NIEUWE
2)ag6laó voor <3Vooró- en
Een flink optreden.
No. 4580
Woensdag 5 September 1900.
25ste Jaargang.
Het Noodlot.
BUITBA Ij AND.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland i c
Afzonderlijke nummersi
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BVBCAU: St. Janstraat Haarlem:
1,10
.1,40
.2,80
.0.08
Van 1—6 regels 50 Cen;
Eike regel meer7'/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte|
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
Nu de Vorsten van Europa zwjjgen over
de gruweldaden van Engeland in Zuid-
Afrika, nu zjj met hun legermachten naar
China zjjn getogen om daar bij gelegen
heid van een Chineesch oproer door dwin
gelandij in het leven geroepen, den boel
gaan verdeelen en de eene onrechtvaardig
heid op de andere stapelen, zich nietsto-
ren aan de protesten sedert 1870 bjj her
haling en zonder ophouden tegen Italië ge
richt wegens de schandelijke overweldi
ging van de Kerkeljjke Staten, nu zelfs
de dolk en de revolver der anarchisten, de
machthebbers van Europa niet tot bezin
ning kunnen brengen heeft onze Leid-
sche hoogleeraar Dr. P. J. B1 o k, een
manneljjke daad verricht, die wjj, en zeker
met ons allen die nog een rechtvaardig
heidsgevoel bezitten, toejuichen.
De Leidsche Professor heeft een krachtig
Protest geslingerd naar het hoofd van En-
geland's regeering, gericht tot het Engel-
sche volk,over den Zuid-Afrikaanschen krijg
en de snoode daden door de Britten op de
bevolking der Zuid-Afrikaansche Republie
ken gepleegd.
Dat Protest in het Engelsch blad de
Morning Leader opgenomen, laten wij hier
volgen, het luidt aldus
«De commentaren van de Britschepers
over de laatste proclamatie van lord R o-
b e r t s in Transvaal, hebben mjjn oogen ge
opend voor de noodzakelijkheid om nogmaals
te protesteeren als mensch en als Nederlan
der tegen de eigenaardige wjjze, waarop de
Britsche regeering en het Engelsche volk
handelt legenover de ongelukkige bevol
king van Hollandsche afkomst in Zuid-
Afrika.
«Er was een tjjd, toon een van onze
voornaamste mannen met de volle goed
keuring van allen, die zich erop mochten
beroemen door geboorte, stand en opvoe
ding, te behooren tot de eerste klassen van
ons land, mocht zeggen «Als ik geen Ne-
FE U1LLBTON.
Vervolg.)
Ja, mjjuheer de advocaat, door zjjn eigen
vader, den president Von Uhlenhorat, beves
tigt de rechter van instructie nadrukkelijk.
Spreek, beveelt de Kroonprins met koorts
achtig ongeduld.
Ik beb het self eerst een uur geleden
vernomen, Uwe Koninklijke Hoogheid.
lie rechter van instructie verhaalt nu alles
en sijn toehoorders hangen aan sijn lippen.
Dat Stein door zjjn eigen vader ter dood.
veroordeeld werd, sal wel het meeste opsien
veiwekkeD, het kan echter niet geheim gehou
den worden, besluit bij. Laat men hem nu uit
de gevangenis ontsnappen, dan sal de wereld
seggen, dat er met die vernietiging v»n het
vonnis ook niet eerljjk gehandeld ishet ver
trouwen van het volk ia onse rechtspleging zal
geschokt worden en wanneer nu eens, alle voor-
sorgsmsatregelen ten spijt, toch ontdekt werd
dat 8tein in het paleis van Uwe Koninklijke
Hoogheid een toevlucht had gevonden, dan sou
er een storm door het geheele l>nd gaan, dien
Uwe Koninklijke Hoogheid alleen soa kannen
besweren, door uw geheim te openbaren. Om
die redenen ben ik tegen de in vrijheidstelling
van S-.ein, want de gevolgen daarvan sjjn niet
te oversien.
fit heerscht een diepe stilte.
derlander was, zou ik een Engelechman
willen zjjn». Zoo groot was onze eerbied
voor en onze dankbaarheid jegens Enge
land voor wat het gedaan had voor de
kunst, de letteren, de wetenschap, den han
del, de njjverheid, het sociaal leven, de
vrijheid en de menschheidzoo groot was
onze sympathie voor uw natie, onder alle
naties van Europa die, welke met de onze
het meest overeenstemde in karakter, be
langen en instellingen. Als die man nog
leefde om te zien wat uw regeering, ge
steund door de meerderheid van uw volk
het laatste jaar heeft gedaan, vrees ik
neen, weet ik dat hjj zijn woord van
sympathie niet zou herhalen.
«Maar ik wil nu niet spreken over dien
onrechtvaardigen, dien schandelijken, dien
onzaligen oorlog in het algemeen, hoeveel
ik ook over dit droevig onderwerp zou kun
nen zeggeD, hoe diep medegevoel ik ook
koester voor het Britsche volk, dat zijn
ondergang te gemoet gaat, zjjn zedelijken
ondergang eerst en dan zijn staatkundigen
en economischen ondergang. Deze onder
gang komt misschien niet in de onmiddel
lijke toekomst, hjj is toch onvermijdelijk,
geljjk de vloek volgt op de daad. Ik wil
nu spreken over de schandelijke proclama
tie, die lord Roberts in de oogen van
de nakomelingschap zal brandmerken met
den naam van den Engelschen A 1 v a, of,
om een minder ver veiwjjderd voorbeeld
te nemen, van den Engelschen W e y 1 e r,
geljjk reeds eenige van uw bladen hem met
vreugde hebben genoemd om hem te
prijzen
«Hoe is het mogeljjk dat een Engelsch
veldmaarschalk, een Engelsch generaal, een
Engelschman zulk een misdadig stuk kan
afkondigen en dat Eugeland niet als één
man opstaat om zulk een verraad aan de
vrjjheid, aan de rede, aan de humaniteit te
beletten Hoe is het mogeljjk dat er één
blad in Engeland is, dat zijn stem niet
verheft in den naam van de gerechtigheid
en der vrjjheid, om de daders van zulk
Elk is in gedachten verzonken.
Deze onthulling doet een geheel ander licht
vallen op het plan tot de vrijlating van den
onschuldig veroordeelde.
Da advocaat Voa Vahlendorff is de eerste
die dit stilzwjjgen afbreekt.
Met verlof van Uwe Koninkljjke Hoog
heid moet ik, hoe zwaar het mjj ook valt. er
kennen dat mjjnheer de rechter van instructie
Dorner geljjk heeftStein moet voorloopig nog
in hechtenis tljjven.
Neen, neen roept de Kroonprins hef
tig uit, hjj moet op vrjje voeten komen, er ge-
beure wat er wil, de onschuldige mag niet lan
ger in de gevangenis zuchten, ik kan het niet ver
dragen. Zijn Ijjden zou duldeloos worden wan
neer hjj Dog bovendien vernam, dat zjjn dood
vonnis door zjjn eigen vader was uitgesproken.
Daarbjj heeft hjj een vriend noodig, die hem
opbeurt en die vriend wil ik zjjn. In de een
zaamheid der gevangenis zon hjj wel eens waan
zinnig kunnen worden. 01 Uhlenhorst, wat hebt
gjj gedaan, uw onschuldigen zoon, het trouw
ste hart ter wereld, hebt gjj tot de doodstraf
verwezen.
Wederom volgt een pijnlijk stilzwjjgen, dat
alleen verbroken wordt door het eentonig tik
ken van de wandklok in haar notenhouten kast,
een tikken zoo langzaam en droevig als dat van
een levensmoe hart, dat in een zieke borst
klopt, vol weemoedig verlangen naar de eeuwige
rust.
De Kroonprins gaat met onvaste schreden naar
zjjn stoel en valt daar op neer.
Spreek mjj nu geen van beiden meer tegen.
ean ten hemel schreiend misdrjjf terug te
roepen Maar wat zien onze verbaasde
oogen Stilte, drukkende stilte aan de eene
zjjde en goedkeuring, geestdriftige, krank
zinnige goedkeuring aan den anderen kant.
Tegan verschijnselen van dezen aard kun
nen geen argumenten helpen, niets dan een
woord van protest in den naam van ik
durf zeggen vele honderdduizenden in
ons land en van millioenen in het overige
Europa en in Amerika.
«Volk van Ëngeland, aanzie de dingen
die in uwen naam worden gedaan, die uw
naam zullen bezoedelen tot in alle eeuwig
heid Volk van Eogeland, kom tot uzelf,
keer terug tot uw gezonde, uw edele be
ginselen, denk aan uw eer, de eer van uw
kinderen, die niet bevlekt mag worden door
de afschuwelijke Spaansche handeling, die
in welsprekende bewoordingen is afgekeurd
door uw beste geschiedscbrjjvers, uw beste
mannen, zelfs nog twee jaren geleden, toen
W e y 1 e r op Cuba het optreden van A 1-
v a in de Nederlanden herhaaldeDe vol
ken van Europa en van Amerika verber
gen hun aangezichten van schaamte, omdat
zulk een zaak mogeljjk is in deze eenw,
mogeljjk is in EugelandEn bedenk dat
Alva en Weyler geen voordeelen heb
ben gezien van hun gruweldaden, maar
dat zij het begiu hebben gekenmerkt van
een schandeljjke en noodlottige nederlaag
en van den algeheelen ondergang van de
Spaansche heerschappjjMene Tekel
«Wij allen wenschen eiken dag, dat En
geland óm zichzelts wille, om der wille
van de wereld, voor zulk een einde be
waard moge blijve, maar onze hoop daalt
snel na deze proclamatie, na dit teeken
van de eicdeljjks nederlaag, zelfs al volgt
een tjjdeljjke overwinning. Moge de daad
ongedaan worden gemaakt en een eervolle
vrede volgen, eervol voor Engeland en voor
zjjn tegenstander, die door zjjn dapper ver
zet zijn recht op de onafhankeljjkheid heeft
bewezen. En als deze vrede on mogeljjk
mocht zjjn dan is het beter te vallen
Stein moet terstond zjjn vrjjheid terugk'jjgen,
«preekt hjj op een toou, die inderdaad geen
tegenspraak meer duldt. De gedachte aan zjjn
ongeluk heeft mjj reeda gedurende zooveel
nachten den slaap ontstolen, maar dat heeft
mjj nooit zoo groot toegeschenen als op dit
oogenblik. Bevrijdt hem dus, mjjne heeren, ik
neem de geheele verantwoordelijkheid op mjj
als een heilige plicht. Liever zie ik mjjn geheim
geopenbaard, dan dat hjj nog een dag langer
van zjjn vrjjheid verstoken zon bljjven.
Deze woorden maken een diepen indruk op
de beide toehoorders.
De advocaat Von Vahleodojff geeft een ver
borgen teeken aan den rechter van instructie
en deze antwoordt
Uwe Koninkljjke Hoogheid bevele, ik ben
uw gehoorzame dienaar.
Het gelaat van den Kroonprins klaart op, de
vreugde, die zjjn hart gevoelt bjj het vernemen
van deze woorden spiegelt zich op zjju trek
ken af.
Gaat, mjjne heeren, en geef den armen
onschuldige zjjn vrjjheid weder.
De advocaat staat op.
En zijn moeder, Koninkljjke Hoogheid,
mag zjj alles vernemen
Alles, mjjn beste Vahlendorff, alles. Voor
haar mogen wjj geen geheimen meer hebben,
hjj zelf moet het haar toevertrouwen. Voert hem
eerst in de armen zijner moeder en brengt hom
dan bjj mjj en zjjn moeder ook, want ik wil
haar leeren kennen. Zij schjjnt mjj een heilige
toe, wier vergiffenis ik noodig heb en wier zegen
ik moet afsmeekec als een groot geluk.
met eere dan de vlag te bezoedelen door
misdaden van deze soort.»
Duitsohland.
Keizer Wilhelm moet volgens de
Leipzigér Neueste Nachrichtetivreeseljjk
boos zijn. Uit authentieke bron vernam
hot blad dat Z. M. aan admiraal Bende-
m a n n wou telegraferen om voor eiken
Duitscher, die door de Chineezen gedood
werd, een Chineezenstad te bombardeeren.
Slechts met groote moeite zou het graaf
Y o n B 1 o w gelukt zjjn den toorn van
den Duit8cken Keizer te bedaren.
Het blad voegt er bjj, dat de bron waar
uit dit bericht geput is, zóó goed is, dat
geen twjjfel aan de waarheid er van be
staan kan.
Frankrijk.
De werkstakingen in de verschillende
Fransche havens nemen meer en meer een
dreigend karakter aan en kan h-t anders
nu de sociaal-democratische minister M i 1-
1 e r a n d, de stakers door de bekende mi-
nisterieele circulaire, om hen zachtzinnig
en toegevend te behandelenworden ge
steund!
Te Duinkerke en te Havre plegen de
stakers voortdurend baldadigheden en be
letten de dokwerkers te arbeiden. Degen-
darmen moeten aanhoudend chargeeren om
oproerig volk uit elkaar te drjjven en om
de orde te handhaven. En toch, zegt de
Fransche sociaal-democratische Minister
het staat den stakers vrij de arbeiders te
be'etten het werk voort te zetten.
Een raar begrip van de vrjjheid van den
arbeid. Deze Minister rekent zeker dat razie
maken ook arbeiden is.
Te Parjjs wordt thans voor zeker ver
teld, dat kolonel P i c q u a r t met den rang
van generaal in werkeljjken dienst wordt
hersteld.
Max R g i s heeft de Fransche Re
geering verzocht om eenige ambtenaren uit
hun functies te ontslaan, ten einde het be
stuur der stad Algiers naar behooren te
kunnen waarnemen.
De Fransche torpedoboot Bonet Vil'
laumer is bjj het eiland Brehat in zwaren
mist op een rots geloopen. Het schip is
gezonken, de opvarenden zjjn gered.
De Kroonprins reikt eerst Vahlendorff en daarna
Dorner de hand tot afscheid.
Gaat met God.
Lndwig Slein zit in zjjn cel, met het hoofd
door de handen ondersteund, met groote tranen
in de oogen, moedeloos voor zich uit te kjjken.
Hjj denkt aan zjjn moeder, aan zjjn Anna en
dan aan den dood, die weldra den slagboom
tnsschen hem en die beide, zoo innig geliefde
wezens, zal neerwerpen. En toch is hjj onschul
dig, toch heeft hjj een edele daad, in plaats
van een misdaad achter zich, toch rast er geen
smet op zjjn geheele leren
Zjjn moeder!
Hjj heeft die getrouwe weergezien, aan haar
hart gerust, naar haar alem geluisterd, als toen
bjj nog een knaap was. Destjjds had zjj hem
tooversprookjes verteld, en nu Zjjn hart brak
bjj de gedachte aan het toen en nu. Hjj had
zich lnchtkasteelen gebouwd, gedroomd van roem
en geluk, was vol hoop de toekomst tegemoet
gegaan en wat had zjj hem gebracht, wat was
er van die droomen verwezenljjkt
Zjjn Anna
Hoe beminde hjj dat lieve meisje, totdnsverre
was zjj de ster geweest, die zjjn levenspad be
straalde, maar thans, helaas was die ster ver
duisterd, nacht, stikkens donkere nacht omhnlde
hem, zjjn liefde was in leed veranderd, zjjn hoop
vervlogen, zjjn geluk verwoest.
Verlaten was bjj van allen, alleen niet van sjjn
moeder en van zjjn beminde, maar ook van hem
wien hjj ondanks alle smaad trouw gebleven wai,
{Wordt vervolgd,)
ocnm,
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
AGITE MA HOW AGITATE.
PBIJ3 DBS ADVBBTEWTIBW
64
