NIEUWE
Qagêlaó voor <3Tooró' en SCuió-dCollanó.
Woordengeen daden.
ffo, 4697
Donderdag 24 Januari 1901,
25ste Jaargang
PREMIE
Nieuwe Ha w'emsche Cour an t
€%ocfi (Bpso aarts I
De pleegzoon.
BUITENLAND.
ABOmTBMBNTSPBIjrS
Per S maanden roor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen:
BUB1AÜ: St. Janstraat Haarlemi
TE MA HO» AGITATE
PBIJ3 D'iSB ADVBBTBHTIBBT.
Van 16 regels59
Elke regel meer7»y#
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie fc Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
voor de lezers van de
SOCIALE ROMAN
H. J. B. KÜPPERS.
Prijs 25 Oents, franco per post na ont
vangst van het hedrag 326 Cents.
Dat de sociaal-democraten gaarne dikke
woorden gebruiken, om hun streven en wer
ken te verheerljjken, zjj het dan ook ten
koste van de waarheid, mogen we over het
algemeen als aan onze lezers bekend ver
onderstellen.
Als een staaltje van dergelijke groot
spraak of liever vau verregaande leugen
taal hoorden wy dezer dagen iemand zeg
gen, dat de werklieden in Duitschland alles,
wat voor hun welzjjn gedaan is, aan de
socialisten in den Rjjksdag hadden te dan
ken. Maar tegen deze bewering komen wy
op en brandmerken die verklaring rond
weg als leugentaal. De leiders en aanvoer
ders der socialisten willen geen verbetering
van den toestand der arbeiders, omdat die
leiders streven naar de revolutie, doch hun
verwerpenswaardig plan niet kunnen be
reiken, zoolang het den arbeiders goed-
gaat en voor hen wordt gezorgd. Voor
de verbetering van den toestand der arbei
ders in Duitschland hebben zich het Cen
trum (de Katholieke party) en de conser
vatieven (geloovigeProtestanten) verdienste
lijk gemaakt, maar geenszins de socialisten.
In de volgende regels wordt geschilderd,
welke pracht-exemplaren van arbeidgevers
de sociaal-democraten zjjn.
In een brochure van de vroegere werk
lieden der Berljjnsche sociaal-democrati-
FEÜ1LLBTON.
81
Vérvolg.)
Oskar sprong op en liep driftig de kamer op
en neer. Juist nu, nu hjj reeds de hand uit
strekte naar den hoogsten prjjs, kwam de ver
nietigende slag. Maar het plotseling dreigende
gevaar deed ook zjjne volle vastberadenheid en
vermetelheid ontwaken. Hjj sou wijken, en Odent-
berg, wiens onbeperkt beersoher hjj zich zoo eve
nog gevoeld had heimelijk als een vluchteling
den rug toekeeren Dat nooit I
Acht degen liet men hem tjjd, dat was een
lang uitstel, wat kon er niet gebeuren 1 Hjj had
zoo dikwijls reeds aan den afgrond gestaan,
wsar een val onvermijdelijk scheen, en telkens
had hem een vermetel besluit of een onverwacht
geluk gered, nu geld het, opnieuw dit geluk
te beproeven. Onder alle gedachten en plannen
die zijn verhit brein bestormden, stond hem
slechts een enkel klaar en duidelijk voor den
geest j hij moest zich tot eiken prijs van Mbjï
verzekeren, moest haar zoo vast aan zich ver
binden, dat geene macht ter wereld, ook die
des vader* niethaar van hem losrukken
kon. Zjj was het schild, dat hem tegen eiken
aanval beschutte, zij, wier geheele ziel hij aan
zich verbonden had, wier geheele denken en
voelen hem behoorde deze groote innige gene
genheid moest zijne redding worden.
Oskar nam den brief weder op en las hem
scho gemeenschappelijke bakkerij, die een
nieuw genootschap willen stichten, luidt het
«Van den beginne at verwachtte men van
een genootschap* welks leden op den grond
slag der arbeidersbeweging willen staan
hetwelk steeds op de partijgenooten een
beroep deed om afname van broodhet
welk ook enkel en alleen, zonder stichtings
kapitaal, groot en welvarend is geworden
door zjjn arbeiders dat zulk een ge
nootschap ernaar streeft om den in deze
bakkerjj zeer zwaren arbeid te verlichten
door bet scheppen van een gezonde plaats
ruimte om te werken, door het aanleggen
van machinale inrichtingen en vóór alle
andere zaken, door den arbeidstijd te ver
korten. Jaar in, jaar uit, vertroostte men
de werklieden, dat, zoodra er voldoende
kapitaal aanwezig zou zijn, dit alles zou
geschieden. De zuivere winst steeg telken
jare hooger, maar er geschiedde volstrekt
niets; in plaats daarvan, dreef men slechts
dividenden-jacht, men ging de zuivere winst
verdoelen. Lieden, die geen vinger bewo
gen hadden, alleen maar de betaling van
5 Mark gewaagd hadden, ontvingen in het
voorjaar 500 Mark, in het jaar 1900 (vol
gens de balans, in nummer 260 van de
eVorwartsopenbaar gemaakt) méér dan
1000 Mark. Telken jare wordt dit schouw
spel herhaald; de arbeiders zweeten, ploe
teren en wachten verder. Werden er eischen
vanwege de arbeiders gesteld, men wees
ze eenvoudig af, men riep ons spottend toe
«Staakt den arbeid maar, gjj zjjt toch de
verliezende party, omdat wy in bet slecht
ste geval slechts vyt Mark kunnen verlie
zen wij willigen eenvoudigweg niets in.»
Een berichtgever schrijft nog by deze
gelegenheid
«Het genootschap had in een onbewaakt
oogenblik een ondersteuningsfonds gevormd
een werkman kreeg een ziekte aan de lon
gen en die ziekte duurt tien wekenals
de man weer gezond is, moet by tien we
ken achtereen, voor drie mark per week
minder, werken dan zyn loon is daaren-
nogmaa'e van het begin tot het einde door, dan
froBimtldc hjj hem in elkander en wierp hem
in het vuur. Het papier vlamde op en er bleet
niets van over, dan een weinig aech, terwijL de
vrjjheer in een stoel verzonk, met sombere
blikken in den gloed staarde en nienwe plan
nen ontwierp.
Een half uur kon er zoo voorbü gegaan zijn,
toen de deur geopend werd en een binnenko
mende bediende meldde
Mijnheer de ingenieur Enneck.
Wief riep Wtldenrood opspringend nit.
Mijnheer Euneck wenscht mijnheer den
baron in eene dringende aangelegenheid te
spreken.
Het was inderdaad Egbert, die den dienaar
op den voet volgde. Hij grrg naar binnen, zon
der antwoord af te wachten, en sprak met eeun
korte buigingIk verzoek u, mij niet af
te wijzen, mijnheer Von Wildenrood, ik lom
werkelijk in eene gewichtige en dringende aan
gelegenheid.
Oskar gat zwijgend den bediende een wenk,
zich te verwijderen.
Hij begreep aanstonds, wat de verschijning
van Euneck te bet eekenen had. Maar de brief
van Von Stetten had hem voorbereid en ge
staald voor aile op een gevaar meer of
minder iu den strijd kwam het niet aan, wijl
het voor hem zjjn of aiet zijn gold.
Wat voert u hierheen? vroeg hü ophou
den toon.
Gjj zult wel begijjpen, mijnheer Euneck, dat,
na hetgeen er voorgevallen is, uwe verschijning
mjj eenigszins bevreemd. Ik dacht niet, dat
tegen had men tydens zyn ziekte een werk
man aangenomen, die drie mark minder
verdiende dan de zieke werkman. Ten over
vloede verklaarde men, dat men in het ver?
volg geen werklieden meer zou aannemen,
die aanleg voor tering hadden. Ten laat
ste leidde deze aanzegging tot een open
lijke breuk. De werkman eischte, dat deze
aanzegging zou worden teruggenomen; maar
deze eisch werd ruw afgewezen.»
Uit bet bovenstaande blykt allerduide
lijkst, dat er een groot verschil bestaat
tusschen woorden en daden. En dit verschil
wordt door de sociaal-democraten maar al
te vaak uit het oog verlorenals men ze
hoort oreeren over alles en nog wat, zou
men gelooven, dat onder hun bestuur de
rechtvaardigheid de grootste triomfen viert.
Maar als men ze aan het werk ziet, hun
daden vergelijkt met hun groote, dikke
woorden en schoonklinkende beloften, dan
belaasziet men aanstonds, welk een he
melsbreed verschil er bestaat tnsschen zeg
gen en doentusschen beloven en geven, tus
schen xooorden en daden I
Italië.
Door den architect graaf Sacconizal
een grafmonument gemaakt worden; voor
koning U m b e r to, om te plaatsen in het
Pantheon naast dat van Rafael.
Door den aankoop van de villa Borghese
door den Italiaanschen Staat, zal het mu
seum komen onder het beheer der stad
Rome, die dan te zorgen heeft voor het
park er om heen, den bouw der straten
naar Pincio en Yiale Parioli en van twee
monumentale poorten.
In het park zal een gedeokteeken voor
koning Umberto worden opgericht.
Z. H. de Paus heeft den Hertog van
Norfolk verzocht, hem op de hoogte te
houden van de ziekte van Koningin Vic
toria. De Paus heeft steeds groote sym
pathie gekoesterd voor de Koningin. Men
bewaart te Carpinetto in het ouderlyk huis
van den Paus interessante brieven, geda
teerd van 1846, waarin de onde nuntius
g|j nog meer in Odentberg zoudt komen.
Mjjne komst geldt u alleen, antwoordde
Egbert op denzelfden toon, en ik verzoek u in
uw eigen belang naar mjj te luisteren.
Ik luister, wss het korte antwoord.
Ik behoef geene lange inleiding te maken,
begon Euneck.
Gjj weet, wat toen op den Albenstein tus-
èc'aen uwe zuster en mij ter sprake gekomen,
is. Ik heb er mjj sedert lang van overtuigd, dat
zjj onwetend en onschuldig uw leven gedeeld
heeft, en om harentwille alleen heb ik zoo lang
gezwegen.
Om Oecilia's wil riep Oakar met een
spoitenden lach. Dat begrjjp ik volkomen. Zjj
heeft aanepraak op verschoonisg van uw kant.
Egbert trad eene sohrede terug en hjj trok
dreigend da wenkbrauwen samen.
Wat wilt gjj daarmede zeggen.?
Weder vertrok een korten, spoteduigen lach
Von Wildenrooda lippen, toen hjj antwoordde
Speel toch geen comedie met mjj, ik weet u
te antwoorden. De arme Erich, als hjj vermoed
had, dat de vriend zjjner jeugd hem zijne bruid
afhandig maakte 1 Wie weet, voor welke bit
tere ervaring zjjn snelle dood hem bewaard
heeft.
Dat is eene schandelijke veronderstelling!
riep Egbert toornig uit, en gij beleedigt daar
mede uwe zuster zoowel als mjj Gij spreekt,
of er tusschen ons eenige verstandhouding be
staan had. Eriohs bruid is voor mjj even on
genaakbaar geweestals het nu zjjne weduwe
is, over mjjn gevoel heb ik niemand reken
schap te geven.
te Brussel geestdriftig verhaalt ran het on
derhoud, dat by met de Koningin te Os-
home twee maal heeft gehad.
frankrijk.
Te St. Maur-les-Tossés heeft een Trouw,
die buiten weten van haren man 3000 franks
had verkwist en daarover berispt werd, zich
met twee barer kinderen14 en 6 jaren
ond, verdronken.
De heer Gramme, de uitvinder
der vermaarde electrische machine die z|jn
naam draagt, is te Bois-Golombes overle
den. Hy was in 1826 te Jehay Bodegnée
bjj Luik geboren.
Duitschland.
Door de ziekte en het overljjden van ko
ningin Victoria zyn de feesten te Berljjn
plotseling gestaakt. De Keizer had de vreem
de gasten tot een groot feestmaal genoodigd,
toen Z. M. door een telegram naar Engeland
werd geroepen. Het feestmaal werd afge
zegd en de Keizer vertrok onmiddellijk met
den Hertog van Connacght naar het station
op weg naar Londen.
Tot groote verwondering Tan het
Duitsche volk heeft de Keizer by gelegen
heid van het Jubelfeest geen algemeene
kwijtschelding of amnestie verleend. Het
Berliner Tageblatt vindt deze verwaarloo-
zing van het Keizerlyk voorrecht van ge
nade schenkenbetreurenswaardig. Het
schenken van genade is toch een der schoon
ste juweelen aan de vorstelijke kroon.
België.
Volgens een telegram nit Brnssel over
den spoorweg in Transvaal, heeft het Hof
van Appel aldaar, de zaak van den heer
Robert Opperheim uitgesteld we
gens ziekte.
Louis Warnant en Braconier
werden vrijgesproken. EugèneOpper-
h e i m werd veroordeeld tot 3 in plaats
van 2 jaren. Henri Wsrnant tot 21/,
in plaats van 1 jaar en T e r w a g n e tot
1 jaar in plaats van 6 maanden gevan
genisstraf.
Daar de beschuldigden niet verschenen
waren, werd hunne onmiddellijke aanhou
ding bevolen.
Engeland.
De Engelsche viermaster Noel Tridan
van Carnarvon komende, is Zaterdag in
Ook niet aan den broeder van Ceeilia
Dezen broeder niet 1
Mjjnheer Euneck, gjj zjjt in mjjne kamer,
herinnerde Oskar hem op «cherpen toon.
Dat weet ik, maar ik ben niet gekomen,
om beleefdheden met n te wisselen, maar om
eene uiteenzetting, die niet langer uitgesteld
kon worden.
Waarom? vroeg Von Wildenrood, die onbe
weeglijk met de armen over elkander geslagen
was bljjven staan.
Moet ik n dat eerst nog verklaren
Als ik u goed begrjjpen zal, dan wel.
Euneck maakte eene ongeduldige beweging, maar
hjj bedwong zich en vervolgde op schjj nbaar
kal men toon. Het betreft op de eerste plaats
Jat voorval iu Berljjn bjj mevrouw Van Sareioski,
dat voor alle aanwezigen dnideljjk genoeg was.
Daar ik echter niet in die kringen verkeerde
eu geen der aanwezigen nader kende, bekom
merde ik mjj daar verder weinig om. Eerst,
toeD gj) weder in Odeneberg kwaamt, en ik kot
gevaar kende, dat Erich en zyn vader van a
bedreigde, etelde ik een nader onderzoek in.
Ik vernam dat toen nw plotseling vertrek en
de dringende wenech der gasten, om een open-
Ijjk schandaal te voorkomen, u redde. Ik heb
de bewjjzen in henden en de getuigen staan
mjj ten dienste. Wilt gjj tegenover hen werke
lijk nog den onwetende spelen
(Wsrdt vtrtsifd)
DOOK
