NIEUWE
voor <&Sooró' on aCuió'&Collanó.
De Custoflie van het H. Land.
ho. 4640
Donderdag 15 November 10ÖÖ.,
25ste Jaargang.
De pleegzoon.
B IT E h L A N D.
Afionderlgke nummers
Dit blad verschijnt
dagetijke, behalve Zon- en Feestdagen;
BüBEAü: St. Janstraat Haarlem:
/1,10
«1,40
«2,80
«0,03
Van 16 regels 50 Cens
Elke regel meer7*/j
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte}
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
De geheele wereld heeft hare oogen ge
wend naar het Oosten. Het is begrijpelijk,
dat de Katholieken in 't bijzonder hunne
oogen naar Palestina, het heilig Land,
richten, alwaar de plaatsen gelegen zijn,
die de herinnering van onze verlossing
bewaren. Siüds de stichting van de Kerk
werden die heilige plaatsen met den groot
sten eerbied omgeven.
In de 4e eeuw bouwde de H. H e 1 e n a
prachtvolle basilieken op de meest eer
biedwaardige plekken van het II. Land.
Toen kwam de inval der Muselwannen.
Europa organiseerde in de 12e eeuw de
Kruistochten, ten einde het H. Graf te
bevryden van den hoon der ongeloovigen.
Jerusalem werd ingenomeu, het Lstijnsche
Konlnkrjjk gesticht, doch reeds in 1187
wederom vernietigd en de heilige plaatsen
werden verlateD. Ten jare 1219 toog de
H. Franciscus met elt gezellen naar
het Oosten hg deed het eiland Cyprus aan,
landde te St. Jean d'Acre, en nadat hij
de heilige plaatsen had bezocht, begaf hij
zich n^ar Egypte om voor den Sultan
M e 1 e k-e 1-K a m e 1 te prediken. Het vol
gende jaar keerde hjj naar Italië terug na
dat het hem gelukt waste Jaffa en Antiochië,
als ook in Jerusalem kloosters te stichten.
Hiermede was de kerkprovincie van het
H. Land gesticht. Broeder Elias van
C o r t o n a was de eerste minister. De
Kruisvaarders hadden de heilige plaatsen
verlaten, de Minderbroeders namen deze
plaatsen wederom in naam der Kerk in
bezit. Een gezant van Sultan B i b a r t
bekrachtigde ten jare 1223 het recht van
de «Broeders met het koord» op het hui-
lig Graf en andere heiligdommen. Ten
jare 1333 kwam het beroemde verdrag
tusschen den Sultan van Egypte, toen
maals h6er van Palestina, en tusschen den
souverein van Napels, Ro bertvanAn-
j o u, en dieus gemalin S a n c h a, tot stand,
welk verdrag op plechtige wjjze het eigen
dom van de heilige plaatsen aan Robert
toewees. Na langdurige onderhandelingen
en door middel van een geldsom, groot
17.000.000 dukaten, verkregen de souve-
reinen van Napels, vertegenwoordigd door
de Franciscanen, het eigendomsrecht op
het H. Graf, op den Calvarieberg, op het
Coenaculum (de zaal van het laatste Avond
maal) en andere heiligdommen. Deze ei-
FEUILLETON.
Vervolj.)
G|j kendet mjjn broeder dus reeds, mijn
heer ftnneck P Dat is dan eene merkwaardige
ontmoeting P
In eene groote stad zeker niet, was het
kalme Bnlwoord. Overigens was het sleehts eene
zeer vluchtige ontmoeting die mjjnheer Yon Wil-
denrood, zooals gjj gehoord hebt, zich niet eens
meer herinnert.
Hij was drie jaren geleden in Barljjn. Ik
herinner mjj dat. Hjj kwam van daar naar Lau
sanne, om mjj van de kostschool to halen. Maar
ik geloof, dat Oskar niet veel met de hoofd
stad des rijks opheeft. Waart gij daar lang,
mijnheer Runeck
Verscheidene jaren, ik studeerde te Berlijn.
Zoo 1 Nu, ik hoop het den aanstaanden
winter aan Eriohs zijde te leeren kennen. Het
gezelschapsleven moet daar schitterend zjja
vooral tijdens het winterseizoen.
Daarover kan ik u helaas niet inlichten,
sprak Egbert koel. Ik was in Berlijn, om te
leeren en te arbeiden.
Maar dat nam tocb al uw tjjd niei in
beslag
Jawel, al mijn tijd
Het antwoord klonk zeer vast, bijna onbe
leefd, het mishaagde Cecilia zeer, maar nog
meer den man, die het uitsprak en dien zjj
gendomstitel vormde vau nu af de grond
slag van alle latere onderhandelingen en
verdragen.
Naderhand trok zich Frankrijk het H.
Land aan. Tot op onze dagen is Frank-
ïjjk bjj name protector of beschermer van
het H. Land.
Rusteloos arbeidden iutusschen de Fran
ciscanen, bjj het wentelen der eeuwen, on
der ongehoorde kwellingen en verdruk
kingen van allerlei aard, aan de instand
houding van de aangenomen heiligdom
men. Meer dan 2000 broeders werden
gemarteld en een groot aantal viel als
slachtoffers van de pest. Ten jare 1291
werden 52 kloosterlingen te St. Jean d'Acre
ter dood gebracht.
Reeds in 't jaar 1230 beval een Bulle
van paus Gregorius IX de Minder
broeders in de bescherming van Patriar
chen en Bisschoppen van het Oosten aan
Paus Clemens VI keurde goed en be
krachtigde ten jare 1342, in twee Bullen,
de bezitting der heiligdommen van de
Franciscanenten jare 1470 deed Paus
Martinus V eveneens, nadat het recht
der Franciscanen werd bestreden. Sinds
dien telt men méér dan 60 Bullen ten gun
ste van de Franciscanen.
De Missie draagt den naam van «Fran-
siscaaen-Custodie van het H. Land,» en
omvat Palestina Syrië Laag-Armenië,
Onder-Egypte en Cyprus. Zjj wordt be
stuurd door een Superior ot Overste, die
den titel voert van «Pater Custos en Gar
diaan van het H. Graf en van den berg
Sion». Hij wordt voor zes jaren benoemd
door den Generaal der Orde, met toestem
ming van de Propaganda, en is altijd een
Italiaan. Zjjn vicaris is altjjd een Fransch-
rnan, eu de procurator altjjd een Span
jaard. De vier discreten zjjn een Italiaan,
een Franschman, een Spanjaard en een
Duitscher. Ook de Oversten van het H.
Grafvan Bethlehem en Nazareth zijn
beurtelings een Italiaan, een Franschman
en een Spznjaard, volgens de bepalingen
in de Bulle van Benedictus XIV:
iln Supremo
Aldus verschjjnt de Custodie als een in
stelling. Zjj telt 51 kloosters en huizen
hare kloosterlingen behooren tot 22 na
tiën en spreken elf verschillende talen.
De Custodie bedient 55 heiligdommen,
waarvan 23 in Jerusalem en omtrek, 12
in Bethlehem, 9 in Nazareth en omstreken,
bjj deze gelegenheid voor het eerst nauwkeuri
ger BBDzag. Deze vriend van Erich was toch,
wel beschouwd, eeneterugstootende verschfjeing.
Wel verleende hem zjjee groote indrukwekkende
gestalte een zeker overwicht, maar zo paste
tocb volstrekt niet voor het salon. Eu dm die
onregelmatige trekken, waarin alles zoo hard
eu scherp uitkwam, en die stjjve, deftige hou
ding, die ook nu niet losser werd, nu men zich
verwaardigde ook tot hem het woord te rich
ten. Dat antwoord klonk bjjns, alsof deze Ru
neck aan haar, de barones Von Wildenrood een
lesje wilde geven. Zij bemerkte tot hare ver
bazing, dat hier van bedeesdheid en gedrukt
heid geen sprake was, en zjj voelde nu ook,
dat het geene bewondering was, welke in die
strakke, grjjze oogea lag een gloed van vjj-
andsehap lag er in. Maar wat eene andere be
vreemd en misschien onaangenaam getroflLn
had, dat juist prikkelde Cecilia Von Wilden-
rood, en in plaats van het gesprek te laten va
ren, nam zjj het weder op.
Zjj plaatste de fraai gevormde voetjes tegen
de vuurplaat en leunde diep in haar armstoel
achterover, het was eene onverschillige houding.
Het 1ste namiddaguur en de donkere regen
wolken builen, maakte het in dit deel van het
salon reeds eenigszins duister, ea het haard
vuur, dat nu eens opflikkerde en dan weer
verdoofde, wierp zjjn schijnsel op de slanke ge
stalte in het glauzende zjjden kleed, op de rozen,
die zjj op de borst droeg en op bet schoone
hoofd, dat in da donkerroode kussens van den
armstoel rustte.
Mijn God, hoe zal ik hier in Odensberg
3 te St. Jan in het gebergte, 2 te Cana,
en 1 te Jaffa, alsook 1 te Tiberias, te
Emmaus, te Ramley, te Capharnaum en in
Damascus.
Bovendien heeft zij het recht, om op
bepaalde dagen in zeven andere heiligdom
men godsdienstplechtigheden te houden.
De Franciscanen bedienen 46 parochie-
en bjjkeiken, voor ongeveer 59.000 Katho
lieken van den latjjnschen ritus en 2550
van anderen ritus. Zjj hebben weeshuizen,
pelgrimshuizen, en 54 scholen met 4224
kinderen. De leekebroedars voeren de lei
ding over 10 werkplaatsen en 1 drukkerjj.
De Missie van het H. Land heeft ook als
hoofddoel de opneming van pelgrims, waar
van er gemiddeld ongeveer 8000 per jaar
komen. Allen worden opgenomen, en ver
zorgd, zonder dat daarvoor het minste wordt
gevraagd de vrjjwillige gaven dekken ter
nauwernood één derde van de onkosten.
Ook in de liefde voor de armen schittert
de Custodie op heerljjke wjjze uit, door
dat zjj thans voor 3000 gezinnen zorg
draagt eu voor 423 gebouwen de huishuur
betoalt.
De kosten voor de pelgrims, armen,
scholen, weeshuizen, zonder de kosten
voor den eeredienst, gebouwen enz,
beloopen jaarljjks ongeveer 250.000 gul
den, waarvoor de Custodie enkel als bron
heeft de inzameling, welke door Paus r-
b a n u s VIII en door andere Pausen, het
laatst door Z. H. Leo XIII bjj de breve
«Salvatoris» van 26 December 1887 is be
paald. De geloovigen, welke daartoe bjj-
dragen, hebben deel aan de Missen en an
dere goede werken van de Custodie, bjj-
zoeder aan de Missen, die kosteloos gele
zen worden op het H. Graf, op den Cal
varieberg, op Gethsemané, te Bethlehem,
Nazareth, St. Jan in het gebergte, enz.
Spanje.
De pretendent voor den Spaanschen troon
Don Carlos heeft in een schrjjven aan
generaal Moo r e den jongsten opstand eea
verraad genoemd aan zjjn zaak.
Zonder discipline is het onmogeljjk zegt
bjj dat de Carlisten winnen. Zjj, die zon
der bevel van hoogerhand gehandeld heb
ben, zulle» uit de partjj gesloten worden.
Don Carlos is bljj, dat zjjn beproefde
mijn leven moeten inrichten, sprak zjj zuch
tend. Het derde woord hier is arbeit. Men
schjjnt wel niets anders te kennen. Ik, licht
zinnig kind der wereldvoel mjj hierbij be
klemd en bjj mjjn schoonvader zal ik wel ge
heel in ongenade vallen, die ook een arbeids-
genie van den eersten rang moet zjjn.
Zeker, mijnheer Deraburg is voor ons al
len een voorbeeld hierin, antwoordde hjj. Dat
het u in OJansbsrg bevallen zal, barones Von
Wildenrood, geloof ik niet. Doch Ench zal het
u wel duideljjk genoeg geschilderd hebben, voor
gjj besloot, hierheen to komen.
Ik geloof, dat Erich denzelfden smaak heeft
rIs ik, antwoordde Cecilia. Ook hjj houdt van
het zonnige, heerlijke Zniden en droomt van
eene villa aan het strand der blauwe Zee, ver
scholen tnsschen palmen en lanrierboschjes.
Erich was ziek en leed onder de rnwe
lucht van zjjn geboortegrond, dien hjj toch lief
heeft, Het Zuiden heeft hem genezing gebracht.
Doch overigens is hjj rjjk genoeg om ergens in
Italië eene villa te koopen en daar te bljjven,
tot hjj volkomen hersteld is, hoewel zjjne eigen-
ljjke woonplaats toch Odensberg bljjven moet.
Houdt gjj dat zoo voor noodzakeljjk Er
lag een zweem van spotternjj in deze vraag.
Zeker, hjj is de eanige zoon en moet een
maal alle werken overnemen. Dat is een plicht,
waaraan hjj zich niet onttrekken kan en waar
mede hjj zoowel als zjjne aanstaande gemalin
rekening moet houden.
Moet herhaalde Cecilia Dat schjjnt
hier een lievelingswoord te zjjn, mjjnheer Runeck.
Gjj gebruikt het bjj elke gelegenheid. Ik kan
volgelingen zich kalm hebben gehouden.
Hij zou nooit van zijn rechten afstand doen,
doch hjj wenschte den ondergang van Spanje
niet. Een langdurige burgeroorlog zou na-
tuurljjk het begeeren van vreemde Mogend
heden opwekken en dit moest vermeden
worden. Hjj zou slechts dan met geweld op
treden, indien hij zeker was, dat het met
succes zou worden bekroond.
frankrijk
De socialist M i 11 e r a n d, minister van
koophandel in de Fransche Republiek, heeft
van den Koning van Italië het Grootkruis
van de orde van de H.H. Martinus en La
zarus ontvangen. Het grappige van het ge
val is, dat de gedecoreerden met deze orde
verplicht zjjn dagelyks zekere gebeden te
doen. Zal de sociaal-democraat Mille-
r a n d aan die voorwaarden voldoen Ern
stig denkende menschen lachen recht har
telijk over zoo'n decoreeren. Het gaat er
trouwens in onzen tijd op dit punt wel
eens meer schuins aan toe.
Engeland.
Hoe komen we uit het Zuid-Atrikaan-
sche moeras? vraagt meu zich in Enge
land af. Er zijn twee partyen ontstaaD.
De eene wil aannemelyke voorwaarden
gesteld zien voor de Zuid-Afrikaansche
Republiekenterwjjl de andere, te vuur
en te zwaard de Boeren Republieken
wil vernietigen en de thans nog strjj-
dende Boeren vergelijkt met een guerilla-
bende, die van het aardrjjk geveegd moet
worden.
De heer J. Keir Hardie schrjjftin
de Labour Leader aan de Engelsche Re
geering over lord Roberts het vol
gende Als mensch en als soldaat heeft
lord Roberts zich den mindere getoond
van generaal B o t h a. Wat moeten de En
gelsehen die eergevoel hebben, wel den
ken van hun grooten maarschalk, die voor
al krijg voert tegen vrouwen in kinderen
Maar het schijnt, dat wjj nog dieper zul
len zinken. Lord Roberts heeft er ge
noeg van en nu staat hjj zjjn plaats af
aan Lord Kitchener. Wantgaat
de heer Keir Hardie voort, hetgeen
nu nog overbljjft te doen is het werk van
een roover en een beul. De soldaat, die te
Omdurman de gewonde Sondaneezen liet
afmaken,is van dit oogenblik de aangewezen
man.
dat onaangename woord niet hooren en ik geloof
ook niet, dat ik er ooit aan wennen zal.
Egbert scheen niet bjjzonder veel genoegen
in dit soort van onderhoud te hebben, er klonk
een zeker ongeduld, een soort van bitsheid uit
zjjne woorden, toen hjj antwoordde:
Wjj doen beter, daar geen itrjjd over te
voeren, barones Von Wildenrood. Wjj behooren
tot twee heel verschillende werelden, en ik moet
om verschooning vragen, dat ik de nwe niet
versta.
Ceoilia lachte, eindeljjk was het haar gelakt
dezen man nit zijne onverstoorbare rust te bren
gen, die zij bjjna als eene beleediging gevoelde.
Zjj was het niet gewend, dat men haar den tol
der bewondering weigerde, dat men tegenover
haar van moeten sprak. Het vuur vlamde juist
weer helder op, en terwjjl Runeck ter zjjde in
de schaduw stond, viel de weerschjjn vol op het
jonge meisje, dat nog in dezelfde houding als
voorheen in den leuningstoel rustte. Er lag iets
betooverends in het spel der flikkerende vlam
men, in de plotselinge afwisseling tnsschen licht
en schadnw, iets, dat met de verschoning van
het meisje zelf verwant was, dat na met schit
terende oogen den jongen ingenieur aanzag.
Nu, er zal toch wel eens eene brng zjjn,
die deze beide werelden verbindt, sprak sjj op
schertsenden toon.
Misschien leeren wjj elkander verstaan of
meent gjj, dat dit de moeite niet loont?
Neen I
Hoe ijzig kond klonk dit neen. Ceoilia richtte
zich plotseling op en een toornige blik trof Egbert.
{Wordt vervolgd.)
EMSCHECOÜB
I ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr, p. p.
Voor het buitenland
PBIJS DHH ADVEBTENTIEW.
AGITE MA NON AGITATE
22
