No. 4673
Maandag 24 December 1900.
25ste Jaargang.
.«wjsijssrü;
Het kiesrecht en
de verkiezingen.
c'ïïiQuwjaars-dJcnsc/ian.
De pleegzoon.
BUITEL LA N D.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
Duitsohland.
Engeland.
Rusland.
kfragBlaó voor <§Tooró~ on Suió-JColUtnö.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40'
Yoor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
M VN nïiNOlUr
PRTJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale Publicité Etranghe,
^AGITE MA NON AOITATE~ ljA-l)BE Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31bis Faubourg Montmartr
Aan onze Lezers geren wij de gelegen
heid, indien zij boven he. omslachtig ver
zenden van kaartjes, de voorkeur geven
aan het plaatsen van eene Advertentie als
Nieuwjaarswensch, dat te doen in ons num
mer van den Nieuwjaarsdag, tegen inzen-.
ding van 25 cents.
Deze advertentie mag 5 regels groot zijn.
Meer regels worden tegen den gewonen
prjjs berekend
Wij verwachten de Advertentie tjjdig,
dus uiterlijk Zaterdag-avond 29 December
a. s., in te zenden.
DE ADMINISTRATIE.
Over de voorbereiding voor de Kamer
verkiezingen in Juni van het volgend jaar
wordt in de pers reeds druk geschreven.
Opmerkelijk is het echter, dat het groote
publiek daaraan weinig aandacht schenkt.
Gewoonljjk komt die logge massa eerst
in beweging, wanneer door de verschillen
de staatkundige partpen de groote trom
wordt geroerd en met kermisgeschreeuw
tot deelneming aan den politieken stem
busstrijd wordt aangespoord.
Eigenlijk is dit zeer verkeerd. Het zou
heel wat beter mogen heeten, wanneer men
begon met de vraagstukken, die op den
voorgrond worden gesteld, te onderzoeken
en zich daarover een meening te vormen
en wanneer men dan, als de verkiezing
daar was, kalm zijn stem uitbracht voor
den candidaat, die de meeste waarborgen
gaf, dat hjj 's lands belang het best zou
behartigen.
Thans gaat dit geheel anders. Slechts
enkele menschen onderzoeken werkelijk
de vraagstukken van den dag en de groote
menigte blijft onverschillig tot aan de ver
kiezing om dan den een of anderen can
didaat te steunen, die oppervlakkig be
schouwd het geschiktste wordt geoordeeld.
Wie echter reeds thans waakzaam zjjD,
kan men wel radennl. de sociaal-de
mocraten. Zjj bezitten de verdienste de
groote beteekenis van den aanstaanden
stembusstrijd te beseffen en zij hebben nn
reeds de leus aangegeven, die bjj dien strijd
zal worden gevoerd. Zich daaraan te ont
trekken schijnt in ons oog niet meer mo
gelijk. En zoo zal dan worden beslist of
in de volgende parlementaire periode het
kiesrechtvraagstuk in dien geest aan de
orde zal komen, dat de Grondwet zich
niet meer verzet tegen de invoering van
het algemeen kiesrecht.
FE Ü1LLBTON.
18
Vervolg.)
Waarom niet Is hjj ongesteld
Neen, m»ar ik heb den verwemchteD
jtBgen huisarrest gegeven 1
Gij behandelt den jongen man te streng.
Gjj beschouwt hem nog altjjd als een knaap,
en hjj it toch reeds twintig.
De dokter luisterde nauwelijks naar dezo
verdediging, hjj ging zitten en vervolgde op
grimmigen toon: Daar beeft hjj weer eene
ellendige geschiedenis uitgehaald. Ik zou ze
maar liever voor u verzwegen hebben, om u
de ergernis te besparen, maar het helpt niet.
Gjj moet se hooren 1
Mjjn God, wat is er dan gebeurd P vroeg
Leonie onrustig.
Toch niets ernstigs wil ik hopen
Hazenbachs trekken lieten wel iets ernstigs
vermoeden, toen hjj uit den zak van zjjn jas de
proeve var< het dichterlijk talent van zijn neef
te voorschjjn haalde en ze met een onheilspel
lend gezicht aan juffrouw Laonie overreikte.
Lees maar 1
Leonie begon te lezen tjj las de verzen van
het begin tot liet einde met eene onbegrijpe
lijke kalmte, ja nr kwam daarbij zelfs een
lachje om hare lippun. De dokter, die vergeefs op
een uitroep van w> ewacht had, zag zicb ein-
deljjk verplicht, haa r verstand te hnlp te komen.
Voor of tegeu algemeen kiesrecht zal
dus de leus wezen.
Men weet, hoe wij over het algemeen
kiesrecht denken. Dat kiesstelsel is voor
ons absoluut verwerpelijk, omdat het de
volkssouvereiniteit in den Staat huldigt-
Bij toepassing van bet algemeen stemrecht
wordt de leer in praktijk-gebracht, dat de
mach t in den Staat voortspruit uit de macht,
die het volk, de menigte, bezit, terwjjl
elke hoogere oorsprong der staatsmacht
wordt geloochend.
Bij dit theoretisch bezwaar komt het
practische, dat algemeen stemrecht het
peil der Volksvertegenwoordiging zal doen
dalen en dus de wetgevende macht meer
dan nu mogeljjk is, in handen komt van
mannen, die minder dan thans de bekwaam
heid bezitten om 's lauds belangen naar
eisch te behartigen.
Het schjjnt wel, of het beste kiesstel
sel de steen der wijzen is, die maar niet
kan worden gevonden. Hoeveel is in den
loop der laatste tientallen jaren al niet
over het kiesrecht geschreven en gespro
ken. En nog staan de meeaingeneven lijn
recht tegenover elkander als toen de quaestie
voor de eerste maal aan de orde kwam.
De moeilijkheid eener overeenkomst
schuilt voornamelijk daarin, dat de voor-
uitstrevenden het kiesrecht beschouwen als
een natuurlijk recht, 't welk door niets
mag worden beperkt. Volgens hem heeft
een ieder het recht om mede te werken aan
de samenstelling der Volksvertegenwoor
diging, hetgeen door de tegenstanders wordt
ontkend. De laatsten willen alleen hen
aan de samenstelling der Volksvertegen
woordiging doen rc edewerken, die den mees
ten waarborg bieden dat hun keuze een
verstandige is.
Wjj scharen ons aan de zijde der laat
sten en ontkennen, dat de politieke rech
ten tot de natuurlijke rechten van den
mensch behooren. Staatkundige rechten
kan iemand enkel ontvangen, wanneer hjj
aan zekere verplichtingen tegenover den
Staat voldoet, waarom het ons zeer logisch
voorkwam, dat de vroegere wetgever ge
schiktheid en maatschappeljjken welstand
als eisch stelde voor het verkrjjgen van het
kiesrecht.
Deze eisch komt veltn verouderd voor,
en zelfs degenen, die de volkssouvereini
teit zoo streng mogelijk veroordeelen, wil
len van het censusstelsel niet meer weten.
De belastingbetaling mag volgens hen
geen recbt geven om het kiesrecht uit
te oefenen. D:t behoort niet afhankelijk
te zjjn van de meerdere of mindere be-
drageD, die men jaarlijks aan de schat
kist des Rjjks heeft af te dragen maar
Het is een gedicht, verklaarde hjj.
Dat zie ik.
En het is aan u gericht.
Volgens alle waarschijnlijkheid, waot mijn
naam staat er boven. Vermoedelijk van DagobertP
Dat vindt gij zeker heel aardig P riep
Hazenbach driftig uit. Gjj schjjnt het volko
men in orde te vindeö, dat hjj aan uwe voe
ten neerknielt, zoo staat er immers in dat
gekrabbel,
Leonie haalde nog altijd lachend de schou
ders op. Laat uw neef met zjjne jeugdige
genegenheid toch met rust, zij is onschuldig
genoeg. Ik heb er werkeljjk niets tegen.
Maar ik wel 1 riep de dokter uit. Als
de domme jongen het no* eens durft pro-
beeren, gediciueu voor u te maken, om u het
bruisend gevoel zijner jongelingsborst vol te
houden, dan.
Wat gaat u dat aan vroeg Leonie ver
baasd over deze heiligen uitval, waartoe vol
gens hare meecing volstrekt geen reden be
stond. m
Wat het mjj aangaat? Ia, zoo waarlijk,
gjj weet ook nog niet Hazenbach stond
plotseling op en ging vlak voor haar staan.
Kijk mij eeDS aan, juflronw Friedberg
Ik zie niets bijzonder merkwaardigs aan u.
Merkwaardig behoeft gjj mij ook niet te
vinden, antwoordde de dokter beleedigd. aar
ik zie er toch nog heel goed uit voor
jaren.
Zeker, dokter. vv'nz en e«i
Ik heb toch eene goede betrek hu£f
niet onaanzienlijk vermogen; een t»
moet uit andereu hoofden worden verleend.
Zeer zeker is voor deze redeneering wel
te pleiten, vooral, wanneer men zich op
het standpunt plaatst, dat de Standaard
dezer dagen toelichtte. Dat blad wijst er
op, dat in Nederland een iniliioen hoof
den van gezinnen zijn, en dat, wanneer
de hoofden vau gezinnen in het algemeen
met het kiesrecht zouden worden bedeeld,
hierdoor reeds een aanzienlijke, gewenechte
uitbreiding van het kiesrecht zou verkre
gen worden.
Het zoogenaamde «huismanskiesrecht»
wordt door de Standaard niet beschouwd
als een aangeboren recht en ook niet als
een door een wet opgedrongen kenmerk
van geschiktheid, maar als een gequali-
ficeerd kiesrecht van zedelijke verantwoor
delijkheid.
Op die zedelijke verantwoordelijkheid
legt het blad vollen nadruk. Zoodra de
Overheid door haar wet of bestuur op al
lerlei wijs zich mengt iD de btlaugen, die
een ieder als gezinshoofd heeft te verde
digen of te beschermen, is het eisch en
billijkheid, dat hem de gelegenheid wordt
geboden die belangen voor te staan en te
verdedigen. Een kiesrecht op zulk een wor
tel voedt het zedelijk beset en sluit uit
alle inbeelding van politieke macht.
En voegt het blad er bij wie epn
stelsel voorstaat, 't welk huiselpken zin,
gemeenschapsgevoel, plichtsbesef en ver
antwoordelijkheid jegens God zal voeden,
kan er nooit op tegen hebben, dat een
kiesrecht naar dit stelsel een zeer uitge
breid karakter zal dragen. Bij een stelsel,
dat kwaad voedt, moet men wel op be
perking bedacht zijn om het kwaad in te
perken. Maar bij een stelsel, dat het volk
doorvoeden kan met een verhoogd besef van
zedelijke verantwoordelijkheid, moet om
gekeerd ver-reikende uitbreiding als ge-
wenscht worden beschouwd.
Hiervan kunnen wjj veel onderschrijven,
maar toch schijnt het ons toedat zelfs
bij het beste stelsel tal van personen kies
gerechtigd worden, die dit recht niet naar
behooren kunnen uitoefenen. Evenals alles
op dit ondermaansche onvolmaakt moet ge
acht worden, zal het ook wel tot de vrome
wenscben bljjven behooren om een kies
stelsel te sckeppeD, dat een ieder bevree-
digt en dat aan de eigentqke kiesgerech
tigden dat recht ook verleent.
Om die reden is volgens onze meening
de grens tusschen kiesbevoegden en niet-
kiesbevoegdun zoo hoogst moeielijk te trek
ken en zouden wjj er toe overhellen om
bjj wjjze van proef slechts aan hen het
kiesrecht te verleenen, die toonden er prijs
op te stelleD. Thans hebben velen dit recht
dat voor mjj alleen veel te groot is.
Aan dat alles twjjfal ik niet, maar wat
moet dat
En wat mjjne ruwheid betreft, vervolgde
Hazenbach, zonder op dezs onderbreking zjjner
woorden te letten, die is msar uitwendig. Iu
den grond der zaak ben ik een waar lam.
Leonie keek bij deze bewering zeer ongeloovig
op en luisterde met toenemende verwondering.
In een woord, ik ben een man, met wiea
men wel leven kan, besloot de dokter in zjjn
volle zelfbewustzijn.
Vindt gjj dat ook niet?
Nu ja, maar.
Goed, zeg dan ja, dan is de zaak nit
Leonie sprong van haar stoel op en werd
vuurrood.
Dokter, wat moet dat beteekenen P
Wat dat beteekenen moet P Ach ja, ik
heb heelemaal vergeten u eene formeele vraag
om hart eu hand te doen.
Maar dat kan nog verbeterd worden. Ik bied
n dan mjjne band aan en verzoek om uw ja
woord stemt gjj toe?
Hjj strekte uo j>so uit, maar zjjne uitge
kozen bruid week dr. jchredeo terug en sprak
op scherpen toon
Gjj moet rekening houden met mjjne
verrassing. Ik heb het werkeljjk niet voor mo
geljjk gehouden, dat gjj mg met een aanzoek
soudt vereeren.
Gjj meent, omdat gr zenuwachtig zytr
sprak Hazenbach op onbej nmerden toon. O,
dat beteekeat niets, dat z ik u wel afwennen,
daar ben ik arts voor. i
zonder dat zij er ooit gebruik van maken.
Zij bemoeien zich zoo goed als niet met
de algemeene zaken des lands en beper
ken zich enkel tot het mopperen en pro
testeeren, wanneer hun belastingbiljetten
worden thuis gestuurd. Wat zouden die
onverschilligen een goede les ontvangen,
wanneer bijv. voor een jaar een ieder kies
gerechtigd zou wezen, die zich zelf daar
voor aangaf.
Wij geven toe, dat dit denkbeeld niet
verwezenlijkt kan worden, om de eenvou
dige reden, dat dan de kiesbevoegden van
thans, die wèl aan hun plicht gewoon zjjn
te voldoen, bjj een eventaeelen omkeer
met de onverschilligen zouden lijden. Daar
om bljjven wij hechten aan een beperkt
kiesstelsel, op welken grondslag ook ge
baseerd. Het kiesrecht is [geen natuur
recht en kan dus niet opgeëischt worden,
wanneer de wetten des lands zich tegen
de toekenning er van verzetten. Maar wel
behoort een ieder kiezer te zijn, die eeni-
gen waarborg, hetzij, door zijn maatschap
peljjken welstand, hetzjj door zjjn geschikt
heid, kan aanbieden, dat bjj met volle
overtuiging en met wetenschap van het
belangrijke van zijn taak aan de stemmin
gen voor de Volksvertegenwoordiging kan
deelnemen.
En waar dus door radicalen en socia
listen bjj de aanstaande verkiezingen het
allemans-kiesrecht als strjjdleus zal wor
den aangeheven, daar keeren wjj er ons
beslist tegen, en gaan van het standpunt
uit, dat de besten van ons land ook moe
ten worden gekozen door mannen, die de
beteekenis van hun stem begrjjpen en wier
streven het slechts is door hun stem aau
de bevordering der hoogste volksbelangen
mede te werken.
De Duitsche bladen hebben het nog
altijd zeer druk over de weigering van
keizer Wilhelm, om president K r u-
g e r in Berljju te ontvangen.
De National'Zeitung schrijft«Een oog
getuige van Kruger's vertrek deelt ons
mee dat dr. L e y d s op het station te Parijs
aan een heer die achterbleef, de woorden
toeriep: «Het is een waagstuk dat wjj
ondernemen Deze uitlating bewjjst dat
dr. L e y d s zich volkomen bewust was
dat K r u g e r de reis naar Duitschland
ondernam tegen den reeds te Parjjs be
leefd maar duidelijk uitgesproken wensch
van toongevende Duitsche kringen.»
De Tagliche Rundschau gaat nog ver
der zjj vernam dat Krager reeds te
Parjjs officieel verzocht was zjjn bezoek
aan Berljjn uit te stellen en de Berliner
Nueste Nachrichten schrijft:
«Deze bewering is met de feiten in
Ilc betreur het, dut ik u daar geene ge-
uheid toe geven kan, was het zeer koele
antwoord, dat den dokter verbaasd deed staan.
Moet ik dat als een blauwtje beschou
wen P vroeg hjj op gerekten toon.
Als gjj het zoo noemen wilt, 't is
ten minste mjjn antwoord op uwe buitengewoon
teedere en nette verklaring.
De dokter zette een bedenkeljjk lang gezicht.
Hjj had het niet voor noodig gehouden, zjjne
grofheid aan banden te leggen en bjj zjjn aan
zoek veel omslag te maken.
Hjj wist zeer goed, dat hjj trots zjjne jaren
en zjjn grjjzend haar eene goede partjj was,
en dat meer dan eene dRme onder zjjne ken
nissen bereid was als zjjne levensgezellin zjjn
vermogen te deelen, en hier waar ejjn aanzoek
een groot, nauweljjks gehoopt geluk was voor
het onvermogende meisje, werd hjj zonder veel
omslag afgewezen Hjj geloofde niet goed ge
hoord te hebben.
Gjj wjjst dus mjjn aanzoek af? vroeg hjj.
Het spjjt mjj voor deze eer te moeten
bedanken.
Er heerschte een oogenblik stilte. Hazenbach
zag beurtelings Leonie aan en het portret bo-
van hare schrjjftafel dan brak plotseling zjjne
ingehouden ergernis los.
Waarom t vroeg hjj op geoiedenden toon
Dat is toch zeker mjjne zaak.
Als ik u verzoeken mag neen, het is (le
mijne, als ik 'een, blauwtje loop, wil ik ten
minst* weten, waarom.
Er staat mjj zeker iets in den weg, eene
herinnering, eene genegenheid uit vervlogen
e
strijd. De eerste secretaris van de legatie,
Schloezer, heeft dr. L e y d s meer ge
zegd. De woordeljjke inhoud van de ver
klaringen van den Duitschen vertegen
woordiger kon, zoolang de woorden hun
natuurlijke beteekenis behouden, geen twij-
fel overlaten dat het bezoek van Kruger
voor dit oogenblik beleefd maar beslist
werd afgewezen. Als de aangelegenheid
later te Keulen openlijk een keer heeft
genomen, die in uitgebreide kringen van
het Duitsche volk den pijnljjken indruk
van een afwijzing maakte, moet dit enkel
ea alleen op rekening komen van de per
sonen of persoon die president Kruger
op een verkeerder weg brachten. Uit de
openbaarmaking ven de stukken in kwestie:
zou dit gemakkeljjk blijken. Zij is tot nog
toe alleen uitgebleven uit consideratie voor
president Krager en zjjn omgeving.»
Uit bovenstaand bljjkt duideljjk, dat de
genoemde bladenden slechten indrnktrach
ten weg te nemen, die de Berljjnsche wei
gering bij het Duitsche volk heeft te weeg
gebracht. Dr. L e y d s is politicus genoeg
om er over te zwijgen waardoor keizer Wil
li e 1 m II, gelegenheid wordt gegeven zjjn
politieke fout, nu de wind uit den Boe-
renhoek gunstig waait, te herstellen.
Te Londen heeft Woensdag in de Royal
Society-clab een feestmaal plaats gehad.
Onder de gasten bevond zich de Russische
agent van financiën T a t i s c h e f f, die
als antwoord op den toast op den Czaar,
zeide, dat bij als bemiddelaar der Engel-
sche en Russische handelsbelangen de
sympathiebetuiging aan den Czaar met
groote vreugde had gehoord en dat de»
te meer, omdat hem de oprechtheid ervan
zoozeer had getroffen.
Na het feest zond men een telegram
aan den Czaar, waarin men de hoop uit
sprak, dat bij spoedig geheel hersteld zou
zijn ten zegen van de betrekkingen tus
schen Engeland en Rusland.
Het Czarenrijk telt ongetwijfeld de oud
ste Europeesche actief dienende officier
in het leger. Generaal-adjudant graaf L o-
guin Logninowitsch vanHei-
den, zal dezer dagen zjjn 80-jarig jubi
leum als militair vieren.
De a. s. Jubilaris is 94 jaren oud. In
1827 nam hij onder bevel van zijn vader,
die de Russische vloot aanvoerde bjj Na-
varino, deel aan dien slag. N i k o 1 a a s I
benoemde hem in 1849 tot generaal-ad
judant, een ambt dat hjj onder 4 keizers
vervulde. In het bezit van alle Russische
orders, schonk de Czaar verleden jaar hem
de medaillonportretten van N i k o 1 a a s I,
Alexander II en Alexander III
met brillanten bezet om op zjjn borst te
dragen. De jubilaris stamt af van een
ade lljjke Hollandsche familie, waarvan
enkele leden in het laatst der vorige eeuw-
naar Rusland gingen. Zjjn naam is in on»
land nog bekend, daar hjj door het lid
der Gedeputeerde Staten in Drenthe jhr.
mr.L.A. S. J. de Milly van Heiden
Reinestein wordt gedragen.
jaren, om kort te gaan die d®11'
Hg wees op het beeld met het rouwftoen;
Leonie zweeg plotseling biggelden heete tra
nen langs hare wangen.
Dacht ik het nietriep de dokter njjdtg.
Maar ioo laat ik mjj niet afwgzen, mejuffrouw.
Wie is die heerP Waar heeft hjj geleefd P Hoe
is hjj naar Afrika gekomen Dat zal ik toch
ten minste wel mogen hooren P
Bjj else vraag deed hjj een stap voorwaarts,
en liep bljjkbaar zoo woedend op het beeld
toe, dat Leonie er voor ging staan, of zjj het
beschermen wilde.
Als gjj daar zooveel waarde aan hecht,
sprak zjj, hare tranen drogend, dan z»l ft het
u vertellen. Ja, Engelbert was mjjn verloofde,
dien ik eenwig beweenen zal. Hjj verkeerde
als huisonderwjjzer bjj de familie, wasr ik gou
vernante was, wjj kregen elkander lief, en
onze zielen werden één.
Zoo, dat moet wel hartroerend geweest
zjjn I bromde Hazenbach, gelukkig zoo .zscüt-
jes, dat Leonie hem met verstond zfl vervolgde
Lt bevende stem Engei bert g.ng oen al.
eene betrekking bfl een tmoedig mg„
de zwartjes trok. Hfl got t"* m*i.r
woord Jrag, ik nan. bet eehter met «an, maar
verklaarde mij bereid Zfln zwaar, opofferend be
roep met hen. te deelen. Het mocht zoo niet zjjn 1
Hg schreef mjj nog eens, voor hij naar de bin
nenlanden van Afrika vertrok, on dan hare
stem veranderde in een onderdrukte gesnik,
dan boorde ik niets meer van hem.
Wordt vervolgd.)
