N I E II
ïïagêlaó voor <3looró-
E
uió-éCollanó.
Het toppunt der beschaving.
No. 4672
Zaterdag 22 December 1000,
25ste Jaargitug
De pleegzoon.
B II EN LAN 1).
België.
Engeland.
Duitsohland.
Frankrijk.
14 RL [H S II
AJ30KWEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers«0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen;
BUBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem)
ACUTE 3£A BOE AÖI^A^S.
PRIJS D8R ADUJaRTBJITIH».
Van 1—6 regels50 Cent
Elke regel meer71/*
Ghnots letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie fe Contant
Red a c i e ur-0 i t g e v e r, W. KüPPERS.
De waarheid spreekt
voor niets voor die ze
niet verstaan.
Wanneer wg de gruweldaden der bijna
gestorven eeuw overzien, dan komt het ons
voor, dat de vooruitgang op het gebied
van zedelgke en stoffelijke ontwikkeling
zgn toppunt heelt bereikt. Wp dalen weer
langzamerhand af in den donkeren afgro d
der barbaarschheid. Recht voor het indi
vidu bestaat slechts in schijn en het recht
der volken wordt vertreden. Zij die als de
machtigen dezer wereld het recht moeten
handhaven, plegen het grootste onrecht en
de snoodste middelen volgen dat werk.
Barbaarsch is onze tgdDaarop wijzen
de moorden der Turken op de Armeniërs,
het verdrukken der Finnen door Rusland,
van Polen, Ieren en zooveel andere volken,
daarop wjjzen ons de moorden, brandstich
ting, plundering en eerrooverijen der En-
gelschen in Zuid-Afrika, waar vaders en
zonen worden vermoord, vrouwen en jonge
dochters worden voortgedreven als dieren
om te worden onteerd door het leger eener
Koningin, waarover de geschiedenis een
vreeseljjk oordeel zal uitspreken.
Op de barbaarschheid van onzen tgd wijst
ons de toestand in China en de verdier-
lgking van het volk, dat men zjjn gods
dienst tracht te ontnemen.
Godsdienst kan het volk missen in het
openhaar leven, roepen de gewetenloozen
en het duivelsche woord «neutraal» met een
verdeel en heersch wordt in toepassing ge
bracht. Het claiser allerdient den gemak-
zuchtigen, denkende aan eigen gewin en
stofvergoding.
Barbaarsch is onze tgdGruweldaden
worden gepleegd, waarbij die van een N e-
ro, Caligala, Attilaen andere mon
sters niet meer te vergelgken zijn. En zoo'n
tgd waarin het menschdom zich wentelt in
zedeloosheid en onrechtplegen, noemt men
een tgd van verlichting en beschaving!
FE Ü1LLSTON.
Vervolg.)
67
Eindeljjk scheen Dsgobert over zijn voorko
men tevreden te zijn hjj trad eenige schreden
terug, legde met eene plechtige beweging de
hand op het hart, zuchtte diep en begon dan
op halfluiden toon iets op te zeggen, wat de
dokter, die met toenemende verbazing op den
drempel was bljjven staan, niet verstaan kon.
Gernimen tjjd beschouwde dokter Hazenbach
de zeldzame gebaren van zjjn reef met stijgende
verwondering, dan plotseling begon hjj op zjjne
ruwe manieren vol ergernis:
Jongen, zjjt gjj nu gek geworden Dsgo
bert schrikte op en werd vuurrood .van verle
genheid. Ik geloof, dat gij onaangenaam ver
rast wordt, vervolgde zjjn oom en kwam wat
dichter bjj Wat moeten deze gekke karen be-
teekenen
Ik, ik leer Eogelsche woorden, ver
klaarde Dagobert.
De dokter schudde wantrouwend het hoofd.
Engelsche woorden, met zulke hartbrekende zuch
ten f Dat is eene merkwaardige manier om te
leeren.
Het was een Engelscb gedicht, dat ik
nog eens als ik u verzoeken mag, oom, geef
hier, dat zjjn mjjne thema's I
Al» een roofvogel schoof Dagobert naar de
tafel en op het blauwe cahier toe, maar te laat,
't Is alsof het menschdom met blindheid
is geslagen.
Yalsche volksvrienden dringen zich op de
meest gewetenlooze manier schaamteloos
op den voorgrond. Wat zulke menschen
doen om het volk tot hooger peil van ont
wikkeling en stoffelijke welvaart te bren
gen, zegt ons de Echo de F aria, sprekende
over den Burgemeester van Roubaix met
zgn brasserie sociale, zijn drie wethouders
met hun kroegen en achttien raadsleden
der stad die ieder voor hun rekening een
herberg exploiteeren.
Edele volksleiders die tot leuze heb
ben, niet alles voormaar alles door het
volk.
Zulke helden werpen zich met een on
geëvenaarde brutaliteit op als leiders van
het volk, terwijl zjj niets anders brengen
dan ergernis en dwaling onder het arbei
dende proletariaat. Het zgn dwaallichten
die geen verschil meer kennen tusschen
wat geoorloofd en niet geoorloofd is. In-
plaats van te leiden, misleiden zg het on
nadenkende en onontwikkelde volk.
Men geeft in onze dagen aan het ca
naille zelfs een brevet van humaniteit, ver
draagzaamheid en vredelievendheid, omdat
men niet let op de dingen die komen moe
ten, omdat men de waarschuwende stem
men veracht, erger, als vjjandig heeft uit
gekreten Smit men vrede met het kwaad,
en wentelt men zich in den dras der neu
traliteit.
Geen wonder dus, dat door een valschen
geest van verdraagzaamheid het vuur van
den godsdienstzin in het openbaar leven
langzaam wordt uitgedoofd.
Yan uit Frankrijk waait de bedorven
geest van volksbederf over ons land, daar
is het volk tot in het merg der beenderen
bedorven door een verkeerde leiding van
hen, die hun gezag niet hebben weten te
handhaven en huilen met de honden in het
bosch. In het arme Frankrijk en hier
zgn wij denzelfdeu weg op is het volk
warempel door een neutraliteitsgeest zoo
de dokter had het reeds opengeslagen en be
gon er in te bladeren.
Wsarom maakt gjj u zoo driftig? Gjj be
hoeft u toch voor nw werk niet te schamen en
gjj echjjnt al tameljjx ver gekomen te zjjn. Juf
frouw Friedberg heeft er zich dan ook moeite
genoeg voor gegeven, en ik hoop, dat gij haar
dankbaar hiervoor zjjn zult.
Ja wel, zij gaf zich moeite, ik gafmjj
mjj moeite w;j garen ons moeite, stotterde
Dagobert, die bljjkbaar niet wist, wat hjj zeide,
want zjjne oogen waren in doodsangst op de
hand van zjjn oom gericht, die het eene blad
na het andere omsloeg, terwijl hjj droogjes op
merkte
Nu, als gjj haar uw dank op deze manier
voorstottert, zal zjj er niet erg mee ingenomen
zjjn ja, maar wat is dat?
Hjj h»d een los ingeschoven blad gegrepen,
i erwjjl zjjn neef het bjjna van schrik bestierf.
tAan Leonie! l*i Hisaabaah verbluft. Dat zjjn
verzen 1 ,nO, toorn niet, wanneer ik aan
j aw voeten"
Ha, wat heeft dat te beteekenen
Dagobert stond daar als een betrapte misda
diger, terwjjl de dokter hst gedicht doorlas, dat
niets minder dan eene volledige verklaring van
innige en oprechte genegenheid bevatte aan zjjae
in stilte aangebeden leermeesteres, terwjjl hjj
dit gevoel met de duurste eedea bezwoer.
Het dnurde eene heele poos voor Hazenbach
de zaak goed begreep, zoo ongehoord kwam ze
hem voor. Teen hij echter tot volkomen begrip
gekomen was, brak een onweder met ongeken-
den donder en bliksem over den armen Dagobert
verwereldlijkt met het woord van verdraag
zaamheid op de lippen en een ziedende
haat tegen den godsdienst in het hart, dat
het zich blindelings werpt in de armen der
vertwijfeling om zijn misleiders te volgen.
De volksmisleider is dan ook misdadig in
zgn optreden, hg schuimbekt van woede,
en als een razende balt hg zijn vuist tegen
alles en allen, wat hem in zgn vaart durft
stuiten.
Wij menschenkinderen van het laatst der
19e eeuw, de eeuw dei uitvindingen maar
ook de eeuw der gruwelen, zien door het
tnenschelijk vernuft bij de nieuwste vindin
gen den oorlogsgeest nog eindeloos wree-
der maken dan hij ooit is geweest en een
goddeloos drijven breekt zich baan.
Verwijderen wij dan verre van ons,die niet
in onze kringen thuis hooren. Werpen wg
alle laffe toegefelijkheid ter zijde, waar ons
onaantastbaar beginsel geweld wordt aan
gedaan en waken wg over hen die aan onze
zorgen zgn toevertrouwen.
Wil men nuttig werkzaam zgn in deze
veel bewogen tgd op sociaal-gebieddan
dienen vorsten en onderdanengeestelij
ken en leeken, geleerden en onwetenden
diep doordrongen te zgn, dat de godsdienst
het eenige middel is ter verkrijging van
orde.
Het algemeen belang eischt godsdienst zoo
wel in het openbaar als in het bijzonder
leven, als uitsluitende hoofdvoorwaarde
van het maatschappelijk bestaan aller ge
slachten.
De werkstaking aan de dokken te Ant
werpen neemt in omvang toe. Bjj de boot
werkers hebben zich ook matrozen aange
sloten die weigeren de monsterrol te tee
kenen.
De Burgemeester van Antwerpen heeft
aan de reeders beloofd, dat hg de werk
lui die zij aanwierven om de werkstakers
te vervangen, zou beschermen.
Te Lokeren werpen de werkstakers
los. Deze liet zjjn oom een tjjd lang razen, maar
ioen er geen eiod scheen te komen aan het on
weder beproefde hjj tegen te spreken.
Oom, ik ben u dank schuldig, sprak hjj
op plechtigen toon, maar waar het de heiligste
gevoelens van mijn hart betreft, eindigt uwe
heerschappij evenals mjjae gehoorzaamheid. Ja,
ik houd innig van Leonie, ik aanbid haar en
dat is geen kwaad.
Maar het is een domheid riep de dok
ter toornig uit, eene domheid, zooais men nog
nooit gehoord heeft
Een jongen die nauweljjks de schooljaren ach
ter zich heeft, die nog niet eens student is
wordt gecharmeerd op een dame, die zjjue moe
der zou kunnen zjjn 1 Dat waren ('us de Engel
sche woorden. Een formeele verklaring hebt gjj
daar voor den spiegel ingestudeerd Nu, ik zal
juffrouw Friedberg de oogen openen voor haren
mooien scholier, en de hemel sta je bjj, als ze
de geschiedenis hoort. Zjj zal woedend, buiten
zich zelve zjjn.
Hjj vouwde mei een grimmig gezicht het
ongelukkige blad op en stak het. in zjjn zak.
De jonge msa zag zjjne verzen, die hjj in het
zweet zjjns aanschjjns samengesmeed had, inde
jaszak van dan gevoelloozea man vardwjjtsen en
de moed der vartwjjfeling hergaf hem zjjn zelf—
bewustzijn.
Ik ben geen kaaap meer, verklaarde hij,
zich driftig oprichtend. Gjj hebt geen verstand
van het gevoel, dat in de borst van een jonge
ling sluimert, uw hart is reeds lang gestorven,
vaar reeds de rijp van den ouderdom het
hoofd dekt.
der looierswerkplaatsen met steenen naar
de gendarmes die dan ook al menige charge
i gemaakt hebben op de menigte, waarbg
velen gewond werden. Een luitenant der
gendarmerie werd aan het hoofd gekwetst.
In de Chronique scandaleuse van En
gelsche zeden kan nog gebracht worden,
dat Boerenvrouwen uit het district Chris-
tiania in Zuid-Afrika, meermalen door En
gelsche soldaten zoodanig zgn mishandeld
dat zij naar het hospitaal gebracht moesten
worden.
De correspondent van de Pall Mall
Gazette deelt mede, dat een jong meisje,
terwijl zg met haar broeder onder de ver
anda van het ouderlgk huis vertoefde, door
een geweerschot van een Engelsche pa
trouille werd gedood.
Te Leipzig is in een groote vergadering
sympathie betuigd voor de Boeren der Zuid-
Afrikaansche Republieken. Onder geest
drift en met algemeene stemmen werd be
sloten, president K r uger te verzoeken
naar Leipzig te komen.
Te Berlgn wordt een monster-vergade-
ring gehouden om den Zuid-Afrikaanschen
oorlog der Engelschen te veroordeelen en
sympathie te betuigen voor de Boeren.
De Fransche Kamerzitting van Donder
dag was bij de bespreking der amnestie
zeer rumoerig. De Afgevaardigden schol
den elkander met de namen Crapule». Yan
den eenen kant riep men Vive la Répu
blique A bas les magons bas les traitres
Van den anderen kant: A bas la calotte!
A bas les jesuites 1 Er werd gezongen en
gehuild. De Kamer had veel weg van een
menagerie.
De strijd in Zuid-Afrik*.
Drie Boercncom mando's hebben met succes
gastreden tegen de Eugoleehe cavalerie van Uic-
donsld en Brabant en zjjn over Sierk-
spruit, Oldendaal en Franciadrifi de Kaapkolo
nie binnengevallen De Boeren hebben tjjdens
de gevechten nog twee treinen met proviand en
ammunitie buit gemaakt- De gevangen genomen
Engelschen, 80 in getal, sjjn door de Boeren
weer in vrjjheid geiteld,
De Boeien-commandant H e r z o g heeft een
Hjj zweeg plotseling en vluchtte snel achter
den grooten leuningstoel, want de dokter, die
de toespeling op zijn grjjze haren niet vetdragen
kon, kwam driftig naar hem toe.
Ik verbied u zulke uitdrukkingen, riep
hjj woedend.
Ejjp des onderdoms f Hoe oud denkt gjj dan
dat ik ben Gjj verbeeldt n misschien wel, dat
i nw erfoom spoedig uit zal stappen, maar daar
denkt hjj nog lang niet aan, onthoud dat I Ik
j ga nu met uw gekrabbel naar juffrouw Fried-
j «erg, en gjj kunt hier intusschen het gevoel
an uw jonaelingsborst laten uitstormen, dat
;-,al een recht pleizierig onderhoud worden.
Oom, gjj hebt geen recht, om met mjjne
genegenheid te spotten, sprak Dagobert rchuch-
icr achter zjjn leunstoel, maar de dokter was
I reeds bjj de deur en ging naar zjjne woonka-
j rner, waar bjj hoed en stok nam.
Ejjp des ouderdom»bromde hjj. Domme
j jongen 1 Ik zal n mjjn lang gestorven hart leeren
kennen. Gjj zult er verstomd van staan 1 En
:met deze woorden liep hjj in stormpas naar het
heerenhuis.
Leonie Friedberg zat voor hare schrjjftafel en
indigde juist eenen brief, toen de dokter bjj
baar binnentrad; verwonderd keek zjj op.
Zjjt gjj daar P mjjnheer Hazenbach. Ik
irwaciite eigenljjk mjjoheer Dagobert, hjj komt
gewonnljjk precies op tjjd.
Dagobert komt vandaag niet, antwoordde Ha;
een bach kortaf.
Wurdt vervolgd.)
