U W E
voor
I
eKollané.
agh;te ma vobt agitate.
Een getuigenis van Rousseau.
$0, 4056
Dinsdag 4 December 1900,
25ste Jaargang
De pleegzoon.
it U J 1' Ji h A A I).
c 2,80
prijs oaa advertenties
Redacteur-Uitgever, W. Ka P PERS.
Engeland.
Frankrijk.
Italië.
ABONNEMENTSPRIJS
Per S maanden toot Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschpnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen;
BUREAU: St. Janstraat Ha&rlemi
«1,40
Van 16 regels 5# Cent
Slke regel meer71/,
Grooie letters worden berekend naar plaatsraimtel
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contact
Tot de meest overtuigende, meest tref
fende en krachtigste bewijzen voor de waar
heid en goddelijkheid van het Evangel e,
alsook van de waarachtigheid en heiligheid
der door God bezielde Evangelie-predikers,
behooren ontegenzeggelijk de openlijke, on
gedwongen bekentenissen van de onver-
zoenlgkste vjjanden der Openbaring, welke
bekentenissen zjj in sommige oogenblikken,
waarin de waarheid op treffende wijze hun
hart raakte, terneerschreven maar na die
oogenblikken van verlichting trokken zij
zich wederom terug in het duister van
weleer,waaruit de goede God hen zoo gaarne
had willen redden.
Hooren we eens, wat Rousseau, die
apostel des ongeloofs, over het Evangelie
zegt.
«Ik verklaar u,» zoo schrjjft Rousseau,
«dat de verhevenheid van de H. Schrift
het Nieuwe Testament mg met bewon
dering vervult, evenals de reinheid van het
Evangelie mjjn geheele hart verovert. Men
doorloope de werken van onze wijsgeeren
met al hun woordenpraalhoe onbedui
dend, hoe verachteljjk zijn zjj iu vergelij
king met de H. SchriftIs het mogelijk
dat een boek, hetwelk zóó eenvoudig en
tegeljjk zóó verheven i«, louter menschea-
werk zou zjjn Is het mogelijk, dat de
heilige Persoonwiens geschiedenis hur
beschreven wordt, enkel mensch kan zijn
Neemt hij soms de taal van een dweper
of van een eerzuchtig partijganger aan
Welk een lieftalligheid, welk een reinheid
in zjjne zeden Welk een treffende bekoor
lijkheid in zjjn gedrag 1 Welk een verhe
venheid in zijne grondbeginselen! Welk
een diepe wjjaheid in zjjne woordenWelk
een tegenwoordigheid van geest in zjjne ant
woorden Hoe machtig weet hjj te heer-
schen over zjjne neigingenWaar is de
man, waar de wjjsgeerdie aldus zonder
zwakheid, zonder praalzucht leven en ster
ven kan Wanneer Plat o zijn ideaal van
FEUILLETON.
41
Vervolg.)
Het gekat 'au den vrjjheer zag eigenaardig
bleek.
Was het toorn of schande, wat bjj de laatste
woorden in zijn gemoed opwelde? Het ant
woord bleef hem echter gespaard, want er kwam
een dienaar binnen, die berichtte dat de di
recteur op ajjn bureau was en mjjnhaer wen-
schte te spreken.
Op Zondag Dat meet iets gewichtigs zijn 1
zeide Dernburg, terwijl hjj zich gereed maakte
om te gaan. Maar aog eens, mijnheer Von Wil-
denrood wat wjj zoo even bespraken heb
ben, bljjft onder ons. Beschouw het als een
taak van vertrouwen 1
Hjj ging het huia in en Oskar bleef alleen
achter. Met de armen over elkander geslagen
leunde hjj tsgen de borstwering van het terras
in sombero gedachten verdiept.
Dat was een gevaar, dat hjj niet had kunnen
berekenen, daartegen verzonk het optreden van
graaf Eckardstein in het niet, dat hem zoo even
nog dreigend toegeschenen bad. Dernburg stelde
eene genegenheid tusschen zjjne dochter en de
gen Runeck op den vooigrcnd. Een honende,
berekenende lach speelde om Von Wildenroods
lippen. Hjj wist wel beter, wiens Maja's gene
genheid gold, bjj voelde zich ook tegen dit
meuwo gevaar opgewassen. En nu niet langer
een rechtvaardige beschrjjftdie bij alle
schaamte over valscheljjk betichte misda
den toen de hoogste belooniög verdient, dan
kenschetst hjj nauwkeurig het karakter van
Jesus Christus. Deze geljjkenis is zóó tref
fend, dat alle christeljjke Kerkvaders haar
hebben opgemerkt. Hoe bemeesterd door
vooroordeelen, hoe blind moet degene zjjn,
die den zoon van Sophroniscus (Socrates)
naast den Zoon van Maria wil plaatsen
Welk een grenzenlooze afstand tusschen bei
den Socrates, die zonder smarten stierf, kon
zijn karakter gemakkeljjk ten einde toe hand
haven en had zjjn dood, hoe gemuk&eljjk
die ook was, niet de kroon op zjjn leven
geplaatst, dan bon men toch eraau twij
felen, of Socrates bij al zijne wijsheid wel
iets méér was dan een sophist. Hjj vond
uit, zegt men, de theorie der zedenleer an
deren hadden die zedenleer, reeds vóór hem,
in hun leven beoefenden hjj kon derhalve
slechts zeggen, wat zjj gedaan hadden, hjj
kon slechts hunne voorbeelden terugvoeren
tot voorschriften en zoo was alles geschied.
Doch waar kon Jesus onder Zijne tijdge-
nooten de reine en verhevene zedeleer lee-
ren, welke Hg ons in voorschriften en voor
beelden heeft gegeven Socrates stierf, ter-
wjjl hij zich rustig onderhield met zjjne
vrienden. Dit komt ons zóó aangenaam voor,
als men het slechts wenschen kan. De dood
vaa Jesus, d'"e onder de grievendste smar
ten, door een geheele natie belasterd, mis
handeld en aangeklaagd, zjjn leven ten offer
bracht, is de verschrikkelijkste dood, dien
men ooit kan vreezen.
Toen Socrates den giftbeker dronk, zogen
de hij de weenende gerechtsdienaars, die hem
den beker toereikten. Maar Jesus bad, te
midden van de felste smaïten, voor zjjne
meedoogeniooze beuleD. Voorwaar, iudien
Socrates als een wjjze leefde en stierf, dan
leefde en stierf Jesus als een God. Zullen
wjj de Evangelische geschiedenis voor een
bloote verdichting aanzien? Zeker niet,
rojjne vrienden; zjj draagt niet dekenlee-
kenen van een verdichtiugintegendeel,
meer geaarzeld en ongedacht, nu moest er ge
hsndeld worden. Oskar riohtte zich vastbesloten
op het was niet de eerste maal in zjj o leven,
dat hjj «va bsrnque" speelde en hier gold het
eete toekomst te winnen, wat voor hem alias
was
Aan het eind van hst uitgestrekte park vaa
Odensberg, dasr, waar hat aan het bergwoud
grensde, lag het Rozenmeer, een klein water door
hoog riet en vlotgras omzoomd een jonge beu-
fceboom strekte daarover zjjne takken uit, met
het jonge lichtgroene loof, en bloeiende strui
ken omringden het aan alle zijden.
Op eene bank onder dea beuk zat Msj met
de handen vol bloemen, die zij op den weg
hierheen geplukt had en nu tot een ruiker wilde
rangschikken. Maar zoo ver kwam ?.jj t.iet, want
naast haar zat Oskar Von Wildenrood, die toe
vallig dezelfde plaats opgekocht had en haar
door zjjne redenaarsgave zoo wist te boeien dat
zjj de bloemen en al het andere vergat.
Hjj sprak van zjjne reizen in het Noorden en
Zuiden. Er was nauweljjks eeu laud in Europa,
dat hjj niet kende, ea hjj was een meester in
bet vertellen. Zjjne schilderingen omvatten kleur
rijke beelden, waarin landschappen, menschen
en gebeurtenissen dan toehoorder als levend
voor oogen stoDden.
Maja luisterde dan ook in ademlooze span
ning dat alles klonk zoo vreemd, zoo too-
verachlig schoon voor haar, wier gezichtskring
zich nog niet verder dan Berljjn had uitge
strekt.
Wat hebt gjj toch veel gezien en beleefd,
h-elt ie geschiedenis van Socrates, waar
aan toch niemand twijfelt, niet zóóvele ge
tuigenissen voor zich, als de geschieden's
van Christus. Ioderdaad, zulk een.onder
etelling wikkelt mjj in moeiljjkbeid, in stede
van de moeilijkheid op te heffen. Het is
nog onbegrijpelijkerdat meerdere men
schen eenstemmig zulk een geschiedenis
zouden kunnen schrjjven, dan dat een enkele
het onderwerp van zulk een geschiedenis
kan opzetten. Oumogelijk konden joodsche
Echrjjvers op zich zelf zulk een moraal uit
vinden en het Evangelie bezit zoo opval
lende en onnavolgbare kenteekenen der
waarheid, dat de uitvinder méér verwon
dering verdiende dan de held der geschie
denis zelvede goddelijkheid van het Nieuwe
Testament is als met ééu zonnestraal dui
delijk aangetoond. Maar wat moet hij voor
een hart hebbendie de kracht van alle
deze bewijzen weerstaan zich tegen deze
zóó bevattelgke waarheid verblinden, en
zeggen kan «Ik kan het Evangelie niet ge-
looven
Waarde lezer, is het nu uiet treurig, te
weten, dat de man die door den straal
van de goddelijke genade getroffen, op het
zelfde oogen blik, waarin hg het heerlgk ge
tuigenis voor da waarheid aflegde, over zich
zeiven het oordeel uitsprak .Wat voor
een hart moet degene hebben, die zeggen
kan«Ik kan niet gelooven
Maar ook over alle zijns gelijken heeft
deze apostel des ongelools het ooi deel uit
gesproken. Is dit enkele voorbeeld niet .vol
doende, om het bewijs te leveren, dat niet
gebrek aan genadeniet gebrek aan ver
stand, niet gebrek aan overtuigingskracht
tot ongeloot vervoeren en daarin doen ver
harden maar een booze wil, die nu een
maal de waarheid niet wil begrijpen, niet
wil vatten
De Eogelsche Regeering maakt zich ge
reed om de annexatie van de Zuid-Afri-
riep zjj vol bewondering uit. Dat is ee.ie haal
andere wereld, waaruit gjj naar Odensba.g ge
komen zjjt!
Eana andere, ja, maar geene betera, sprak
Von Wildenrood op erssligen toon. Het heeft
wel iels verb iodands en betooverenda dit
leven in onbeperkte vrijheid, met die eeuwig
durende afwissciiflg van indrukken, en ook mij
heeft het eens verblind. Doch dat is lang voorhjj.
Er komt e n deg, waarop men uit de bedwelming
ontwaakt, waarop men voelt, hoe hol en ledig
en nietig dat alles is, waarop men zich alleen
gevoelt te midden van dit leven en deze zoo
vurig verlangde vrjjheid heel alleen?
Maar gjj hebt uwo zuster toch nog, sprak
Maja op een toou van licht verwjjt.
Hoe laug nogOver weinige maanden
verlaat zjj mjj, om haren man te volgen, en ik
huiver er van om weer teiug te kaereu tot dat
ledige, doellooze bestaan. Gjj kunt aiet begrjjpec,
Maja, hoe ik uw vader benijd. Hg staat daar
zoo krachtig en trotseh op deu bodem, dien hjj
zich zeiven door zjjn arbeid on vljjt gs6ckapen
heeft.
Duizenden verschaft hjj brood, de liefde en
de bewondering van allen omringen hem en
zullen hem eena in het graf volgen. Als ik do
rekening van mjjn leven opmaak, wat zal daar
van overbljjven?
Getroffen, bijna verschrikt zag Maja hem bjj
deze woorden aan. Het was de eerste maai dal
Von Wi'denrood tegenover haar dezen ernstigen
toon aansloeg, zjj kende hem nog alleen als eec
geestig man van de wereld, die zelfs daar, waar
hjj haar meer vertrouwelijk naderdo, nog altjjf
kaansche Republieken aan de Mogendheden
mede te deelen, ten einde een voorstel tot
arbitrage te voorkomen.
Elk voorstel, meent de Engelsche Regee
ring, tot bemiddeling, zoo dan een inmen
ging in Engeland's aangelegenheden en een
uitdaging kunnen genoemd worden.
De Engelschen spotten met de motie in
de Fransche Kamer door ruim 500 Afge
vaardigden aaugenomea. Zjj kunnen het
niet verkroppen, dat de reis van Cham
berlain naar Italië en Duitschland in
't water is gevallen.
De schitterende ontvangst van president
K r u g e r in Frankrijk heeft al de plan
nen van den heer Chamberlain in
duigen geworpen, en hg heeft zich moeten
onthouden van het doen van stappen, waar
van bij, naar het schijnt, de meest belang
rijke resultaten verwachtte.
Volgens de Echo de Paris zal president
Kruger zich voorloopig te 's Gravenhage
vestigen en van daaruit de onderhande
lingen leiden, of daar bljjven wonen tot
zjjn laat.sten ademtocht.
Het Journal hecht groot gewicht aan
het feit, dat de artikelen der Haagsche
vredes-conferentie officieel van kracht zul
len verklaard worden op den dag van K r u-
ger's vertrek. Het ziet er een uitnoodi-
ging aan Europa in, om de hoop niet te
verliezen, die door de vredes-conferentie
te 's Gravenhage is opgewekt.
In een interview met de Matin zeide
P a u 11 i a t, dat. arbitrage mogelijk was.
De Koningin van Nederland is voornemens
interventie voor te stellen. Rusland, Frank-
rjjk en Duitschland zullen haar zeker steu
nen. Het is waarschgnljjk, dat wij een op
lossing naderen, die de eigenliefde van den
overwinnaar spareu en de onafhankelijk
heid van den overwonnene zal doen be
houden blgven.
Aan den NtwYork Herald worden in
verband met de laatste uitbarstingen van
de Vesuvius eenige verontrustende berich
ten uit Napels gezonden. Door de laatste
werkingen in den krater is een der hoofd
kegels zoodanig ondermgc,d,rflat binnenkort
zgn val kan worden verwacht. Gevaar is
daarbij, naar de gidsen meent n, niet, daar
de oudere msn gebleven was, die op bjjni
vaderlijke wjjze met een jong meisje verkeerde.
Heden spak hjj zoo geheel anders, nu vergunde
hjj haar eeu blik in zgn binnenste en daardoor
verdween hare schuchterheid.
Ik heb gedacht, dat gij gelukkig wart
in dit leven, dat in zoo'n verleideljjken glans
verschjjat, als gjj er van vertelt, sprak zjj zacht.
Gelukkig herhaalde hjj op doffen toon.
Neen, Maja, ik ben het nooit geweest, geen
enkelen dag, geen enkel uur zelfs.
Ja, maar waarom hebt gij dan dit leven
zoo laDg geleid
Oskar keek in de mooie, heldere kindtroogen,
die hem ernstig vragend aanzagen en onwille
keurig sloeg hjj de oogen neer.
Waarom Ja, waarom leeft men dan ook
eigenljjk
Om het geluk te bereiken, waarvan ons reeds
bjj onze wieg werd voorgezongen, en waarvan
wjj in onze jeugd meenen, dat bet builen in
de wjjde wereld te viuden is, in de onbekende
vette. Rusteloos, koortsachtig jagen wjj bet nB,
meenen altjjd en altjjd weer het te bereikeo,
teiwjjl het al verder en verder van ons afwijkt,
tot het tan laatste verdwijnt als een schaduw en
wjj van de rustolooze jacht afzien om tevens
de hoop op te geven.
Er lag een klank in deze woorden, er sprak
eene kwelling uit, die niet aan de waarheid
deden twjjfelen.
Wordt vervolgd.)
