No. 4707
Maandag 4 Februari 1901.
25ste Jaargang
De Liberale Unie.
Da pleegzoon.
B [TI T E xN h A ND.
ABONNEMENTSPRIJS.
BUREAU: St. Jansstraat. Eaarlem
PRTJS DER ADVERTENTIEN
91
Duitsehland.
frankrijk.
Amerika.
Engeland.
Hfragêlaó voor cföooró
Per 8 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
LNXIENDRAI.
IE (III KAlï.
en SCuió'éCollanó.
Van 16 regels50 Cents.
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangire
AGTTE MA NON AGITATE. DAD BE fy Co. JOHNF. JONES Succ. Paris 316ts Faubourg Montmartrt
Het is bij de Liberale Unie thans ru
mor in casa. Het voorstel van het Bestuur
om bjj de aanstaande algemeeue verkie
zingen als leuze met Grondwetsherziening
voor den dag te komen, ten einde aldus
de invoering van het algemeen stemrecht
te bevorderen, is met 44 tegen 33 slem-
men verworpen.
Geljjk te verwachten viel, kon men en
kele dagen na dit besluit in de bladen le
zen, dat het bestuur zijn functie had ne-
dergelegd.
Dit getuigt zeker niet van eenstemmig
heid in de gelederen van de liberalen. Zjj
hebben hun tegenstanders wel eens ver
weten, dat dezen zich bjj voorkeur in
kleine groepen splitsen en dat alleen hun
organisatie prachtig is, maar ditmaal heb
ben de liberalen getoond, dat het ook bjj
hen in dit opzicht niet is geljjk het be
hoort.
En ook al moge onzerzjjds niet altjjd
eenstemmigheid bjj alle onderdeelen ge
vonden worden, van inconsequentie kan
men toch bjj ons niet spreken. Dit kan
men beter waarnemen bjj de liberalen, die
steeds gereed zjjn met woorden, maar wan
neer het op daden aankomt, gewoonljjk
niet te spreken zjjn.
Consequente liberalen zjjn er maar heel
weinig, omdat de meesten van hen niet
meenen, wat zjj op politiek gebied ver
kondigen. Zulks werd zeer terecht door
een hunner organen, naar aanleiding van
het besluit der Liberale Unie, in het licht
gesteld.
De Arnhemsche Couranteen blad, dat
ten minste eerljjk de logische consequen
ties van het liberalisme wil aanvaarden,
schreef nl.
«Welke logica heeft nu Zaterdag de
meerderheid der Vergadering van de Li
berale Unie tegenover den onbetwistbaar
lógischen gedachtengang van het bestuur
gesteld Wjj, Liberale Unie, hebben reeds
in 1891 als noodzakeljjke voorwaarde voor
bljjvende verbetering en als eisch van
rechtvaardigheid verlangd een zoo ruim
mogeljjke uitbreiding van het kiesrecht,
los van eiken band met belastingen. Toen
de pogingen van den Minister T a k om
daartoe te geraken, schipbreuk leden op
de coalitie der conservatieve elementen
van alle partpen, hebben wjj in 1894 des
niettemin onzen eisch gehandhaafd en
dien herhaald in 1896, nadat eene kies
rechtregeling was tot stand gekomen, vol
gens welke ruim 90 pet. der kiezers juist
aan den «band met belastingen» hun kies
bevoegdheid ontleenen ook al ging 't
FE DILLE TON.
Yirvtlg.)
De meeste arbeider» waren reeds tot besin.
niug gekomen, meer dan de helft was beslo
ten morgen hot werk weder op te vatten en
aich aan de voorwaarde van den cbef te onder-
we pan. De uitwerking van dat voorbeeld op
de overigen was wel te voorzien. Er moesten
dus tot eiken prjj» ruwe tooneelen veroorzaakt
worden die de wankelende menigte meesleepten.
En reeds hier en daar was dat gelakt.
De werken waren vol van een rumoerige me
nigte, die vcorloopig elkander nog maar be.
dreigden. Fallner en zjjn aanhang slingerden
de tegenparjj woedende scheldwoorden naar
het hoofd. /rLafaards, verraders, ellendige bon
den», klonk het wild dooreen en zij, wien deze
woorden golden, bleven het antwoord niet
schuldig.
Zjj maakten er hunne tegenstanders een ver-
Wjjt van, dat deze hun een last opgedrocgen
hadden, war.rvan zjj niets wilden weten, dat zjj
door geweld en bedreigingen hadden moeten
toegeven. Voorloopig speelden de vuisten nog
een kleinen rol, maar ieder ooganblik kon een
bloedig samentreffen volgen en de volle wild-
der Opgewonden menigte ontketenen.
Jiia jJlfSCtearsgebouw hadden de beamb-
neele belegering te doorstaan. De
- uit de nu gesloten werkplaatsen
niet aan op wijziging eener wet aau te
sturen, welke zelfs nog niet ia toepassing
was gebracht. Iu 1900 hebben wjj op
nieuw, trouw aan ons beginsel, getuige
nis afgelegd, maar zjjn wjj tot de overtui
ging gekomen, dat alleen door Giondwets-
herziening daaraan zuivere toepassing is
te geven en eindeljjk in 1901 geven wjj
nogmaals uiting aau die overtuiging, maar
voegen wjj er bjj, dat wjj met de toepas
sing van ons beginsel en met het hande
len naar onze overtuiging volstrekt geen
baast hebben. Wjj zjjn voor algemeen
kiesrecht, de groote meerderheid, waar
mede wjj dit in Juni 1900 verklaarden,
strekt daarvoor ten bewijze, maar iets
te doen om dit te verkrjjgen, dat moet
gjj niet van ons verlangen, daar passen
wjj schoon voor Wat ons betreft, wjj
passen voor zulk een kreupele logica.»
De Arnhemsche Courant heeft da»r schoon
geljjk in. Het blad ,heeft hier in enkele
woorden de kiesrechtbeweging der radica
len zeer juist geteekend. Zjj hebben steeds
het kiesretht voorop gesteld, wanneer er
sprake was van de noodige hervormingen
op wetgevend gebied, doch hebben niet
gewild of gedurfd om dien eisch te hand
haven. Na eindeljjk hun orgaaD, het be
stuur der Liberale Unie, wil gaan uitvoe
ren, wat steeds en nogmaals was beweerd,
nu trekt de meerderheid zich terug en
wjjst de urgentie van den voorgestelden
maatregel af.
Deze houding is wel zoo inconsequent
mogeljjk, en wjj kunnen het ons begrjj-
pen, dat zjj, die ia alle oprechtheid mee
nen, dat algemeen kiesrecht ons volk ge
lukkig zal maken, door een dergeljjke hou
ding mismoedig worden en niet langer
willen samenwerken met mannen, die
geljjk de Arnh. Ct. schrjjft slechts
mild zijn met beloften en fraaie woordeD,
maar als 't er op aankomt door daden van
hunne hervormingsgezindheid bljjk te ge
ven, zeggen dat er zooveel haast niet bg
is om de toegezegde hervorming mogelijk
te maken, en liever eerst nog eens willen
beproeven of niet door onvoldoende maat
regelen en door kleine middelen aan de
groote hervormingen op sociaal en ander
gebied te ontkomen is.
Aan het blad, dat met zulk een beslist
heid den eeumaal vastgebakenden weg wil
vervolgen, komt, met het bestuur der Li
berale Unie, een woord van lof toe voor
hun beginselvastheid, ook al is dat be
ginsel het onze niet, ja, al staan wjj ljjn-
recht tegenover hun gevoelen.
Met dergeljjke mannen komt men ver
der dan met hen, die steeds den mond
vol hebben van hervormingen, maar nooit
f-n bureaux hierheen gevlucht, naar hunne su-
pereurandia zelf geen raad meer wisten.
Het was gebleken dat de genomen maatiegelen
onvoldoende waren. Op opgewonden toon be
redeneerde men, w»t er nu gedaan moest wor
den.
Het helpt niet, wjj moeten mjjnheer
Domburg roepen, zeide de directeur. Ejj was
leeloteu, om in geval van den nood zelf op
to treden nu weet ik geen anderen raad
meer.
Om Gods wil, doe dat niet 1 bracht Win
ning hier tegen in. Bjj mag zich niet ver-
toonen. Zjjoe stemming is er waarljjk niet naar,
don mannen een goed woord te geven, en treedt
hjj onvriendelijk en gebiedend op, d.»n is het
engste te vreezen.
Wat willen die menrchen daar buiten
dan toch eigenlp riep dokter Hazenbach uit,
die eveneens aanwezig wss, omdat hjj vreesde,
d-it zjjne hulp wel noodig zou kunnen zjjn.
W ien bedreigen zjj dan P Mjjnheer Dernburg
P Of elkander
Dat weten zjj waarecbjjnljjk zelf niet,
v twoordde de eerste ingenieur. Alleen hun
■iivoerder Landsfeld zal dat misschien weien.
i;j most heden in Odanaberg zjjn, daarom
bet zeker, dat ons iets ernstigs te wachten
staat.
Zooveel te minder kan ik de verantwoor
ding nog langer alleen op mij nemen, verklaarde
rte directeur. - -et i„„.
Ik zal onzen heer melded. det wfl k„„
..er meeater zijn van den toeatann. j
1>Ü doen, wat hjj wil.
iets uitrichten en alleen maar beginselen
er op na houden om meester van de po
litieke macht te bljjven.
Doch hoe wij ook de houding der be
stuursleden van de Liberale Unie goed
keuren uit het oogpunt van logica, wjj
blij ren hun beginselen noodlottig rekenen
voor ons vaderland. Hetzjj de Grondwets
herziening al dan niet urgent verklaard
wordt, het algemeen kiesrecht kan niet
geven, wat men er van verlangt.
De eisch der invoering van dit kiesstel
sel bijjft even ongemotiveerd als hjj het
alijjd geweest is. Gelooven nu de conse-
quenten onder de liberalen werkeljjk, dat
daardoor een Yolksvertegenwoordiging ge
boren kan worden, die beter dan een Ka
mer, onder het tegenwoordige kiessysteem
tot stand gekomen, de belangen van ons
volk zal begrjjpen en behartigen Den
ken zij in ernst, dat eerst door het alge
meen kiesrecht mannen gekozen zullen
worden, die ons vaderland behoeft om zich
in welvaart en recht te kunnen verheugen
Wjj gelooven het niet. Zelfs de meest
logische liberalen zullen ons moeten toe
geven, dat bjj uitbreiding van het tegen
woordige kiesrecht volstrekt geen waar
borg geboren wordtdat juist die man
nen naar het Haagsche Binnenhof wor
den afgevaardigd, welke in de eerste plaats
daar behooren te zjjn. Integendeelmen
zal ons niet kunnen tegenspreken, dat het
peil onzer Kamerleden bj kiesrechtuit
breiding moet dalen en dat het niet de
besten, niet de bekwaamsten en niet de
geochiktsten zjj a die door het a'ge meen
kiesrecht tot de uitverkorenen des volks
worden benoemd.
VolgeDS ons vermoeden is dan ook de
kiesrechtleuszelfs bjj de meest conse
quente liberalen, niet anders dan een holle
klankeen woord zonder inhoud enkel
geschikt om te werken op de verbeelding
van de groote menigte, doch zonder be-
teekenis of inhoud.
Men wil met die kiesrechtleus invloed
verkrjjgen bjj de meerderheid der aan
staande kiezers om daardoor in de toe
komst de Staatsmacht te kunnen vermees
teren. Waar de naam-liberalen tevreden
zjjn met het oogenblik, daar zien de con
sequente liberalen verder en verwachten
zjj van de toekomst hun heil.
In hoofdzaak bijjft het dus hetzelfde
of de Liberale Unie-mannen dan wel de
gematigde liberalen thans de overwinning
bjj de stembus behalen. Hoe verdeeld zjj
ook z.jjn, wanneer het op stemmen aankomt,
zullen zij wel elkander blijven steunen.
Dit is het vooral, waarop wjj de aan
dacht wilden vestigen. Men late zich door
Hij wilde naar de telefoon gaan, toen op eens
hei leven dasr builen ophield. Het verstomde,
plotseling, nog enkele «temmen hoorde men
dan iwegen ook deze en er heerschte dood&che
stilt?. De beambten snelden naar de ramen,
om e zien, wat er gebeurde.
Daar is mjjnheer Dernburg I riep Win
ning. Ik dacht wel dat hjj ongeroepen zou ver
scheen, als hij het leven hoorde.
Maar boe ziet hjj er uit! voegde Hazen
bach er op zachten toon bjj. Ik vrees dat er
een ongeluk gebeuren zal.
Wjj zullen de deuren openen, opdat hij in
geval van nood hier eene schuilplaats kan vin
den, zeide de directeur, die ook toegesneld was.
Hjj 8 heel alleen zelfs Von Wildeniood is niet
bjj hem. Wjj moeten naar hem toe, komt, gauw
hem ;:n 1
IV deuren, die van binnen gesloten waren,
weiiifr geopend, maar de beambten konden
nit? meer naar hun chef, evenmin als deze
hen toe, eene dichte monschenmassa stond
nen hen in en hield het plein voor het
bezet. De poging van den directeur en zjjn
a's, om door dezen levenden muur been
"ken, was vergeefsch de dichtst bjj-
de arbeiders namen zoo'n dreigende hou-
nan, dat de heeren terugweken, om elke
'ding tot geweldpleging te rermjjden,
d»n »»e»«ond» ook legen Dernburg gc-
zo u jEyn.
Uezo hnd van den kleinen fjjwog gebruik
g-exuaakt, die Tan het heerenhu-uaar do direc-
leuiewojtipg leidde, zonder ovp werken »e
gaan. Niemand had hem sien komen» en ÖU
nasr
tu-
huiï.
coli
te l
»tf;T-
di:q:'
en
di*
rich
de thans onder de liberalen heerschende
verdeeldheid geen zand in de oogen'wer-
pen, en men zjj vooral niet zorgeloos,
denkende dat de liberalen door hun twis
ten het ditmaal niet zullen winnen bjj de
stembus.
Zeer zeker zullen zjj met kracht optre
den om hun macht in de Staten-Generaal
te bljjven behouden. Doch men vergete
niet, dat, zoo het aan het liberalisme ge
lukt om weder eeu meerderheid in de Ka
mer te verkrjjgen, ons vaderland hoe lan
ger zoo meer ten prooi wordt aan de li
beraal-radicale wetgeving, die er alles
op inricht dat de Saat oppermachtig ge
bieder wordt op elk deel van het maat-
schappeljjk terrein.
Moge daarom de verdeeldheid in de Li
berale Unie een spoorslag voor onze geest
verwanten zjjn om alle koelheid en on
verschilligheid bjj den aanstaanden stem-
busstrjjd ter zjjde te stellen
De Boven-Harz wordt door een geweldi
gen sneeuwstorm geteisterd, bjj een tempe
ratuur van 6 gr. en een Zuid-Westenwind.
De sneeuw ligt gemiddeld 3 M. hoog.
In Kiel is het verkeer eveneens door den
voortdurenden sneeuwval gestremd. Tal-
ijjke telephoondraden zjjn vernield. In de
handelshaven moesten de werkzaamheden
aan de schepen geschorst worden. Met
moeite blijft het spoorwegverkeer vrjj.
Het postverkeer in Oherwallis en over
de Fluelapas is, evenals in verschillende
dalen, onderbroken. Tusschen Malt en
Elm (Kanton Glarns) werd een straat on
der een lawine bedolven.
Op den spoortrein tusschen Dirschau
en Danzig drongen een paar kerels in den
post wagen van een trein, schoten op den
beambte en knevelden hem. Zjj doorzoch
ten daarna den geheelen wagen, waar ech
ter geen geld aanwezig was en ontvluch
ten aan het eerstvolgend station. Naar hen
is tot dusver vruchteloos gezooht.
In de Fransche Republiek stjjgt de ver-
wildering onder de mensohen, die men hun
God tracht te ontnemen, met den dag. Ook
den eigendom wordt op de meest brutale
manier aangerand, zooals Donderdag weer
te Mau beugen viel te constateeren, waar bjj
den koopman Jules Bray, een som
van p. m. 5000 franks en voor 80.000
frauks aan effecten zijn gestolen.
De dieven zjjn brutaal aan het werk ge
weest. Zij hebben de vensterstaven door-
gevjjld om in het kantoor te komen waar
zjj de brandkast hebben opengebroken.
De daders zjjn onbekend en hoogstwaar-
schjjoljjk met den buit naar België ge
vlucht.
Ter eere van den Franschen schr jj-
ver Al ph on se Daudet, zal te Parjjs
stond hq op eens als uit den grond verrezen mid'
den lusschen zjjne arbeiders. De volle macht
zjjner persoonlijkheid toonde zich in dit oogec
blik zjjne verschijning alleen had eene ge
weldige uitwerking op de opgewonden menigte,
die plo'seling bedaard scheen. Aller oogen waren
op de hooge gestalte gericht, met de dreigend
saamgeuokken wenkbrauwen, allen wachtten op
het eer.te woord nit zijn mond. Zjjn blik zweefde
langzaam over de menigte heen, die hjj anders
met een enkelen wenk geleid had, en die nu
zoo tegenover bem stond. Hij sprak nogaltjjd
niet, tu t was, of de woorden hem niet over de
lippen wilden.
Ongelukkiger wjjse bevonden Landsfeld en
Fallnet zich in zjjne onmiddellijke nabjjheid.
Daar oor de directeurswoning, waar de be
ambten ingesloten waren, ijjn sterkste aanhan
gers zi.ch bevonden had de leider der Ar-
beidsprrtjj ook daar zjjne plaats gekoten. Dat
Dernburg verscheen, scheen hem ncc> te ver
wonderen, noch te mishagen, integer deel, een
glans an voldoening straalde uit zjjne oogen,
toen i v fluisterend tegen Fallner zeide, die als
een snort van adjudant steeds aan zjjne zjjde was,
Daar ie de ouwe I
Ik w»t wel, dat bjj niet ruatig tuaschen zjjne
terwijl Bier op
een standbeeld worden onthuld. Het beeld,
reeds voltooid, werd uit één stuk marmer
gebeiteld door den heer de Saint Mor-
c e a d en stelt den schrjjver voor, mjj-
merend op een heuveltje gezeten. De geljj-
kenis en het edele van houding is uitstekend.
Z. D. H. Mgr. F a v i e r, bisschop
van Peking, wordt in Maart in Frank-
rjjk verwacht. Het voornaamste doel van
zija reis is met de Regeering de kwestie
te bespreken van de bjjzondere schade
loosstellingen ten bate van de congregatie
in China. Daaetoe verzamelt Mgr. F a-
v i e r thans in Tsji-li alle inlichtingen over
de verliezen, gedurende de onlusten door
missionarissen geleden en hjj zal den mi
nister D e 1 c a s s verzoeken, er voor te
zorgen, dat de Chineesche Regeering vol
komen schadevergoeding verleent. Naar
't scbgnt zullen de Italiaansche missio
narissen, die in grooten getale in Mongolië
gevestigd waren, zich ook op de tusschen-
komst van Delcassé beroepen, op grond
dat de Fransche Regeering een algemeen
protectoraat uitoefent over de katholie
ken in jhet verre Oosten. De GomsU* dt
brance maakt hier bjj de volgende opmer
king. Terwjjl Mgr. F a v i e r in Frankrjjk
zal zjjn, zal hjj, ook de nota der verlie
zen kunnen opmaken, die onze Boksers
W a ldeck Roussean hebben toege
bracht aan de Lazaristen, aan de Vreem
de Missiën en de verschillende Congre
gaties in Frankrjjk en eischen, dat men
ter zeltder tjjd ook aan hen schadever
goeding geeft.
Niet ver van Bordeaux heeft een
aanslag plaats gehad op den spoortrein.
In den nachttrein drong plotseling een
roover den waggon binnen, waarin een
reiziger zich alleen bevond en lag te sla
pen, hjj werd [bjj de keel gegrepen. De
reiziger, de advocaat M a t f e uit Bor
deaux, verweerde zich echter zoo flink,
dat de indringer terugdeinsde en door het
opengebleven portier op den weg viel.
Terstond na aankomst deed de advocaat
aangifte, maar de dader werd niet gevonden.
De Hollandsche kolonie te Parjjs
had eene inschrjjving geopend ten einde
een huweljjksgesehenk aan te bieden aan
de Koningin.Dientengevolge is, geljjk reeds
is gemeld, een zilveren milieu de table aan
gekocht dat aan de Koningin zal worden
gezonden met een album dat de namen
van 6000 inschrijvers bevat.
Te New-York heerscht de griep vree
set jjk. Ruim een half millioen menichen
zjjn door bronchitis en borstontsteking aan
gedaan. De stadshospitalen zjjn overvol,
terwjjl in de particuliere ziekenhuizen geen
plaats meer is voor een enkelen patient.
De dokters kunnen hun werk niet meer
afwaardoor velen van geneeskundige
hulp verstoken bljjven.
Er is opgemerkt dat, terwjjl het karak
ter van de ziekte ongeveer geljjk is aan
vorige jaren, de kwaal thans een catarr
hal neiging heeft aangenomen,die nienw is.
De nieuwe hoofdredacteur van de Daily
News,de heer Lehman, geeft in het eerste
Er is geene enkele reden voor. Gjj hebt de
wetkstsking aangekondigd en ik heb de werk
plaatsen gesloten en hond ze gesloten. Gjj
hebt uw loon ontvangenga dan ook naar
huis 1
De arbeiders stonden besluiteloos. Zjj waren
gewooD, dat de chef kort en bevelend sprak,
maar dezen verachtsljjken, jjikouden toon hoor
den ejj voor de eerste maal nit zjjnen mond.
Zjj voelden dat terstond, zonder er zich nauw;
keurig rekenschap van te kunnen geven.
Nu hield Landsfeld het oogenblik voor ge
komen, om persoonljjk in te grjjpen. Gjj
volgt mjj met de anderea, beval hjj kort tot
Fallner gewend en dan trad hjj op Dernburg
toe met de woorden, terwjjl hjj eene uitdagende
houdiDg aannam: Er is hier geen sprake
van verschil over het Iood. Wat de arbeiders
van u willen, mjjnheer Dernburg, heeft men
u reeds medegedeeld. De onrechtvaardig ont
slagenen moeten
Wie ajjt gjj t Wie geelt u het wh
mede te spreken? viel Dernburg hem 1
rede, hoewel hjj den spreker van aant
goed kende, ala deze hem. b0ogmoe:
Mjn naam is Landtfeld, wmb
mjj te
d,g° *k'denJr^'dat dit „Hoonde om
vier n uren zou Wijven eitlen, .rditren.
zjne Merken de duivel Joe ie. I rec w„nt gij behoort niet tot mjjne
klonk Juid en vaet en door bet diepe
om hem heen, giog er geen woord, ver
aten)
zwijgen
lorte.
Wat moet dit leven hier op de waikenï
zult Odensberg terstond verlaten 1
Het bevel klonk trotsch en veiachteljjk. Lands
feld trad eene schrede terng en mat den man,
die alleen voor hem stond en het waagde
