No. 4649
Maandag 16 November 1900.
25ste Jaargang.
voor cföooró' en Suió-JCollanè.
Recht op werkstaking.
ïnAVïS
ons-
1
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EERSTE BEAD.
De pleegzoon.
(J IT K A b A A 1».
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
frankrijk.
Engeland.
België.
Amerika.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 8 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
jfrMAlN U JSN DÏUjT-
AGITE MA NON AGITATE.
FRT.JS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels50 Cents.
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère,
G. L. DAB BE Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
Een der uitspattingen van den strjjd,
dien de zoogenaamde leiders van het volk
meenen te moeten voeren tegen het ka
pitaal, behoort weder tot de geschiedenis.
De werkstaking der suikerbakkers der
Wester-Suikerraffinaderjj te Amsterdam is
geëindigd met een nederlaag der werk
lieden, die zich onberaden hebben laten
medeslepen door de valsche voorstellin
gen en jjdele voorspiegelingen van enkele
volksleiders.
Wij juichen dien uitslag toe, ofschoon
wjj hem betreuren voor de ongelukkige
slachtoffers. Zjj moeten het gelag beta
len, terwijl de misdadige leiders achter
de schermen juichen over het nadeel, dat
zjj door hun opstoken aan het kapitaal
hebben toegebracht. Die gewetenlooze lei
ders beseffen niet, hoe groot de schade is,
die zij hebben toegebracht aan de arme
werklieden, die voor een deel niet meer
in dienst genomen zjjn en voor een ander
deel geruimen tjjd zonder verdiensten wa
ren, zoodat zjj maanden noodig hebben
om allengs op hun verhaal te komen,
nog gezwegen van het nadeel, dat een
dergeljjke fabriek heeft gehad en van de
mogeljjkheid, dat aan het bedrjjf onher
stelbare schade is toegebracht.
In sommige bladen wordt naar aanlei
ding van deze werkstaking gewezen op
het wetsvoorstel, dat dezer dagen bij de
Fransche Kamer van Afgevaardigden is
ingekomen ter reglementeering van het
recht op werkstaking.
Wjj zjjn het hiermede volstrekt niets
eens. In plaats dat er aan gedacht wordt
om de vrjjheid tot arbeiden te bescher
men en dus de werklieden die aan den
arbeid willen bljjven, waarborgen dat hun
geen moeieljjkheden in den weg worden
gelegd door de stakers, wordt bij dit ont
werp voorgesteld om de meerderheid eener
fabriek uitspraak te laten doen of het
werk al dan niet zal worden gestaakt
zoodat de minderheid zich daaraan zal
moeten onderwerpen. Dit wil dus zeggen,
dat als de meerderheid staken wilalle
arbeiders verplicht zijn het werk neer te
leggen.
Nu zjjn er wel enkele bepalingen in het
ontwerp, waarbjj wordt vastgesteld dat
niet maar lichtvaardig door de werklie
den eene staking kan ondernomen wor-
FE BILLET ON.
Verwig.)
32
Ziet gjj, Puk, dat hebben wjj er nu van,
sprak zjj met komischen ernst. Waarom zjjn
wjj ook niet verstandiger geweest e» in het
park gebleven. Wat zien wij er uit, en wat
zal vader knorren Maar gjj zjjt er de schuld
van, gjj zjjt het eerst naar het woud geloo-
pen. Dank den hemel, dat wjj nu ten minste
een droog plaatsje hebben gevonden, andere
zouden we allebei naar Jtadefeld gedreven zjjn
en dan had Egbert ons op moeten visichen.
Zjj wierp het hoedje, dat geheel bedorven
was, op de lage bank neder, die langs den zjj-
wand stond, ging zitten en keek door het
kleine raam naar het weder. De regen viel
nog Bltjjd met onverminderd geweld van den
hemel neer en de wind gierde om het huisje,
alsof hjj het omverwerpen wilde. Aan terug-
keeren was voorloopig nog geen deuken. Maja
schikte zich in het onvermjjdeljjke. Zjj trok
den kap van haar regenmantel over het hoofd
en keek naar Puk, die zjjn neus door de spleet
van de opengebleven deur stak en niet moedig
de vallende droppels natuurde.
Daar verscheen aan den zoom ran het woud
eene gestalte, die een «ogenblik bleef staan en
den, maar toch de hoofdzaak is, dat nie-
maud werken mag, wanneer de meerder
heid dit niet wil.
En zulk een terrorisme wordt nu door
Hollandsche bladen ook voor ons vader
land aangeprezen. Wjj achten ons ver
plicht daartegen ten ernstigste onze stem
te verheffen. Ons land is geen industrieel
land. De enkele fabrieken die in som
mige steden bestaan, komen »,iet in ver-
geljjking met die in de groote nijverheids
centra van andere landen, zoodat het moei-
ljjk gaat om de toestanden hier met die
van elders te vergeijjken.
Wij willen dan ook niet nagaan, in hoe
verre eene regeling van het recht op werk
staking elders recht van bestaan kan heb
ben, maar voor ons vaderland achten wjj
een dergelgke regeling beslist afkeurens
waard, omdat zjj eenzijdig is in de hoogste
mate.
Indien men zich de gevolgen eener der-
geljjke regeling slechts even indenkt, moet
men tot deze zelfde overtuiging komen.
Om slechts een voorbeeld te noemen, stelle
men zich een fabriek voorwelker pro
ducten tjjdeljjk door de een of andere om
standigheid niet dien prjjs kunnen maken,
waardoor de fabrieksuitgaven door de in
komsten worden gedekt. Ten einde tcch
de zaken loopende te houden enzeker ko
mende betere tjjden at te wachten, wordt een
deel van het personeel bedankt of worden
de werkuren en daarmede ook de loonen
tjjdeljjk verminderd. De werklieden vinden
dat niet aangenaam en na eenige bespre
kingen proclameert hun meerderheid een
werkstaking. De minderheid moet zich
hieraan onderwerpen en de fabriek staat
geheel stil. Zou bjj eenig geduld en over
leg weldra een betere tjjd aanbreken, de
werkstaking maakt dit onmogeljjk. Het be
drjjf verloopt en weldra hebben de vroegere
consumenten een ander kantoor gevonden,
waar zjj hetzelfde fabrikaat kunnen be
trekken.
Door het recht van werkstaking is dus
die tak van nijverheid verdwenen en de
werklieden moeten maar zien op andere
wjjze aan den kost te komen, terwjjl bjj
voortzetting der werkzaamheden zjj het
dan ook tjjdeljjk onder minder voordee-
lige voorwaarden, wellicht spoedig betere
tjjden waren aangebroken en de werklie
den weder in de gelegenheid waren ge
weest hun schade van vroeger in te halen.
Dit is éen voorbeeld uit vele, die zich
zullen voordoen wanneer het recht op
werkstaking eenmaal wettelijk ware ge
regeld.
Wjj stellen hier nog niet eenmaal op
den voorgrond de zeer gerechtvaardigde
bljjkbaar ook voor het weder op de vlucht was,
Met een flinken sprong kwam hjj over den
grooten plas7 die zich reeds voor de deur ge
vormd had, eu stiet deze zoo driftig open, dat
de nieuwsgierige Puk ontzet terugweek, om
dan met een luid geblaf op den indringer los
te springen, die zich verstoutte hem en zjjne
meesteres de alleenheerschappij in dc hut te
betwisten.
Niet zoo too'rmg, kleine ktfler 1 riep de
vreemdeling lachend. Zijt gü hier heer en meester
in dit geheimzinnige huisje of is het dat grauwe
kaboutermannetje, dat daar op de bank zit
Hij had zich voorover gebogen om het diertje
te grijpen, dat hem behendig ontsnapte en in
een hoek vluchtte, waar een half onderdrukt
gelach en een fljn stemmetje hoorbaar werd.
Het kaboutermannetje bedankt voor die
goede meening.
De vreemdeling werd opmerkzaam, het ant
woord verried hem dat het niet, zooals hjj het
eerste oogenblik gemeend had, het kind van
een kolenbrander, ot een boer was, dat daar
in het half duister neergehurkt zat. Hjj keek
wat scherper toe, maar de kap, die dicht over
het hoofd getrokken was, liet niets anders zien,
dan een kleinen, rooden mond, een sierlijk
neusje en een paar groote, bruine oogen, die
nu ook nieuwsgierig en verbaasd 'CD lndrm-
ger aankeken. ,.,„dlnit was
l)e nieuw aangekomene m de jwintig
een jonge man van ongeveer ;6r 1)e|,
jaren met een rond, open ff*»5 üpt I
bruin krulhaar en vroojjyk heldere (C- I
weder bad bem nfc l0egetakeld^^^^uB
eisch vau den patroon dat hij meester
moet blijven in zjjn werkplaats of fabriek.
Dit is hjj bjj den voorgestelden maatre
gel niet meer. Hij heeft zich onvoorwaar
delijk aan de uitspraak der meerderheid
zjjner werklieden te onderwerpen. Doet hjj
dit nietdan staat de werkstaking voor
de deur. Eu liever dan zjjn bedrjjf geheel
te zien verloopen, zal hjj zich in vele ge
vallen aan die meerderheid overgeven, zoo
dat hjj feitelijk geen baas meer is in zjjn
eigen werkplaats.
Zulk een regeling wordt thans verde
digd in onze groote liberale pers, die de
vrjjheid van arbeid zelfs durft te noemen
een vrjjheid om te onderkruipen. De libe
rale politici zien echter voorbijdat on
derkruipen een misdaad iswaaraan zjj
zich in de eerste plaats schuldig maken.
Zjj onderkruipen door het volk op te rui
en tegen hun werkgevers, die in onze da
gen vaak niet dan met de grootste moeite
hun werkvolk aan den gang houden, deels
uit medeljjden met hun gezinnen, deels in
de hoop op betere tjjden.
Het ware misschien beter, wanneer in
deze dagen een andere vrjjheid wat meer
werd beperktnl. de vrjjheid om 't voik
op te ruien. Wanneer er toch eenig ge
schil is ontstaan tnsschen een werkgever
en zijn werknemers, dan zjjn er dadeljjk
een aantal gedienstige geesten, zoogenaam
de volksleiders, bjj de hand, die als advi
seurs van de werknemers tegeD den pa
troon optreden. Nimmer nog is het voor
gekomen dat die adviseurs den werkge
ver in het gelijk stellen. Altijd en immer
zjjn het de werklieden die volgens hen
het recht aan hunne zjjde hebben eD die
miskend,vertrapt en afgebeuld worden door
den patroon.
Zou het nu misschien geen aanbeveling
verdienen, wanneer de vrjjheid van derge
lgke menschen werd beperkt Wellicht
zouden tal van werkstakingen worden voor
komen wanneer een wettelijke bepaling
bestond, dat geen personen buiten het be
trokken personeel zich met het geschil
mochten inlaten. Zeer zeker zouden de meeste
geschillen spoediger zjjn bjjgelegd dan thans
het geval is. 1
Volgens onze meening moet de wetge
ver dus wel degelijk tusschenbeide komen
op arbeidsgebied, maar niet geljjk de
zoogenaamde vooruitstrevenden willen
om de onruststokers te begunstigen en aan
de belhamels een zeker recht te verleenen,
doch om integendeel de goedgezinde werk
lieden die door de vooruitstrevenden bjj
voorkeur met den naam van onderkruipers
worden betiteld, te beschermen, wanneer
zjj aan dén arbeid willen bljjven. Zulk een
was zónder regenmantelhet grjjze pak, dat
hjj droeg, droop van de nattigheid ec toen hjj
nu groetend den hoed af nam, liep het water
met stralen van den rand op den grond.
Ik rerzoek u eenen vardwaalden en ver
regenden wandelaar, voor eenige oogen blikkea
wat te laten rusten, zeide hjj, zich tot Mnj*
wendend. Ik ben werkeljjk een heel gewoon
menzcbenkind en geen waterbewoner, zooals
mjjne kleeding doet vermoeden. Mag ik nader-
bjj komen?
Bljjf maar bjj de deur staan, klonk het
uit den hoek. Watergeesten en kabouterman
netjes kunnen elksar niet verdragen, dat weet
gjj misschien ook uit de sprookjes.
Zoo Nu, dan blijft mjj niets over, dan
mjj als mensehelijk wezen bekend te maken,
door naam, stand, familie en ander aardsch
bjjwerk te noemen.
Dus Graaf Eckardstein, luitenant der in
fanterie, broeder van den majoraatsheer Eckard
stein en juist op weg daarheeo. Ik heb in
Badeield den wagen vooruitgezonden om het
schoone voetpad over de Odensberger houtves
ter jj to nemen, toen het deze ongelukkige wol
ken inviel als een stortbad over het landschap
neer te dalen. Daarom zie ik er als een waterr
bewoner uit en druipt mjj de regen uit de
kleeren, maar dat ia ook het eenige, dat mjj
overeenkomst geeft met de geeaten uit de sprook
jeswereld heb ik mjj nu duiduljjk genoeg
voorgesteld
Dat geloof ik wel. Graaf Victor laat zich
dus na eene afwezigheid van »e: ja'en weer
eens in zjjne geboorteplaats ui en
I
bescherming is t niet slechts wenscheljjk
maar een eisch der rechtvaardigheid.
Wjj meenen er zeker van te zjjndat
vele menschendie thans zoo licht naar
de zjjde der stakers overloopen, rustig aan
den arbeid zouden blijven, wanneer zjj op
voldoende wjjze door de Overheid werden
beschermden wanneer zij de zekerheid
haddendat hun voortwerken hen later
niet door hun mede-werklieden zou wor
den «ingepeperde
Tegenover den eisch eener regeling van
het recht op werkstakingen stellen wjj dus
den rechtmatigen eisch eener bescherming
van het recht van den arbeid. Moge de
laatste zegevieren tot heil en geluk van
ons volk
Naar uit Parjjs wordt geseind, zal pre
sident Krnger aldaar worden ontvangen
als een vreemde souverein, die incognito
reist.
De Frausche Regeering wil en kan
niet anders handelen; ofschoon pochende
proclamaties van lord Roberts de Zuid-
Afrikaansche Republieken hebben gean
nexeerd, is tot nu toe niets officieels be
kend geworden hieiomtrent en zoo wjj
hopan, moge het nimmer als officieele ver
klaring worden erkend.
President K r u g e r verzond gisteren
onmiddelljjk na aankomst te Marseille het
navolgend telegram aan den President der
Fransche Republiek
«Marseille 22 November4 uur. Aan
Zijn Excellentie den heer E m i 1 e L o u-
b e tPresident van de Fransche Repu
bliek.
«Bjj het landen op den gastvrjjen bo
dem van Frankrjjk is het mjjn eerste daad,
het waardige hoofd van de Fransche Re
publiek te begroeten en u de betuigingen
van mjjn erkentelijkheid voor de bewjjzen
van belangstelling aan te bieden, die uwe
Regeeringen uw land mjj hebben betoond.»
(w. get. KRIJGER).
De rue aux Juifs te Parjjs wordt her
doopt in rue Villebois-Mareuil, en de rue
Panamarue du Transvaal.
Het Nederlandsche oorlogsschip de
Gelderland is eenige uren, nadat president
K r u g e r te Marseille aan wal is gestapt,
naar zee vertrokken met onbekende be
stemming. Men gelooft dat de bestemming
Rotterdam is.
Da Fransche admiraal Bes son bracht
den Commandant van de Gelderland een
bezoek aan boord.
Hoewel er van alle kanten Engelsche
getuigen komen opdagen, die verklaren
dat de wreedheden, den Boeren aangewre
ven, louter verzinsel en lastertaal zjjn,
gaat de jingo-pers steeds voort het arge-
looze Bntsche volk door allerlei vertelsels
zand in de oogen te strooien. Zoo deelt
Da joDge greaf stood verbaasd, en ondaoks
het verbod kwam hjj snol eenige schreden na-
derbjj. Kent gjj mjj
Kaboutermannetjes zjjn alwetend.
Maar ze bljjven niet onzichtbaar, als zjj
zich eenmaal verwaardigen met om stervelingen
te veikeeren. Mag ik dan werkeljjk niet weten,
wat onder dezen grjjzen mantel verborgen zit? Hjj
deed bjj de laatste woorden eene nieuwe poging
om het geheimzinnige wezen beter in het gelaat
te zien, maar tevergeefsch, want eene kleine
blanke hand, die plotseling te voorsehjjn kwam,
trok de kap zoo diep neer, dat nog slechts het
neusje er uit stak, en weder klouk het spot
tend gelach, dat als het gezang van den leeuwe
rik was.
Baad maar eens, mjjnheer de graai 1
Onmogeljjk, hoe kan ik datIk ken nie
mand in Echardetein of misschien in Odensberg,
want wjj staan toch op Odensberger grondgebied.
Hjj zweeg, alsof hjj op antwoord wachtte,
maar hjj vernam slechts op nieuwBaad maar 1
Graaf Victor zag iD, dat bjj langs dezen weg
niet tot zjjn doel zou komen. De heldere lach
en de welluidende stem verrieden hem echter,
dat het nog een zeer jong meisje zjjn moest, j
dat op deze manier hem voor den gek hield. I wit» gehouden hebt.
Er kwam een overmoedige glane in zijne oogen, JDat was een t'W11*
terwijl hii met eene diepe buiging en voorge- j vergeven moet. Up een andere manier Waï IK
wenden ernst zeide: Nu geloof ik inderdaad j niet achter de Waarheid gekomen. 01 gelooft
Am mt a tn nn nrtlr Ja OraataUa i m hürlfflnnan cru ln ov nat t «U r .1* 1
de Daily Express weer een langen brief
mede van iemand one of the men) die de
geschiedenis verhaalt van de nederlaag der
Engelschen te Jacobsdal, waar de Kaap-
sche Hooglanders zoo vreeseljjk gedund
zjjn. In dat verhaal worden de Boeren
afgeschilderd als barbaren en duivels.
Ziehier een enkel uittrekseltje van dat
meesterstuk van leugentaal«De Boeren
gedragen zich schandeljjk. Een onzer man
schappen, Rogers, ging naar de markt
plaats, met een vlag van het Roode Kruis
om een gewonden kameraad te helpen.
Voordat hij hem bereikt had, had hg twee
kogels door zijn been(alle kogels door
de Boeren gebruikt, waren ontplofbaar).
Hierop trachtte hjj al waggelend naar het
huis terug te keeren, toen hem een kogel
trof in het achterhoofddeze drong door
de hersenen en maakte een groot gat in
het voorhoofd. Toen de Boeren zagen dat
hjj dood was, schoten zjj twintig schoten
in zjjn rug, alleenljjk uit dnivelsch opzet.
Een ander man, kreeg na reeds gedood
te zjjn, nog 15 kogels.»
't Verwondert ons wel dat de Boeren
die zoo spaarzaam zijn met hnn kogels
hier hun kruit en lood verkwisten aan
doode menschen. Overigens zjjn ze, volgens
dezen verslaggever, veel veranderd sinds
Spionkop en Vaalkrans, toen zjj zelfs de
dooden van den vjjand begroeven.
Lasteren kost geen geld. De laster is
een duivelsch wapen waarvan zich lafaards
bedienenom menschen te treffen die
verre boven hun laaghartigheid verheven
zgn.
Het volgend tafereeltje van«laat ons
scheidenhad plaats voor het Brussel-
sche Gerechtshof. Twaalf uur 's m.Jdags,
de heer Koben de Cock zit in zjjne
loge in de kleerkamer der advocaten, ten
einde de cliënten voorzien van een «pro
deo» te ontvangen.
No. 1 komt voor.
Waarom is het, mejuffer?
Om de echtscheiding te bekomen,Mr.
Goed, zit neer, Madame.
No. 2 komt voor.
Waarom is 't, Madame
Om te divorceeren,* Mr.
Goed, zit neer.
No. 3.
De reden van uw bezoek, Madame
Mjjn man Mr.
't Is voor een echtscheidingeh
Madame 8
Juist, menheer mijn man
Goed, zit neer.
En zoo komen er, op tien lieden, meest
vrouwennegen om de echtscheiding te
bekomen.
Het gaat den Amerikanen op de Filip-
pjjn8che eilanden als den Engelschen in
Zuid-Afrika.
De tactiek van Aguinaldo, van het
oogenblik af, dat hjj een geregeld vechten
tegen den indringer achterwege liet om
den guerilla-oorlog te voeren, brengt de
Amerikanen in een moeiljjke positie. Het
uit haar donker hoekje te voorsohjjn, de kap
werd teruggeslagenuit het weelderige blonde
haar, dat over den grjjzen mantel neerviel kwam
Maja's mooi kopje met het lieve kindergezicht
te voorscbjjn, dat op dit oogenblik vuurrood
was van verontrusting.
Corona van Schmettwitz! De veertigjarige stift
dame met hare hooge schouders en scherpe stem I
zou zjj er zoo uitzien, zon zjj zoo zpreken
Zjjjzag den graaf met een vernietigenden blik aan.
Deze had zeker niet gedacht, dat de grauwe
kap iets zoo schoons verborg, want hjj staarde
stom van bewondering op het jonge meisje,
wier liefeljjke verschijning als een zonnestraal
in de sombere omgeving uitkwam. In de eer
ste minuut herkende hjj haar nog niet, dan
echter scheen een herinnering in zjjn geest op
te komeD en bijna jubelend riep hjj uit:
Kleine Msja! Ik viaag wel verachoo-
ning, freule, dat was nog een herinnering uit
mjjne kinderjaren
Maja begoD vrooljjk te lachen. Jar,toen droeg
ik nog korte kleeren en lange vlechtan, waar
aan gjj mjj vasthield. f
Maar n» ben ik boos m^n SoJuMtt_'
zeer boos omdat gjnijvo
de stem en ook de gestalte te herkennen
Ik heb zeker de eer freule Corona Van Schmett
witz, vcor mjj te zien
Dit middel hielp, als door eene veer in be-
weging gebracht, sprong het meisje plotseling
gjj in ernst, dat ik u met die dame verwisse
len kon, voor wie ik reeds als knaap zooveel
eerbied had, dat ik geregeld wegliep, als zjj op
weg was naar Eckardstein
(Zie vervols Téosmü £lad).
