No. 4655 Maandag 3 December 1900. 25ste Jaargang. Ïï)ag6laè voor tfflooró- en Suió-éCoUanó. Vrijheid. Dit nummer bestaat uit twee bladen. E ERS TE B 1. AD, De pleegzoon. B OIT E A h A S D. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. f 1,10 1,40 2,80 0,03 Italië. Frankrijk. Engeland. Duitschland. ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. VIT KAÏN IJLE NDIUT PRTJS DER ADVERTENTIES. Van 16 regels50 Cents. Elke regel meer71/» Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. ACrITE MA NON AGITATE. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale Publicitê Etranghre, G. L. DAD BE Sf Co. JOHNF. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre Er bestaat een groot verschil tusschen hetgeen de een en hetgeen de ander on der vrijheid verstaat. De een meeotdat vrflheid hetzelfde beteekent als onbeperkte volmacht om anderen zooveel te benadee- len als hjj verkiest en zich zelf alle rech ten te gunnen die men aan een derden tracht te onthouden. Een ander is echter van oordeeldat de ware vrijheid daarin gevonden moet worden, dat ieder in zjjn eigen kring ongestoord kan werkzaam we zen en zoo noodig hierin beschermd wordt door de Overheid. Nog andere beschouwingen over de vrij heid zouden wy ten beste kunnen geven doch wy beperken ons tot de twee ge noemde, en wel om de volgende reden Het Hoofdbestuur van den Alg. Ned. Typografenbond heeft een adres aan den Minister van Justitie gezonden, waarin de indiening van een wet wordt gevraagd ter bescherming van den werkman tegenover den werkgever. Natuurlijk wordt die wenseh door genoemden Bond gemotiveerd en aan leiding daartoe heeft men nu gevonden in de houding van een patroon tegenover zjjn werklieden. Wat die patroon heeft misdaan, wordt in htt adres vermeld. Hij heeft aan ge noemd Hoofdbestuur een onderhoud ge weigerd, en voorts aan dat Hoofdbestuur medegedeeld, dat een zestal typografen op zjjn drukkerij werkzaam zich schriftelijk tegenover hem hebben verbonden, op poene van ontslag, het lidmaatschap van voor noemden Bond te beëindigen. Een dergeljjke misdaad is natuurlijk iu de oogen van het Hoofdbestuur onver geeflijk en nu heeft men er den Minister van Justitie bijgehaald om te beslissen dat genoemde zes werklieden toch lid van den bond mogen blijven en niet kunnen wor den ontslagen door hun patroon.Het spreekt van zelf, dat dit feit zoo afschuwelijk mo- geljjk wordt voorgesteld. De arbeider aldus luidt het in het adres is over? geleverd aan de willekeur van personen die zich boven de wet plaatsenterwjjl het tochvolgens hen, niet de bedoeling van den wetgever heeft kunnen zijn om een wet in het leven te roepen, die voor iederen arbeider niets meer is dan een doode letter. Het feit is echter gelukkig niet zoo ver* FE Ü1LLSTON. Vervolg.) 39 Het ie te voorzien, dat er in deze zitting van den Bjjksdag een zware strijd gevoerd zal Worder, zeide Dernburg zoo even. Terstond na de verkiezingen zal hij bijeengeroepen wor den, en ik zal er mjj wel op moeten voorbe reiden, bet grootste deel van den winter aan tojjn mandaat op te offeren. Gjj rekent er dus stellig op, dat gjj her kozen zult worden? vroeg Von Wildenrood. Zeker Dernburg keek hem verwonderd san. Ik vertegenwoordig sedert twintig jaar dit district, en de Odensberger stemmen alleen zijn voldoende, om mijne verkiezing te verzekeren. -Daarom juist vroeg ik het. Zjjt gij wor- keljjk zeker van deze stemmen. De laatste drie jaren is er heel wat veranderd. Bij mij niet, antwoordde Dernburg kalm. Ik en mijne arbeiders, wij kennen elkander al tientallen van jaren. Ik weit wel, dat ook hier allerlei inblazingen en ophitsingen plaats hebben, daarvoor kan ik Odensberg met al mijne macht met bc?chermen deze inblazingen mogen hier en daar bjj enkelen gehoor vinden, de meesten mijner arbeiders zjjn aan mij gehecht. Wjj willen het hopen 1 Er lag eenige twijfel in de stem van den vijjbeer, die zich ondanks kort verblijf, -eeds volkomen met den toestand op de hoogte Oonde. schrikkelyk als het Hoofdbf stuur van den Typografenbond voorstelt. In de eerste plaats kan dat bestuur zich niet gebelgd toonen, wanneer eea patroon weigert een onderhoud met de leden te hebben, indien die leden ten minste niet in zijn dienst staan. Wij zouden zoo zeggen, dat een patroon niets te maken heeft met vreemde werk lieden. Wanneer hy zijn goedheid zoover wil dryven, dat hij aan zulke werklieden uitlegging geelt van zyn zaken, dan kan hij dit doen, hoewel wy zulks zeer on verstandig zouden vinden. Maar het gaat toch niet aan een patroon te willen nood zaken om overleg te plegen met werklie den, die hy in het geheel niet kent en die zich louter uit bemoeizucht met zijn zaken inlaten. Ziet, voor zulke patroons zou het woord vrijheid een ijdele klank worden, want weldra zou hy geen baas meer wezen in zijn eigen zaak. Het is in ons oog dus zeer verstandig, dat de patroon, waarvan in het adres ge sproken wordt, geen pleizier heett in een onderhoud met het bestuur van den Ty pografenbond. Hy zou aldus de hem toe komende vrijheid spoedig hebben verloren. Maar in de oogen van dat bestuur heeft de genoemde patroon nog meer gezon digd door de mededeeling dat zes werk lieden zich, op poene van ontslag, tegen over hem hebben verbonden hun lidmaat schap van den Bond te beëindigen. Er wordt niet bij verteld of die verklaring der werklieden is afgedwongen, dan wel of zij haar uit eigen beweging hebben afgelegd. Waarschijnlijk zal het eerste wel het geval wezen, en, om het adres van den Typografenbond eenigszins ver klaarbaar te maken, zullen wij dit dan ook maar onderstellen. Doch zonder de zaak in details te ken nen, en alleen afgaande op de voorstel ling in het adres van den Bond, kunnen wij het ons begrijpen, dat een patroon in het algemeen aan de werklieden, die hy in zyn dienst heeft, de voorwaarde oplegt om voor het lidmaatschap van den Bond te bedanken. Deze voorwaarde heeft volstrekt geen beperking of berooving van de persoonlyke vrjjheid ten gevolge. Even goed als een werkgever aan zyn werk nemers de voorwaarde kan opleggen om geen gebruik ven sterken drank te maken, kan hjj het lidmaatschap eener vereeni- ging verbieden, wanneer hij meent, dat zulks een verkeerden invloed op den gatig van zaken in zyn werkplaats kan hebben. Wie zich niet aan die voorwaarde wil onderwerpen en wie zulk een verbod meent niet te kunnen opvolgenheeft immers De arbeidspartjj uit deu omtrek is de gen keer buitengewoon roerig; oseral wordt gesproken, aangehitst en oproer gezaaid en men heeft in verscheidene districten, waar men er volstrekt niet op rekende, onaangename verras singen beleefd. Maar hier sta ik vast en ik geloof wel tegen de heeren opgewassen te zjjn, sprak Dom burg, met de kalme overtuiging van een man die zich onaantastbaar gevoelt in tjne stelling, Von Wildenrood slaad op het punt te antwoor den toen een heldere lach hem in de ooren klonk en hjj terstond het oog naar het gras perk richtte. De beide slanke, jeugdige gestalten daar bo den met hunne vlugge bewegingen, hunne op geruimde en gloeiende gezichten een bekoor lijk beeld aan. Ieder deed zjjn best om het vod den anderen te winnen, zegevierde wan neer zjjn tegenstander een worp miste, en daar bij plaagden en twistten zjj met elkander als een paar kinderen. Demburgs oog was de richting gevolgd, die de blik van Von Wildenrood genomen had, en er'gleed een vluchtig lachje over zijn ernstige trekken. Die uitgelaten kinderen 1 Mjjn kleine Maia met haren zestien jaren kau noen haar overmoed nog toegeven,maar de soms geheel en al dat hg 86®° tej„ ooit Ik vree», dat graaf Eek"» ruk den ernst dee levens zal loeren Von Wildenrood koel. r ook t.-.et Hij beeft een beminnelijk. oppervlakkig karakter. volle vrijheid bij dien patroon niet in dienst te gaan of een ander patroon op te zoe ken. Dat gaat misschien niet altijd even vlug, maar wie dan ook zooveel hecht aan een dergelyk lidmaatschap moet de gevol gen tfaarvan dragen. Wij zouden niet aldns spreken, wanneer een dergelyk lidmaatschap in ons ooggroo- ter waarde had dan thans het geval is. Van het bestuur en de leden van den ge noemden Bond zullen wij niets zeggen, maar zyn streven verdient afkeuring in de hoogste mate. Met zyn optreden tegenover de patroons heeft het bestuur zich alle sympathie onwaardig gemaakt. In plaats van bij geschillen tusschen werkgevers en werknemers in verzoenenden geest op te treden en te trachten eensgezindheid te be werken, gaat de Bond in tegenovergestelde richting te werk. Het heeft allen schijn, of hij de kloof tusschen beide partijen tracht te verbreeden, en of het in het be lang is van de werklieden een onverzoen- lijken stryd uit te lokken met de patroons- Dit is het wat ons in dezen Bond hin dert. Wy zyn de laatsten^m te beweren, dat de positie der werklieden in ieder opzicht schitterend is, al komt het ods voor dat er veel overdrijving heerscht by het vermelden der grieven. Maar het op treden van den Bond is allesbehalve ge schikt om verbetering in den toestand der werklieden teweeg te brengen. Nog nim mer hebben wij vernomen, dat samenwer king tusschen twee partijen werd verkre gen door het opzoeken van geschilpunten en het breed uitmeten van betrekkelijk kleine verschillen. Wil de Bond werken in het belang van zyn leden, dan mpet hij geheel anders optreden. Dan behoort hy te beginnen met de goede bedoelingen en daden der werkgevers niet verdacht te maken, doch integendeel nadruk te leg gen op de pogingen door hen in het werk gesteld om de belangen hunusr zaak te doen samengaan met die der werklieden. Men vergeet te veel, dat de patroons vaak door de verscherpte concurrentie groote zorgen hebben om hun zakea gaande te houden. Dwingt men hen nu tot maatre gelen, welke naar hun meening met de belangen van hun zaak in strijd zyn, dan kan het niet anders, of er moet een bot sing komen, welke soms voor beide par tyen noodlottig is. Daarom gevoelen wij niets voor de vrij heid, waarvoor genoemde Bond thans als kampvechter is opgetreden. Vrijheid is een mooi woord, maar men begrijpt zoo weinig de werkelyke beteekenis. Vrijheid bestaat niet in algeheele onafhankelijkheid van anderen, want dan zou het werkelijk Nu doet gjj hem onrecht aan Victor is een luchthart jammer genoeg die zjjnen oudera veel zorg berokkend heeft door zjjne dolle streken, ooK Odensberg weet er van mee te praten maar het hart heeft bjj hem altjjd op de rechte plaals gezeten. Hjj is geen genie maar openhartig en eerlijk en begaafd genoeg, om eens een flink officier te worden. Des te beter, antwoordde de vrjjheer. Voor den graaf en voer Maja. Dernburg wendde zich om en zag hem vra gend aan. Voor Maja? Hoe meent gjj dat? Dat behoeft wel nauweljiks eene verkla ring. Graaf Eckardstein toont zjjne wenschen en plannen duideljjk genoeg, en ik 'ben er van overtuigd, dat het hem niet da minste zelf- overreding gekost heeft om in het plan van zjjn broeder toe te stemmen. Welk plan Tusschen Denburgs wenk brauwen verscheen een plooi, als hjj deze vraag deed. Von Wildenrood haalde even de schou ders op. Nu, de jonge graaf scbjjnt tameljjk licht zinnig te zjjn. Gjj geeft zelf toe, dat hjj' dat reeds als jongen geweest i«, en hjj hangt geheel van zjjn broeder af, den Majoraatsheer. Hot een jong, levenslustig officier schulden znaokt is heel natuurlek, maar hier moet mos de gewone maat overschreden hebben. Ion minste volgens bet insioht .an graaf Koen- raad. Iflr moet een hevige twist tusschen bei de broeders ontstaan zyn en men kan het den Majornatsheer werkeiyk niet kwaljjk ne men, dat hjj zynen lichtzinnig; u broeder wat een niets beteekenende phrase zyn.De groot' ste vrijheid echter, die aan een ieder moet zijn toegekend, is dat hij, zonder de vrij heid van anderen meer dan volstrekt noo dig is te bepeiken, meester blyft over zyn eigen daden en handelingen, en in 't bij zonder voor patroonsmeester in zyn eigen zaak. De Bond mag ook niet vergeten, dat voor het geval zyn zin werd doorgedre ven en de patroon zyn werklieden niet kon heenzenden wegens hun lidmaatschap van den Bond, de werkgever, indien hy dit wilde, toch wel een andere reden zou kunnen vinden, om zich van bedoelde werklieden te ontslaan. Men zou dus met een verbod van den Minister van Justitie of een wet van die strekking al zeer wei nig succes hebben. Wjj raden dan ook in üet algemeen werklieden-vereenigingen ten steikste aan om geen strijd tusschen patroons en ge zellen uit te lokken, maar zooveel mo gelijk al wat tot geschil aanleiding kan geven, te vermijden. Daarmede is het be- laDg der werklieden-zelven het meest ge baat. Z. H. Leo XIII heeft 10.000 leerlin gen der Katholieke scholen uit Rome in gehoor ontvangen. De jongelui waren opgetogen van vreug de toen Dr. L a p p o n i hun, op de vraag hoe oud de Pans nog worden kon, be vestigde dat Z. H. wel honderd jaar kon worden. Alweer een schandaal een priester aangedaan bezworen. Het hooggerechts hof te Rome heeft den pastoor te St. Se- bastiaanskerk den zeereerw. heer Joseph Y o 1 p o n t aldaar vrijgesproken van de beschuldiging als zou hij den koningsmoord verheerlijkt hebben. Duidelyk is aange toond dat genoemde geestelijke geheel onschuldig was aan den laster hem door gewetenlooze sujetten naar het hoofd ge slingerd. Vreeselyk is de ramp die Aniche heeft getroffen door een dynamietontploffing in de steenkolenmjjnput Fénélon. Op 300 meters diepte had de ontplof fing plaats, gevolgd door een instorting waardoot een groot aantal mijnwerkers het leven verloren, reeds is bekend, dat 16 menschen zjjn gedood en 30 a 40 gekwetst. De werklieden, die aan de ramp ont snapten, liepen als zinneloozen weg men heeft er ontmoet die al zingende door de velden trokken. Hartverscheurende tooneelen hadden aan de mijn plaats, de niet bedolven lijken waren schrikaanjagend verminkt. Het reddingswerk werd met trotseering van aan banden heeft gelegd. Deze nu moet zelf naar middelen nitzien. Naar welke Naar een rjjk huweljjk Men zegt, ging Von Wildenrood voort, dat de jonge graaf op wensch of op bevel van zjjn broeder hierheen gekomen is, om de oude be trekkingen met Odensberg weder aan teknoo- pen mö een doe), dat men gemakkeljjk raden kan. Gjj verwondert er u misschien over, dat ik hieromtrent zoo nauwkeurig onderricht ben Een toevalIk hoorde onlangs, toen wjj op Eckardstein uitgenoodigd waren, het gesprek van twde heeren aan, die zeker niet vermoedden, dat ik in de aangreozende kamer was, andera hadden zjj deze dingen niet zoo uitvoerig be handeld. Zij schenen het huweljjk reeds voor eene vastgestelde zaak te houden. Dernburgs voorhoofd had zich bjj dit ver haal steeds meer gerimpeld, maar zjjne stem behield den gewonen klank, a!s hjj antwoordde. Bjj deze zaak zal ik tooh zeker zelf het laatste woord wel moeten spreken, want Maja is nog eeD half kind en veel te jong, dan dat er au reeds sprake van een huweljjk kan zjjn. Zoo Eiich, zjjt gjj daar! Is Cecilia nogal- tjjd niet present P Erich, die naar hen toe kwam, zag er opga- WOZl"n.bZlI8ïnï« -iet. antwoordde bjj haaeiig. Ik was zoo even in de stallen om na vraag te doen maar niemand weet, waar zjj naar toegereden is. Zjj heeft den kleine pony wegen laten inspannen, reeds in alle vroegte toen allen nog in huis sliepen, en Bertram gevaar voor eigen leven door de directie en de levend er afgekomen mijnwerkers, die hun zinnen bij elkaar hielden, voort gezet. Eene zuil van rook en vlammen steeg na de ontploffing uit de mijn. De Parysche politie heeft een onder zoek ingesteld naar het gebeurde in de nabijheid van het Grand Hotel, toen de studenten op weg waren naar President K r u g e r. De sous, die naar hen geworpen wer den, op het oogenblik, dat zij in de Rue Scribe aankwamen, waardoor de studenten woedend werden, zouden uit een der ra men van het Grand Hotel geworpen zijn door een officier, die vooraf dit plan reeds beraamd had, want hij had eenige minu ten te voren 10 francs in sous gewisseld aan een telegraafkantoor. Het verder verblyf in het Grand Hotel moet dezen officier ontzegd zyn. Een grappig geval had plaats met president Krnger, hij ontving een aan tal brieven met het opschriftAan den heer K r u g e r, schilder, machinist, boek binder enz. Deze brieven waren verkeerd bezorgd. Te Parijs wonen verscheidene K r u g e r s. Men begrypt, dat de bestel lers by het lezen van den naam Krn ger, twee, drie honderd maal zich niet mner om het adres bekommerden, en re gelrecht naar het hotel Scribe draafden. Koningin Victoria heeft haar on genoegen te kennen gegeven over de jge- negenheid aan president Krnger be toond. Hare Britsche Majesteit durft dezen winter niet haar het buitenland te gaan, zjj zal te Windsor blijven en een gedeelte van den winter te Osborne doorbrengen. Zy handelt zeer verstandig door maar thuis te bljjven om eene onaangename ontmoeting te voorkomen van menschen die in haar de verpersoonlijking zien van de gruweldaden in Znid-Afiika door haar leger gepleegd, waaraan zy en haar Hof houding medeplichtig zyn. Te Londen zijn de Staatslieden met angst bevangen. Het heet dat generaal De Wet zich met zyn troepen in de Kaapkolonie heeft geworpen en dat de Afrikaander8 by honderd- en duizend tallen zich onder zyn vaan zullen scha ren. De drifteD over de Oranje-rivier, tus schen Aliwal Noord en Oranje-Rivier-Sta tion worden thans door twee bataljons der Garde bewaakt, doch achter deze ge ruststellende mededeeling volgt onmiddel lijk de droeve tijding, dat kleine troepjes Boeren de rivier op bijna elk punt kun nen overtrekken. Indien De Wet dns wil Men vreest te Londen een opstand en dan, de Engelschen weten wat een alge meen verzet in de Kaapkolonie te betee- kenen heeft. Als de opstand goed wordt aangepakt,'dan beteekent het zooveel als het verlies van geheel Zuid-Afrika. Graaf York vanWartenburg is door rookvergiftiging (kolendamp) te Hwailai overleden. meegenomen. Ik begrjjp er werkeljjk nieti van. Het ral weer een van hare lnimen zyn, zeide Oskar. Tilly ia onberekenbaar bjj hare invallen, daaraan zult gjj u moeten gewennen, lieve zwager. Ik geloof, dat Erich beter deed, zjjne aanstaande vrouw deze grillen af te wennen, antwoordde Dernburg op scherpen toon. Deze eigenschap draagt er niet veel toe bjj, om een huweljjk gelukkig te rpaken. De arme Erich zag er niet naar uit, of hij de macht of slechts den wil bezat zjjne bruid iets af te wennen. Von Wildenrood echter bracht hier beda rend tegen in Misschien schuilt er eene plagerij achter. Ik wil wedden, dat Cecilia met dezen geheim- zinnigen rit ons eene verrassing bereiden wil. Het spel op het grasperk was intusschen scheen er een twist te ont- van beide zijden met het werd en met eene verzoening en een luid" gelaei^ jonge Dernburg keek op menw eeu. gHmJaoh menschen, maar meimeer /Jc dacht, tljtaPda7beT%dd wTd. om op te houden. Kam 'hier kind. r/x Maja gehoorzaamde ZQ KW am. nog geheel verhit door het spelen en Victor Eckardstein volgde haar op den voet. voortgegaan nu staan, die bljjkbaar giootste genoegen gevoerd_ (Zie vervolg Iwtede Blad).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1900 | | pagina 1