NIEUWE
waa6laó voor «Sfëooró* en 35uió-<JCöllanó.
Advertentiën
Een lumineus idee.
No. 4647.
Vrijdag 23 November 1900,
25ste Jaargang
De pleegzoon,
BUITENLAND.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BIJ BB AU: St. Janstraat Haarlem.
/1,10
«1,40
«2,80
0.08
Van 16 regels ......30 Cent
Elke regel meer7l/%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Redactenr-Uitge ver, W. KAPPERS.
waarvan de plaatsing driemaal is op
gegeven, worden slechts tweemaal in rekening
gebracht.
Zal met 1 Jannari aanstaande de Wet
op den Leerplicht ingevoerd worden Zal
daarmede gepaard gaan eene verhooging
der Rijkssubsidie aan de Bjjzondere scho
len? Zal de daartoe benoodigde Wetswij
ziging zich tot die punten bepalen, of zul
ten nog andere punten ter sprake komen,
hetzg voorgesteld door de Regeering, hetzg
ingediend door het initiatief van de Ka
merleden
Voorzeker heeft menigeen, wien het wel-
zjjn van het Katholiek Bijzonder onder
wijs ter harte gaat, zich in de laatste
dagen die vragen wel eens gesteld en is
dan tot het besluit gekomen, dat de eerste
misschien bevestigend kan beantwoord wor
den, maar dat, wat de tweede betreft, er
nog wel eenige weken, misschien maanden
zullen voorbjjgaan, alvorens wjj daartoe
gerakenHet zoude immers zeer goed
mogeljjk kunnen zjjn, dat de Minister zich
eerst door feiten rekenschap wilde geven
van de hoogere uitgaven, die de invoering
der Wet voor de verschillende scholen zoude
noodzakelijk maken en met deze Wet voor
oogen, zoude het wel eens mogelijk kun
nen ïjjn, dat Zjjne Excellentie zich ver
beeldde, dat die verhooging voor sommige
scholen misschien niet zoo heel veel zou
beteekenen. Voor vele scholen zoude het
echter wel eens kunnen gebeuren, dat de
invoering der Wet aanzienlijke kosten me
debracht. A priori valt daarover zeer moeie-
ljjk te oordeelen en nog minder bepaalde
cijfers vast te stellen. De groote uitgaven
komen zeker in de steden, waar nu nog
vaak kinderen van zes of zeven jaar bij
gebrek aan ruimte, de school niet kunnen
bezoeken,terwjjl op het platteland velen vóór
FEUILLETON.
Vervolg.)
30
Het mag nu tegenover echtgenooten eene zeer
nuttige uitvinding «jjnmaar een jonggezel
zooals ik heeft niet den minsten eerbied daar
voor.
Met deze woorden sloot Dr. Hazenbach eene
lange verklaring, die in de kamer van mejuf
frouw Friedberg plaats vond. Leonie, die er
ziekelijk uitzag, had dokter Hazenbach laten
komen en op zjjne vragen verklaard, dat zjj
door en door zenuwachtig was. Zulke antwoor
den brachten den dokter echter steeds uit zjjn
humeur en ook heden was die uitval er het
gevolg van dien mejuffrouw Friedbtrg met een
schouderophalen beantwoordde.
Ik geloof, mjjnheer de dokter, dat gjj
de eenige arts zjjt, die het bestaan van zenu
wen ontkent, antwoordde zjj. Ik dacht toch, de
wetenschap.
Wat de wetenschap zenuwen noemt, draagt
geheel mjjne goedkeuring weg, viel Hazenbach
haar in de rode. Wat de dames daarvoor hou
den, beataat echter niet. Waarom laat gjj u niet
door een dokter uit de stad bshandelen, die
voor elke zenuw van zjjne zieken eene diepe
buiging maaktof door een van mjjne jonge
collega's hier in Odensberg, die ook nog met
eenige aarzeling aim zulke dwaze dingen bljj-
ven gelooven. Ala gjj u onder mjjne behande-
hun twaalfde jaar de school verlateD. De
verschillende besturen der Bijzondere scho
len en met name der Katholieke scholen
zijn zeer zeker niet in staat, om maar zoo
dadelijk de noodige ruimte te verschaffen
door het vergrooten der bestaande scholeD,
of door het bouwen van nieuwe, wanneer
al die thuisblijvende kinderen zoo plotse
ling gesetzmaszig naar school gebracht wor
den. Waar moet het geld van daan ko
men Zal de Scaat het verschaffen Of
moeten die kinderen maar zoo lang wach
ten Of misschien maar zoo lang naar de
Staatsscholen gaan Is daar ruimte In
vele steden zeker niet.
De ondervinding heeft geleerd, hoe lang
zaam het gegaan is met de uitvoering van
het Wetsartikel, dat het aantal onderwij
zers regelde aan de verschillende scholen.
Telkens en telkens moest weder uitgesteld
worden en zoo, dunkt me, zal het ook wel
gaan met de invoering van den Leerplicht.
Zoo'n wet in elkander zetten, wat bepalin
gen neerschrijven, en ze met kunst- en
vliegwerk door de Volksvertegenwoordiging
doen aannemen, ja, dat kost wel soms
heel wat moeite, maar dat gaat toch soms
vlug genoeg, maar.de uitvoering, ziet
u, daar komt wat meer kjjken.
In ieder geval is de Minister gedwon
gen door zjjne verklaringen het Bjjzonder
onderwjjs krachtig te gemoet te komen
in die hoogere kosten en zjjn woord zal
hjj toch dienen gestand te doen. Het is
dan in dat opzicht ook te hopen, dat zijn
ministerieel leven lang genoeg dure om
die taak te vervullen Wanneer hij ze als
erfenis moest overlaten aan zjjn opvolger,
dan zoude het wei eeDS kunnen gebeureD,
dat deze ze alleen aanvaardde onder beni-
ficie van boedelbeschrijving
Men schjjat er echter vrjj gerust op
te zijn, immers de redacteuren van de Ka
tholieke School gingen roeds in een droom
bjj den Heer Minister op audiëntie, be
vreesd als zjj waren, voor de groote uit
breiding van het administratieve werk aan
liug stelt, dau geschiedt dat op geusde en on
genade, dat weet gjj nu eenmaal.
Ja, dat weet ikHet antwoord klonk
tameljjk geraakt. En mag ik nu vregen, wat er
aan te doen is
Mjjn raad zult gjj toch wel niet opvolgen.
Maar dat helpt u niets. Ik zal streng toezicht
houden.
Ia da eerste plaatj deugt de lucht in uwe
kamer niet, ze is veel te bedompt en te zwaar,
daarom moeten voor alles de ramen opengezet
worden.
Maar bedenk daD toch eens, sprak. Leonie
hem op heftigen toon tegen, 't is een scherpe
Noordenwind, dien ik niet verdragen kan.
Eene heerljjke luchtantwoordde Hazen
bach, terwjjl hjj zonder op deze aanmerking te
letten naar het raam ging en het hoog opschoof.
Zjjt gjj gisteren nog buiten geweest?
Neen, 't stormde en regende.
-Daar dient eene parapluio en een regen
mantel voor, die gjj beide mcogt gebruiken.
Neem een voorbeeld aan nwe leerlinge ginds
in het park zeilt juffrouw Maja lustig met den
wind mee, en het kleine ding. Pek, zeilt met
evenveel genoegen mee, hoewel de wind hem
bjjna wegwaait.
Maja is jong, een gelukkig kind, dat
nog niets dan lachen en zonneschjjn kent, sprak
Leonie met een zucht. Zjj weet nog niets van
droefheid en tranen van verdriet en bitterheid,
ons door het noodlot opgelegd, en waardoor
onze krachten ondermjjnd worden. Hare oogen
dwaalden daarbjj onwillekeurig naar de schrjjf-
tafel af, waarboven eene groote fotografie hing
de scholen, ten gevolge der invoering van
de Wet op den Leerplicht. Dat zij in den
droom opzagen tegen het meerdere werk,
viel echter niet in den geest van een an
der welbekend schrjjver onder de Katho
lieke Bjjzondere Onderwijzers, wiens ini
tialen S. W. v. B. menig degeljjk stuk
onderteekenden. Deze vond, dat men in
den droom zelfs niet bang moest zijn voor
wat meer werk, maai dat hjj het krani
ger gevonden had en meer noodzakeljjk,
dat men, niet slechts in den droom, maar
in de werkelijkheid den Heer Minister
eens had aangesprokenom door zijne
tusschenkomst misschien te komen tot wat
meer loon.
Hoewel het ons wil voorkomendat voor
den bloei van het Katholiek onderwijs, een
goed salaris voor den onderwjjzer een nood-
zakeljjke verelschte ie om zijn verheven
roeping naar behooren te vervullen, wil
het bjj ons er niet in, dat zich daarmede
een Minister te bemoeien heeft.
Wjj zullen in een volgend artikel het
lumineus idéé van den heer V. B. nader
bespreken.
Frankrijk.
In de jongste Kamerzitting der Fransche
Republiek kwam het verkwanselen van on
derscheidingen in de orde van het Legioen
van Eer ter sprake. Er waren beschuldi
gingen uitgesproken, enGustaveRivet,
Eduard Drumont en anderen, noo-
digden de Ministers tot eene verklaring.
De Ministers wierpen de aanvallen met
minachting van zieh af. De minister van
koloniën D e c r a i s noemde schouderop
halend zjjn aanvallers «ces messieurs dn
nationalisme», die hem ook al moordenaar
hadden gescholden, Millerand meende,
dat de toejuichingen der republikeinen en
de beleedigingen «der anderen» hem een
bewjjs waren dat hjj dubbel geljjk bad.
En de premier Waldeck-Kousseau,
sprak van «zekere gebeurtenissen en be
raadslagingen welke aanstaande waren»
waarschjjnljjk een zinspeling op de beloof-
in een donkere lijst de voornaamste plaats te
gen den wand innam. Er moest wel eene dier
bare en trenrige herinnering aan het bee'd ver
bonden zjjn, want het was met zwarten kant om
hangen, met wit krip versierd en eene schaal
met geurige viooltjes stond als eene offergrave
aan de voeien.
Aan de scherpe oogen van den dokter was
die blik niet ontgaan, hjj tr.id als toevallig voor
de schrijftafel en begon het beeld, dat daar
hing, opmerkzaam te beschouwen, terwjjl hjj
droogjes opmerkte
Ieder mensch wordt door het noodlot be
zocht; maar deze bezoekingen kan men beter
verdragen met gezonden humor dan met treu
righeid en tranen. Kijk, daar staat het por
tret van juffrouw Maja hoe sprekend 1 En
daar naast haar broeder merkwaardig, dat
hjj in het geheel niet op zjjn zuster geljjkt. En
wie stelt deze fotografie voor
Hjj wees op het portret met rouwfloers om
hangen. Deze onverwachte vraag scheen Leonie
in verlegenheid te brengen. Zjj kreeg eene kleur
en antwoordde met onvaste stem Een
een bloedverwant?
Uw broeder misschien
Neen, een neet zeer verre verwant
schap.
Zoo vroeg Hazenbach op gerekten toon.
Die verre bloedverwantschap scheen hem te in
teresseeren, hjj bekeek de trekken van dezen
bleeken jongen man wat nauwkeuriger en ver
volgde dan op een toon waaruit eenige ver
wondering sprak. Dat hoofd met die glad
gestreken haren en dat gelaat, met die dwee-
de wetsontwerpen en op het Vrjj dag te
verwachten debat over het drama van Z i n-
d e rmet de nationalistische «helden»
Chanoine enVoulet en doelde
op een slnipmoordenaarstaktiek, toen hjj
zeide, dat de tegenstanders den punt van
den degen gaande voelen, in hun handen
nn den dolk zou passen. Hjj had al dreig
brieven ontvangen.
In de wandelzaal de Kamer zei eeD der
Redacteuren van Libre Parole: dit zaakje
is nog niet. uit, wij zjjn aan het begin der
campagne.
Het Journal deelt mede, dat de Boe
ren van Zuid-Afrika nooit zullen toestem
men in een volkomen onderwerping aan
Engeland. De President van den Volks
raad van den Oranje-Vrjjstaat te Marseille
geïnterviewd door een medewerker van
het blad, verklaarde, dat een eervolle vrede
zou kunnen worden gesloten waarbjj aan
de Boeren een zekere mate van onafhan-
keljjkheid werd gelaten. Hjj voegde er bjj
dat president K r u g e r geen onbepaalde
volmachten heeft om vredesonderhande
lingen aan te knoopen. Zjjn voorstellen
moeten onderworpen worden aan de goed
keuring der regeeringen van Transvaal en
van den Vrjj staat. President K r n g e r zal
ongetwijfeld naar Zuid-Afrika terngkeeren
wanneer hjj zjjn zending in Europa heeft
volbracht.
Noorwegen.
Mgr. F a lice, een gewezen journalist
en volksvertegenwoordiger in het Groot
Hertogdom Luxemburg, staat thans aan het
hoofd van de R. K. Kerk in Noorwegen.
Noorwegen heeft eene uitgestrektheid als
Italië, maar telt slechts twee millioen in
woners. Sedert den tjjd van den heiligen
koning Olaf was Noorwegen gedurende
vjjf eeuwen katholiek. Later werd het geheel
door het protestantisme overheerscht. Zoo
zelfs dat een katholiek priester verboden
werd een voet op het Noorweegsche grond
gebied te zetten. Hjj, die katholiek werd,
werd al zjjn eigendom verbeurd. Pas in
1845 werden de wetten iets verzacht. In
1856 werd er de eerste katholieke kerk
gebouwd, en in 1887 nam Mgr. F a 1 i c e de
zaak in handen. Was Monseigneur eertjjds
een vurig journalist, nu als priester werkt
hjj met een voortvarendheid die menig
een verbaasd doet staan. Kerken, scholen,
gasthuizen en kloosters zjjn gebouwd. Be-
pende, donkere oogen heeft iets bekends voor
mjj. Ik moet het reeds ergens gezien hebben.
Dan vergist gjj n toch. Men kon hooren,'
dat Leonie's stem beefde. Hjj is reeds lang niet
meer onder de levenden. Al jaren lang ligt bjj
in het graf, het heete woestjjnzand van Afrika.
God hebbe zjjne ziel, sprak de dokter
bedaard. Maar hoe is hjj dan naar Afrika en
in het woestjjnzand gekomen
Als een ontdekkingsreiziger misschien
Neen, hjj stierf als martelaar.
Hjj had zich als onderwjjzer bjj een genoot
schap naar de heidenen aangesloten en stierf door
het klimaat.
Dan had hjj ook wel wat verstandigere
kunnen doen?
Leonie, die juist diep geroerd met den zak
doek langs de oogen veegde, hield ontsteld op.
Maar dokter
Ja, ik kan het niet helpen, mejuffrouw.
Maar ik houd het geheel voor overbodig de
zwarte heidenen in het verre Afrika het a. b.
c. te gaan leeren, terwjjl er zoovele blanken hier
in Duitschland rond loopen, die niets van het
lezen en schrjjven weten.
Leonie's gezicht verried, hoe boos zjj over
deze uitdrukkingen was. Het antwoord bleef
haar echter gespaard, want op dit oogenblik
liet zich eene schuchtere stem aan dedeurhoo-
ren en het volgende oogenblik kwam Dagobert
binnen. Hij was echter nauweljjks in staat een
groet uit te brengen, want zjjn oom sprak hem
met zjjne donderende stem barsch aan.
Wordt vervolgd.)
MMLEMSCBÏ COBRA
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
AGITE MA HOW AGITATE.
PRIJS DER ADVEBTBNTIBN.
