I
I
E U W E
Booze tongen.
So. 1587.
Donderdag 13 September 1900.
26ste Jaargang.
Het Noodlot,
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem i,io
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland I 2,80
Afsonderljjke nummers, i«0.03
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
B U B E A TJSt. Janstraat Haarlems
PBIJS DSB ADVEBTENTIEN.
Van 1—6 regels 50 Cent
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimtej
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
AOïTE MA NON AGITATE.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Een zeer gevaarljjk ding is de tong, die
reeds eindeloos veel onheil in de wereld
heeft aangericht. De boosaardige tong is
een ongelukkig erfstuk van de slang, die
reeds in het Parad^8 de eerste menschen
daarmede beloog en verleidde. Booze ton
gen stichten vaak méér onheil, dan sterke
vuisten, dan de dolk of de revolver van
twistzoekerswant wonden kunnen nog
genezen en er blijft dan slechts een lit-
teeken achtermaar waar een booze tong
eer en goeden naam heeft benadeeld, daar
verdwijnt het nadeel hoogst zelden geheel
en al.
Het is een bovenmate afschuwelijke ka
raktertrek van vele menschen, over ande
ren kwaad te spreken en hen bjj hun me-
demenschen in een kwaad daglicht te plaat
sen. Er zjjn lieden, die over iedereen een
minachtende bemerking of duistere aan
wijzing weten te maken, waaruit men al
lerlei gissingen halen kan, behalve iets
gunstigs. Gewoonlijk deugen deze lasteraars
zeiven allerminst, anders zouden zjj geen
kwaad denken van alle menschen, over al
len geen slecht oordeel vormen want een
goed mensch komt zulks niet in de ge
dachte.
De iwetsers meenen zich zeiven te ver
heffen, door anderen te verlagen en te las
teren. «Maar wat waar is, mag ik toch
wel zeggen,» hoort men dikwerf beweren.
Neen, waarde vriend, dat moogt gij nog
lang niet, ten minste niet van een chris
telijk standpunt af, al kunnen de wet en
de politie u wellicht niets maken, Wanneer
ik van een ander iets weet, wat zijne eer
raakt, dan ben ik verplicht dit voor mjj
te houden en niet aan de groote klok te
hangen, zoolang niet een of andere nood
zakelijkheid, bjjv. eigen eer, eigen goeden
naam of het welzjjn van den evennaaste
rnjj tot spreken noodzaakt.
Voor lasteraars is het véél te verlokkend
te weten, dat hun buurman iets op zjjn
FE 1LLBT ON.
71
Virwlg.)
Margaret lis zou het liefst terstond naar Uh-
lenhoiet gegaan zjjn, maar zjj luistert naar den
verstandigen raad van de beide heeren, te meer
daar haar zoon ook verklaart, dat hjj eerst een
weinig tot kalmte moet komen, voordat hjj zjjn
vader zien wil.
Ludwig vraagt nog naar zjjn verloofde.
Niemand kan hem zeggen, wat er van haar
geworden is en hjj maakt zich ernstig ongerust
over het geliefde meisje.
Wanneer zjj nu nog maar in leven is en
het geluk terugvindt, zal ik ook gerust zjjn.
Voor den zoon van den moordenaar is zjj even
wel verloren.
Zoo spreekt bjj in stille vertwjjfeling tot zich-
*elf.
Zjj rjjden met den advocaat naar diens huis,
waar twee kamers, die in elkaar loopan, voor
de gasten in gereedheid worden gebracht.
Tegen den avond begeeft Von Vahlendorff
zich naar den Kroonprins en brengt hem van
alles belicht nit.
Eerst de weigering van Stein om te vluchten,
daarna de zelfmoord en de bekentenis van Uh-
lenhorit, zjjn treffende verrassingen voor Karl.
Hjj is diep teneergedrukt en wil Von Vah-
lendoff terstond vergezellen om Stein en zjjn
paoeder te troosten, maar de advocaat meent,
kerfstok heeft, een of andere schuld op
zijn geweten draagt. Daarover te zwijgen,
dat is voor babbelaars en zwetsers een al
te moeiljke taak. Het kittelt en brandt
ten laatste als vuur op de toDg, en hc-t
liefst zouden zij aan geheel de wereld hun
geheim willen meedeelen, opdat de men
schen met den vinger den schuldige zou
den nawjjzen en zeggen: «Ziet eens, wat
een slecht mensch hij iszulks had toch
niemand van hem gedacht
Gewoonlijk komen de gift tongen niet
ineens met het prikkelende geheim voor
den dagzjj verspreiden hun venjjn drup-
pelgewjjze, om het langzaan, maar zeker
te laten werken zij houden het hoofdpunt
tot het laatst, ten einde de spanning des
te meer gaande te maken. Men haalt ge
heimzinnig de schouders op of men maakt
dubbelzinnige toespelingen, wanneer het ge
sprek over het bewuste onderwerp loopt.
Wordt echter zulk een persoon van een an
deren kant geprezen, en iemand is in zijne
gebreken en misdaden ingewjjd, dan be-
teekent stilzwegen een heldhaftigheid, waar
tegen booze, lasterende tongen slechts zel
den opgewassen zjjo. Men haaltde schou
ders op. 't Kan wel zjjn, maar wanneer
gjj eens wist Ge kent dien persoon
zeker niet goed Ik kan niet alles
zeggen ik zal er wel voor oppas
sen ik wil niets gezegd hebben.»
Ja, bjj heeft niets gezegd, maar reeds
veel te veel. En met beteekenisvolle ge
baren leggen die babbelaars den vinger op
den mond en doen zoo goed en zoo on
schuldig, als hadden zjj met hun gebaren
t en aanwjjzingen een giftigen pjjl op de
menschen afgeschoten en hem zwaar ge
troffen en benadeeld. Dan liever openlijk
en eerljjk voor den dag gekomen met de
taal, dan dergeljjke onzekere aanwijzingen
waaruit men allerlei misdaden en de ergste
euvelen kan gissen en vermoeden. Dit ge
heimzinnig halfduister, die listige aanval
verwekt veel meer argwaan, achterdocht
en wantrouwen, dan de opeuljjke onthul-
dat het beter is, wanneer de Kroonprins dit
bezoek nog eenige dagen uitstelt, totdat de
ongelnkkigen zich eenigszins van hnn aandoe
ning hersteld hebben.
Be Kroonprins moest hem dit toestemmen en
draagt Vablendorff op, den trouwen Stein zjjn
bjjzonderen dank over te brengen en hem en
zjjn moeder op zjjn bezoek voor te bereiden.
Terwjjl de advocaat bjj den Kroonprins is,
staat rechter Dorner diepgeroerd aan het bed
van Uhlenhorst.
De oude man ligt bewusteloos hjj haalt
slechts zeer zwak adem. Een uitdrukking van
kalmen vrede ligt op het eerbiedwaardig ge
laat, dat door zilverwitte lokken als door een
krans omgeven is.
En deze grjjsaard zou een moordenaar zija,
mompelt Dorner, terwjjl hjj het hoofd schudt.
Zijn gedachten trekken zich op éan punt samen.
ffEéo geheim neem ik nog mede in het graf,
misschien wordt het eenmaal ontdekt, en dan zul
len er nog tranen aan mjjne groeve geschreid
worden, u
Deze duistere zin in den brief van Uhlenhorst
komt hem onwillekeurig in het geheugen en hjj
herhaalt hem in gedachten verdiept.
Daar wordt het plotseling helder in zjjn geest,
hjj meent dien zin te begrjjpen. Ublenhorst heeft
zich valsch bezchuldigd.alleen om zijn zoon te red
den dit is het geheim. Hjj meent op die wjjae
al het leed te boeten, dat hjj over zjjn vrouw
en zjjn zoon gebracht heeft.
Vol diepen eerbied buigt hij het hoofd, zoo
bovenmenscheljjk groot ljjkt hem deze zelfop
offering toe.
ling van de waarheid, die teu miuste aan
elke overdrijving, aan elk valsch spel der
phantasie een einde maakt.
«Knut ge zwijgen roept de kletser
zijn vrienden en vriendinnen toe. En van
alle zijden weergalmt het in koor«O ja,
als een steen, als een muur, als het graf,»
en de grootste klets-tante slaat als ter
bevestiging van haar woord met de band
op den babbelachtigen mond. Maar spoe
dig zet het gezelschap zijn tongwerk in
beweging, men lispelt en fluistert, de gif
tige tong schuifelt, en binnen een half
uur is de goede Daam van een mensch
wederom vernield. En konden zjj zwjjgen
O neen, de zwijgende steen zegt het aan
den zwjjgenden muur. Deze vertelt het aan
het zwijgende graf, en het zwijgende graf
fluistert het rond naar alle zijden zoodat
ten laatste allen het weten.
Laten we nu eens enkele alledaagsche
gevolgen van dia vloekwaardige praatzucht
beschouwen. Iemand heeft in jeugdige licht
zinnigheid de hand uitgestrekt naar ander
mans goed en daarvoor straf beloopen. Op
de plaats van zjjn vroegere werkzaamheid
kan hjj nu niet meer bljjven, dat gevoelt
hjj zelf al te wel. Daarom vertrekt hjj naar
den vreemde, om daar onbekend een nieuw
leven, een nieuwen werkkring te beginnen.
Maar de laster is hem nagereisd. De een
of ander kent zjjn misslagde slan
gentong schuifelt, en met de maatschap-
peljjke positie, met het levensbestaau van
dien mensch is het gedaaD, hjj is misschien
geruïneerd voor altjjd. Is dat niet schan
delijk En wellicht heelt hjj zjjn vroegere
misdaad door berouw uitgeboet en is sedert
lang een beter mensen geworden. Wil nu
iemand tegenover zulke gevolgen nog be
weren, dat men de waarheid altjjd mag
uitspreken
Eik handelsman heeft crediet noodig,
en wie het vertrouwen in dezen schokt,
ondermjjnt het bestaan van zoo iemand.
Alleen waar ik een openljjkea bedrieger
ken, die een ander in zjjne waren wil be-
Mccht la'er de ware moordenaar eens toeval
lig ontdekt worden, of mocht hjj een vrijwillige
bekentenis afliggen, zjj het dan ook op zjjn sterf
bed, dan moesten Lndwig en zjjn moeder den
doode alles vergeven, dai zouden zjj nog tra
nen scheien aan zjjn groeve.
De waarschjjnljjkheid leidde er toe, zoo moest
het zjjn. De brief bevat toch slechts deze ver
klaring „Ik ben de moordenaar,* dcch geeft
geen enkel bewjjs. De ware moordenaar zou zeker
beschreven hebben, hoe hjj de misdaad had ge
pleegd. Bovendien waren er zooveel omstandig
heden. die twjjfel aan de schuld van Uhlenhorst
opwekten.
Hoe had hjj zonder door iemand binnenge
laten of gezien te zijn het huis van den ge
heimraad kunnen betreden om de toebereidse
len tot de misdaad te maken, hjj, die daar se
dert jaren nooit kwam, hjj, die volkomen onbe
kend was met de gewoonten van den verslage-
ne P Het moest bjj eenig nadenken als beslist
onmogeljjk verworpen worden. Verder was er
geen enkele drjjfveer tot den moord to vinden,
want Uhlenhorst was rjjk, het geld van den
geheimraad kon hem dus zeker niet verleid
hebben.
Neen, neen, hjj kan de moordenaar niet zjjn,
hjj heeft enkel de schuld op zich genomen, om
zjjn zoon te redden.
Hoe langer de rechter van instructie er over
nadenkt, hoe vaster hjj in zjjn overtuiging
staat, dat de vader even onschuldig is als de
zoon.
De justitiearts, dokter Gilbert, staat naast hem
en slaat zjjn gelaatsuitdrukking oplettend gade,
driegen, waar ik weet, dat iemand in groot
nadeel en in groote verliezen zal geraken
daar mag ik in alle stilte mjjn vriend
waarschuwen en ik ben daartoe zelfs ver
plicht.
Het klted der eer en de gcede naam is
een zeer blank gewaad, waarop de kleinste
vlek zichtbaar wordt, wanneer men het
slechts met de hand aanraakt. En wederom
is er niets, wat dit gewaad zoo gemakke
lijk besmeurt, als de booze tong.
Indien de statistiek de oorzaken van
moord en zelfmoord eens naspoorde, on
getwijfeld zou zjj een groot deel daarvan
veroorzaakt vinden door gezwets, gebabbel
en eerroov6rjj. Gestolen goed kan terug
gegeven worden, maar eer of goede naam
kan zelden teruggegeven worden.
Italië.
De Ptrzeveranza te Rome deelt mede,
dat de Italiaansche politie kennis heelt
gegeven aan het VaticaaD, inlichtingen uit
Amerika te hebben bekomen, waaruit zou
blijken, dat er een anarchistisch complot
gesmeed is, voor doel hebbende den Paus
te vermoorden.
Het blad zegt verder dat in het Vati-
caan strenge maatregelen zjjn genomen,
om den Paus te beschermen.
Amerika.
Over den vreeseljjken storm die het Zuiden
der Vereenigde Staten en vooral Texas
heeft geteisterd, valt nog weinig te ver
melden omdat de meeste telegraaflijnen
vernield zijn.
De berichten die New-York over Hous
ton en Vera Cruz bereiken, hangen een
verschrikkelijk tafereel van de verwoesting
op.
Een bewoner van Houston, uit Galveston
gekomen, zegt dat de storm Galveston Zater
dagmiddag bereikte en onophoudeljjk door-
woedde tot middernacht. Vierduizend huizen
zijn vei woest, duizend menschen omgekomen,
te Galveston voornamelijk door de vloed
golf die alle schepen op het strand zette
en het geheele eiland overstroomde, welks
gemeenschap met het vasteland verbroken
Hjj toch weet niet waarvan Uhlenhorst zich
beschuldigd heeft.
Rechter Dorner gaat in het aangrenzend ver
trek, waarheen dokter Gilbert hem volgt.
Hoe gaat het met den ongelukkige? Is
er neg hóóp hem in het leven te behouden
Wanneer er geen ongunstige wending
komt, is hjj gered, verklaart de justitiedokter.
De wond is niet bepaald levensgevaarlijk en
ik hoop, dat de genezing een normaal verloop
zal nemer. Wanneer bjj nog een jongmeasch
was, zou bjj in een paar weken weer op de
been zjjn, zjjn leeftjjd zal echter eenige maanden
tot zjjn herstel vereischen.
Hjj mag niet sterven dokterdoe al
wat in nw vermogen is om hem te redden.
Heeft de ongelukkige een helder oogenblik
gehad
Neen, mjjnheer de rechter en dat is maar
goed ook. Zjjn bewusteloosheid is in een wel-
dadigen slaap overgegaan. Weet gij waarom hjj
de hand aan zichzelven heeft geslagen, en moogt
ge mjj dat vertellen
Het kan geen geheim bljjven, dokter,
morgen zal iedereen het weten en de naam van
Uhlenhorst zal door iedereen geschnwd wor
den.
De rechter van instructie vertelt daarop al
les aan den justitiedokter, die vol ontsteltenis
naar hem luistert.
Wordt vervolgd.)
IIA 4IIL
ffragëlaó voor on
dCollanó.
