No. 4596
Maandag 24 September 1900.
25ste
HDagGlaó voor éfëooró' en SCuió-JCollanó.
Politiek en litteratuur.
TWEED li BLAD,
Het Noodlot.
B I T E A h A i\ 1).
abonnementsprijs.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
feuilleton.
Italië.
Oostenrijk-Hongarije.
Duitschland.
frankrijk.
GEMENGDE BERICHTEN.
ml
!1 (IOIRaiii
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post>1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
MAlNllEKDRlf
PBTJS der advertentien.
Van 1-6 regels5o Cents
Elke regel meer71/*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor liet Buitenland: Compagnie Générale Publicité Etranghe
G. L. DAB BE Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Aionlmir
Dr. Schaepman de geniale, gaat
nu Chronica schrijven van politiek en litte
ratuur. Hjj zal niet langer hospeteeren bjj
het Centrum, maar, op ongeregelde tyden,
aan de waarheid van het epitheton zal
wel niemand twyfelen aan het Neder-
landsche volk zjjne gedachten over Staat-
en letterkunde op losse bladen kenbaar
maken. Een heel uitmuntend idee. De
Staatkundige brieven van mr. V a n H o u-
t e n zullen een navolger vinden in de
Staat- en letterkundige brieven van Dr.
Schaepman. De twee mannen, die
tegenover de partijen, waartoe zij behoor
den zoo wat op denzelfden voet staan, dat
wil zeggen, ongeveer aan den anderen kant
van de lijn, die het partpverband omsluit,
zullen dan ook op dezelfde wyze tot het
volk optreden. Niemand zal noch aan den
eeDen, noch aan den anderen der beide
mannen groote talenten, groote zeggings
kracht, genialiteit ontzeggen, maar ook
niemand zal kunnen ontkennen, dat bei
den wel eens aus dem Kreise heraus sch wei-
feil en het hunnen partjjgenooten vaak
zeer zuur maken, al moet men ook van
dr. Schaepman, en men doet dat
gaarne, erkennen, dat hij zijn party en
de katholi ke zaak onschatbare diensten
heeft bewezen.
Wat heeft er den doctor toe gebracht
nu op eens, bij het begin van het laatste
jaar dezer Kamerperiode zyn tehuis, het
hospitium zjjner der wereld toegezonden
gedachten, waar men waarljjk zeer inschik
kelijk voor hem was, eensklaps te verla
ten Sedert jaren toch ging het Centrum
door te recht of te onrecht voor het
orgaan van dr. Schaepman, daar
aan dankte het voor een groot gedeelte
wellicht zjjn naam, zijn invloed en zjjne
lezers. Heuscb, het is voor zoo'u blad niet
zoo geheel aangenaam, eensklaps zoo ver
laten te worden. Daartegenover, tn dr.
Schaepman heeft daatin volkomen
geljjk, is het ook niet aangenaam voor
alles mede verantwoordelijk gesteld te wor
den, wat een blad schrjjft, dat men van tijd
tot tyd als rjjn trompet gebruikt, en het le
zend publiek maakt niet scherp genoeg
onderscheid tusschen artikels welke on
derteekend zijn en waarvan de ondertee
kenaar da verantwoordelijkheid tegenover
het publiek draagt en die, welke zonder on-
derteekening de wereld ingezonden worden.
Was het nu misschien de laatste bal
lon d'essai door het Gentrum opgelaten
SI
Vervolg.)
Het is waar eu er is nog meer, Anna
Döring, herneemt de jood op beslisten toon.
Ik kan u niet sparen, hoe gaarne ik het oot
ton wenscheD. Het is ook beter dat gij de
volle waarheid op eens verneemt. Hjj heelt
niet alleen zichzeïven als de schuldige aar ge
wesen, maar ook u zjjn medeplichtige genoemd
Gfj hebt het geroofde geld verborgen, h?
weet niet waar.
Hjj verstomt eensklaps.
Zjj is opgesprongen en stuit een gillend
lachen ui».
Zou zjj inderdaad waanzinnig zjjn geworden r
Zjjn verbazing is ten minste ongeveinsd, hoe
verschrikkelijk de comedie ook is, die hij
speelt. Hjj heeft gemeend zijn hoogste troef
uit te spelen, die haar geheel in zijn macht
breng», maar nu is hjj ontsteld over die on
voorziene wending. Hjj heeft te veel beweerd
om nov geloof te kunnen vinden, map» bi
gewonnen, hjj wil zjjn
ook.
het se niet waar S roept
»nd en betraande oogen
t is niet
■"lake scherts. Voor soo
een samenwerking met de gematigd libe
ralen, o! liever met de liberalen, die niet
anti-clericaal zjjn en welke ballon door de
katholieke pers nu juist niet met groot ap-
plaudissement werd begroet, welke den
doorslag heeft gegeven tot het verbreken
van den bond Dr. Schaepman toch
heeft het dienstig geoordeeld tegenover
dat streven van het Centrum het nogmaals
lulde te verkondigen, dat hjj nu gelijk vroe
ger er nog steeds vóór is, samenwerking
tot stand te brengen of in stand te hou
den met de andere Christelijke staatspar
tijen als daar zijnAati-revolutionnairen
in twee kleuren, en Christely k-Historischen.
Nu zullen er in Nederland wel wei
nigen behoefte gehad hebben aan die ver
zekering. Niemand toch twjjfelt daaraan.
Buiten de Kamer, bij de verkiezingen,
met de Anti-Revolutionnairen door dik en
dun in de Kamer de liberale minis
teries steunen aan de uiterste grens ja
soms zelfs naar veler meening er over heen,
dat was sedert jaren de taktiek van
dr. Schaepman. Was dat voor velen
onbegrijpelijk, wellicht het gevolg der in
werking van de litteratuur op de politiek
of krijgen wjj daarvan nu de heldere ver
klaring in de nieuwe politiek-litteraire Chro
nica Het zou velen werkeljjk genoe
gen doen daarvan eens eene afdoende ca-
plicatie te vernemen.
Het is al vele jaren geledendat een
jong maar zeer begaafd redacteur van een
prorinciaal blad een paar artikelen schreef,
twee pendanten, de Staatsmau-dichter en
de Staalsman-philosoof. Die jonge man
het was in den tyd der Grondwetsherzie
ning, stelde zich toen weinig goeds voor
van de samenkoppeling of wisselwerking
van litteratuur op politiek en verwachtte
nog al enkele verwonderlijke evolutiëa
van zoo'n Staatsman-dich'er, die al licht
minder in den smaak zouden vallen van
velen zyiier partijgenooten. De goede jonge
man heeft, helaas, te kort geleefd om de
gegrondheid zjjner vermoedens door feiten
bevestigd te zieD. Maar wat dies zij
het verschijnen der Chronica op dit oogen-
blik en het afscheid van het Centrum maakt
den indruk van niet geheel en al vreemd
te zijn aan de aanstaande verkiezingen voor
de Tweede Kamer, al zegt ook dr. S c h a e p-
man, dat daaraan beginnen, nu al, op
zjjn minst voorbarig zoude zjjn. Bij velen
zal de doctor echter de meening niet weg
nemen, dat de Chronica wel degelijk met
het oog daarop worden uitgegeven en hoe
eer zij dan verschynen, bo9 beter, opdat
men wete, waaraan men zich te houden
heeft en de kiezers, de katholieke vooral,
bewaard mogen bljjven voor verrassingen
Ha»r donkere oogen rusten streng en verwij
tend op hem.
Ben scherts herhaalt hij. Ik wreed, ik
Gij houdt mjj voor een leugenaar Is dat rnjjn
dank Anna, dit wantrouwen had ik niet van
u verwacht, het doet mjj leed. Eu toch hebt
gjj gelijk, voegt hjj er r38rend treurigtn
toon bij. Gjj zjjt toch het beklagenswaardigste
schepsel op Gods aardbodem.
Dus waarheid, werkelak waarheid roept
zij bevend uit en haar oogen nemen een ont
stelde uitdrukking aan_ m®&r ik kaQ het niet
gelooven, het kan niet waar zijn. God kan hem
en mij niet zoo verlaten hebben.
Het is een 'rooaiel0oze wearheid, ant
woordt de meedoogenl0oz;e ou^0 met somberen
ernst. Op de hoeken vaa ajje gtraten zjja bil
jetten aangeplaktw»ar0p de justitie den
volke meedeelt, dat de moordenaar Ludwig
Stein dezen morgen ter dood gebracht is. Wan
neer gjj au nog twjjlelt, 8tljt nw 00gen
toch wel moeten gelooven.
Zij steunt met beide handen op de tafel en
ïiet bem aan.
Hjj haalt uit zjjn borstzak een bulletin te
voorschp, spreidt het voor haar uit en wjjst
tn«t zijn vinger naar het opschrift
j n 1)8 '.Aichtstellicg van den moordenaar
I Ludwig Stein e
Haar cogen dwalen over het met vet's let-
j ters gedrukte bericht.
Het is waar, bet is alles waar. Ludwig heeft
j ia sjju laatste, vreeeelflke levensuur een berouw-
1 voile bekentenis afgelegd en baar als sjjn oe-
Jfcliob'^ve aauveduid.
geljjk bij de Kamerverkiezingen van 1897.
Te wenschen echter ware het, dat ook an
deren ernstig de voorbereiding voor die
verkiezingen ter hand namen.
Een paar dagen geleden is in verschei-
deu streken van de Italiaansche voor Alpen
vooral boven Chiavenna en Collio sneeuw
gevallen en wel zoo aanhoudend, dat zjj wel
een meter hoog ligt. Zoo wordt verklaard,
waardoor het 's avonds en 's nachts nu in
boven-Italië en in Zwitserland zoo koud
s. Opmerkelijk is overigens ook, dat de
trekvogels zoo vroeg heengaan, die hun
reis naar Afrika dit jaar weken vroeger
ondernemen dan anders. Men verwacht
een vroegen en harden winter.
Keizer Frans Jozef heeft, nadat
drie Oostenrjjksche generaals een auto
mobiel-ongeluk was overkomen,bij de jong
ste legeroefeDingen het gebruik van den
automobiel voor militaire doeleinden voor-
loopig verboden.
De generaals reden er dan ook maar
op los, in plaats van zich door kundige
chauffeurs eerst grondig te laten onder
richten.
De Shah van Perzië is te Wteaen
aangekomen en door den Keizer outvan-
gen.
Het Hongaarsch agentschap ver
neemt «uit anders zeer betrouwbare bron»
dat de Duitsche Keizer in ^October by
aartshertog Frederik op diens goe
deren in het komitaat Baranya zal ko
men jagen.
Op het sociaal congres te Mainz gehou
den is Dinsdag 6en lang debat gevoerd
over Duitschlancb wereldpolitiek. De voor
zitter, de heer Si n g e r, stelde eene motie
voor waarin de wereldpolitiek veroordeeld
wordt en waarin in het bjjzoader de po
litiek van Dm'tscbland bestempeld wordt
als een verderfelijke kapitalistische en
militaire beweging met het doel een groo-
ter Duilschland te vestigen.
De Rijksdagafgevaardigde de heer
Schönlank, behandelde op humoris
tische wijze wat hjj beschreef als den
café chantant aard vau Duitschlands we
reldpolitiek en de onbeduidendheid van
den verantwoordelijken keizerljjken kan
selier, die zijn verantwoordelijkheid ver
onachtzaam», terwjjl zijn ci»t verantwoor
delijke raadsman graaf Von Bulow
het initiatief van den Keizer volgde die,
ze, spreker, kbaki, absolute macht en geen
kwartier preektemaar niets volbracht.
De homogeniteit van de regeering, ver
volgde hy, was zuiver theoretisch. De heer
L i b e d o w uitte de veronderstelling dat
als Duitschland een man bezat als C h a m-
b e r 1 a i n of Mc. K i n 1 e y, de Duit
sche werklieden allen voor khaki zouden
stemmen.
Als versuft Lest zjj dit alles, zacbt bewegen
zich haar bleeke lippen, haar oogen glinsteren
koortsachtig; haar ïunten ballen zich kramp
achtig, een zwakke kreet ontsnapt haar keel
en als ontzield zakt zjj ineen.
Dit beeft de jood verwacht.
Wanneer zjj tot bewustzjjn terugkeert, staat
haar skchtseen omstandigheid voor den geest.
Ludwig is dood, de onechuldige, hjj, dien
zjj zoo onuitsprekelijk beminde, is terechtge
steld. Hjj heeft de misdaad op zich genomen
en haar als zjjn medeplichtige beklaagd.
Zjj heft zich op, «t'Ukt zich de brume lok
ken van het voorhoofd en glimlacht, als ut
een heerlijken droom-
Cohn had verwacht, dat zjjzou j «mmeien
en weeklagen en B» glimlachte z, zelfs, aU
was haar een groot geluk deelachtig geworden.
Daarover verwoudert hjj zich.
Ludwig, ik volg u, boort hjj haar mom
pelen.
Hjj huivert, geloof' BU dat de koffe kalmte
der vertwjjfeling over haar gekomen is, dat 2jj
den dood wil zoeken.
Hjj treedt naar voren.
Anna,
Zij ziet bem vr«cend aan zonder een zweeu
van verbazing of sohrik.
Anna, herneemt hjj, wat wilt gij doeB,
uzelve dooden?
Zij schudt het hoofd,
rfeua.
Zjj stnst op.
Ik moet afscheid van n nemen, - te
De motie van den heer Singer werd
met algemeene stemmen aangenomen
evenals een motie, waarin de Transvaal-
sche oorlog wordt veroordeeld.
President L o u b e t heeft aan het feest
maal na de legeroefeningen een rede ge
houden waarin hy zeidedat dank zij
het gehalte van het leger de eer en de
belangen van Frankrjjk wel bewaard wa
ren en de vrede zekerder dan ooit ge
handhaafd wordt.
De Regeering van de Republiek heeft
krachtens de anarebistenwet het Interna
tionaal revolutionnair werklieden-congres,
dat te Parjjs zou gehouden worden, ver
boden.
De Parijsche Gemeenteraad wordt
door de Regeering genegeerd, zoo erg als
maar iemand genegeerd kan worden. De
Raad heeft nu weer een weigering ont
vangen van Minister-president Waldeck-
Rousseau om hem een onderhoud toe
te staan ter bespreking van zijn wettelijke
verhoudingen.
De Miiiister-president, die zich nog her
innert hoe de burgemeester Grébauval
met opzet van het feestterrein der Tuile-
riën verdween, toen hjj er kwam, wensehte
den voorzitter van den raad niet te ont
moeten alvorens deze zyn grove onbeleefd
heid tegenover hem heelt goedgemaakt.
In de hooldstad vau de Fransehe
Republiek valt nu en dan een brutale aan
randing te constateerec. Dinsdag- avond
werden twee dames door een onbekende
met zeer onguustig voorkomen, aangegre
pen en bedreigd. In beide gevallen koa
het slachtoffer roepen en snelde men ze
te hulp, doch de aanrander slingerde by
het eerste geval een meisje, dat haar moe
der helpen wilde, tegen den grond, zoo
dat zij een arm brak, en stoote by het
andere geval een mes in den schouder
van het meisje, dat hjj onverhoeds aan
gevallen had. Men heeft nog geen spoor
van den misdadiger kunnen ontdekken.
Te Veaux heefteen 19-jarige boeren
knecht, zekere B a u v o t, een zyner mak
kers de 18-jarige Purancet met een
geweer doodgeschoten. De moordenaar
sleepte het lijk van zyn slachtoffer op de
spoorbaan om aan een ongeluk te doen
gelooven.
Het dorp Ville-du-Bois, nabjj Saint-
Brice en Coglès, bestaande uit negen en
dertig huizen, is bjjna geheel door brand
verwoest. Men heeft slechts zeven huizen
kunnen reddenDe schade is gedeeltelyb
door verzekering gedekt.
Iq de mijn van Brunay heeft eene
ontploffing talrjjke slachtoffers gemaakt.
Tot hiertoe heeft men vijf dooden en twin
tig gekwetsten opgehaald. Er liggen nog
dertig lijken in de mijn. Vijf der mjjn-
werkers zijn verdwenen; acht en twintig
anderen hebben zich kunnen redden.
De socialistische partjj te Saint-
Denis heeft een harer leden uitgestooten,
omdat C h a b o euf in zyn ambt van werk
man-lid van de jury der Parijsche Ten
toonstelling de benoeming heelt aangeno
men tot ridder van het Legioen van eer.
dat gjj aan mjj gedaan hebt. God legene u
daarvoor 1
Zjj steekt hem de hand toe, die hjj snel
grjjpt.
-Afjcheid P Wat beteekent dat? Hebt gjj
dan geheel vergeten P
Niets heb ik vergeten, mijn vriend.
zal mjjzelve aan de justitie overleven, hot is
niet meer dan natnutljjk, dat ik "">r hem
veilang.
Hierdoor valt geheel zjjo Phn in ,duigen'
dat heeft hjj niet gewild, r°.ch ver.T*j
Het is zinneloo.^'h"' lk d,uld B,et
dat gjj uzelve asn <dood 0VMleveren
neen, gjj moet *'er het kan uw ern'
stige wil niet '.V0-
Z kor ""H" vrlend> bevestigt zij vastbe
raden ik l6at 8«an.
'jH-ar wees toch verstandig, Anna.
Zjj knikt en glimlacht, terwjjl zij naar de
de"' gaat'
-Nogmaals dank en vaarwel.
Met een sprong t-eedt hjj haar in den
weg.
Maar luister dan toch naar een enkel
woord nog, zooveel haast is er niet bjj. Ik zal
n» niet van v"» vr>nrr">~""- terujkenos"
0t mot krocht au gtïjreld fcii.»
Hij had er voor moeten bedank;en) z
gen de hoofden der socialisten, omda
party niet dulden kan, dat een barer le
in die orde wordt opr men.
'dheder
de
las
Verschil tussc1'
Da goede rorstana
gendheden over de ChiJ-
dit oogenblik veel te weu 1
en Duitschland willen, dai
onlusten en op de eerste plh
weduwe en prins Toean moete
den. Rusland daarentegen is van
indien men de onschendbaarheid va.
neesche Rjjk wil handhaven, de Keiz.
dnwe op den troon gehandhaafd moet w^
en men niet mag tornen aan den zoon
prins Toean, den aangewezen kroonprins.Js
gaat in deze kwestie met Rusland mee.
De gemeenteraad van Bergen op Zoom h
concessie verleend om eene stoomtram bu
om de atad te leggen, in verbinding met
gelenzang, Halsteren en Tholei, aandeS.o
tram-maatschappij Antwerpen-Bergen op Zo
Te Steenwjjkerswold is, naar men aan
Asser Ct. mededeelt het in een zakdoek
knoopte hoofdje van een vierjarig kind. ge'
den.
Ia den stand der werkstaking aan de i
fabriek »het Hart,, te Zaandam, eivo»>»-
heer k. Honig, te Koon --
geen verander'
op de markt t
en door den
houden, waarin
nig werd gegisp
Da heer Honig heeft ontslag genomen
lid van de Zaanl&ndsche Kamer aan Ko0p
del en Fabrieken.
De Rotterdamsche kappers- en barbiei
dienden-vereeniging Door Hereeniging Ve
tering zal eene algemeene vergadering
kappers- en barbiers-patroons en bedienden
den op Maandag 24 September. Punten
behandeling1 Loonslandaard. 2. Vervrot
winkelsluiting. 3. Bevordering van Zond
sluiting.
De s'.roo-carton-fabriek te Leeuwarden W
in de laatste dagen met ongeveer 100 werl
den waarvan 30 van elders.
Ongeveer 150 fabrieksarbeiders, waarvar
meeaten gehuwd, loopen rond en bljjren
tsn de fabriek. Enkele hunner verdienen
daggeld met het laden van beetwortelen;
Te Meppel werd gisteren-naehf een 1
zetene onverhoeds op etrant aangevalle
levensgevaarlijk met een me» gesneden,
vermoedelijke dac
houden en wordt
titie te Assen gest
Gisterenmorgen
naar Amsterdam te Antwerp^" a*nslu
waardoor reizigers en posteerst 16 -I8
aankwamen.
Tjjdens een hevig onff^er
Roermond, sloeg de blik»6? In net tor
van de villa, bewoond doo» r0llwe Douai
De Maas. In het torentje en °P het dak
nogal veel beschadigd in het höi« I
de geleiding van de electrische 8Cbrilen
stukken.
Brand werd niet veroorzaakt. f
Dit alles ziet zij e" »chnkt V01 sf*,ha'
rug voor zulk een karakter.
Evenwel doorziet zjj niet, ^at jjt/!6* «1
een weldoordacht spel )s. fjat la
poging om haar goedacht]^ iot bljjwen
te halen, wanneer die pogincr tt, da
hjj zjjn toevlucht nemen tot^e'6^-
Zjj vertrekt minachtend des *ond -n
een zucht.
O ja, daar dacht ik nL' Me
ook alles onthouden (ja wjn 'nand en
de politie, ik wacht, wan't Uw
bederven, al was bet m&ar »J/eel1 uit dsnk
heid, maar baast u war' f' ,te eerder
vangt ge uwjbeloonin'g. 1 duiiend tl
hoeveel armen kan me» A mea gelnk«f
ken.
Terwjjl sjj dit eeC
terheid zegt, gaat 'f
daar op een stoel
Zijn fonkelende
haar juist beoordeC 1
Ik ga. An"®' c
met bedroefde
Hjj wacht oog
woord, maar zjj ziet iQ hev
n met eenigj
venster en
;eo haar. H$
A fit,
