N I E TJ W E
voor
en SLuiö-óCollanó.
Advertentiën
Eene moeielijke taak.
So. 4699,
Zaterdag 26 Januari 1901.
25ste Jaargang
De pleegzoon.
B III T E X L A N D.
w
ABOÏÏK aMEWTSPBIj s
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr, p. p.
Voor het buitenland
Aizonderlgke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen;
BÜBBAU: St. Janstraat Haarlemi
1,10
«1,40
«2,80
«0.08
PRIJS DSR ADVBRTRWTIBir.
Van 1—6 regels i GmA
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie A Contant
fiedactear-tJitgever, W. KflPPlBS.
84
Vervolg.)
waarvan de plaatsing drismiial is op
gegeven, worden slechts tweemaal in rekening
gebracht
Groote vraagstukkken zij a bjj het begin
van haar bestaan ter oplossing gelaten aan
de twintigste eeuw vraagstukken van zóó
ingrijpenden aard, dat zjj eene geheele om
wenteling der maa-schappelijke toestanden
beoogen en zóó moeilijk, dat alle mensche-
ljjke wijsheid niet in staat schgnt de op
lossing te brengen.
<Ni Dieu ni maitre,» dat onbeilbrengend
woord is diep doorgedrongen in de maat
schappij en d® gev°lgea van de ^eer»
daarin opgesloten, doen de maatschappij op
haar grondzuilen waggelen.
De ongelukkigste strgd, die iu de 19e
eeuw is gestreden,is geweest die tegen het
gezag, tegen het gezag van God, tegen
dat der Kerk, tegen dat der Vorsten en
Regeeringen en een groot gedeelte van het
volk en niet van het mindere volk alléén,
stoort zich aan geene verordeningen meer,
tenzjj van die der politie. Heerlgk resul
taat der beschaving, die de negentiende
eeuw ons heeft gebracht.Trouwens, de mis
kenning van het goddelijk gezag, de aan
randing en miskenning van den godsdienst
moest consequent de miskenning van elk an
der gezag ten gevolge hebbeD, behalve van
het barbaarsche gezag, dat steunt op de
punt der bajonetten. Waar de plichten van
den mensch tegenover zjjn Schepper wer-
den afgeschaft, waar het bestaan van dien
Schepper zelfs werd betwgfeld of geloo
chend, daar verviel de redelijke grondslag
voor elk geztg; de onderdaan trok de schou
ders op over de plichten jegens zgne over- j
sten, de ^knecht erkende het recht niet
meer van zijn meester en de zoon vroeg
zich af hoe lang en in hoe verre hg het
gezag van zijn vader zoude dulden.
FE U1LLET ON.
Mjjn God, wat zal er dan gebeuren I Mijn
heer Dernburg ia tegenwoordig hard en ontoe-
gaSkeljjk ala steen. Gjj kunt niet begrjjpan, in
welke stemming hjj verkeert doodsangst g'jjpt
mjj aan
Nu, dat is nog niet noodig, waatvoot ben
ik dan hier? sprak Hazenbach met nadruk lk
zou u, als het noodig wss, wel beschermen.
Maar deze noodzakelijkheid zsl zich wel niet
voor doen. Het huis en zijne bewoners zija in
elk goval veilig, er mag dan op de werken ge
beuren wat wil. Iu ieder geval kunt gij op mij
rekenen.
Dat weet ik, antwoordde Leonie op war
men toon, terwijl zjj hem de hand reikte, die
de dokter ook zeer bereidwillig aannam.
Ik was van morgen bij u, begon hij we
der, maar ben niet toegelaten geworden.
Leonie sloeg de oogen neer en hare c-taa
beefde, toen zij zacht antwoordde Gjj zult we:
begrijpen, dst het voor mjj pijnlijk was na do
gebeurtenissen van gisteren
Ik vraag verschooning, ik kwam slechts als
arts, om naar uw welstand te vragen, viel Ha
zenbach haar in de rede. Gij ziet er zenuwachtig
uit. Gjj hebt zeker een slapeloozen nacht gehad
ik overigens ook.
Gij, dokter?
En met die miskenning van elk gezag
staat nu de twintigste eeuw voor hare reu
zentaak de maatschappij te hervormen, de
langer bijna onhoudbare sociale toestanden
te regelen.
Maar er is nog meer, wat de zaak nog
veel moeieljjker maakt.
Toen men den werkman het geloof ont
nam aan een eeuwige vergelding, te gelgk
met de vrees voor een eeuwige straf, want
dat hoorde er bjj, wilde men der Kerk en
den priester het gezag ontnemen, dat deze
op het volk uitoefenden, toen ontnam
men hem daarmede ook alles, wat hem
troost moest geven in het ljjden en de kracht
om met onderwerping aan Gods wil te ver
dragen en te verduren, dat voor zgn mede-
mensch op aarde het genot scheen weg
gelegd, waar hij zwoegde en leed. En
was er natuurlijker, dan dat hg, toen hem
de hoop op de eeuwige vergelding was
ontnomen, vroeg om ook een deel van het
genot hier op aarde, dat hg vroeg om
meer loon, minder arbeid, meer vrjjheid,
meer genot; dat hg, onbekend met de zor
gen en moeiten der hoogere standen, de
werkgevers, maar alleen van hun bestaan
de schoone zjjde kennend, een deel van
hun gecot voor zich eischte een, in
zgn oog, meer menschwaardig bestaan vor
derde.
Maar de rjjke, die ook het geloot aan het
tredde rationem» <geej rekenschap van uw
rentmeesterschap,» heeft op zij gezetdie
ook aan geen eeuwigheid van loon of straf
meer gelooftwat zal hem nopen toe te
geven aan den eisch zijner mindere broe
deren tenzjj het ruwe geweldde vrees
voor oproer en grooter schade.
Zoo heeft de negentiende eeuw de twee
grootmachten: het kapitaal en het arbeids
vermogen, die samen moesten werken, tegen
over elkander geplaatst, steeds gereed om
elkander te bevechten, steeds elkander wan
trouwend.
En nu staat de twintigste eeuw voor de
vraag eene oplossing te brengen in dien
Ja, er gingen mjj -zoo vele zaken coot
het hoold, dat gjj wel gelglc hebt, als gjj mij
voor een halven beer houdt. Uet is da vraag
maar, of het da moeite nog lootten zou, iets
menscheljjks uit mjj te maken. Hoe denkt gjj
daarover
Ik, ik denk er heel niet over, zeide
Leonie.
Mjj is echter aan uwe meenicg veel ge
legen, vervolgde hjj. Ziat gjj, mejuffrouw, als
men zoo als een oude vrjjer het leven doorgaat,
zonder naar iemand te vragen en met het be
wustzijn dat ook niemand naar u vraagt dat
is eene trourige geschiedenis. Als man nog eeno
moeder of zuster bezit, gaat het nog wat, ik heb
echter niemand, dan dien dommer: jongen Dago-
beit en wat ik daaraan heb, dat weet gjj 1
Maar, dok'er, moeten wjj daar nu juirt
vandaag over spreken? antwoordde Lsouie ont
wakend. Op dit uur, nu heel Odensborg.
Odeneberg, hoop ik, zal ons het pleizier
wel doen met zjjn opstand zoo lang te wachten,
tot wjj bet samen eens zjjn geworden, viel Ha
zenbach haar in de rede. Eu eoas moeten wjj
het nu worden, dat heb ik mjj in den afgeleo-
pen ülapslcQsan nacht vast beloofd.
Ik was zoo even voor deu tweeden keer bjj
u, maar Irof u niet aan, gjj waart bjj mevrouw
van Eingstedt.
Ik heb niettemin de vrjjheid genomen, toch
naar binnen te gaan, want ik wilde uwe schrjjf-
tufel eens zien.
Daarboven havgt nu het portret van uwe
moeder zaliger, die gun ik de plaats van harte,
want die is met eero zalig geworden. Gjj hebt
toestand. Zij zal de maatschappijdie at-
hankeljjk is van den Eeuwigen Bestuurder,
moeien regelen zonder Hem; zjj zal de
menschenwier zielen slechts bevredigd
kannen wordendoorZjjnen vrede, dieu de we
reld niet geven kan, moeten leer en leven in
vrede met elkander,zonder televen met Hein;
zjj zal ze als broeders moeten vereeni
gen door eene naastenliefdedie niet be
staat om God, of welzjj zal moeten
beginnen aan de menschen te leeren, terug
te keeren op den ten verderve voerenden
weg, terug te keeren onder het gezag van
God, van de Kerk, weer te aanbidden wat
zij hebben vertrapt en te verwerpenwat
zjj in de laatste eeuw leerden aanbidden
Engeland.
De Engelsche Staatscourant deelt mede,
dat de zware rouw voor het Hef tot den
24sten Jnlihalve ronw tot den 24sten
Januari 1902 zal duren. Verder deelt de
Staatscourant mede, dat de Koning in zgn
redevoeringen in den Privy Coancil zeide
«Mjjn eerste en droevige plicht is U
het overigden van mjjn dierbare moeder,
de Koninginmede te deelen. Ik weet
hoe innig gjj en het geheele volk, ik ge
loof, ik mag zeggen de geheele wereld, met
mg deelt in het onherstelbaar verlies, dat
wjj allen hebben geleden.
Het zal mjjn standvastig streven zgn
om steeds op den door haar gewezen weg
voort te gaan. Ik ben vast besloten een
constitutioneel vorst te zgn in denstiiksten
zin des woords en zoo lang ik leef te ar
beiden aan het welzjjn en den vooruitgang
van mjjn volk. Ik heb besloten den naam
Edward te voeren. Aldus handelende on
derschat ik niet den naam van mjjn groo-
ten en wjjzen vader, die algemeen bekend
stond als Albeit de goede en ik wensch,
dat zgn naam als zoodanig zal big ven
voortleven. Ten slotte reken ik op het
Parlement en het volk om mjj te schra
gen in de zware plichten, welke nu op
mij rusten en aan wier vervulling ik be
sloten ben mjjn geheele kracht gedurende
het overige mjjns levens te wjjden.»
korte wetten gemaakt en dapper opgeruimd met
al die oude herinneringen en daarom
ja, wat moet ik er eigenljjk van zeggen
De dokter geraakte in zjjne eigene woorden
verward. Hjj was bjj zjjn eerste aanzoek mot
de deur in huis gevallen en wilde nu voor
den tweeden keer reeht zachtzinnig te werk gaan,
maar daarbjj bleef hjj steken. Hjj nam echter
vlug een besluit, stond, op en ging naar zjjne
uitverkorene toe. lk heb u lief, Leonie, sprak
hjj op ecnvoudigeu, ionigen toon, en al ben
ik ook een ruwe man dat kan men maar
niet zoo in eens veranderen ik meen het toch
eerljjk en trouw met u, en als gjj het met mjj
wageu wilde,dan zou uw jawoord mjj zeergelukkig
mtken. Gjj z/gt niets F Heclemaal niets Mag
ik dat als een goed teeken beschouwen?
Leonie bleef met donkerroode wangen en
neergeslagen oogen zitten, zjj voelde al de groot
moedigheid en goedheid van den man dien zjj
zoo kortweg afgewezen had en die hatr nu op
nieuw hart en hand bood. Zij antwoordde ook
un niet, maar zjj reikte Hazenbach de hand.
Hjj begreep dat ook volkomen en bracht de
tak nu spoedig in orde, terwjjl hjj zjjne brnid
nnig de hand drukte,
Goddank, eindeljjk zijn wjj hei eens, sprak
hjj uit den grond van zjjo hart. Ik zal het mor
gen den jongen Dagobert ecbrjj»en. Nu kan bjj
ion bruiloftsgedicht voor ons maken en bjj elke
passende gelegenheid zjjne tante met een lied
vereeren, cat wil ik hem wel toestaan.
Maar, dokter, vermaande LaoDie pp een
toon »an verwjjt.
Peter, heet ik, viel hij haar in de rede.
Duitsohland.
Het Hof te Berljjn zal voor vier weken
de rouw aannemen en het Hof in Saksen
Coburg voor zes weken.
Na het ontvangen van de doodstijding
te Berlgn werd op de kazerne van het 1«
regiment garde-dragonders Koningin van
Groot Britannië en Ierland de vlag half
stok geheschen. Van het paleis van kei
zerin F r e d e r i k, van het Stadscomman-
dantshnis, van het Tuighuis en van het
Raadhuis wapperde een omfloerste Prni-
sische vlag halfstok. Ook alle groote ho
tels, vele consulalen van vreemde mogend
heden en sommige particuliere huizen vlag
den halfstok.
Het Berljjnsche gemeentebestuur zond
telegrammen van rouwbeklag aan keizer
Wilhelm, keizerin Frederik en den
Lord-Mayor van Londen.
Men weet nog niet of de Keizer den
27en, zgn verjaardag, te Berlgn zal zgn.
België.
De Koning der Belgen, Z. M. L e o -
p o 1 d zal persoonlijk de begrafenis van
H. M. koningin Victoria gaan bjjwo-
nen. De Koning vertrok reeds naar En
geland.
De zitting van de Belgische Kamer werd
gisteren ten teeken van rouw opgeheven
nadat de voorzitter de gevoelens van de Ka
mer vertolkt had over het verlies, dat de
Engelsche natie geleden heeft. De minister
van buitenlandeche zaken, deFaverean
bracht in een korte toespraak aan de Ka
mer hulde aan de verdiensten van de af
gestorvene.
frankrijk.
Gisteren werd in de Fransche Kamer
van Afgevaardigden de behandeling van de
wet op de congregaties voortgezet. De al-
gemeene beraadslagingen zgn gesloten na
een lange redevoering van L a s i e s, waar
in het ontwerp wordt aangevallen, en de
doopceel gelicht van Joden, protestanten
en vrijmetselaren.
De urgentie van de bespreking der ar
tikelen werd aangenomen met 361 tegen
179 stemmendaarna kwam artikel 7 in
behandeling.
De Minister W a 1 d e c k-R o n s s e a u
i bracht hulde aan koningin Victoria
en voegde hieraan toe, dat de regeering
j De naam bevalt u niet, dat weet ik nog van
vroeger, hjj klinkt u niet poëtisch genoeg maar
ik ben nu eenmaal zoo gedoopt en gjj zult er
aaa moeten gewennen. Juffrouw Laonie Fried-
berg en dokter Peter Hazenbach dat zal er
op onze verlovingskaarten staan.
Maar gjj hebt toch nog wel een ande
ren doopnaam, behalve dien eenen? waagde
de bruid hier tegen in te brengen.
Dat spreekt van zelf. Peter, Frans, Hugo
heet ik.
Hugo Hoe schoon I Zoo zal ik u voortaan
noemen.
Dat verbied ik u, verklaarde Hazenbach
met eene beslistheid, die reeds aan den toe-
komstigen echtgenoot herinnerde. Peter heet ik
zooals mjjn vader. Zoo ben ik altjjd genoemd
en zoo zal mjj ook mjjn toekomstige vrouw
noemen.
Leonie legde met schuchtere vertrouwelijkheid,
die haar zeer goed stond, de hand op den arm
van haar bruidegom en zag bem vleiend aan.
Lieve Hugo vindt gjj niet, dat dit zeer ichoon
klinkt
Neen I bromde de dokter, terwjjl hjj zich
afwendde.
Nu, zooals gjj wilt, Hugo, ik voeg mjj
daarin geheel naar uw wil, Maar Peter en Leo
nie past niet best bjj elkander, dat moei gig
och inzien.
Hazenbach bromde weer, maar dezen keer
eeds veel zachter,
Wordt vsrislgd)
OiiftLEHSCHIl COÜfiilT.
AGITE MA WOW AGITATE.
