NIEUWE
rv
wagBlaó voor dlooró' en Stuió-eJCollanó.
Het bankroet der
negentiende eenw.
No. 4690
Woensdag 16 Januari 1901.
25ste Jaargang
De pleegzoon.
B U 1 T E iN L A iM i>.
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het bnitenland 2,80
Afiooderljjke nummers<0.08
Dit blad verachjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen;
BïïflSAü: St. Janstraat Haarlemi
Van 16 regels 50 C«n?
Bike regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Sedactenr-Oitgever, W. KAPPERS.
II.
Wanneer wjj ten blik werpen op de na
latenschap die de vorige eeuw aan de twin
tigste vermaakte, dan zoude het ons niet
verwonderen, indien deze als het kon, ge-
ljjk weleer in de middeneeuwen met een
stoowisch in de hand achter het ljjk harer
voorgangster aanliep ten teeken, dat zjj
afziet van de erfenis of ze alleen aanvaart
onder benifice van boedelbeschrijving. He
laas, dat kan niet. De jeugdige twintigste
eeow staat daar met al de ellende haar
door hare moeder op den hals geschoven-
Ziet, wat een vrijheid hebben de vol
keren verworven! Vrij zijn de schrjjvers
om in dagbiaden en brochures en romaDS
eene godtergende taal te doen hooren, het
gezag en den priester aan te randen, de
meest zedekwetsende taal te doen hooren,
het gevaarlijkste gif te druppelen in het
hart van jongelingen en maagden vrij
is de mensch om op tooneel of tribune op
ruiende taal te doen hooren en aan te sporen
tot verzet tegen de wettige overheid tot
moord en doodslag soms maar wee den
priesterdie het waagt in edele veront
waardiging de eer van den Christus te
verdedigen of die weigert ta gehoorzamen
waar hy de wetten Gods moet stellen bo
ven die der menschen. Vry is het onder-
wjjs, maar niet voor hen, die het ordekleed
van den Verlosser dragen, vry is het
recht tot vereeniging, maar niet voor hen,
die samen willen wonen in vrijwillige ar
moede en gehoorzaamheid om zieken te
verzorgen, armen te steunen, de wetenschap
te beoefenen of te bidden dag en nacht,
dat God Zjjn straffende hand niet doe neer
komen op het arme, schuld'ge menschdom.
Gelijk zyn alle menschen. De voorrech
ten des adels zyn afgeschaft, de macht
der Vorsten is aan banden gelegd, het volk
regeert mede en de wetten des rjjks zyn
FEUILLETON.
75
(Vervolg.)
Een luide gil verhinderde hem verder te
gaan.
Leonie weid plotseling doodsbleek en om
klemde met krampachtige vingers de leuning
van den atoel, die voor haar atond.
«Ergelbertl Almachtige God. bjj ia het
zelf 1 u
Mijnheer Willman scheen op dit ocgenblik
den dringenden wensch te koeateren, dat de
grond aich voor zjjoe voeten mocht oponen en
hem verelinden. Daar echter zulk een wonder
dadig ingrijpen niet «olgde, bleef hij midden in
de kamer in den helderen zonneschijn staan.
Dokter Hazenbaoh echter greep den dichtst bjj
hem staanden atoel en ging zittenbjj had
aterke zenuwen, maar deze onthulling greep
hem toch eenigermato aan.
Merkwaardigerwijze had Leonie ondanka
deza voor haar zoo vernietigende ontdekking in
weinige oogenblikken hare tegenwoordigheid
van geeat weer herkregen. Zjj viel niet in on
macht en begon ook niet krampachtig te weenen
zjj bleef bewegingloos staan en zag haren gewe
zen bruidegom aan, die geene poging deed, om
iets to ontkennen.
Leonie, gij hier stamelde hjj in doode-
ljjke verlegenheid.
Ik kon niet denken ik zal allei verklaren.
voor allen dezelfde. Maar eene andere macht
ia op den troon gestegen en zwaait zjj a
zwaren schepter over de aarde. Het goud
is de koning en zjjne macht is onbeperkt.
Geen spruit nit een adellijk geslacht vor
dert nog heerendiensten of dwingt den
dienaar met ontblooten hoofde, metgekrom.
den rug en neergeslagen oogen aan den
kant van den weg te staan, wanneer de
heer voorbijgaat, maar de macht van den
rjjkdom drukt vaak zwaarder dan ooit de
voorrechten des adels en de koningen van
het goud zijn meedoogenloozer dan wellicht
ooit de koningen bij de gratie Gods. Steeds
schriller wordt de tegenstelling tusschen
ryk en arm en wat uitvindingen de negen
tiende eeuw ook bracht, de strjjd om het
bestaan wordt feller met den dag. Van de
gedroomde en verkondigde gelijkheid is
weinig gekomen, maar steeds scherper ko
men de twee legers tegenover elkander te
staan zij, die bezitten en genieten en
zjj, die bezitten en genieten willen. De
sociale nood stijgt met den dag en naar
hen, die den nood kunnen lenigen, luistert
men niet, men stopt de ooren voor de
stem van den Stedehouder Gods op aarde,
van den plaatsvervanger van den God des
Vredes, van den Christus, die zeide «komt
allen tot My, die belast en beladen zjjt en
Ik zal u verkwikken.»
«Broederschap!» O, hoe heerlijk prijkte
dat woord in de banier der wereldhervor
mers. In vrede en vriendschap zouden alle
volkeren elkander de hand reikeD, als broe
ders met elkander leven. Wat een bit
tere ironie Elke schrede verder op den
weg der moderne beschaving bracht ia de
negentiende eeuw de uitvinding mede van
nieuwe moordtuigen op groote schaal. Ont
zettend zyn de legers, welke de beschaafde
mogendheden onderhouden om elkander
op het oorlogsveld als broeders te ontmoe
ten. Vry zou de mensch worden, de rech
ten van den mensch worden geproclameerd,
en gedwongen wordt bjj naar de kazerne,
gedwongen om wanneer de bansbereke-
Ja, dat zou ik u ouk willen verzoeken 1
riep de dokter uit, die nu de spraak weer te
ruggekregen had en verontrust opsprong. Wat,
g|j laat u twaalf jaar lang als verongelukte
heidenonderwjjzer beweensn en daarbjj zit gij
springlevend hier in het „Gouden Lam,// als
een gelukkige echtgenoot en zesvoudige familie
vader Dat is merkwaardig.
Dokter, viel Leonie hem in de rede, nog
aan alle leden bevend, matr toch met veel zelf-
beheereching, ik heb met dezen heer te «pre
ken. Wees zoo goed, ons alleen te laten I
Hazenbaoh keek haar bedenkelijk aan, hjj
vertrouwde deze kalmte niet rechtdaar hjj ech
ter inzien moest, dat bjj eene dergelijke ophel
dering de tegenwoordigheid van een derde over
bodig was, verliet hjj de kamer. Hoe weinig bjj
anders van luisteren hield, dezen keer bleef hij
zonder gewetenswroeging vlak bjj de deur staan.
De zaak, die daar binnen verhandeld wer J, ging
hem toch ook eenigermate aan.
Mjjnheer Engelbert Willman scheen zich zeer
verlicht te gevoelen, toen de getuige van het
pjjnljjk voorval weg was, en maakte nu einde-
ljjk een begin met de geëisehte verklaring. Hjj
begon op berouwvollen toonLeonie, luister
naar rajjl
Zjj s'ond nog aitjjd op hare zelfdo plaats,
zonder zicb te verroeren en zsg hem aan, als
kon en wilde zjj het niet gelooven, dat deze
dikke, burgerljjka verschjjnirg en de ideaalge-
stal'e nit bare jeugd een en dezelfde persoon
was.
Ik heb nu geene verklaring meernoodig,
zeide zjj met eene kalmte, die haar zelf onbe-
ningen van de koningen van het goud of
de staatsmaaswjj iheid van de dienaren der
gekroonde hoofden het aldus hebben ge
wild ten strijde te trekken en door de
verschrikkelijke moordwerktuigen te wor
den nedergemaaid bij honderden, bjj dui
zenden te geljjk.
«Wjj willen vry zjjü, vry leven en ar
beiden op den vrjjen grond, dien wjj ons
door noesten vlijt en handenarbeid hebben
verworven,» klonk hst van Afrika's zuid
punt. «Maar, neen,» klonk het van Brit-
tauje's stranden, «wjj willen'uw goud, wat
scheert ons uwe vryheid, uw volksbestaan
«Broeders, helpt ons,» klonk het weder,
«wij kampen voor ons leven, ouze vryheid,
wjj offeren ons hartebloed
Ea de volkeren wilden helpen, willen
«broeders» zyn voor de verdrukten, maar
de vorsten en regeerders schudden«neen,
wjj willen den roover zjjn gang laten gaan!»
In het Oosten maar waartoe nog meer
gezegd. Hoe staat voor onze oogen de
negentiende eeuw met al hare onvervulde
beloften, bankroet
Hoe armzalig neen, erger, hoe on
heilspellend is de erfenis, die zjj an de
twintigste nalaat.
En gjj, arme kleine, tot wie zult gij u
wenden
Frankrijk.
In bet dorp Caux bjj Montpellier zijn
dertig huizen ingestort onder een massa
sneeuw. De bewoners hebben zich kunnen
redden, eene 52 jarige rentenierster, me
vrouw A n g 1 e, is er bjj omgekomen. Zij
werd onder de puinen gevonden met ver
pletterden schedel.
Eene dame te Bordeaux heeft den Com
missaris van politie aldaar eene som van
125.000 franks in geldswaardig papier over
handigd door haar zoo gevonden in oude
boeken bjj een handelaar in oude boeken
gekocht.
-SainteSavine heeft zekeren G o
d u a rd, beschuldigd van verschillende dief
stallen in zjjn woning opgesloten. Hjj
grypeiyk. voorkwam. Ik verlat;g slechts, dat gjj
mjj eenige vragen zult beantwoorden. Zjjt gjj
wetkeljjk de echtgenoot van die vouw, die ons
daar straks ontving, de vader van de kinderen,
die ginds in den tuin spelen
Heel verstandig en praktisch 1 bromde de
dokter met een goedkeurend knikje buiten voor
de deur. Geen tranen of zenuwtoevallen Dj
zaak laat zich goed aanzien.
Laonie's vraag scheen mijnheer Willman ge
heel te verpletteren. Veroordeel mjj niet,
bad hjj stamelend.
De dwang der omstandigheden een on
gelukkige samenloop van zaken
Spreek mjj niet meer op den vertrouwelflken
toon van vroeger aan, mjjnheer Willman, viel
Leonie hem in de rede Hoe lang zjjt ge al gehuwd?
Willman aarzelde, bjj had gaarne den kortst
mogeljken tjjd voor zjjn huweljjksgeluk aangege
ven, maar daar buiten stoeide zjjn heela nakome
lingschap en zjjn oudste, een tienjarige knaap
was er ook bjj. Elf jaar, sprak hjj eindeljjk
half fluisterend.
Ea twaalf jaren geleden hebt gjj mjj ge
schreven, dat gjj als onderwjjzer naar de bin
nenlanden van Afrika wildet gaan, en na dien
tjjd ontving ik geeae brieven meer van u. Gjj
zjjt dus weer onmiddellijk naar Duitschlsnd te
ruggekeerd zonder er mjj bericht van ts zenden
Het gebeurde om uwentwille, Leonie,
verzekerde Eegeibori met eene poging om aan
zijne stam een tesderen klank te geven. Wjj
wat en beiden arm, ik had geene vooruitzichten,
het kon jaren duren eer ik in staat was, u
mjjne hand te reiken. Kon ik dulden, dat gjj
schijnt Guérin te willen navolgen als de
held van het fort Ohabrol te Parjjs.
Goduard blijkt echter eea deugniet
te. zyn, hy schiet met zyn revolver cp de
meuigte en heelt reeds een tweetal perso
nen uit zyn zoldervenster schietende ge
kwetst. Zyn woning is omsingeld. Men
hoopt hem door hongersnood te dwingen
zich over te geveD,
Duitschland.
Groothertog Wilhelm Ernst van
Saksen-Weimar die totdusver eerste luite-
naut was geweest by het eerste regiment
vau de garde te voet en het vijfde Thtt-
ringsche regiment infanterie, is benoemd
tot kolonel a la suite vaa het regiment
van de garde te voet.
Amerika.
Er zjjn nu te New-York 500 000 per
sonen door de influenza aangetast, iu vele
gevallen met doodelyken afloop. Bjj de
epidemie komen ook gevallen vau longont
steking voor. De hospitalen zyn meer dan
vol en kunnen geen nieuwe zieken meer
opnemen. 400 politie agenten zyn door de
ziekte aangetast. Verscheiden theaters za
gen zich genoodzaakt de voorstellingen te
staken.
Uit Washington meldt men dat de epi
demie zich weer heeft uitgebreid. Een aan
tal senatoren zyn ziek geworden.
Sevië.
Bjj de plechtige opening van de Skoepstjina
waren 218 van de 249 afgevaardigden aan
wezig. De Koning benoemde SimonNes-
t o r a v i t s tot voorzitter. In het adres
van antwoord op de troonrede vertolkte de
vergadering de gevoelens van dankbaar
heid die het Servische volk den Keizer
van Rusland toedraagt. Met groote bljjd-
schap ook heelt de vergadermg vernomen;
dat Milan voor allyhet land verla
ten heeft.
En ondertusschen heeft dit model van
echtgenoot, vader en koning uit zyn schuil
hoek een beroep gedaan op de Serviërs en
dit beroep in duizende exemplaren met be
hulp van zyn vrienden op Servisch gebied
binnengesmokkeld. Hjj, H i 1 a n, is steeds
bereid om zich te plaatsen aan het hoofd
van zjjn geliefd volkzoo dadeijjk dit de
boeien van het verderf zal willen verbre-
uit liefde voor mjj uwe jeugd in treurigheid
doorbracht en een ander, misschien beter geluk
van de hand weest P
NooitEa omdat ik uwe grootmoedigheid
kende 6n wist, dat gjj nooit uw woord van mjj
zoudt terug eischen, deed ik met een bloedend
hart, wat ik moest ik gaf u uwe vrjjheid
terug door mjjn vermeenden dood
En zocht zelf zoo spoedig mogeljjk eene
ijjke partjj, bromde de dokter buiten. De man
liegt de sterren van den hemel I Pas op, zacht
aardige Engelberg als gjj mjj weer in handen
kom; 1
Da zachtaardige Engelbert scheen intusschen
met zjjne opofferende litfde en zjjn bloedend
hart niet veel inde uk meer op zjjn vroegere bruid
te maken.
Doe maar volstrekt geen moeite, ik laat
mjj niet meer misleiden, antwoordde zjj op ver-
achteljjken toon.
Uwe trouweloosheid bad ik u kunnen ver
geven, maar deze erbarmeljjke komedie vergeef
ik u nooit. Had ik kunnen denken, dat ik te
arm voor u was, dat onze verloving u een hin
derpaal was, ik zou terstond den ring terugge
zonden hebben. Een openhartig, eerlijk woord
had u al dit liegen en huichelen bespaard en
mjj dit bittere uur. Na voor bet eerst dreigde
het snikken hare stem te verstikken, masr slechts
een enkel oogenblik, dan bedwong zjj zich en
vervolgde met uitbrekende heftigheidEn ik
heb eentn man als gjj bemind 1 Om uwentwille
heb ik mjjne jangd verloren laten gaan, en de
hand van een braven, eerwaardigen man afge
wezen 1 (Wsrdt vsrulffd)
KSC1UC0IIM
ABONNEMENTSPRIJS
PBIJS DBS ADVBBTBNTIHN.
AOITK MA NOW AGITATE.
