1 E U W E
ooró
en oCuió'éCoïlané.
agite ma wow agitate.
De nieuwe Encycliek.
ffo. 4710
Donderdag 7 Februari 1901.
25ste Jaargang
De pleegzoon.
B U J T F iN b A N l).
phijs Daa AovsarstfrisN.
Engeland.
Frankrijk.
Oostenrijk-Hongarijo.
ïïagBlaó voor
ABOITNHMBNTSPHIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland «2,80
Afzonderljjke nummer». «0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUB1AC: St. Janstraat Haarlemt
(IIII HUT.
Van 16 regels flf^
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Coat«l
Redaeteur-Hitgerer, W. Ka PPBR8,~$
V, rvolg.)
Wat moet de Christen-democratie eigen
lek rijn, en op welke wijze moet zij den
naam van Christelijk werk te verrichten
verdienen, wai rmede de twisten over die
benaming zullen ophouden en de vrees
wordt weggenomen die aan de beteekenis
van het woord wordt gegeven
Inderdaad, zoo-gaat de Paus voort,
ter zjjde latende de meeningen van zekere
mannen over de macht en de deugdelijk
heid der Christen-democratie, meeningen
welke niet vrjj zjjn van eenige dwaling,
zal voorzeker niemand dien jjver afkeuren
die, volgens de natuurljjkeen de goddelijke
wet, a'leenljjk voor doel heeft te bewer
ken, dat ?ij, die hun brood moeten ver
dienen met handenarbeid, gebracht worden
tot een meer verdraagzamen toestand en
eanige middelen hebben om hunne toekonut
te verzekeren dat zjj, te huis en in 't
openbaar de deugd kunnen beoefenen dat
zjj gevoelen geen dieren maar menschen,
geen heidenen maar Christenen te zjjn ein
delek dat zjj met meer gemak en ijver
gaan tot het eenig en noodzakelijk goed,
tot dat opperste goed, voor hetwelk wjj
geboren zjjn.
Dat moet het doel en streven zijn van
hen die het volk willen begaafd zien met
een Christen ziel en behoeden willen tegen
den geesel van het socialisme.
Z. H. Leo XIII bewjjst verder, dat de
maatschappeljjke-quaestie niet alleen eene
economische quaestie, eene quaestie van
stoffeljjk welzijn, maar integendeel eerst en
vooral eene zedeljjke en godsdienstige is.
De Paus zegt hierover het volgende
Nemen wij, inderdaad aan, dat den werk
man een dubbel loon gegeven wordt, dat
de arbeidsduur wordt verkort, nemen wjj
zelfs aan, dat de levensmiddelen goedkoop
zjjn,indien de werkman luistert naar die leer
stellingen welke hjj gewoonljjk hoort uit
eenzetten, indien hjj die voorbeelden volgt
FEUILLETON.
Vervolg.)
Door nacht en storm kwam een eenzame
wandelaar en bleef voor het heerenhuis staan,
waar achter verscheidene ramen nog een mat
licht zichtbaar was, in het vertrek, w.ar Egbert
onder de bewaking van Cecilia en Maja neder-
1*8 en in de vertrekken van Dernburg. Geen
van allen sliep dezen nacht. De man, die daar
zoo bewegingloos stond, wist niets van de hat-
ate gebeurtenissen. Ujj had ook wel het leven
op de werken gehoord, toen bjj het Rozenmeer
verliet, en hjj wist ook, welke vrees er voor
heden-avond bestond, msar wat ging hem nu
Odensberg nog aan, wat dit getier en geraas
Oskar Von Wildenrood was bereid tot den
laatsten gang. Hjj wist, dat hjj ejjne bruid niet
meer kon terugzien, en toch trof een onweder-
staanbaar verlangen hem nog eecz in hare na
bijheid, naar de plaats, waar het eenige wazen
venotfue, dat hjj op awde werkeljjk bemind
had. Hjj had het bewezen, al was het ook in
bet laatste uur. De redding, die hem geboden
werd, had bjj van zich gevtooten om Mnj»'s
wi', en met dit ofisr verviel alles, wat bjj zjj ie
lietde berekening geweest was.
Zij bleef het eenig reine gevoel in een schul
dig, verloren leven.
In Von Wildenroods herinnering dook die
eerste avond op, dien bjj in Odensberg doorleefd
welke hem uitnoodigen om zich te ontslaan
van allen eerbied jegens den goddeljjken
wil en om bedorven zeden aan tr nemen,
zal het noodzakeljjk gebeuren, dat zjjne
goederen en de vrucht vanzjjnen arbeid ver
loren gaan. De ondervinding en de practjjk
bewjjzen, dat een bekrompen en ellendig
bef taan het aandeel is van hen, die alhoe
wel werk hebben van korten duur en een
tameljjk hoog loon, nochtans een bedor
ven leven leiden en zich vrij achten van
alle godsdienstige regeltucht.
Ontneemt aan de zielen de gevoelens
welke de H. Kerk erin doet ontkiemen en
aankweekt, ontneemt den meeseh het voor
uitzicht, de matigheid, de spaarzaamheid,
het geduld en de andere uatuurljjke goede
gewoonte, uw streven naar voorspoed zal
vruchteloos zjjo.
Daarom, zegt de H. Vader, manen Wjj
de Katholieken aan in de vereenigingen te
treden welke voor doel hebben het volk te
verbeteren en andere dergelijke instellingen
op te richten, mits onder bescherming van
den godsdienst, met zjjnen steun en zjjne
medewerking.
De Paus wjjst de onderlinge liefdadig
heid ter oplossing der maatschappeljjke
quaestie aan, die on3 niet alleen beveelt om
aan iedereen te geven wat hem toekomt
en niet hen te hinderen, die volgens hun
rechten handeleD, maar hun te helpen. On
der de voornaamste werken van liefdadig
heid noemt de Paus de aalmoezen op. Geeft
aalmoezen van hetgeen u overschiet. De so
cialisten veroordeelen het geven van aal
moezen, als zjjnde beleedigeed voor den
mensch. De;Paus zegt aalmoezen geven op
waarljjk Christen wjjze onderhoudt geens
zins den hoogmoed en 't is geen schande
voor hem die een aalmoes in ontvangst neemt.
Niemand bezit hulpmiddelen genoeg, om
niemand noodig te hebben niemand is zoo
ontbloot, dat hjj in niets nuttig kan zjjn
aan een ander. Het is een natuurlijk ge
volg, dat de menschen aan elkander met
vertrouwen een onderlingen steun vragen
had. Toen had hjj daar boreu voor het raam
geataan, het hoofd vol van eerzuchtige plannen
en in het hart de eerite ontkiemende neiging
voor dit lieve kind, aan wier hand de zoo vu
rig begeerde rjjtdom hing.
Toen had hjj de gelofte gedaan eenmaal heer
en gebieder over deze arbeidswereld te worden
in het voorgevoel van zijn trio af had hjj een
trotschen blik op de werken geworpen, waar uit
de reusachtige hoogovens de vonken opstoven.
Nu lag dat alles in doodsche rast, h>t ruste-
looze gewoel stond stil, de vuren waren uitge
doofd.
Slechts in de verte, waar de gieterjjen lagen,
flikkerde een, onzeker, mat schjjnsol dst lang
zamerhand helderder werd. Oikar keek daar
eerst onverschillig naar, ma»r dan wat scherper.
N» verdween het licht om het volgende oogen-
blik weer te voorscöjjn te komen, nu flik
kerde het heen en weer en dan op eens was
het of een bliksemstraal den nacht verlichtte.
Eene vlam schoot plotseling in do hoogte
en bjj het schijnsel daarvan zag men, dat de ge-
htele omtrek mot rookwolken gevuld was.
Von Wildenrood ontwaakte uit zjjn droomerij
bjj dezen aanblik, maar hat volgende oogenblik
snelde bjj naar het huis toe en klopte tegem het
raam van de portierswoning.
Brand op de wetken Hoep rojjaheer Dern
burg Ik snel vooruit 1
Bracdi n dezen •tormachtigen nschf f God
sta ons bjj 1 riep de man uit yol ontstel'eni», die
zoo onverwacht ,uit den slaap gewekt werd. Oskar
luisterde al niet meer, hjj jj'de naar de werken
toe, waar de biand al duideljjker en duidelper
en dien met welwillendheid verleeuen. Al-
zoo handhaven de rechtvaardigheid en de
liefde, met elkander verbonden, onder de
rechtvaardige en zachte wet van Christus
op bewonderenswaardige wijze den samen
hang der menscheljjke samenleving en
brengen hare leden er tos te gelijk te
werken tot eigen voordeel en tot voordeel
van anderen.
{Slot volgt.)
Bij de begrafenis van koningin Victoria
zjjn te Londen nog al ongelukken voor
gevallen. Zaterdag lageu in de hospitalen
ruim duizend gekwetsten.
De Bromvard Rtcor deelt voor hen, die
niet aan voorteekenen gelooven, het vol
gende mede
«In den nacht van Eoningin V i c t o r i a 's
do jd hoorde de bewaker van Galtmarshe
Castle een geluid. Hjj ging zien wat er
aan de hand was en vond in een kamer
het portret der Koningin van den muur
gevallen. Natuurljjk was het juist om 6.30
geschied
Over de begrafenis wordt gezegd, dat
zjj te milrair was. Het burgerljjk element
ontbrak zoo goed als geheel.
Bovendien zjju onderscheidingen toege
kend aan allen, die een bjjzondere taak bjj
de begrafenis hadden. De soldaten en mari
niers, die de kist droegen, hebben allen
een ordeteeken, nl. datvan V i ctor i a ge
kregen.
Over het vervoeren van het stoffeljjk
overschot van kouingin Victoria op
een affuit, heeft de heer C a m i 11 o B r u-
n o in een gedichtje het volgende neerge
legd
Op het affuit van een kanon, ginds op
het groote eiland, gebukt onder den jaren-
last, gaat de oude Koninktjjke vrouwe, langs
een weg van trots, naar haar graf. Een
kanonMjja God, welk een bed om er
rustig op te slapen Welk een vriend om
er mede den laatsten drempel te over
schrijden, is dat vervloekte werktuig van
ellende en rouw, dat monster dat verniel^
zichtbaar werd. Andere waren dear ook dee rashi®
honderden werkzaam, heden waren alleen de
opzichtere achtergebleven, eu d<-ze eliepen.
Von Wildenrood kende de werken nauwkeurig,
hjj wendde zich het eeret naar de woning ven
oen oudeo Mertens, die hier eene betrekking
gekregen had toen de werkzaamheden in R»de-
feld geëindigd waren en wekte bem uit den
slaap. Er werd alarm geblazen, in weinige mi
nuien waren een paar dozijn menichen verza
meld en nu klonken ook de sombere tonen van
den bracdhoorn.
Odensberg bezat de beste bluechmiddelen nit
den heelen omtrek, want Dernburg had nit
zjjne arbeiders eene VTijwillige brandweer ge
vormd, die uitstekend geotfend was. Maar he
den waren alle handen van tucht eu orde ver-
brokeD, de arbeiders bevonden zich in hnnne
afgelegen woonplaatsen, er was nauweljjks hnlp
van hen te verwac hten.
Nu verscheen Dernburg zelf, die eenzaam
iu zjjne werkkamer gewaakt had, toen het
geroep van brand weerklonk en tegeljjk snelden
verscheidene beambten toe, wier woningen in
de nabjjheid lagen. Von Wildenrood zag zich
plotseling tegenover den man, die hem weinige
uren geleden nog de rccbtin van een zoon toe-
geztaan had, en die nu de verpletterende ont-
iinllingea ontvangen moest hebtien. Ook Dern-
turg week onwillekeurig terug bjj den aanblik
en den vi^hee', die hjj op de vluoht en reeds
ver af waande. Maar nu wes het geen tjjd om
eene verklaring te gaven. Oskar trad vastbe-
sloien vooruit Ik ontdekte den brand het
eerst, zeide hjj, en liet terstond alarm makeD.
de beul die verminkt. En ginds in het land
der vruchtbare kanalen, in het land d»r
molens, waar blond koren naast zeldzame
tulpen groeit, heeft een jonge Koninkljjke
vrouwe, het oog op de toekomst gericht,
aan haar vinger het werktuig der goed
heid «den kleinen gouden vingerhoed,
die glimlacht en herstelt.»
Die twee Koninginnen zjjn koningin
Victoria, die op een kanon naar haar
laatste rustplaats wordt gebracht, en ko
ningin Wilhelmina die de toekomst
te gemoet gaat en
Brandit a son doigt fin l'instrument de bonté
Le tout petit dé d'or qui sourit et répare
B jjkbaar wordt hier gezinspeeld op den
vingerhoed, die, zooals verteld is, presi
dent K rug er aan koningin Wilhel
mina zou ten geschenke geven. De Huie
vriend heeft een afbeelding van dien vinger
hoed aan de Monde Illnstrontleend,maar er
tevens bp verteld, dat men in de omgeving
van president K r u g e r van dit geschenk
niets wist.
Te Parjjs bestaat het plan een
nieuwe academie te bouwen in de Champs
Elysées, op de plaats van het oude Cir
ques d'Eté, waarin een nieuwe Academie
van schilders gevestigd zou worden. Deze
Academie zou buitenlandsche leden toela
ten en ter aanvulling jonge artisten kie
zen, die bewjjzen van talentgegeven hebben.
Over het Reuzengebergte in Boheme»
heeft een vreeseljjke sneeuwstorm gewoed.
De wouden hebben veel schad# geleden,
den Den zjjn bjj groote menigte vernield.
Dagen lang was in het hooggebergte
alle verkeer onmogeljjk. Op den weg Ho-
henelbeSpindelmühle reden de lichte poet
sleden met vierdubbele bespanningen, ter-
wjjl op den weg PietzerJohannisbad het
postverkeer geheel gestremd was. Op de
straatwegen in het gebergte is de sneeuw
ploeg, met twaalf paarden bespannen, aan
het werk.
De sneeuw ligt in het middsl gebergte
l1/, M. en op den bergrug 2 M. hoog.
Op sommige plaatsen is de sneeuw tot
een hoogte van 4 M. opgewaaid. Ntf de
storm bedaard is, wordt met kracht ge
werkt aau het begaanbaar maken der
dichtgesnceuwde wegen.
De brasd echjjnt in de gieterjjen aangekomen
ie zjjn.
Ja, daar ia het, bevestigde Dernburg.
Maar daar kan hjj niet door onvoorzichtigheid
ontstaan (jjn, het werk rust daar reedt sedert
heden-middsg de brand moet san kwaadwil
ligheid worden toegeschreven I
Alle omstanders deelden zjjne meaning, dst
zag men, maar Von Wildenrood sneed slks ver
dere opmerking af.
Om T even, wjj moeten aaar des brand
toe 1 riep hjj.
Bjj dezen storm loopen slis werken ge'?
vaar.
Bij dezen storm zjjn ze verloreisprak Dern
burg somber. Wjj hebben niet eens handen ge
noeg om te biusschen.
Maar onze brandweerDe arbeiders
liet de oude Mertens zich hooren, maar een
bittere lach van zjjn meester deed hem zwijgen.
Mjjne arbeiders
Die laten branden, wat branden wil, Roept
ze maar met de brand hoorns geen enksle
komt geen enkele zeg ik u I Het sjjn
immers mjjne werken en dan steekt niemand
meer eene hand nit
Als antwoord hierop liet zich geroep en stem
men hooren en aan den ingang der werken ver
schenen eenige fakkels. Een troep arbeiders
kwam in een dichts rjj aan, met de brandhel-
man op het hoofd en achter hen ratelden de
spniten. En na vjjf minuten kwam een tweede
troep en dan een derde en een vierde.
Werit verwelf O)