NIEUWE
ïïagêlaó voor <3Zooró' on SCuió-óCollanó.
De godsdienstloosheid.
No. 4696
Woensdag 23 Januari 1901,
2êste Jaargang
Be pleegzoon.
BP1TENLAWD.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p, c 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers«0,08
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen;
BUEEAU: St. Janstraat Haarlem}
TB MA HOM AGITATB.
PBIJS DBS AOVSaTSSrTIHW.
Van 1—6 regels£f Qent
Blke regel meeryi/t
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie 4 Contant
Redactenr-tJitgever, W. KflPPIRS.
Vele menschen willen maar niet geloo-
ven, dat het er met de godsdienstige ge
voelens onder het volk treurig begint ait te
zien. Zy letten er niet op, dat de vijanden
van het Pausdom er op uit zjjn om den gods
dienst te verbannen uit het openbaar leven
en dat zich een revolutionnair element baan
breekt onder de volken.
Als men de goedgeloovige menschen
spreekt van de misdaden der Fransche re
volutie, de voorloopster van het heden-
daagsche socialisme en van de gruwelen van
het Schrikbewind, dan halen zy minach
tend de schouders op, en zij zeggen, dat
zulke dingen in onze dagen niet meer kun
nen gebeuren. Zy vergeten dat de bloedige
Commune van Parys pas dertig jaren gele
den is en dat de werkstakingen in onze da
gen gepaard gaan met geweldpleging, moord
en brandstichting.
Zy denken er niet aan, dat op dit oogen-
bllk in de Fransche Republiek eene ver-
Volging tegen de Kerk en hare bedienaren
Wordt voorbereid, die schrikaanjagende ge
beurtenissen voorspelt. Daar spannen de
goddeloozen samen om de kloosters onmo
gelijk te maken, on het godsdienstig on-
derwys uit de scholen te bannen en het
geloof aan een leven na dit leven, het ge
loof in den Christus onder de bevolking
uit te roeien.
Openlyk is reeds in de Fransche Kamer
van Afgevaardigden verklaardvoor de Ka
tholieken mag geen vryheid van vereenigen,
geen vryheid van onderwys, geen vryheid
van geweten meer bestaan.
De opheifing der klooster-orden is slechts
een eersten stap om te komen tot de af
schaffing van eiken godsdienst, tot het slui
ten der kerken, zelfs zal men trachten te
beletten dat de geloovigen zich vereenigen
om te bidden.
Het Fransche Ministerie, waarvan de so
cialist Millerand deel uitmaakt, is er
op de schijnheiligste manier op uit om de
FEUILLETON.
Vervolg.)
11c heb altjjd gedicht, vervolgde Demburg
op somberen toon, dat ik de teugels in Odens-
berg tot mjjn dood in handen zon honden. S>
dert acht dagen denk ik daar anders over.
Wie weet, Oskar, of ik de leiding niet reeds
'poedig aan u overdraag. Gjj sjjt in de om
standigheden, die wjj tegemoet gaan, misschien
beter op deze plaats dan ik.
Mjjn God, welke gedachten 1 riep Von
Wildenrood ontroerd uit en toeh tevens verblind
door het onverwachte uitzicht, dat hem hier
geopend werd.
Gjj denkt er toch niet in ernst aan, u uit
de enken terug te trekken
Voor 't oogenblik nog nietl zeide
Demburg zich hoog oprichtend. Ik heb nog
Dooit den strjjd ontweken, die mjj opgedrongen
Werd, en zal hem ook uitvechten.
En daarfcjj rekent gjj geheel op mjj I zeide
Oskar hem de hand toestekend. Maar nog eens,
de directeur schjjnt te vreezeD, dat op de werken
bjj het uitbetalen van het loon ea het ontslaan
der arbeiders opstootjes sullen voorkomen. De
Doodige maatregelen zjjn wel is waar genomen,
Dsaar tooh stel ik mjj ter beschikking, als het
gezag der beambten niet toereikend mocht zjjn.
Ojj behoeft zelf niet persoonlek in te grjjpeu,
gjj zjjt het aan nw stand verschuldigd u niet
hand te slaan aan de eigendommen der
Kerk. Immers, volgens de voorgestelde wet
op de kloosters wordt het wettelijk bestaan
der religieuse orden opgeheven. Zij bunnen
dus niets meer bezitten, en de Staat zal
de hand leggen op de eigendommen der
kloosterorden om deze, zoover het den Staat
goeddunkt, te verdoelen onder de schen
kers of hnn erven. Hier wordt dus op z. g.
wettelybe wyze den wil der schenkers en
het recht van eigendom op de meest bru
tale manier verkracht.
Voor de sociaal-democraten in de Fran
sche Republiek gaat de Regeering met haar
op diefstal en rechtsverkrachting gegrond
veste wetten nog niet ver genoeg. Zy stel
len uitdrukkelijk voor onmiddellijk en zon
der verdere formaliteiten al de kloostergoe
deren aan te slaau zy willen ten hoogste
aan eiken kloosterling de voorwerpen laten,
die hy tot zyn persoonlijk gebruik bezigt
Zyne kleeren, misschien een paar meu
belen en zyn gebedenboek. Al de roerende
en onroerende goederen, tot zelfs de boe
ken en archieven, de kerkelijke gewaden
en de gewyde vaten, alles moet ingepalmd
worden. Diefstal dus in den volsten zin
des woords, willen zy in toepassing zien
gebracht met een echyn van recht, uitge
vonden in de holen van den Satan.
Al wat het Pausdom vyandig is, juicht
m jubelt thans in Frankrijk het godsdienst-
hatende ministerie-W a 1 d e c k-R o u s s e a u
toe. De omverwerpers der maatschappelijke
orde juichen in het vooruitzicht er ie plun
deren zal vallen. Maar na het nemen der
kloostergoederen zal een andere tyd aan
breken, dan zal de beurt komen aan de
kapitalisten en vervolgens aan de gegoede
burger jj, die thans het recht laten vertrap
pen met hun bekrompen gedachten in zake
de dingen die komen zullen.
Door hunne eerste plundering aange
moedigd, zal de bende Kerkvervolgers, die
het om roof en anders niet te doen is,
niet ophouden met telkens meer te vragen.
Zy, die thans dewetten maken in Frank-
asn beleedigingen door woorden, misschien zelfs
door daden bloot ie stellen.
Laat dat aan mjj over 1
Om Dernbnrgs lippen speelde een onbeschrjjfe-
ljjk bittere lsch, maar hjj maakte eene afwe
rende beweging. Ik dank u, Oikar. Aan uw
moed heb ik nooit getwjjfeld, maar bjj zulke
gelegonheden laat ik geen anderen mjjae plaats
innemen, gjj moogt echter aan mjjne zjjde bljj-
ven. Men zal zien en weten, dat ik u de rech
ten van een zoon toeken, ik maak daar geen
geheim meer van.
De beide mannen wisselden nog een hand
druk, dan ging Von Wildenrood. Ia de voor
kamer kwam een bediende aaar hem toe en
vneldde: Op de schrjjftafel van mjjaheer den
t ,ron ligt een brief uit het slot Eefcsrdsteia,
,a een half uur geleden aangekomen is. Wjj
v egden het niet, u te storen, de bodebehoof-
ue ook niet op antwoord te wachten.
Het is goed, sprak da Vrjjheer verstrooid.
Hjj had nu andere dingen in bet hoofd, hjj
dacht nu over de woorden, die Dernbnrg zoo
even had laten ontglippen, dat hjj zeer waar-
schjjntjjk reeds spoedig de teugels over Odens-
berg neer leggen zou. Was dat slechts eene op
welling van moedeloosheid geweest, een voor-
bjjgamde luim, die men niet ernstig kon opne
men Neen, de man was tot in het diepst zjjoer
ziel gewond als hjj werkeljjk tot een
voortduren don strijd met zjjue arbeiders ge
dwongen werd, was het waarschjjatjjk, j»
zeker, dat hjj die gedachte werkeljjkheid zou la
ten worden en dan nam Oskar Von Wil
denrood zjjne plaats in. Zou het vurig begeerde
ryk, zul:en niet meer kunnen terugkeeren
op den ingeslagen weg. De meerderheid
van het Fransche volk is verblind en de
Parysche Commune van 1870 heeft het
niets geleerd. God woidt er uit den Staat
gejaagd en gewetensdwang in de plaats
gesteld. Bespottelijke, maar desniettemin
gevaarlyke Staats-theologanten treden op.
In het vervolgen der klooster-orden ver
meet zich de Staat een aanmatigend oor
deel te vellen in zaken, welke uitsluitend
tot den godsdienst, de zeden en het gees
telijk bestuur behooren; over de onderrich
tingen der zieleherders, de toediening der
H. Sacramenten en der vereischten om die
te ontvangen, weten de Millerands
niets. De haat tegen den godsdienst brengt
niets anders voort dan politieke dwepers,
die voortdurend af breken en nooit bet ge
ringste opbouwen, die den godsdienst op
politiek terrein sleuren om er een twist
appel van te maken, een werktuig der party,
bjj gebrek aan gezonde Staatsbegrippen.
In Frankryk is het God niet meer, die
door de Kerk, het menschdom de waarheid
leert, de Staat zal een evangelie en zyne
wetten verkondigen. De Fransche vrygees-
ten hebben het volk zyn veerkracht, zelf
standigheid en bewustzijn van eigenwaarde
doen verliezen en blindelings volgt dat
*olk, gedompeld in den poel van zedelooze
ellende, den dwingeland met den spotman-
t: 1 omhangen, waarmede in bloedige ironie
dr arme dwaas wordt aangeduid van zie-
keijjke sufheid en voortgeschopte lafheid.
Men hoont het heilige, de deugd wordt
bespot en de vryheid vernietigd. Men brengt
slaven voort, maar het zyn slaven in het soort
vau de Ravachols en der anarchisten van
Barcelona en Chicago, die eenmaal met hun
kluisters den dwingeland zullen worgen.
Wat vroeger gebeurd is, kan weer gebeu
ren, erger dingen staan ons misschien te
wachten. Het is daarom hoog noodig voor
zorgen te nemen tegen het monster der
godverzaking, dat in Frankryk meer nog
dan elders dreigend zijn kop verheft.
doel reeds zoo nabjj liggen Otkars oogen be
gonnen te schitteren.
O, hjj zou niet sentimenteel zjjn, zooals zijn
toekomstige schoonvader dit Odensberg zou
den nieuwen heer leeren kennen, dat beloofde
bjj zich.
Eerst toen hjj in zjjne kamer kwam en den
brief op de schrjjftafel z»g liggen, viel hem hst
bericht van den bediende weder in en hij nam
met eenige bevreemding het schrjjven ter hand.
Van 'r slot Eekardstein P Wat kon men hem van
dsar maedeelen?
De nieuwe majoraateheer wist, of vermoedde
toeh zeker wel, wie zjjne werving om Mij a in
dt.a weg gestaan had, en deed zoker geen moei:e,
o- nabuurschap aan te knoopeD.
Oskar maakte den brief open, las haastig da
eerste regels door en ontstelde. Driftig keerde
hjj het blad om, zsg naar de onderteekening en
verbleekte. Fredarik Von Stetten P bromde hjj.
Welke booze geest voert dien naar Eekardstein
en wat wil hjj van mjj
Hjj begon te lezen
Het is eene zeer ernstige en zeer pjjnljjke
aangelegenheid, die ik met u bespreken moet,
schreef mijnheer Von Stetten. Ik heb er lang
over nagedacht, in weikeu vorm het geschieden
moest en beb ten slotte den z&chtsten gekozen,
want ik kon de vriendsohap niet vergeten, die
mij met uw vader verbonden hield. Ik zeg u
daarom alleen ik ken uw verleden, van het
oogenblik afaan, dat gjj Duitschlaod verlaten
heot tot uwe laatste oponthoud te Nizta. Toen
wjj elkander daar onverwachts weer ontmoetten,
heb ik mjj 't even op welke wjjze deze
Engeland.
Flinkweg spreekt de Engelsche schrijver
Charles Williams in de Morning
Leader zyn gevoelens nit over het zelfbe
drog der Engelschen inzakedeu Zuid-Afri-
kaanschen oorlog. Hij veroordeelt de taal
van Lord Roberts in zyn wanvoorstel-
ling als zouden met zyn trek naar Pre
toria, slechts eenige benden van bandieten
in het veld zyn gebleven.
Ook is het onzin, schryft Williams,
te zeggen dat in Zuid-Afrika niets anders
dan een guerilla-oorlog wordt gevoerd of
schoon de guerilla-stryd (als men het zoo
noemen wil) door de Boeren gevoerd, een
volgens alle internationale wetten geoor-
loofden stryd is, wanneer het de verdedi
ging van het vaderland geldt en het is even
eens een groote dwaasheid de Burgers, die
voor hun vryheid vechten rebellen te noe
men.
De laatste banbliksem (proclamatie) van
Lord Kitchener is dat sommige Boe
ren, die khaki-kleeding dragen, voor de
gevolgen aansprakelijk zyn. Eerst werd
er geklaagd, dat de Boeren geen uniform
droegen, en nu zy de uniforms dragen,
welke zij krygen kannen, is de opperbe
velhebber ook niet tevreden. Heeft het Brit-
sche gouvernement dan alleen een patent
van de Kbaki-stof Is de Khaki in de
Haagsche vredes-conferentie alleen voor da
Engelsche soldaten als monopolie aange
wezen 1
Duitsohland.
De sympathie voor de Boeren neemt in
Duitschland met den dag grootere verhou
dingen aan. Te Munchen is eene vergade
ring gehouden van 7000 personen, te Leip
zig van 5000, te Stuttgart van 5000, te
Neurenberg van 5000, te Manuheim van
3000, te Kaiseslautern van 3000, te Neustadt
van ruim 3000. Groote vergaderingen wer
den nog gehouden te Dresden, Franken-
thal, Halle, Hamburg, Heidelberg, Heil-
broun, Saarbrucke, Ulm, Worms en Plauen.
Te Plauen was de byeenkomBt byzon-
der geestdriftig, daar sprak kapitein Joos-
t e n onder stormachtige toejuichingen de
aauwezigen toe. Vele Duitchers van naam
voeren in de vergaderingen het woord, al
len zyn eensgezind in hnn warme sympa-
kennis verschaft. Onder zulke omstandigheden
zult gjj het wel begrijpen, als ik van n eisoh,
de plaats te ontruimen, die gjj tegenwoordig
in Odensberg bekleedt. Men zegt, dat gjj met
de dochter des huizes verloofd sjjtgjj weet
ztlf echter het best, dat gjj het recht verbeurd
hebt een rein, jong meisje aan uw leven te ver
binden. Het zon eene misdaad zjjn tegenover
mjjnheei Darnburg en zjjn gezin, wanneer ik
dat liet gebenren, zonder hem de oogen te
openen. 8paar mjj de bittere noodzakeljjkheid
als uw aanklager te moeten optreden, verlaat
Odensberg 1 Ean voorwendsel voor uw vertrek
zal wel te vinden zjjn het is dan uwe zaak,
hoe gjj nit de verte uwe betrekking tot de
familie wilt veibreken! Ik geef n acht dagen
tjjd, zjjt gjj dan nog in Odensberg, dan moet ik
spreken en mjjnheer Dernbnrg verneemt de waar
heid. Ik laat u tjjd voor een eervollen aftocht, het
is het eenige, wat ik nog voor den zoon van mjjn
vroegeren vriend kan doen.
Frederik Von Stetten.
Oskar liet den brief zinken. Hjj kende den
ernstigen, vastberaden Stetten, van diens bezoe
ken in het vaderljjk hnis. Die liet het niet bjj
eenvoudige bedreigingen weigerde hjj Odens
berg te verlaten, dan zon hjj zonder aarzalen
doen, wat hjj voor zjjn plioht hield en dan
dan was alles verloren 1
WtrtU vertolfd)
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Haarlem 1,10
81
