest met het lot
des Christendoms.Frankrjjk heeft zpn groot
sten roem in de geschiedenis en zpn be
langrijke rol in de menschheid slechts ge
had in de verhouding van zijn getrouwheid
jegens de bedoelingen Gods. Wat zpn roem
in het verleden geweekt is, blpft de nood
zakelijke voorwaarde van zpn toekomstige
grootheid. Maar' het ongeluk van dezen tjjd
is, dat Frankrjjk de prooi van heftige par-
tjjscheuringen geworden is. Te midden van
dezen strjjd hebben vele van degenen, die
zich op den godsdienst beroepen en den
godsdienst ook met een oprecht hart die
nen zich vereenigd met de tegenstanders
van de regeering, die toch door de stem
men van de grootste meerderheid is gescha
pen. De godsdienst kan slechts schade lp-
den door de omstandigheid, waarmede men
zekere twistvragen heel onvoorzichtig heeft
saamverbonden daardoor is de politieke
haat een godsdiensthaat geworden. Zulk een
toestand moet op den duur gevaarljjk wor
den. De waarheid, de leer, die verkondigd
en beoefend moet worden, isdat de Kerk
geen voorliefde voor een of anderen Staats
vorm hebben kan, voor zooverre die Staats
vorm rechtmatig is. In dit geval heeft de
Kerk geen andere leer te beoefenen als
de H. Paulus, die den geloovigen inscherpt
om het Staatsgezag te achten en te eeren.
welken naam dat Staatsgezag ook draagt;
want in de Republieken zoowel als in de
monarchieën stamt de Staatsmacht, als uit
drukking van den volkswil en door dezen
volkswil overgedragen, oorspronkelijk vau
God. Het is derhalve voor de Kerk ge
makkelijk, met een regeering van democra
tische vrjjheid in eendracht te leven want
zulk een regeering is niet noodzakelij ker-
wjjze en door zich zelf aan de Kerk vij-
dat is toch nocdig om hem de vrjjheid terug
te geven. Het eenige wat nu nog overbljjfc, is
den waren moordenaar te ontdekken ik zal ter
stond de nasporingen hervatten en de hemel
geve, dat mjjn pogingen met succèj bekroond
worden, want dan bljjft het geheim v»n Uwe
Koninkljjke Hoogheid onaangetast.
Da Kroonprins trekt de wenkbrauwen samen.
Ik heb u V3n de onschuld van Stein over
tuigd en toch wilt gjj hem nog langer in hech
tenis houden Hjj moet op een buitengewone
wjjze in vrjjheid gesteld worden en wel nog
heden, hij heeft reeds veel te lang het ljjden
der gevangenschap moeten verduren.
Zou Uwe Koninkljjke Hoogheid niet de
goedheid willen hebben mjj te zeggen, op welke
buitengewone wjjze dat geschieden moet vraagt
Dorner onuoozel.
Wil gjj mjj niet begrjjpen stuift de Kroon
prins op, moet ik u nog met ronde woorden
zeggen, wat gjj toch reeds lang geraden hebt
Stein moet de gevangenis heimeljjk verlaten,
ontsnappen, begrjjpt gjj mjj nu P
Het is duideljjk, maar uwe Koninkljjke
Hoogheid zal haar onderdanigeu dienaar verge
ven, dat is in strjjd met mjjn plicht.
Dit was een besliste weigering.
Toornig zwellen de aderen op het voorhoofd
van den Kroonprins op en een donkerrood be
dekt zjjn gelaat.
Ik dank voor zulk een onderdanigeu die
naar, roept hjj uit en terwjjl hjj Vahlendorff
van ter zjjde aanziet, vervolgt hij tegen deze
Gij hebt uw man slecht gekozen, hjj ver
dient mjjn vertrouwen niet.
andig. Zelfs als Republiek kan Frankrjjk
in zpn maatschappelijk leven het Christe
lijk volk zpn, zooals God het wil tot wel
zijn der wereld. Frankrjjk is dit heden niet,
zooals het zpn moestmaar het kan zulks
morgen zjjn, wanneer dé eerlijke lieden van
alle partpen, die de meerderheid vormen,
overtuigd, dat het verval van het va
derland onmiddellpk volgen moet op het
verval van de godsdienstige begrippen
zich vereenigen, om het bedreigde Katho
licisme te verdedigen. Ik voor mjj houd dit
voor mogelijk. Ik ben er zelfs zeker van
dat men dit zal bereiken want van h$t
gezond verstand van Frankrijk, van de zucht
tot zelfbehoud van een levensvatbaar volk
en van de genade der Voorzienigheid, welke
dit volk voor iets groots bestemd heeft,
mag men alles hopen. Maar hoe kan deze
noodzakelijke vereeniging en eendracht be
reikt worden wanneer de godsdienst zelf
niet boven alle twistvragen wordt verhe
ven en men den godsdienst bjj alle twist
gedingen mengt, die Frankrpk beroeren?
Mjjn meening is derhalve, dat degenen, die
de eer hebben de Kerk te vertegenwoor
digen, hun ambtelijke werkzaamheid bena-
deelen wanneer zij eene of andere partjj
in de politiek kiezbn. Onder politiek op
zicht moeten zjj niets zpn, noch monarchist,
noch republikein, maar alleen de trouwe,
zich zelf verloochenende dienaren van hun
land die zonder achterdocht en met op
rechte gezindheid zich schikken naar de
bestaande orde en daardoor het voorbeeld
geven van achting vcor het Staatsgezag
en van gehoorzaamheid aan de wetten, voor
zooverre deze de hoogere rechten van het
geweten noch de wezenlijke verordeningen
der Kerk benadeelen.»
Engeland.
Een Sakser liep er onlangs te Londen
lealjjk in. Nauwelijks in de Engelsche
hoofdstad aangekomen, begaf hp zich naar
Zjju oogen, dia van toorn fonkelen, richten zich
weder op Dorner.
Gjj weet tbans, dat Stein onschuldig werd
veroordeeld, dat zjjn leven op het spel staat en
toch wilt gjj hem opofferen Gjj zoudt uw plicht
niet verzaken, maar integendeel volgens de hoog
ste gerechtigheid handelen wanneer gjj een on
schuldige, die ter dood veroordeeld is, deedt
ontvluchten, wanneer hem op een andere wjjze
de vrjjheid niet teruggegeven kon worden of
zoudt gjj dulden, dat er, met uw willen en
weten, een gerechteljjke moord werd gepleegd
Dat zjj verre van mjj, Koninkljjke Hoog
heid, antwoordt Dorner op Hinken, manneljjken
toon. Ik heb tot heden in Stein een misdadiger
gezien en daarom heb ik er al het mijne toe
bijgedragen, om hem te doen veroordeelen, maar
van dit oogenblik af, nu ik zijn onschuld heb
ingezier, wil ik voor zjjn bevrjjding jjreren, als
gold het mjjn eigen leven, dat beloof ik Uwe
Koninkljjke Hoogheid duur en plechtig. Wat zou
Stein er bjj winnen, warneer ik hem heimeljjk
deed vluchten De ellendige vrjjheid van een
ontsnapten boaf. Ik zou zelf een bevel tot op
sporing van hem moeten uitvaardigen, selfs een
losprjjs op zjjn hoofd moeten stellen.
Dat alles beteekent niets, mjjnheer Dorner,
antwoordt de Kroonprins, in mjjn paleis zou hjj
legen elke vervolging gevrjjwaurd zjjn.
De rechter van instructie ziet hem ontsteld
aan.
Uwe Koninkljjke Hoogheid zou hem in
uw paleiB een schuiiplaa s willen bieden De
couranten hebben zjjn portret afgedrukt, de tal-
looze exemplaren daarvan zjjn overal verspreid,
het mooie Hydepark en het duurde niet
lang of onze Saksische jongeling was ver
liefd geworden op een allerliefst Londensch
meisje.
Het aardige paartje wandelde dikwpls
door het Park. De overoude geschiedenis
had voor de zooveelste maal weer eens
plaats en eens op een avond onder de scha
duw van een reusachtigen plataan, fluisterde
Kareltje op hartstochtelijke manier
«Gij, en geen andere, zult mijn vrouw
worden.» «Ja,» fluisterde de schoone.
Zij fluisterde: «Ach, wat is dat heer
lijk gezegd; je moet het voor me opschrij
ven, Karlchen, doe het.»
Na eenige weken reeds had onze Sak
ser ondervonden, dat Ethel niet de min
ste eigenschappen van een huisvrouw be
zat en dat haar temperament eerder dat
van een kat was dan dat van een begeer
lijke echtgenoote.
Zoo brak hjj den omgang kortweg af.
Niet lang daarna werd hjj echter door den
Londenschen rechter tot duizend gulden
schadeloosstelling veroordeeld wegels niet
nakoming van eene huwelijksbelofte. De
sluwe schoone had het bewuste briefje be
waard en de rechter vond den inhond een
overtuigend bewjjs om den Duitscherte ver
oordeelen.
Italië.
Naar aanleiding van den moord op ko
ning Dmberto gepleegd en de andere
gepleegde moorden op vorsteljjke en hooge
personenheeft Italië het initiatief doen
nemen, om voorstellen te doen tot het hou
den van eene internationale entente tegen
de anarchisten.
De Italiaansche Regeering heeft voor
stellen gericht tot alle Mogendheden,waar
in sprake is om eene conferentie te hou
den te Parjjs, Berlijn of Rome.
Servië.
De ex-koning is van een slechte markt
t' huis gekomen. De tegenstaud van koning
Milan tegen het huwelijk van zjjn zoon
kostte hem niet alleen zijn graad van op
perbevelhebber van het Servische leger en
het genoegen van in zpn vaderland te
kunnen wonen, maar, volgens een bericht
uit Belgrado, ook zijD dotatie van f 150.000,
die hem, te beginnen met 1 September,
wordt ingehouden.
iedereen zal hem op het eerste gezicht herkec-
nen, uw lakeien evengoed als iedere burger. Ik
moet u dat sterk ontraden, want uw geheim
zou op die wjjze juist het grootste gevaar loo-
pen en welk een opzien zou het baren, wanneer
de couranten het bericht vermelden„De ont
snapte moordenaar Ludwig Stein is in het pa
leis van den Kroonprins gevangengenomen.//
Gjj weegt alles veel te zwaar, mjjn beste
rechter van instructie, Stein moet natuurljjk ver
momd worden, een valechen baard, een bril, een
pruik dragen. Ik durf voor zijn veiligheid in
staan.
Aangenomen, dat hjj in het paleis van
Uwe Koninkljjke Hoogheid het veiligst tegen
alle ontdekking zou zjjn, dan nog moet ik u
beslist dat geheime ontslag nit de hechtenis af
raden en wel om een reden, die Uwe Konink
ljjke Hoogheid zelf als billjjk zal moetan er
kennen. Zjjn leven is niet meer in onmiddellijk
gevaar, want het doodvonnis moet vernietigd
en het proces opnieuw aanhangig gemaakt
worden.
Heb slechts de goedheid te luisteren naar het
vreeseljjk geheim, dat ik u heb mee te deelen.
Ludwig Stein is door zjjn eigen vader ter dood
veroordeeld.
De Kroonprins deinst terug, als was da grond
eensklaps voor zjjn voeten weggezonken en ook
Vahlendorff is niet minder ontzet dan hjj.
Beiden zien den rechter van instructie vra
gend aan.
Door zpn eigen vader, zegt gjj
Wordt vervolgd.)
WagBlaó voor -setoord- en SCuió-tJCollanó.
ABOHHTEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr, p. p.
Voor het buitenland 1
Afzonderlijke nummers, i
PBIJ8 DSB ADVEBTBBTIHIÏ
AGITE MA HOW AGITATE.
63
