NIEUWE
fiïaaêlaó voor <3$ooró- en Suió-dCollanó.
agite ma non agitate,
BEOORDEELING
No. 4634,
Donderdag 8 November 1900,
25ste Jaargang,
De pleegzoon.
BUITENLAND.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdager;
BUBSAïï: St. Janstraat Haarlem:
/1,10
«1,40
«2,80
«0.08
Van 16 regels 50 Cem
Slk@ regel meer 7^/, t
Groote letter» worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie k Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
BROCHURE van den Heer REG OUT.
II.
De twijfel in mijn vorig artikel neer
gelegd groeit bjj mij zelfs tot een for-
meele ontkenning, wanneer ik zijne rede
neering op den landbouw, en wel speciaal
op de Friesche greidboerderij toepas. De
Friesche greidboer is in hoofdzaak expor
teur zjjne producten vee, boter en kaas
gaan voornamelijk naar het buitenland.
Nu zal men moeten toegeven, dat hjj al
heel weinig belang heeft bjj een boog
tarief van invoerrechten. Een laag tarief
is zelfs voor hem een voordeeltje; want
hoe goedkooper de levensbehoeften zijn
voor hem en zjjn gezin, de hulpvoedings-
middelen voor zjjn vee, de hulpmeststoffen
voor zijn land en de werktuigen voor zjjn
bedrjjf, des te voordeeliger voor hem. Ware
nu het vrijhandelstelsel de oorzaak geweest
van den achteruitgang onzer industrie, dan
zou de Friesche greidboerderij, om de
zelfde reden in denzelfden tijd, eene peri
ode van verhoogden bloei hebben moeten
doorleven. Juist het tegendeel hebben wij
zien geschieden. In hetzelfde tijdvak, nl.
in het laatste vierde gedeelte der 19e eeuw,
waarin de Nederlandsche industrie zooveel
geleden heeft, is de Friesche greidboerstand
waarljjk niet minder zwaar getroffen.
Deze waarheid leidt tot de gevolgtrek
king, dat er een machtiger factor, dan ons
tariefstelsel, ten nadeele van onze industrie
en greidboerdeijj beiden moet hebben ge
werkt.
Ik zoek en meen dien factor te vinden
op een gebied waar de heer R e g o u t niet
zocht. Wanneer men zijne beide door mij
genoemde brochures nagaatb'jjktdat
Z.E. geen rekenschap heeft gehouden met
den invloed, dien het muntwezen op de
prjjsbetaling der goederen uitoefent.
Een merkwaardig verschijnsel is het dat
de achteruitgang van de Friesche Greid
boerderij gelijken tred heeft gehouden met
den achteruitgang van de waarde van het
zilver. Hoewel hetzelfde verschijnsel zich
ten opzichte van de bouwboerderij heeft
voorgedaan, zal ik mjj, in mijti betoog om
niet van mjjn uitgangspunt af te dwalen,
tot de eerstgenoemde tak van landbouw
FE Ü1LLBTON.
(Vervolg.)
Dat schjjnt wel zoo, antwoordde de dok
ter brommend.
Uitgenoodigd bjj deze ontvangst, waar
enkel 'eden van de familie toegelaten worden
zjjn merkwaardige toestanden hier in Odens-
berg
Eq heel Odensberg spreekt er ook reeds
over, sprak Dagobert fluisterend, terwjjl hjj be
hoedzaam rondkeek.
Er gaat eene algemeene stem van berisping
en spjjt op over deze ongelocfljjke zwakheid van
mjjnheer Dernburg, voor
Melkmuil, wat weet gjj daarvan I stoof de
dokter op.
In Odensberg is niemand, die den chef
berispen durft daar gehoorzaamt men een
voudig. Mjjnheer Dernburg weet altjjd wat hjj
wil, en hier zal hjj het wel bjjzonder goed we
ten, als zijn gunsteling ten minste niet een streep
door de rekening haalt. Die is er ook een met
een wil, net als zjjn heer en meester, en sis
staal en jjser tegen elkander komen, springen
de vonken er af. Maar mank nu, dat ge naar
huis komt, ik wil eerst naar den gewonden ar
beider gaan zien. Met deze woorden sloeg hjj den
weg in naar het ziekenhuis en liet zjjn neef verder
gaan, wien men het aan kon zien,dat hjj bljj was,
dat hjj zjjn heerschzuchtiges oom aohter zich had.
beperken. Tot kort na 1870 bloeide het
greidboersbedrijf in Friesland. Tegelijk met
het onvastworden van den prijs van het
zilver, begon de bloei te tanen, en met
de daling van den zilverprijs, begon ook
de geleidelijke achteruitgang van dat be
drijf. Omstreeks het jaar 1878 trad eene
lange periode van belangrijke en voort
durende waardevermindering van het zil
ver in van dien tjjd af dateert ook de
steeds toenemende achteruitgang van den
greidboerstand. Omstreeks het jaar 1895
was de prijs van het zilver tot den laag-
sten stand, die wij gekend hebben, neer
gedrukt omstreeks datzeltde jaar heb
ben ook onze greidboeren hun allerslecht-
sten tijd beleefd. In den allerlaatsten tijd
is het zilver weer gaan rijzen, en meteen
zien we ook het bedrjjf herleven. De boeren
koopen en huren er weer duchtig op los,
alsof zjj de zekerheid bezitten dat de ze
ven vette jaren voor Friesland weer aan
gebroken zijn. Ik hoop het van harte,
doch niet zonder vreeze, als ik op het
verleden en het heden mijne veiwachting
voor de toekomst bouw. Ik vree3, dat
wanneer de haute finance, de beheerschers
der goudmarkt, het morgen of over een
jaar of vroeger of later in haar eigen be
lang mocht achten, om den prijs van het
zilver nogmaals naar beneden te drukken,
de goede tjjd voor onze boeren weer spoe
diger uit kan zjjn dan men denkt, en er
weer nieuwe slachtoffers kunnen vallen,
onder hen, die zich thans te vèr wagen.
Als dat onverhoopt mocht geschieden, dan
zal men de oorzaak wel weer in allerlei
wezenljjke of verdichte bijkomende om
standigheden zoeken, doch de hoofdoorzaak
over het hoofd zien.
Dan krjjgt de concurrentie van de Deen-
sche boter, of krjjgeu de piano's, die som
mige muzikale boeren in huis hebben, of
de landheeren natuurlijk weer de schuld,
terwjjl de ware schuldige de Nederland
sche staat is, die ten hunnen opzichte een
door en door onrechtvaardige muntpolitiek
voert.
Het is de heer R e g o u t die in zijne
brochure in ronde woorden, onzen staat
van groote onrechtvaardigheden beschul
digt. Hjj voelt en tast, dat zjj bestaan,
doch wjjl hjj ze enkel op het gebied van
het tariefwezen zoekt, kan hij feitelijk niets
anders als zoodanig aanwjjzen, dan dat
de Regeering ons tarief van invoerrech-
Buneck was het huis binnengegaan en ont
moette juffrouw Fiiedberg, die juist de trap
afkwam. Ook hier werd zjjn groet nu juist niet
vriendeljjk beantwoord.
Juffrouw Friedberg trad drie schreden terug
en keek met hulpeloozen blik rond, zoodat een
spotter.d lacbje om de lippen van den jongen in
genieur verscheen, terwjjl bjj op vriendeljjken
toon vroeg, of mjjnheer Dernburg op zjjn bu
reau was.
Het antwoord werd de dame bespaard, want
op dit oogenblik ging de deur open en
Dernburg zelf trad naar buiten, vergezeld van
zjjne dochter, die terstond naar Run rek toe
snelde en hem met onbevangen harteljjkheid be
groette.
Zjjt gjj daar eindelijk, Egbert! Wjj dach
ten reeds, dat gjj te laat zoudt komen voor de ont
vangst, het rjjtuig kan elk oogenblik aankomen.
Ik weid door toevallige omstandigheden op
gehouden, antwoordde Egbert, en moest boven
dien zeer langzaam laten rjjden, omdat ik eenen
gewonde bij mjj had, anders zou ik reeds lang
hief geweest zjjn.
Hjj trad op Dernburg toe en deelde hem het
ongeluk mee, terwijl jaflrouw Leoni8, die met
een waar geval van ontsteltenis deze begroeting,
van den jorgen ingenieur door Msja, mee aan
gezien had, hare leerlinge toefluisterde
Maar Maja, welk eene onvergecfljjke ver
trouwelijkheid. Gjj zjjt toch geen kind meer
Hoe dikwjjls heb ik u reeds verzocht, te be
denken, hoe oud gjj al zjjt, en welke plaats gjj
ten niet zooveel verzwaart, uitbreidt en
verhoogt, als den heer Re gout wen-
scbeljjk voorkomt. De feiten, door hem
gesteld, kunnen ten bewijze strekken, dat
de heer minister Pierson wat te veel
let op de eischen van den groothandel en
te weinig oog heeft op de levensbelangen
van de industrie, doch dat bewijst nog
niet, dat er in zijn stelsel iets onrechtvaar
digs steekt.
Ware de heer R e g o u t echter in zjjn
onderzoek wat verder gegaan, en had hij,
behalve het gebied onzer handelspolitiek,
ook dat onzer muntpolitiek betreden, dan
had hjj het positieve bewijs zijner stelling
knnpen leveren. Dan zou hem niet ont-
gean zijn, dat onze muntpolitiek recht
streeks en in hoofdzaak er op gericht is,
om het ontstaan van goudagio in Neder
land te voorkomen. Dan zon het hem
evenmin hebben kunnen ontgaandat,
zooal niet het opzettelijke doel dan toch
het onvermijdelpke gevolg der muntpoli
tiek is, dat daardoor de groote schade die
de geheele Nederlandsche maatschappij te
lijden heeft van den achteruitgang van
de waarde van het zilver, eenzijdig wordt
overgelaten op de schouders van slechts
een deel van het Nederlsndsche volk, n.l.
op de Nederlandsche producten, op den
landbouw en de industrie. Dan zou hij
hebben bevonden, dat de fraaiklinkendè
muntpolitiek van voorkoming van goud
agio in het wezen der zaak niets dan een
goocheltoer is, waardoor aan de Neder
landsche producenten, die voor de buiten-
landsche markt werken, het hun toeko
mende goudagio wordt ontfutseld, terwijl
het met één aan de importeurs van bui-
tenlandsche goederen in handen wordt ge
speeld, ten einde hen in staat te stelleD,
om tegen parikoers aan het goud te ko
men, dat zij voor hunne betalingen in het
buitenland nood;g hebben.
Slot volgt).
Mr. Julius Yerwer,
Spanje.
Don Carlös heeft van uit Venetië,
waar hij verbljjf houdt, geprotesteerd tegen
de Regeering van zjjn land nu zij de op
roerige beweging brandmerkt als een op-
inneemt. Moet ik dan werkeljjk het gezag van
uw vader te hulp roepeu
Maja luisterde niet eens naar deze strafpredika
tie, niet de eerste, die zjj in dit opzicht ontving,
zjj wachtte ongeduldig, tot Runeck met zjjn
bericht klaar zou zjjn, Darnburg vroeg nauw
keurig naar den aard der verwonding en scheen
tevreden, toen hjj hoorde, dat ze niet gevaar
lek en de dokter er reeds mee in kennis ge
steld was.
Eindelek liet he Egbert vre, die zich nu tot
het jonge meisje wendde.
Ge hoort het, juffrouw Maja, 't is mene
schuld niet, dat ik zoo laat kom, ge moogt
daarom niet boos op me ze'n.
Zeer boos ben ik, als ge er zoo eigenzin
nig op staat, me juffrouw en u te noemen, riep
Maja pruilend.
Ge hebt het telkens den laatsten tjjd gedaan,
nis we bg' elkander waren, maar ik wil het niet
meer hebben, hoort ge het, Egbert, ik duld het
niet langer.
Ze stampte met haar voetje op den grond en
nam eene allerliefste toornige houding aan. Juf
frouw Leonie keek met ontstelde blikken den
buisheer aan het werd cu toch hoog tjjd>
dat hq' ze'n gezag deed gelden, waar het hare
zoo geheel zonder uitwerking bleef. Maar Dern
burg scheen hare ontsteltenis niet te deelen, want
he eprak op bedaarden toon
Nu, als Maja er zoo op staat, doe haar
dan dat plaizier, Egbertge behoort toch eigen
lek tot het huisgezin.
Leonie vertrouwde hare ooren niet dit
verlof scheen haar zoo ongehoord, dat ze het
stand der Carlisten. Hjj vraagt zich af of
die woelingen niet in het leven zjjn ge
roepen om de zaak der Carlisten te bena-
deelen, nu van nit Madrid het bevel is
gegeven om alle Carlistischgezinde bla
den te schorsen.
Voortdurend worden personen, zelfs gees-
teljjken, aangehouden, verdacht in betrek
king te staan met de Carlisten. Een 20-
tal Carlisten, die ongewapend het land wil
den verlaten om de gevangenneming te
ontgaan, werden ten slotte toch gevangen
geDomen.
Volgens Le Petit Bleu zal zelfs de pas
toor der kerk San Lorenzo te Madrid voor
een krjjgsraad terecht staan.
Om de geheele oproerige beweging voor
een Carlistenopstand te doen doorgaan,
heeft de Koningin-Regentes van Spanje
den Keizer van Oostenrjjk verzocht bjj
Don Carlos stappen te doen ten einde
deze te bewegen het optreden der Car
listen niet te steunen. Men verzekert nog
dat de Koningin-Regentes hetzelfde ver
zoek heeft gericht aan Z. H. den Paus.
Portugal.
De Koningin van Portagal bevond zich
op het strand te Casenès toen zjj een vis-
schersboot zag vergaan. De twee visschers,
die aan boord waren, werden in zee ge
slingerd. De Koningin, eene uitstekende
zwemster, wierp zich in de golven, zwom
naar een der drenkelingen die op het
punt was in de diepte te verdwijnen, greep
hem vast en bracht hem aan den wal. Ook
den tweeden visscher kwam zjj te hulp.
De Koningin werd uitbundig toege
juicht.
Engeland.
Eene schitterende zedeljjke overwinning
heeft Paal Krnger als president van
de Zuid-Afrikaansche Republiek behaald
over den Engelschen minister Chamber
lain aan den Oxtordschen Universiteit.
Het is een vaste gewoonte bjj de jn-
risteDpromoties aan de Engelsche hooge-
scholen dat ook vragen over de loopende,
het volkenrecht rakende, quaesties van den
dag aan die studenten worden gedaan. Dit
jaar is in Oxford de qnaestie van het
ultimatum van 9 Oct. 1899 behandeld. En
eenstemmig verklaarden de studenten
<11 et ultimatum is volkomen rechtmatig
geweestdaar er uit een oogpunt van «of-
waagde, hem tegen te spreken en begon
Maar mjjnheer Dernburg, ik meen
Wat, juffrouw Friedberg?
Het was slechts een kort, maar zoo bedaard
uitgesproken vraag, dat Leonie terstond de lust
verloor, hare tegenspraak voort te zetten en er
nu haastig bij voegde:
Ik meen, dat wjj een bediende op het
terras moesten zetten, die het ons tjjdig melden
kan, als de wagen gezien wordt.
Ja wel, geef dan het bevel daartoe. Maar
laat ons nu naar binnen gaan. 't Is ook mo-
geljjk, dat Erich wat te laat komt. Hjj ging
naar het salon. Maja ging met hem mee, maar
zjj wendde moedwillig het hoofd om.
Gjj hebt het gehoord, mjjnheer de inge
nieur Runeck, het is nu van de hoogste plaats
bevolen I Zult gjj nu gehoorzamen Egbert, ter
stond gehoorzamen
Er lag zoo'n bekoorljjke schalkscbheid in haar
toon en blik, dat zelfs de ernstige Egbert er
door getroffen werd, hjj maakte schertsend eene
buiging en sprakZoo als gjj beveelt 1
Maja jubelde van bljjdschap als een kind
over deze overwinning, die zjj op dien eigensin-
nigen vriend hater jeugd behaald had, en Dern
burg lachte ook. Er lag eene eigenaardige
teederheid in zjjne s'renge trekken, als hjj zjjn
blik liet rusten op dat lieve, bekoorljjke meisje
naast hem. Men kon het duidcljjk zien, dat
Maja zjjn lieveling was.
(Wordt vervolgd.)
ronm
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
PBIJS DES ADVEBTENTIBN,
DER
16
IV.
