NIEUWE
Hbagêlaó voor eSïoord- en oCtiió-dCollanó.
Amstertamsche Brieven.
No» 4695
Dinsdag 22 Januari 1901,
25ste Jaargang
BUITENLAND.
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt
iegelijkbehalve Zon- en Feestdagen;
BUEBAU: St. Janstraat Haarlemt
/1,10
«1,40
«2,80
«0.08
Van 1—6 regelsSt Cent
Elke regel meer71^
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentia h Contant
Redacteur-Uitgever, W. KflPPIRS.
19 Januari 1901.
Ik zou in dezen brief schrijven over po
litiek en over den Amsterdamschen ge
meenteraad, geloof ik. Maar ik geloof
ook, dat ik dat maar gezegd om een einde
te maken aan mijn vorigen brief. Immers,
over het een noch over het andere valt
veel te zeggen. In de politiek Ijjkt het wel
in den komkommertjjd, of in de drukkende
stilte, die den storm vooraf gaat. Immers
een stormachtige tjjd is er in het verschiet.
Den 26sten Januari vergadert de liberale
Unie om hare beslissing te nemen in zake
haar program omtrent grondwetsherzie
ning, enz. en die beslissing kan heel wat
beroering, ik had haast gezegd, beroer
digheid brengen. Van alle zijden spitste
men zich dan ook al op de dingen, die
komen zullen. De Groningsche afgevaar
digde heeft reeds te Groningen verklaard,
dat hjj volstrekt niet tegen zoo'n Grond-
wetsherzieninkje opziet en daar men zegt
dat Mr. S a m u e 1 ook te Groningen nog
eens een kansje zal wagen en een pleidooi
zal gaan houdeu, kunnen daar al vast de
spiegelgevechten ter voorbereiding der aan
staande verkiezingen beginnen. Ja, die
aanstaande verkiezingen 1 Dat zjjn belang
rijke t Men bereidt er zich zeker al
duchtig op voorMaar in stilteIn het
geheim wordt er zeker al vreeselijk gecon
spireerd, hoe men het zal aanleggen om
aan het gematigd-liberaal-radicaal-sociaal-
Christelgk-historisch allegaartje, dat zich
in 1897 bjj elkander geflanst heeft, afbreuk
zal doen, of hoe men het zal aanleg
gen om met fatsoen dit ministerie maar
stilletjes aan het roer te laten, omdat men
geen kans ziet eene andere meerderheid te
verkrjjgen. Maar alles geschiedt nog in
stilte. Alleen de Christelijk historische hee-
ren zjjn met een program komen opdagen.
En welk een program? Als men het niet
beter wist, zou men denken, dat de par
tij al heel oud, al in decadence was, zoo
FEUILLETON.
Dïï PLEEGZOON,
80 {Vénolg.)
Dat weet ik, sprak Dernburg op koelen
toon. Maar zij hebben zich toch tegen mjj laten
ophitsen door vreemden. Nu zullen zij
hun zin hebben.
Het antwoord klonk zoo scherp, dat de direc
teur den moed verloor om nog andere voorstel
len te doen. Hjj wierp zjjn collega's eene veel-
beteekenden blik toe, en nu nam de eerste in
genieur het woord.
Ik ben er ook van overtuigd, dat de mees
ten nu reeds hunne overjjling beginnen in te
zien. Men zal den onzinnigen eisch waarin ook
Fallners bljjven begrepen was, stilzwijgend kteo
Tallen. Een groot gedeelte zal rustig met het
werk doorgaan, anderen zullen vroeger of later
volgen en de heele beweging loopt met een
sisser af, als gjj besluiten kondt, mijnheer Dern-
burg, ook mear de geringste tegemoetkoming
te toonen.
Neen, sprak Dernburg scherp.
Maar wat moet er dan met de mannen
gebeuren, die morgen op den gewonen tjjd naar
het werk komen f
Zjj moeten eene verklaring afgeven, dat
zjj met hunne kameraden niets te doen willen
hebben en besloten zijn, zich onvoorwaardelijk
aan mijn wil te onderwerpen dan kunnen
zjj weder aan het werk gaan.
zoetsappig, zoo vaag, zoo inschikkelijk, zoo
plooiachtig is het program. Eene jeugdige
partjj komt gewoonljjk met een kernach
tiger, zuiverder belijnd program. Slechts
op ééa punt is het ferm. «Weg met den
Paus uit Nederland, weg met zijn Gezant
aan ons HofZie zoo, Roomschen, nou
weten jelui het. Dank jelui Brons
veld en Co. Dat was moeite vergeefsch,
we wisten het al lang
En de Residentiebode heeft zoo eens
de laarzen aangetrokken en is naar de
oomes toegewandeld, en heeft hun gezegd:
«Komt er nou eens voor den dag, oomes
van de Tweede Kamer en maakt nou eens
knapjes een mooi programmetje voor ons
bjj de verkiezingen
«Nou ja,» zeggen de oomes, «dat zul
len we bjj gelegenheid wel eens doen. Als
we der eens mooi den tjjd voor hebben
en de omstandigheden zijn gunstig, weer
en wind dienende, dan zullen we wel eens
preciesies zeggen, hoe wij over de zaakjes
denken. Ga nu nog maar weer stilletjes
naar huis
«Goed, oomes, dank jelui wel. Tot
later
Maar de Amsterdamsche Céntrale deukt
het kon er toch wel eens van komen enz.
hebben wjj een program, dan moeten wij
ook mannen zoeken, die op dat program
willen gekozen worden, en die zullen er
wel te vinden zjjn, zoo heel of omtrent,
en om een dragelijke figuur te maken,
moeten wjj onze kiezers toch opkloppen en
helpers zien te krijgen en samenwerking
met anderen, enz. enz. en vóór alles is daar
voor noodig:
«Wo du nicht bist, Herr Organist
Da ecbweigen alle Flöien.
Geld 1 De l'argent I Mcmey is time 1
Neen, ik vergis mij, het is eigenlijk
«time is money.» Maar zou het niet goed
zjjn, dat nu eens om te keeren Want,
waarljjk, voor de verkiezingen is geld noo
dig, veel geld zelfs en de Amsterdamsche
kiezers zjjn, de Roomsche namelijk, niet
Dat zal niet mogeljjk zjjn I
Goed, dan bljjven de werkplaatsen geslo
ten. Wjj willen zien, wie het langer uithondt
zij of ik 1
Dat is mjja meening ook 1 mengde Yon
Wildenrcod zich hier in het gesprek. Dst ijjt
gjj aan u zelf en aan nw «and verschuldigd.
Gjj schjjnt eene andere mcenivg toegedaan te
zjjn, mijne heeren, maar gjj zult er spoedig van
overtuigd zjjn, dat dit de ecnige goede weg
is, dat wjj daarmede de gezamenlijke arbeiders
tot onderwerping dwingen on wel in korten
tjjd.
De beambten zwegeD, zjj waren het reeds
gewoon, dat de vrjjheer zich op deze wjjze aan
de zjjde van hun chef schaarde en dat hem dit
recht toegestaan werd. Yoor bjjzonder heilzaam
hielden zjj echter den invloed van Von Wil-
denrood niet, want ook nu weder had hjj al
les gedaan, om Domburg in zjjne houding te
versterken. Masr men moest zoo langzamerhand
in hem den toekomstigan schoonzoon van Dern
burg en den aanstaanden heer van Odensberg
zj- azjj beproefden niet hem te weerspreken,
dut zou toch nutteloos geweest zjjn, en toen
femburg nu het teeken gaf dat het onderhoud
vigeloopen was, door op te staan, namen zjj met
eene stille buiging afscheid.
Ik geloof, dat de hceren bang zjjn voor
den opsrnnd der arbeiders, spotte Oskar, toen
de deur weer gesloten was.
Zjj zouden ter wille van den lieven vrede,
alles maar tosgeven. Het verheugt mjj, dat gjj bjj
uw besluit gebleven zjjt, hier zou elke tegemoet
koming eene onvergecfljjke zwakheid geweest zjjn.
erg scheutig, noch in het opkomen, noch
in het geld storten. Dat heeft de R. K. Cen
trale al dikwijls ondervonden en daarom
vraagt zjj avaut tout, om wat dubbeltjes.
Nu, er zjjn er in Amsterdam heel wat,
die er goed bijzitten, zich voor de verkie
zingen niet de minste moeite geven «qui
ne paient jamais de leur personne,» laat
die dan na maar eens flink uit den hoek
komen.
En zoo is dan, juist terwjjl ik dezen
brief bij elkander zocht te krijgen, de R. K.
Centrale hare mannetjes oproept, men alom
vraagt naar en hoopt op éénheid en sa
menwerking en de Residentiebode zeker met
smart zit te wachten op het program,dat van
de «Hooge Oomes» zal komen, zoo is dan de
R. R. democratische Kiesvereeniging te Am
sterdam al met haar program voor den dag
gekomenalgemeen stemrecht, even
redige vertegenwoordiging verplichte
verzekering van werklieden tegen de finan-
cieele gevolgen van ouderdom en invali
diteit met groote bjjdrage van den Staat,
verhooging van directe belastingen en van
de successie-belasting, afschaffing van
alle belastingen op de noodzakelijke levens
behoeften, beperking der uitgaven voor
leger en vlootsnelle, goedkoope en
gemakkelijke rechtspleging.
Met die drie laatste punten zouden de meeste
katholieken onder zeker voorbehoud wel
mede kunnen gaan maar die andere
punten zullen wel op geen program der R,K.
Staatspartij komen te prjjken. Trouwens, ik
weet in het geheel niet, wat wjj met eene
R: K. democratische Kiesvereeniging moe
ten aanvaugen. Wjj kunnen dat «democra
tisch» best missen en vragen alleen een
program voor de R. K. Kiesvereenigin-
geu zonder epitheton.
Nu zegt mjjn vrienddie mjjn brieven
wel eens leestvóór zjj weggaan, dat ik
hier en daar wel wat den gek schjjn te
steken met onze voorbereiding voor de ver
kiezingen en met ons program en wat dies
meer zjj.
Dernburg was voor het raam gaan staan. Hjj
scheen in weinige dagen jaren ouder geworden
te zjjn, maar boe bitter ook de ondervinding
mocht geweest zjjD, zjj had hem niet van zjjne
geestkracht beroofd uit zjjne houding sprak
nog de oude jjzsren wil. De harde uitdrukking
in zjjne strakke trekken had iets angstwskkendi;
elke zachtere ljjn was verdwenen. Hjj staarde
zwjigend naar de werken. Nog rookten daar de
smelterjjen, nog gloeiden de hoogovens, nog
heeischte overal het krachtige, rusteloos leven,
nog arbeidden duizenden handen. Morgen zou
dat alles stil en doodsch daar neerliggen en
voor hoe lang P
Hjj had onwillekeurig de laatste gedachte luid
uitgesproken, en Von Wildenrood, die bjj hem
was komen staan, begreep hem. Nu, lang
zal het niet duren, sprak hjj troostend. De macht
ligt in uwe handen, en het kan den Odenaber-
gera niet schaden, als men hun dat eens goed
doet gevoelen. Dit gespuis, dat n zonder eenige
reden verliet, om den eersten den besten aan
steker na te loopen.
Zulk eene bende
Oskar gjj spreekt van mjjne arbeiders!
vi l Dernburg hem op somberen toon in de
rede.
Ja wel, van uwe arbeiders, die u op den
dag der verkiezing op zoo roerende wjjze hunne
aanhankelijkheid getoond hebben. Ik kan mjj
voorstellen, wat er toen in uwe ziel omgegaan
moet zjjn.
Neen, Oskar, dat kunt gjj niet, sprak
Dernburg met somberen ernst. Gjj zjjt als een
vreemdeling naar Odensberg gekomen, voor u
«Neen, mjjn beste vriend,» zeg ik, «ik
steek er den gek niet mee. Met eene zaak,
die er zoo hopeloos treurig nitziet, lacht
men liefst maar niet.»
Engeland.
In den sneltrein van Southampton naar
Londen, heeft in de nabjjheid dezer laatste
stad eene aanranding plaats gehad. Er zaten
drie reizigers in een coupé, n.J. eene dame,
een oude heer en een jongere heer. De
laatste vroeg plotseling aan zjjn medereizi
gers hem hun geld af te staan. De oade heer
weigerde, waarop de aanrander een revolver
te voorschjjn haalde en a bout-portant een
schot loste. De kogel trof den ouden heer in
het oog,drong door het hoofd en kaatste tegen
den coupé wand, zoodat de dame door denzelf
den kogel in het gelaat ernstig werd ge
wond. De schurk plunderde daarop zjjn
slachtoffer, doch liet de dame verder on
gemoeid. De trein hield te Yanxhall stil
en de moordenaar verliet haastig den coupé
en snelde naar den uitgang. De dame ech
ter vond de noodige krachten om hem na
te wjjzen en te roepen«Houdt hem 1 Hjj
is een moordenaar 1» Na een langdurige
jacht slaagde men er ten laatste in, den
aanrander in te halende dame moest
naar het gasthuis worden vervoerd, terwjjl
het ander slachtoffer dood was.
Italië.
In verschillende streken van Italië zjjn
onlusten oitgebroken onder de plattelands
bewoners. In de omstreken van Rome,
Napels en Sicilië wil het volk de marken
verdeelen. Ernstig is de toestand teEboli,
bij Salerno, waar de markgronden aan
rijke grondbezitters zjjn verpacht. Hier en
daar loopt men reeds met vaandels te roe
pen «Weg met den Gemeenteraad
De Obtervatore Romano publiceerde
12 Januari het jongste gedicht van den
Paus. Z. H. zon Vrjjdag de kardinalen ont
vangen om hunne nieuwjaarswenschen aan
te bieden. Bjj die gelegenheid zon Z. H.
antwoorden en tevens het eerstvolgend con
sistorie bjjeenroepen. In het nieuwe con
sistorie zullen 10 nieuwe kardinalen wor
den gekozen, wier namen reeds eenigen
tjjd bekend zjjn en waaraan men thans
is uwe toekomstige plaats hier slechts eene vraag
van macht. Missohien zal ze dat voor mjj in de
toekomst ook moeten zjjn, maar vroeger was
dat anders. Ik stond aan het hoofd mjjner ar
beiders en alles wat ik deed, geschiedde met
hen en voor hen, en zooals ieder in nood en
gevaar op mjj rekenen kon, zoo meende ook ik
op hen te kannen rekenen. Dat is nn voorbjj;
Dwaas, die ik was 1 Zij willen geen vrede, zjj
willen strjjd I
Ja, zjj willen strjjd, herhaalde Von Wil
denrood, en zjj zullen ons bereid vinden 1 Wjj
zullen dit oproerige Odensberg tot onderwerping
weten te dwiogen.
O, zeker, wjj zullen zegevieren, riep Dern
burg vol bitterheid uit. Ik zal mjjne arbeiden
tot onderwerping dwingen en zjj zullen ziek
onderwerpen, met haat en woede in het hart,
met haat tegen mjj 1
Elk scbjjnbare nederlaag zal slechts een wa
penstilstand zjjn, waarin zjj nieuwe krachten ver
zamelen om weder tegen mjj op te itaau en dan
zal ik hen opnienw moeten onderwerpen en zoo
zal het steeds voortgaan, tot eene van beide
partjjen vernietigd is. Zulk een leven kan ik niet
ve dragen I
Hjj wendde zich met eene driftige beweging
van het raam af, of hjj niets meer van zjjne wer
ken wilde zien en verder sprekende, klonk zjjne
stem moedeloos.
Werdl Mrvelfd)
CHIC
UT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden roor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
MA HOW AGITATE.
PBIJS DEB ADVESTBSTTIBW.
