N I E U W E
1I)ag6lad voor <3tooró- en SCuió-eXollanó.
Profetische woorden.
No. 4632
Dinsdag 6 November X9ÖÖ,
25ste Jaargang.
De pleegzoon,
U 1 T N I, A N 1),
o.oa
België.
Oostenrijk-Hongarije.
Duitschland.
Engeland.
Frankrijk.
41A A it l
(1)1 IIH
l AEOKNHMBKTSPKIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het baitenland
Afzonderlijke nummers, t
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BCBSAV: St. Janstraat Haarlem:
/1.1G
«1,40
«2,80
AGITB 3£A KOS AGITATE.
PBIJS DSE ADVBBPBH'TIHBr.
Van 16 regels 50 Gen»
Slke regel meer71/,
Groots letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Red a c t e ar-ü i t g e v e r, W. KüPPERS.
Als een profetisch woord klinkt het, wat
de Pater Jezuïet P e s c h orer «levenskunst
en levenswijsheid! schrijft ter inleiding van
een pas verschenen werkje.
De vervaardiging van die regelen dag-
teekent uit de eerste maanden dezes jaars,
maar men zou gelooven, dat vóór den geest
des schrijvers het treurspel van Monza reeds
was afgespeeld wanneer hg in het slot
woord zegt:
«Alleen dat kan de waarheid zijn, waar
mede de tnenschelijke maatschappij bestaan
kan. Maar dit is nooit of te nimmer het
ongeloofStuksgewijze heeft de ongeloo-
vige wetenschap den mensch van al zijne
waardigheden en voorrechten ontdaan,waar
mede God hem in zoo rjjke mate toerustte.
Eerst roofde men hem het geloof aan een
bovennatuurlijke openbaring. Dan rukte men
de goddelijke zedenwet uit zjjn borst en
liet hem over aan zijn hartstochten en lus
ten. Dan wekte men twgfel op aan de ze
kerheid van de verstandelijke kennis.
«Zonder Gods woord, zonder zekere ver
standskennis, door het instinct geleid, was
de mensch, wien het Christendom als Gods
evenbeeld gencemd heeft, het beeld en de
gelijkenis van het dier gewordenToen
slingerde men hem den laatstee hoon in
het gelaatvan net dier stamt gg at, een
dier zijt gij al zjjt gjj ook iets hoo-
ger ontwikkeld dan uw achterstallige lot-
genooten
«Zjjt gij echter een dier, dan moogt gjj
ook als een dier levenDit geldt voor de
individuen zoowel als voor de maatschap
pij. Men sprak van een «natuurtoestand»
met een ruwen brutalen sfcrjjd van allen
tegen allen, met dierlgke vrjjheid van elke
zedenwet. De nood en de overeenkomst schie
pen den modernend. i. liberalen Staat
die als louter menschenwerk geheel aan de
menscheljjke willekeur overgeleverd bleef.
«De Christelijke leer had de bron des
rechts in God gezocht. Door het ongeloof
FEUILLETON.
14
Vervólg.)
Mjjuheer Hazenbachs verlegenheid nam nog
aanmerkelijk toe. In zjjna verwarring boog bij
zich naar Puk, die nog altijd met loerende blik
ken naar de broek keek, en ts achtte hem stil
te houden door etreelen, terwijl hjj de opmei-
kirg maakte:
Wat een lief diertje
Het lieve diertje scheen echter niet veel van
deze liefkozingen te willen weten en schoot
met luid geblaf op de beenen van den jongen
man toe. Deze sprong term*, maar Puk spsoig
hem achterna en greep de broek tusschen de
tanden. De aangevallene, die het niet waagde
den hond van de genadige juffrouw af te weren,
vluchtte achter eenige bloeiende heesters. De
hond hem achterna, die het nu eenmaal op
zjjne beenen scheen voorzien te hebben, terwjjl
Maja, in plaats van den hond terug te roepen
een ongemeen pleizier in dit toonacl had.
Gelukkiger wijze kwam er nu hulp van eea
anderen kant. Uit de deur, die tot Üarnburgs
kamers toegang gaf, trad een oudere keer, die
zonder veel praatjes den nog altijd bladenden
bond bjj zjjn wit vel greep en oppakte, terwijl
hjj tegelijk op geërgerden toon uitriep
Waarom grjjpt gij niet toe, Dagobeit, wilt
gij zoo maar goedschiks uw broek laten stuk
scheuren.
zjjn recht en machtrecht en voordeel
recht en wil van de meerderheid gelijklui
dende begrippen geworden.
«Doel van den Staat wasvolgens de
christelijke wjjsbegeerte, het gemeenschap
pelijk welzjju van het volk. Alles in den
Staat, regeering zoowel a's volk, de gemeen
schap zoowel als het individu, golden als
zeleljjk verplicht ter verwezenlijking van
dit doel. Dit hield op, waar het ongeloof tot
heerschappij geraakte. Het gemeenschappe
lijk welzjjn des volks is dan niet meer een
zedelijk begrip, niet het voorwerp en doel
wit van een natuurlijken plicht, maar het
gevolg van een mechanisme, een machine,
waar elk deeltje afzonderlijk slechts voor
zich werkt, zonder op het geheel acht te
geven. Dat echter, waar de Staat enkel de
taak heeft de bjjkans onbeperkte vrjjheid
der individuen bij vervolging van hun be
langen te besehermen, het gevolg niet gun
stig zjjn kan voor het welzjjn der gemeen
schap, spreekt vanzelf. De machtigen zjjn
dan de hamer, de armen en zwakken het
aanbeeld.
«Geen wonder alzoodat het ongeloof
op den voet gevolgd werd door de ellende!
Geen wonder, dat het allerwegen gist in
het hart der individuen in den Staat en
in de maatschappij, waar dierljjke versto
ringswoede en beestachtig egoïsme met elkaar
worstelen ten verderve van de menschheid
De volken ondervinden het heden ten dage
in hun vleesch en bloed, waartoe het onge
loof veert. Daar is geen uitweg, daar helpt
alleen de terugkeer tot het Christelijk ge
loof, de terugkeer tot de Christelijke levens
kunst en levenswijsheid,»
Wat Italië betreft, het land dat het ge
weldigst wordt geknecht, daar zal naar rnen-
scheljjk vooruitzicht de ommekeer niet intre
den, zonder nieuwe vreeselijke catastrophen.
China.
De toestand in China is allertreurigst.
In een put van het keizerljjk paleis te Pe-
Dagobert ctond ademloos ouder oan laurier
boom en zag er zeer verlicht uit. Nu kwam ook
Maja er bjj.
Laat den misdadiger als het u belieft
loopen, dokter Hazenbach, riep zjj lachend, Hij
zou uw neef werkeljjk geen kwaad gedaan heb
ben, hjj heeft in zjjn éénjarig leven nog geen
mensch verscheurd.
Bene broek is ook al erg genoeg, vooral
als ze er zoo netjes uitziet als die van mjjn
neef, antwoordde dokter Hazenbach op vroo-
ljjken toon, terwjjl hij het spartelende diertje
neerzette. Goeden dag jaffïouw Mijt, ik zou
't bjjna vergeten u te begroeten. Naar uwe ge
zondheid behoef ik zeker niet te vragen P
Neen, daar is vandaag al genoeg naar
gevraagd, verzekerde de jonge dame mat een
moedwiiligen blik op Dagobert. Ea nu, goeden
morgen, mjjoe heeren, ik moat dadelijk naar va
der. Met een ovarmoedigen groet huppelde zjj
weg naar de kamer hsars vadeis.
Dokter Haienbach, de arts van Odensberg en
huiedokter der Dernburgsche familie was een
man van vjjf a zes en veertig jar8B, wiens haar
reeds hier en daar begon te grijzen en wiens
gestalte eenige aanleiding toonds tot zwairljj-
vigheid, overigens een zeer deftige verschijning
geheel in tegenstelling tot zjjn neef, tot wien bjj
zich thans wendde. Ban fraaie heldenrol,
dien gjj daar weer gespeeld hebt, spotte hjj.
Het kleine, uitgelaten dier wilde maar spelen
en gjj gingt er van door 1
Ik wilde den lieveling van juffrouw Maja
niet zoo ruw aanpakken, verklaarde Dagobert
terwjjl hjj met bezorgde blikken naar zijn broek
kiug heeft men het lijk gevonden van de
geliefkoosde vrouw des Keizers, die op be
vel der Keizerin-Weduwe ter dood is ge
bracht. Honderd vrouwen van den keizer
lijken Harem zjjn in de macht der Inter
nationale troepen gevallen.
De Internationale troepen hebben
tusschen Tientsin en Peking een aantal dor
pen vernield. Een 8-tal Boksers zijn gefu
silleerd, een hunner had bekend, dat hij
eenige vreemde vrouwen had helpen dood
martelen.
De schatbewaarder van het Chinee-
sche Hof, de Gouverneur van Pae-Ting-
Fou en een Chineesch kolonel, beschuldigd
van denmoordopdeAmerikaansche- en En-
gelsche zendelingen begunstigd te hebben,
zjjn ter dood veroordeeld en zullen spoe
dig terecht gesteld worden.
Over de legerhervorming zjjn de Minis
ters samengekomen in den Ministerraad.
Zjj hebben besloten onmiddellijk een com
missie te constitueeren, saamgesteld uit af
gevaardigden en officieren, ten einde de
Volksvertegenwoordiging voor te lichten
omtrent den aard en de strekking der mi
litaire hervormingen, die België van plan
is in te voeren.
De Brusselsche correspondent van
de Times verneemt, dat gedurende het ver-
bigt van den Koning der Belgen te Parjjs
een schikking moet zjjn getroffen tusschen
Frankrjjk en België ter behartiging der
gemeenschappeljjke belangen dier landen
in China.
Te Weenen zijn vier menschen gedood
door electriciteit. Het geval deed zich al
dus voor
Een telefoondraad viel van den isolator
op de draden van de electrische tram, en
kwam daarna terecht op een voorbjjgaande
vrouw, die tegen den grond werd geslagen.
Een man die haar te hulp kwam, raakte
ongelukkig de draad aan eu kreeg den
stroom door zijn lichaam.De draad kronkelde
zich om zjjn hals 6d worgde hem bjjna.
Twee andere mannen, die hulp trachtten te
verleenen, werden eveneens door den ster
ken stroom tegen den grond geslagen.
Deze vier menschen, ernstig gewond
en verbrand, lagen geruimen tjjd in een
keek, die gelukkig niet beschadigd was. Zjja
oom haalde de schouders op.
Wjj zullen het voorgenomen bezoek bjj
juffrouw Friedberg vandaag nauwelijks kunnen
maken, sprak hjj toen. Naar ik zoo even hoorde
worden barones Van Wildenrood ea haar broe
der al om één uur uit Nizsa verwacht ea het
heele huis is op de been om hen te ontvangen.
Nu wij echter eenmaal hier zjja, wil ik tosh
beproeven de jaffrouw te spreken, gjj kunt in-
tnsschen den in- en uitwendigen mensch weer
in orde brengen.
Hjj ging de trap op en ontmoette boven Leo-
nie die juist het portaal overkwam. Zjj zag den
dokter die reeds jaren in vriendschappelijke be
trekking tot het Dernhurgsche huis stond, bjjna
dageljjks, toch Dg in haar wezen een zekere
terughoudicg als zjj zjjn groet beantwoordde.
Hazenbach schaen dat niet te bemerken, hjj
vroeg even naar hare gezondheid, hoorde vluch
tig naar haar antwoord en zeide dan
Ik kom vandaag om eerie bjjzandere rede
hier, mej .fi'rouw. Da ijjd is wel slecht gekozen,
want gjj hebt misschien ook door da ontvangst
van de gasten uwe bjjzondere bezigheden, maar
mijn verzoek is in weinigs minuten voorgedra
gen, veroorloof mjj daarom u hier tusschen deur
en drempel even wat te verzoeken.
Gij hebt een verzoek aan mjj P vroeg Leonie
ten hoogste verwonderd! Werkeljjk?
Gjj meent, omdat ik anders slechts beveel
en voorschriften geef? Ja, mejuffrouw, dat is het
recht van den arts, hjj moat onder alle omstandig
heden zjjn gezag weten te handhaven, vooral wan
neer hjj met zenuwachtige zieken te doen heeft.
donkere straat op den grond, daar nie
mand hen durfde naderen totdat de politie
den st'oorn afsloot en hen naar het hos
pitaal deed brengen.
De Duitsche soldaten geven in China
geen pardon. De Berlgnsche Correspondent
van de Daily News deelt uit een brief uit
China ontvangeD, het volgende mede:
«Wij werden geroepen om de Duitsche
Marinetroepen bjj te staan. Wg namen
zestien Chineezen krijgsgevangen, bonden
hen aan elkaar met hunne staarten en na
men hen tusschen ons in bij den terug-
marsch. Enkele hardvochtigen sloegen hen
voortdurend zoo onbarmhartig, dat het bloed
uit hunne wonden vloeide. Het was ver
schrikkelijk. Ik behoorde juist tot de wacht
voor de gevangenen, maar ik deed er niet aan
mee, want ik zou niet graag verantwoordelijk
zijn voor zulke handelingen. Na het eten wer
den zjj allen veroordeeld om te worden dood
geschoten. Ik behoor Je tot het peloton dat
de executie moest uitvoeren. Toen wg naar
de plaats van de executie marcheerden,
liepen er twee hard weg. Acht heel jonge
Chineezen kregen gratiede acht anderen
moesten worden doodgeschoten. Wg moes
ten gaan staan op 12 tot 15 voet afstand
van hen, vier van ons tegenover eiken ver
oordeelden Chinees. Op het commando
«Om te vuren vaardig begon het gejam
mer en geween om genade. Toen klonk
het commando: «Yuur!» en eiken Chi
nees was door vier kogels getroffen. Zg
vielen achterover in de graven, die zg zelf
van te voren hadden moeten graven. Zoo
stierven die acht Chineezenen nooit zal
ik dezen Zondag, den 26 Augustus te Pe
king doorgebracht, vergeten.»
De Eogelschen koelen hun haat op waar-
ljjk ergerlijke manier tegenover een volk
dat zich met de uiterste krachtsinspanning
zjjn onafhaukeljjkheid niet wil laten ont
nemen. Donderdag zag men in een der
straten van Dublin een wassen beeld han
gen aan een lantaarnpaal. Dat beeld moest
Paul Kruger voorstellen. Hoe laf
Nu de Regeering der Fransche Repu
bliek bjj de aankomst van president K r u-
Hjj sprak het woord zenuwachtig op eene
wjjze uit, waardoor zjjoe toehoordster bljjkbasr
geërgerd werd, want zjj antwoordde bits:
Nu, ik geloof, dat uw gezag onaangeroerd
bljjft, daar zorgt gjj wel voor. Op ruwe wjjze
tracht gij u gehoorzaamheid te verschaffan.
Dat hangt er van af. Ik ken patiënten,
aan wie elk vriendeljjk woord verspild is, ant
woordde Hazenbach kalm. Maar na mjjn ver
zoek. Gjj kent mjjn neef, die sedert drie weken
ia Odensberg is?
Den zoon van uw broeder, ja wel 1 De
jonge man heeft immer» geen ouders meer?
Neen, hjj is een wees en ik ben zjja voogd.
Ik heb de zorg voor zjjne toekomst op mjj moe
ten nemeD, want zjjne ouders hebben hun plicht
zoo verre vergeten, dat zjj hem niets nagelaten
hebben. Zjj dachten misschien, dat ik als jong
gezel en toekomstige oude vijjer een erfge
naam gebruiken kon.
'i Was duideljjk aan Leonie's gezicht te zien,
dat zij deze manier van zich uit te drukken
lung niet netjes vondde dokter zag dat ook,
maar hjj bekommerde zich daar volstrekt niet
om, maar vervolgde op denzelfden toon
Het gymnasium heeft Dagobert nu doorloo-
pen, het eind-examen heeft hjj afgelegd, al was
het dan ook niet schitterend, want een bjjzonder
heldere kop staat er niet op. Na ziet hjj er ellendig
uit van het aanhoudend thuis zitten en blokken.
Denk eens aan, de jongen is ook zenuwachtig of
verbeeldt zich ten minste het te zf n, daarom heb
ik hem onder behandeling genomen. Ik zal er die
zenuwachtigheid wel uit krjjgen.
(Wordt vervolgd.)
