NIEUWE
ïïagêlaó voor eSïooró' on SLuió-éCollanè.
Opoffering.
No, 4636.
Zaterdag 10 November 1900,
25ste Jaargaug.
De pleegzoon.
B 0 1T K FLA ft D.
Frankrijk.
Duitschland.
België.
fs
i
OilRLElHSCHE C0CR4IÏ.
ABONWEMENTSPBUS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het bui ten land
Afzonderlijke nummers.
Dit blad verschijnt
iagelijkêbehalve Zon- en Feestdageri
BÏÏBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem:
/1,10
«1,40
«2,80
«0.03
AGITE MA HOU AGITATE.
PHIJS DES ADVEBTSffTiar?
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer 7l/i
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contact
Redacteur-Uitgever, W. K P P E R S.
Dit woord wordt door zeer velen genoemd
zonder dat zjj zich rekenschap geven van
de ware beteekeDis er van in den strijd ter
oplossing van de sociale kwestie. Indien
men de ware beteekenis van dit woord be
ter begreep en in beoefening bracht, zou
er geen sociale kwestie meer bestaan.
Wij zien de leiders der socialisten aan
het werk, zy schreeuwen op hun bijeenkom
sten tegen het kapitaal, zy verklaren, dat de
werklieden meer geld moeten verdienen en
minder uren werk dienen te verrichten,dat de
lijfeen zoo niet goedschiks dan met geweld
hun overvloed moeten verdeelen, maar zei
ven wachten zij zich er wel voor een op
offerend voorbeeld te geven en hun over
vloed te verdeelen onder de armen. Zy hou
den wat zy hebben en betalen in den regel
hun werklieden een geringer loon dan an
deren. In plaats van het lot der werklie
den te verbeteren, dompelen zij door voort
durend ontevredenheid te verwekken en
werkstakingen te organiseerea, den werk
man met zijn gezin in armoede en ellende.
Wjj verwachten dan ook geen oplossing
van de sociale misstanden door toepassing
van het dry ven der volksleiders bij wien
eerlykheid en goede trouw in veel geval
len ver te zoeken zyn.
Met vrengde begroeten wjj dan ook de
nieuwe Encycliek van Z. H. Leo XIII
aan de Bisschoppen gericht, waarin duide-
ljjk wordt aangegeven dat voor de bedor
ven wereld nergens anders redding te vin
den is in den nood dan by de leer van
den Christus, den Verlosser der wereld.
Da verwjjdering van Hem, zegt de Paus,
heelt zooveel afdwalingen teweeggebracht,
dat de volkeren gebukt gaan onder voort
durende vrees en angst, terwyl de godde
lijke wet opstand tegen de gestelde mach
ten evengoed ah botsingen tusschen de vol
keren voorkomen zou.
Zeker, er bestaan toestanden die tegen
over den werkman verbetering eischen,ma«r
FE U1LLSTON.
18
Vervol].)
Het weder, dat des voormiddsgs nog vrjj
goed geweest was, begon er treurig uitte zien.
De beigen waren in een dichten nevelsluier ge
huld, van tijd lot tjjd viel de regen in slroomen
neer en de wind huilde door de boomea van
het perk.
Des te aangenamer was het nu in het salon
van het hoerenhuis, eene hooge, ruime kamer
met donkerroods tapijten blegd; eikenhouten
meubelen, met snijwerk versierd en een reus-
achtigen schoorsteen met een mantel van zwart
marmer. De kleurt* waren wat donker, maar
door de breede glezeu deuren, die op bet ter
ras uitkwamen, stroomde het licht volop naar
binnen. De wanden waren slechts met weinige,
maar uitgezochte schilderijen behangen, benevens
eenige UmilieporUttteD. Onder den schoolsteen
brandde een beider vuur en het gehaele vertrek
maakte den indruk van degeljjken rijkdom
voorname behaaglijkheid.
Men was zoo even van tafel opgestaan en
de jongeren zetten zich hjj den schoorsteen na
der en begonnen een levendig gesprek mevrouw
van Ricgstedt zit met juffrouw Leocie op eene
hoeksofs, de huisheer was in een ernsiig gesprek
verdiept met mijnheer Voa Wildenrood. Zij spra
ken over de Odensberger werken de vrjj beer
toonde niet alleen eene buitengewone belang-
wat is volmaakt onder de menschen
Daar heerscht immers afgunst en kwade
trouw zoolang de wereld heeft bestaan, die
allerminst weggenomen zal worden door
de menschen tegen elksar in het harnas
te jagen. Opofferend werkt hierin ten goede
de beoefening der algemeene liefdadigheid
en niet het minst de Katholieke mildda
digheid, die zich op dit punt van weldoen
onder de menschen onuitputbaar toont.
't Zal wel niet noodig zyn op te noe
men wat gedaan wordt voor de minder met
aardsche goederen bedeelden. De gods- en
weeshuizen, de ontelbare scholen van al
lerlei aard, die men in geheel het land
vindt, toonen wat de Katholieke opofferende
liefde voor den minder financieel toegedien-
den vermag.
Volmaakt is niets ter wereld. Dat be
grijpt niemand beter dan zy, die de rech
ten van den mensch hebben te verdedigen
tegen de onrechtplegers onzer dagen. Maar
in den stryd tot verbetering mag niet ver
zuimd worden te letten op het goede dat
wordt verricht. Wij ontkennen niet dat op
maatschappelyk gebied nog vele nrsstanden
te constateeren zyD, maar wjj sluiten cok
de oogen niet voor al het goede, dat wordt
verricht.
De ware werkmansvriend tracht verbe
tering aan te brengen langs ordelyken weg,,
niet in het najagen van onbereikbare illu-
siën die den minder ontwikkelde het hoofd
op hol brengen om ten slotte bedrogen uit
den stryd te komen.
De ware werkmansvriend stelt naast rech
ten ook plichten, wel wetende dat een dol
doordraven naar een onbereikbaar doel niets
geeft dan ontevredenheid door het misluk
ken van een jjdel pogen zooals dit maar
al te dikwijls valt waar te nemen bjj hen,
die het volk met groote woorden in verzet
brengen tegenover hun meerderen.
Onbetwistbaar heerscht er opoffering
moed en zelfverloochening toe, om den so
cialen st> yd te stryden, rechtdoende voor een
ieder, den laster en spot te trotseeren van
stelling daarvoor, zjjn vragen en opmerkingen
toonden ook. d*t hjj niet zoo geheel onbekend
was op dit terrein, als mjjnheer Dernburg wel
gedacht bad en deze zeide zoo even
Ik had werkelijk niet durven denksD, dat
gij zoo goed van deze dÏDgen op de hoogte zjjt,
mijnheer Von Wildenrood. Een arbeidsveld als
het onze heeft gewoonlijk slechte bekoring voor
mannen van het vak. Gjj schijnt het echter vijj
nauwkeurig te kennen.
Ik heb daar veel over gekzen, antwoordde
Von Wi'dcnrood. Wie, zooals ik geen vast be
roep heefi, doet aan allerlei kleine studiën voor
zijn genoegen en ik h;b altijd een voorliefde
gehad voor bergwerken en ijzergieterijen. Mijne
kennis is slechts oppervlakkig, sooals van een
leek te verwachten is, maar misschien veroor
looft gij aijze hier eeuigermate te vol-
•ooien.
Met genoegen wil 'k u dasibjj als leids
man dienen, verklaarde Dernburg Gjj hebt bjj
ons slechts een klein gedeelte van de werken
gezien, maar bier, van het terras ai heeft men
een tameljjk volledigen blik over het geheel.
Hjj opende eene der glazen deuren en ging
met zjjnen gast naar buiten. De nevel was nog
tiet opgetrokken, maar de werken, die zich tot
aan den voet van den Waldbsrg uitstrekten en
de bedrijvigheid die daar heerBchte, waarvan
hat leven tot in het heerenhuis doordrong, ver
loren daardoor niets van hunne groctschheid,
die op eenen vreemdeling wel eene overweldi
genden indruk moest maken. Ook de vrjjheer
scheen onder dezen indruk te verkeeren, zjjne
oogen dwaalden langham van het eene eiad
de verdwaalden, die niet tot bedaren zyn
te brengen in hun woeste vaatt.
Gelukkig, dat de fatsoenlijke werk
man langzaam zjjn ware vrienden leert ken
nen in hen, die rusteloos stryden voor zyn
belangen tegen de verdrukkers maar die
hem ook op zijn {dichten wijzen om in
den ongelijken strijd niet bedrogen, maar
overwinnend uit het strijdperk te voorsehijn
te komen. De goedgezinde werkman be
moeit zich niet met hen, wier eenig stre
ven is de volksgeest te veroveren, hjj weet,
zonder de oproerige bjjeenkomsten by te
wonen, wat hem te doen en te laten valt
in het belang van zyn gezin, maar cok iu
het belang van zjjn patroon. Zulke werk
lieden begrjjpen hoe langer hoe meer hun
werkelijk voordeel, zy zien duideljjk in van
welken kant zy hun ware vrienden en be
schermers in den stryd om-het bestaante
wachten hebben, die niet door holle phra-
sen, maar inderdaad hun tot steun zijn. Zy
leeren waardeeren welke opofferingen zich
de mannen getroosten, die vcor de werk
lieden stryden om uit hun midden den ver-
derfeljjken geest van verzet te weren, een
geest van verzet, die den werkman met zjja
gezin b;ndt aan de zegenkar der revolutie
helden, nergens anders toe geschiktdan
om wanorde te stichten en het gezag te
ondermijnen.
In de villa Maria Theresia te Cannes is
het huwelijk voltrokken tusschen prinses
Maria Christina van Bourbon en
aartshertog Peter Ferdinand van
Toscane.
Een grappig geval heeft zich giste
ren in den Fiauschen Senaat voorgedaan.
De heer Piot heeft een wetsontwerp
ingediend «tegen de ontvolking van Frank
rijk». Hjj stelt voor aan alle ongehuwde
personen boven 30 jaar, zoo mannen als
vrouwen, eene belasting op te leggen ten
bedrage van 1/15 deel der hoofdsom van
hun directe belastingen en aan gehuwde
personen een belasting van 1/20 van die
van het dal naar het andere, terwjjl hjj de op
merking mnakce
Eene schoone schepping dit Odensberg 1
Gjj hebt hier in de eenzaamheid van berg en
woud een heele stad gesticht. Die reusachtige
gebouwen, die zich daar in het midden verhef
fen, zjjn
Da perswerken en de gieterjjen, daar ver
der op liggen de hoogovens.
En die aanleg daar aan dan rechterkant,
die er bjjna als eene kolonie van vill .'a uitziet P
Dat zjju de woningen van m^ne beamb
ten de huizen der arbeideis liggen aan den
anderen kant. Ik heb de werklieden slechts voor
een klein gedeelte onder dak kunnen brengen,
de meeste wonen in de omliggende dorpen.
Dat weet ik, E<ich toonde ze mjj toen
wjj hierheen reden. Hoeveel arbeiders hebt gjj
dan eigenljjk in het werk, mjjnheer Dernburg P
Negen duizend hier op de werken, de
ertsmjjnen in de bergen hebben hunne eigene
arbeiders en beambten.
Von Wildenrood zag den man aan, die met
volkomen bedaardheid en oogenschjjnljjk ook
geheel zonder eenige bedoeling een rjjkdom en
macht voor hem ontvouwde, waarbjj een ander
duizelig zou worden. Elk van deze mij ien en
gieterjjen, die hjj als bjjztak noemde, stelde een
vermogen voor, van zjjne andere goederen, die
tot de aanzien;jjksten der provincie behoorden,
sprak hjj ztlfs niet eens. Ea daarfcjj hg in zjjne
woorden zelfs geen schjjn pralerij, hij gaf enkel de
gevraagde inlichtingen en verder niets. De vrjj
heer leunde tegen de steenen borstwering en
keek mau naar buiten. Dan sprak hjj langzaam:
hoofdsom, als zy vjjf jaren zyn gehuwd
en zoolang hun echt kinderloos bljjft. Uit
de Staatskas zou dan jaarljjks een som van
20 millioen francs worden verdeeld onder
gezinnen, met meer dan 4 kindereu
Tot zoo een dwaasheid vervalt men in
de Fransche Republiek waar de zedeloosheid
de natie ten gronde richt.
De Parjj-sche Tentoonstelling heeft
gisteren de deuren wjjd open gezet en kos
teloos kon het publiek er binnenkomen.
De toevloed der menigte wordt geschat op
een millioen bezoekers. Alles liep in goede
orde af.
Op de groote Fransche kanonnen-
febriek van Creusot heeft een ontplof
fing plaats gehad, die aan acht werklieden
bet leven kostte.
De Voorzitter van den Paryschen ge
meenteraad de heer Grébauval, zal
naar Marseille gaan om president Ktu-
g e r by diens aaukomst te begroeten.
De Duitsche pers juicht de herkiezing
van den heer Mc. K i n 1 e y tot president
der Vereenigde Staten met het oog op de
economische toestanden zeer toe. Op de
wereldmarkt moet elke Staat rekening hou
den en daarmede zyn krachten ontwikke
len. Voor den geheelen wereldhandel, die
het grootste belang heeft by de vastheid
van den gouden-standaard in de Üuie, is
de herkiezing van Mc K i n 1 e y van de
grootste beteekenis.
In de Duitsche havens wordt da
grootste voorzichtigbeidbetracht tegen pest
ziekte.
Op het stoomschip Ilamm, dat Zondag
nit Glasgow te Hamburg aankwam, was een
matroos die aan den onderzoekenden genees
heer mededeelde, dat by pjjn in zyn keel
had. De matroos werd naar het nieuwe open
bare ziekenhuis overgebracht, tot obser
vatie.
Naar de llamb. Corr. mededeelt, is uit
het geneeskuudig ouderzoek beslist geble
ken, dat deze matroos aan een volkomen
onge^ aarlijke keelontsteking lydtalle voor
zorgsmaatregelen die met betrekking tot dit
ziektegeval genomen zyn, zyn weder op
geheven.
Te Brussel zal binnenkort een nieu'V
Vlaamsch Dagblad verscbjjaen De Vlaam-
Ik heb door Erich en anderen reeds veel
van uw Odensberg gehoord, maar van deze
grootschheid krjjgt men toch eerst een begrip,
als men ze met zjjne eigen oogen ziet. Het
moet een heerljjk gevoel zjjn, zich de onbeperkte
heerscher van zulk eene wereld te weteD, en
tien duizend menschen met een enkel macht
woord te leidon.
Ik heb meer dan dertig jaren gewerkt,
voor ik zoover kwam, antwoord Ie Dernburg
bedsRrd. Wie deze wereld en dezen bodem voet
voor voet heeft moeUn veroveren, die ziet met
een gevoel van tevredenheid op deze schepping
neer. Miar er sjja ook vele zware lasten te
dragen, die gjj, mjj' htser Von Wildenrood wel
nauwelijks op u zoudt durven nemen. U was
ten minste reeds het bestuur van uw vaderljjk
erfdeel een last, die gjj afgeworpen hebt.
Er leg een sc'se.pheid in deje laatste woor
den. die ook verstaan werd maar Wildenrood
toonde er zich niet geraakt door. Hjj antwoordde
bedaard Gjj maakt mjj daar een verwjjt van,
mijnheer Dernburg
Dat niet, welk recht zou ik daartoe heb
ben Het is natunrljjk ieders eigen zaak, hoe
bjj zyn leven inricht.
De een zoete bevrediging in dsn arbeid, een
roder
In ledigheid, meent gjj
Ia het genieten van het levon wilde ik
zeggen.
W^rlt v, ryclgd.)
