NIEUWE
1
wagBlaó voor eSïoorè- en SCuió-dCoïlanó.
Amsterdamsche Brieven.
No, 4712
Zaterdag 9 Februari 1901
25ste J&Argtftg
De pleegzoon.
BUITENLAND.
ABONNBMElfTSPEIJS
Par 3 maanden yoor Haarlem 1,10
Voor de overige plaateen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
Afxonderljjke nummers<0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏEEAU: St. Janstraat Haarlem:
paus Dsa ADvaarstmair
Van 16 regels i J Cmé
Elke regel meer^l/l
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Oontaat
Redacteur-Hit ge ver, W. KflPPïRS.
6 Januari 1901.
Ik begin dezen brief op den vooravond
van het huwelijk onzer geëerbiedigde Ko
ningin. Wanneer hij echter in de J\ieuwe
Haarlemsche zal preken, is Zjj misschien
al enkele dagen varende in het huwelijks
schuitje en beleeft de eerste Harer witte-
broodsdagen op het Loo. God schenke Haar
een gelukkig huwelijksleven, gelukki
ger dan vele koninkljjke echtvereenigingen.
Dat hertog Hendrik zijn echtgenoote
gelukkig doe zjjn in haar huwelijksleven
Dat zal voor hem het beste middel zjjn
om de harten der Nederlanders te verove.
ren
Nog een maand zal het duren alvorens
Amsterdam het huwelijksfeest der Konin
gin in volle pracht zal vieren! Het bereidt
zich voor om de jeugdige Vrouw en haar
Gemaal met grooten luister te ontvangen
en morgen zal het dus vrjj stil en kalm
zjjn te Amsterdam. Toch is er niet die geest
drift, welke er heerschte toen de Kouingin
hars achttiende jaar had bereikt en hier
zou worden gekroond. Toen toch was Am
sterdam, het eerst aan de beurt, nu
heeft 's Gravenhage de eer en komt de
hoofdstad op de tweede plaats en men
zegt, dat men te Amsterdam een weinig
gepikeerd is omdat de Koningin haar ver
loofde niet aan de hoofdstad heeft gepre
senteerd. Daarom zouden ook de bjjdragen
voor het huweljjkgeschenk der stad Am
sterdam niet zoo mild zjjn gevloeid en het
op sommige plaatsen met de voorberei
dingen tot de versiering niet zoo flink wil
len vlotteD. Wjj willen echter hopen
en vertrouwen, dat, als het zoo ver is, Am
sterdam wel met waardigheid uit den hoek
zal komen en als het akelige half vries-,
half dooiweer met zjjn sneeuw en mist en
hagel en regen maar eens afgetrokken is,
de hoofdstad zich in een keurig gewaad zal
steken om der Vorstin en haar echtgenoot
een waardige ontvangst te bereiden.
F IJ ILL XT O N.
(Vervolg.)
Daar op eens verhief zioh midden in dea
vuurgloed een geweldige wolk van dmap, die
sich steeda verder uitbreidde en tegelijk werd
een eigenaardig gesis eu geraas vernomen. De
vlammen sloegen niet meer zoo op als te voren,
zjj schenen te sinken; te vluchten voor een on
verklaarbaar geweld, terwjjl de damp en het ge
raas steeds sterker werden. De omstanders wis
ten er rich geeno verklaring van te geven, alle
mogeljjke gissingen werden gemaskt. Dernburg
vond het eerst de oplossing van het raadsel.
De Eadefelder leiding is open, riep hij
Het water stroomt in het vuur. Misschien is
de hoofdbuis gebarsten, of het vuur heeft de
afsluiting doen springen. Om'teven, dat
isonrereddingl
Ademloos volgen allen den strjjd der beide
vjjandige elementen maar spoedig behaalde het
water de overwinning, dat blijkbaar den heelen
bodem overstroomde, waar het vuur rijn voor
naamste voedsel gevonden had. Het dak braadde
nog wel op verscheidene plaatsen, maar dat
kon geblusekt worden, al» de vlammenzee van
binnen «etst maar bedaard was. Da spuiten be
gonnen weer met volle krscht hare werkzaamheid
en nn startte ook eeu gedeelte van de wauke-
ltnde muren in, het hoofdgebouw was een puin
hoop geworden. Daarmede was het gevsar voor de
Intusschan hebben de leden van onzen
gemeenteraad weer den tjjd en naar het
schjjnt ook den lust om het weder eens
duchtig met elkander oneens te worden en
wel over het vergrooten en verbouwen van
het entrepot-dok. De een wil kelders en
de ander wil zolders, en volgens het
genomen besluit zal het weer veel te klein
worden, zoodat later zal bljjken, dat de
zuinigheid de wjjsbeid heeft bedrogen.
Dat is trouwens wel eens meer gebeurd
en eene te groote zuinigheid bjj het be
gin, dwong tot veel grootere uitgaven eer
men aan het einde was.
Ook het bestraffen der politieagenten
heeft rumor in casa gebracht. Daar wil
waarachtig de Raad zich ook eens mede
gaan bemoeien, want B. en W. schjjnen
er eens een paar keeren wat hardhandig
mede omgesprongen te hebben.
Het gaat dan nu B. en W. net als het
de schoolmeesters gaat. Als die hardhan
dig optreden tegen de lieve jeugd, komt
B. en W. en zet den onder wijzer aan de
deur. Zoo erg wil de Raad het nu niet
makeD, maar de heereu van den Raad wil
len toch dat zjj ook een woordje mede te
zeggen krjjgen in het straffen en ontslaan
van politie-dienaren, zjj willen B. en W.
eens op de vingers kjjken. Maar burge
meester M e i n e s z is er nu de man niet
na om zich het spek vtn het bord t
laten halen. «Jelui bljjft er af», zegt hij
tegen deu Raad, «ik hen de baasB.
en W. hebben alleen met de politie te
maken, jelui niet«En wij willen ook
een woordje meespreken,» zeggen de Hee-
ren. Zjj nemen een besluit, dat de Bur
gemeester niet wil uitvoeren en nu zullen
Gedeputeerde Staten moeten uitmaken, wie
geljjk zal krjjgen.
Waren wjj in Zuid-Holland, dan kregen
B. en W. zeker ongeljjk, ik bedoel nu
echter niet in politiezaken, maar in school
zaken. Immers in Dordrecht of in Gor-
cum, ik wil er af zjjn, in welke van die
twee steden, heelt ook een onderwjjzer een
omrigendo gebouwen en de brand tot dit gedeelte
beperkt.
Dat was hulp in den noodl zaide Dsrn-
burg tot de hem omringend* beambten. En dat
de leiding juist op het beslissend oognablik los
brak, is wel meer dan toeval geweest.
Ik vrees, dat het eene menschenhand ge
weest isl antwoordde de eetate ingenieur zacht.
Dernburg wendde zich gstretfen tot hem
Wat wilt gjj daarmede z-ggecï
V jjheer Von Wildearood ia nergens te
vinden, hernam de beambte op erostigen toon
Hjj sprak van te voren met mjj over de moge
lijkheid om de leiding te openen en deed daar-
bjj eene eigenaardige uitdrukking die mjj ver
schrikte. Weinige minuten later zag ik hem in
die richting wegijlen en verdwijnen. Hier hetft
men niet met een toeval te doen.
Dernburg verbleekte, nH ep eeni werden hem
Oskars laatste woorden duidelijk en begreep hij
alles. Ona Godswil 1 riep hjj uit, dan moe
ten wij tot het hoofdgebouw dootdringen en
ten minste probeeren
Oamogeljjk.viel de directeur hem in de rede.
Onder de gloeiende, rooksnde puinhaopon ademt
geen levend wezen meer.
Hjj had maar al te zeer geljjk, dat zag ook
Dernburg in.
Diep ontroerd legd« hij de hand voor de
oogen Voor hem was er geen twjjfel meer, da
man, die tot eiken prjjs Odmsberg in zjjno macht
had willen krjjzsn, had zich opgeofferd, om
Odensberg te redden I
De werkzaamheden *p het brandend terrein
namen nog uren in beslag. Men moest de vlam-
jongen een lichamelijke kastijding toege
diend en de B. en W. van daar, in kin
derliefde en nieuw-modische paedagogiek niet
willende onderdoen voor die der hoofdstad,
heeft den onderwijzer ontslagen, maar
Gedeputeerde Staten hebben dat ontslag ver
nietigd. Of zjj geljjk hadden Het
gaat maar niet aan, om een klap aan een
deugniet, een misschien alleszins bekwaam
onderwjjzer maar aanstonds aan den dijk
te zetten. Dat men het slaan en de
lichameljjke straffen op de school om de
misbruiken, tracht te bestrjjden, goed!
Maar ontslag als eenige straf voor mis
schien een oogenblik gemis aan de noo-
dige zelfbeheersching bjj een twintigjarig
jongeling, die misschien vol jjver is voor
zjjn taak, het is te gek om los te loo-
pen Ik wou die ehrentfeste, witgedaste
heeren,met wethouder V a n H a 11 en school
opziener SauvageNolting incluis,die
zoo schermen met zede'jjk overwieht en wat
dies meer zjj, wel eens een dag of wat tus-
schen onze Jordaanjeugd aan het werk zien,
om hun zelfbeheersching eens te luchten!
Maar wat nog gekker is Al de lieve
jongens kennen die bewuste circulaire van
B. en W. op hun duimpje en dezelfde jon
gens die in hun huis nooit geleerd heb
ben te gehoorzamen, dan alléén uit vrees
voor vaders vuist of moeders slof, vinden
het almachtig prettig, dat meester hun van
't ljjt moet bljjven. Hebben niet dezer da
gen de jongens van eene Amsterdamsche
school eene vergadering gehouden, waar-
bjj de bewuste circulaire ter tafel kwam
en waarin de jeugdige saamgezworenen
elkander plechtig beloofden als getuigen
op te treden, wanneer meester zich eens
vergreep. En in school houden niet
langer dan een half uurtje, hoor, anders
is moeder daar om het den onderwjjzer
onder den neus te wrjjven, wat in de cir
culaire van B. en W. over het schoolblij
ven staat.
Dat vele stemmen opgaan tegen die cir
culaire is dan ook natuurljjk, en dat zij
men, die nu hier, dan deer weder uitiloegen
bedwingen, den smeuleoden vuurgloed nathou
den en de leiding der Eadefelder werken weer
afsluiten.
De dag waa reef» aaegebrokeo, toen het ein
delijk Mogelijk werd, de Mannen naar huis te
latei gaan en sleeht» een gedeelte te laten bljj
ven, om de wacht te houden. Zjj haddei allen
eea Moed en opoffering getoond, zooalz nieMand
verwacht had, nu wachtten ds mannen, met
zwart geblakerd gelaat en doornatte kleeren,
nitgepst door den langen, zwaren arbeid op
hun chef. Ailer blikken waren zwjjgeid en vra
gend op hem gericht, toen hjj nu io hun mid
den kwam.
Zjjno stem, hoewel trillend van entroering,
wae ver hoorbaar. Ik dank u, kinderen 1
Wat gjj in dezen nacht voor mjj gedaan hebt,
zal ik nooit vergeten. Gjj hebt mjj eene werk
staking aangekondigd, en ik wilde u verbieden
weer aan het werk te gaan.
Nu hebt gjj tooh gearbeid voor mjj en mjjn
Odensberg, en nu dank ik bjj stak plot
seling eenen ouden arbeider met grjjie haren,
die dicht bjj hem stoud, beide handen toe....
wjj bljjven nn ook bjj elkander en werken we
der tarnen, zooals dertig jaren lang 1
En in een luiden jnbelkreet, die nu van al
le kanten weerklonk, eindigde de werkstaking
der Odensbergers.
XXII.
Meer dan twee jaren zjju verloopen sedert
dien stormaehtigen nacht, waarop de brand op
de Odenaberger werken gewoed had maar uit
den storM en den brand van dien nacht, die
voor de tucht, die toch al vaak moeieljjk
te handhaven viel onder een gedeelte der
Amsterdamsche jeugd, niet bevorderlijk ie
geweest, is zeker.
Italië
Het heeft in Italië dezer dagen nog flink
gesneeuwd, zoo hevig zelfs, dat ts Milaan
het telephonische verkeer er door werd ge
stoord. Een afgevallen draad heeft een
paard, dat er mede in aanraking kwam
gedood.
De Italiaansche bandiet Stefano d i
Lorenzo, is bjj Tabrizzia in Cotanzuro,
door vier soldaten gevangen genomen. Op
zjjn hoofd was een premie gesteld van
eenige duizenden galden.
Jacht wordt door de Italiaansche mili
tairen gemaakt op den bandiet Muse
lino. Moeiljjk zal hjj te vangen zjjo, overal
opgejaagd, verschuilt hjj zich nu hier dan
daar, meestal in de heuvels boven Afriso.
De soldaten ontvangen geen steun vau het
volk.
China.
In het Hemehche Rjjk sehieten de vredes-
onderhandelaars niet op. De Keizer heeft
een smeekschrift tot de Europeesche Mo
gendheden gericht, waarin hjj vraagt niet
meer van China te eischen als het geven
kan. Het doodvonnis zalom de Euro
peesche Mogendheden tevreden te stellen,
worden voltrokken over eenige m&ndarjjnen.
Prins Toean en hertog Lan, zullen
van hun waardigheid worden ontzet en ver-
i bannen worden.
RuslandFrankrjjk en de Vereenigdn
Staten schjjnen hun goedkeuring aan dit
voorstel door China gedaan, reeds te hebben
geschonken.
Oostenrijk-Hongarije.
j De Nederlandsche Gezant te Weenen,
gaf gisteren naar aanleiding van het hu-
i weljjk van koningin W i 1 h e 1 m i n n een
luistervol soiree. De Oostenrjjksche minis
ter van buitenlandsche zaken, graaf A g e-
nor Geluckowskj, woonde de plech
tigheid bjj.
j Het Oostenrjjksche b rtmdmblait gaf een
i warm artikel aan het huweljjk van koningin
W i 1 h e 1 m i n a der Nederlanden gewjjd.
slles met vernieling bedreigde, was nieuw levsa
en nieuw* werkzaamheid geboren.
De gebeurtenissen, die toen het g*zin ven
Dernbnrg even iwtar getroffen hadden eli ifee
macht alz heer van Odensberg, waren langst-
merhand op den achtergrond geraakt, hoewal
zjj nog langen tjjd hare ernetiga gevelgen ge-
j toond hadden. Den dag n* den bread had men
het ljjk van Oskar Von Wildearood gavondtn.
Zjjne heldhaftige daad, waaraan niet meer ts
twjjfelen viel, werd overal bewonderdalleen
Dernburg en Egbert wieten en de weinige half
ingevrjjden vermoedden het, dat een bevlekten
verloren leven met dezen dood van offervaardig
heid verzoend werd. Voor alle anderen bleef het
aandenken van den vrjjheer rein, die onder de
ruischende dennen ven het Odensbarger park
aene laatste rustplaats vond.
Algemeen was men van meening, det de braad
aan opzet moest toegeschreven worden, meer be-
wjjeen daarvoor had men niet gevonden, en
ook niet willen vinden. Fallner, dien man ook
voor den schuldige hield, had Duitsehland ver
laten om zieh aan de gerechtelijke neeporiag te
onttrekken, die hem voor zjjn moord op Enneek
wachtte. Daar de gebeartenieeen te veel opzien
gebaard zonden hebben, alt ze openbaar gemaakt
werden, wilde men tot eiken prjjs een gereeh-
terljjk onderzoik vermijden in dit opsieht
was Dernburg het met sjjne tegenstanders eena-
Hjj deed al het mogeljjke, om de saak in ver
getelheid te brengen en den varkregan vrede mat
zjjne werklieden niet door bitter* herinneringen
opnieuw in gevaar ta brengen.
(Werêt wr»»M
AGITE MA 2TOS AGITATE.
86