NIEUW
ÏÏ)ag6laó voor <37oorè- on SLuiè-óCollanó.
Een teeken des tijds.
No» 4716
Donderdag 14 Februari 1901
25ste Jaargang
Zwarts Engelen.
B II1 E fi b A X t>.
7 17*
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland <2,80
Afzonderlijke nummer»<0.03
Dit blad verschjjnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen;
BITSE AUSt. Janstraat Haarlem!
paus osa a.dvaarsüttias.
Van 16 regelsi 50 Cent
Elke regel meer7V»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
.Kt PTE MA SOTS AGITATE.
Red a c t e ur-CT i t ge v er, W. KflPPERS;
Een van de treurigste teekenen des tijds
is de gewetenloosheid van de dagbladpers,die,
op eenige weinige uitzonderingen na, zich
niet bekommert, of zy haar kolommen met
leugen of met waarheii vult. Voor het party
belang veroorlooft zjj zicb alles, wat dien
stig scbynt, goed of slechtwaar of on
waar. Haar motieven zjjn de party en de
rijksdaalder. Overdrijvingen, vervalschin-
gen en zelfverzonnen leugens zyn aan de
orde van den dag; brutaalweg gelogen
en verdichte interviews met hooge perso
nen, ja zelfs met den Paus en hoogwaar
digheidsbekleders, verafschuwt men niet.
Het voornaamste gedeelte vormen de
schandaal-geschiedenissen uit de geheele
wereld, in welke verhalen de misdaad zóó
aantrekkelijk wordt geschilderd, dat onder
het lezen de bekoring tusschen de regels
komt loeren maar fatsoenlijke menschen
met afschuw en wafging vervuld worden.
Maar dergelijk werk, hoe afschuwelijk en
vloekwaardig ook, wordt goed betaald, en
tevergeefs protesteeren derhalve fatsoen
lijke lieden tegen deze openbare onzedelijk
heid. Het zedelijk standpunt van velen is
zóó diep gezonken, dat zulke vuilnis zon
der schaamte op de tafel der huiskamers
wordt neergelegd.
Indien er iets waarschynlyks in de apen-
theorie gelegen waredan zou het de
aapachtige zucht tot nabootsing zjjn. De
mensch is geneigd tot navolgen en de mis
daad, die in de hoogere standen op de
meest verfijnde manier bedreven wordt,
zonder dat het aanzien wordt benadeeld,
dringt vandaar verder door tot de onderste
lagen des volks, alwaar de misdaad dan
iu haar natuurlijk ruwen vorm verschjjnt
en reeds kenteekenen geeft van gevaar voor
de maatschappij. De heiligste banden der
familie worden verscheurdhet huwelijk,
dat de grondslag vau de meuschelyke maat-
Bchappjj is, wordt beroofd van zyu heilig
karakter en verlaag! tot een eenvoudig
contract, voor onbepaalden tyd geldig, on
den tyd eens te verdry ven het moorddad1.:
ttelsel, dat men zonder te blozen het «twee
kinderen-stelsel» belieft te noemen en dat,
da grootste onzedtlykheid onder den uiter-
iyken scuyn van eerbaarheid verbergt, ie
tegenwoordig een oorzaak tot trots, die met
verachting uederziet op die ouders, welke
nog nauwgezet Gods gebod onderhouden.
FEUILLETON.
Op een Octoberdag van het jaar 1889 itond
ik aan do haven der Amerikaanscbe stad Mobile
naar bet inladen van balan katoen in een reus-
ach'ig schip, dar naar Europa zon gaan, te kjj-
ken. Mobile ligt in het zuideljjk gedeelte derVer-
cenigde Staten van Noord-Amerika aan de rivier
van denzelfden naam, daar waar zjj uitmondt
ia de Mobile-baai, die een gedeelte van de
Golf van Mexico vormt. Mobile zelf ia de hoofd-
atad van den Noord-Ameriksancchen ataat Ala
bama.
Het was een zeer warme dag, want Mobile
beeft al een geheel zuidelijk klimaat. Te mid
den van het prachtige haventateree', de echoone
natuur en het aangename weer had ik mij eigen
lijk reobt prettig kannen gevoelen en tcch waa
ik integendeel zeer elecht gestemd. Daar atond
ik aan den Mexicaanachen zeeboezem en had
preciea neg twintig cent in den zak, terwijl ik
voor twee dagen, toen ik van New-York ver
trokken waa, nog achthonderd dollara bezeten
had.
Ik waa nog recht zgroen,// had in Europa
voor een jaar eene erfenie gekregen, die ongeveer
drieduizend gulden bedroeg, en daar ik inzag,
dat ik van de rente van dit kapitaal toch niet
kon leven, dat het verder voor mjj en mijn be-
De echtscheidingen worden tegenwoordig
evenmin als iets schandelyks beschouwd, als
een omruiling van paarden. De rjjke bras
ser, die zyu millioenen langs wettelyken
weg centsgewijze ontsteelt aan het volk,
is een hoogst aanzieulyk man.
Dit is in dezen tyd de stof ter beschou
wing in de dagbladpers, waarin vervol
gens alle noembare en niet-noembare mis
daden openlijk worden tentoongesteld.
Wy zyn daarvan omgeven, wjj leven in
deze vergiftigde atmosfeer, waarin alleen
nog de rijksdaalder, het geld, den mensch
maakt. Deze pers verwildert de mensche-
lyke maatschappij, doordat zy God, gods
dienst en gewetensplicht geheel buiten be
schouwing laat en verwaarloost. Reeds heeft
zy het zóóver gebracht, dat de By bel, het
schip der Hervorming, lek geworden en
aan het zinken is. De maatschappelijke
toestand van tegenwoordig is wanneer
we de Katholieke Kerk uitzonderen
weinig anders meer dan een verfjjnd hei
dendom.
Geen wonder derhalve, dat ook menig
Katholiek door deze vergiftige ziekte wordt
aangetastmen hoort, leest en spreekt
immers nauwelijks meer over iets anders.
Ofschoon het tegenmiddel en het genees
middel, de heilige Sacramenten en andere
genademiddelen ons ten dienste staan, is
het toch te betreuren, dat velen daarvan
geen goed gebruik maken en dat, vooral
by de jeugd, het goede, aloude, vaste ge
loof afneemt.
Een goed georganiseerde tegenweer is
volstrekt noodzakelyk indien wjj aan onze
nakomelingen het kostbare erfdeel van on
zen heiligen godsdienst willen achterlaten.
Van het hoogste belang moet derhalve ge
acht worden de oprichting van vereeni-
gingen voor mannen zoowel als voor vrou
wen, voor jongelingen en jongedochters,
voor knapen en meisjesin welke veree-
nigingen de leden elkaar de hand reiken,
opdat niemand van hen door den stroom
van den tijdgeest worde meegevoerd. Men
late het niet aan waarschuwingen, verma
ningen en goede voorbeelden ontbreken.
Aldus zal een krachtig heirleger worden
aangekweekt en opgeleid, om Gods Kerk
in de toekomst te verdedigen.
Maar vervolgensweg met de slechte,
godsdienstlooze, sensatie wekkende, onchris
telijke courantWeg met het kleurlooze
blad, dat zich Katholiek noemt, maar geen
roep dat van gravmr en teekenavr vao
beaig was, iets van da wereld ie zien, liet ik
mjjue betrekking varen en ging naar Ame ika.
Ik had eeuige weken in New-York doorge
bracht zoadar een passende betrekking te vin
den, en was toen naar het tuiden vertiokken,
dat ik van kindsaf verlangd h»d te zien. Op
reis had ik kennis gemaakt mat een Duitrchen
Amerikaan, die mjj zeer goed beviel, en aan
wien ik mjj geheel toevertrouwde. De man stal
mjj, terwjjl ik sliep, al rnjjn geld uit den zak,
en ik Wtrd t; Mobile nit den trein verwjj-lerd,
omdat ik geen geld meer bezat om de reis naar
New-Orleans, dat mjji eigenljjk doel was, voort
te zetten.
Wat nu? Terneergeslagen wsmlelde ik Tan
het station door de Gouvernementstraat naar
de haven, met het vage voornemen, daar iets
te zoeken, dat mjj uit mjjue verlegenheid kon
helpen.
Ma-.r wat Ik wist wel, dat men in Ameri
ka alle werk kan aanvatten, en ik had ook last
om te werken, maar ik ben een zwak, nog niet
eens middelmatig grmte man, sedert jaren ge
wend achter de teekentafel of koperplaat te zit
ten. Toen ik zag, welk zwaar werk de zwarte
lastdragers in de haven van Mobile verrichten,
moest ik erkennendat ik hier ónmogelijk
werk zou vinden.
Ik keerde droefgeestig naar het station (erug,
ging in de wachtkamer, die voor de blinken
bestemd is, zitten en overlegde. Mjjne vooruit
zichten voor de toekomst waren zeer donker.
Niettegenstaande sedert den grootsn burger
oorlog in de Versenigde Staten de negerslaver-
Katholieke belangen verdedigtdat het
niet waagt om tegen een bestaande erger
nis op te komen en te strijden dat zich
enkel tevreden stelt met het vermelden van
Katholieke be>ichten, en in stede van leer-
ryke en stichtende artikelen te leveren,
zich bezighoudt met politieke en weten
schappelijke quaesties.
In elk Katholiek huisgezin worde een
degelijke Katholieke courant gelezen. Zy
is een noodzakelijkheid, eeen voortdurende
missie*. Zy bevordert de eenheid onder
het Kath. volk, zy versterkt het geloof;
zy ontvlamt tot y ver voor onzen heiligen
godsdienstzy wekt op tot oefening der
deugd en boezemt alkeer tegen alle kwaad in.
«Da pers», zegt een zeker bisschop, «is
de sterkste inacht der wereld. Zy kan zoo
wel ten gcede als ten kwade werken. Doch,
hoevele Katholieken zijn er nog, die geen
Katholieke courant, geen Katholieke boe
ken bezitten De atmosfeer van zulke huis
gezinnen kan geen Katholieke zyn, wan
neer daar geen KathoPeke courant wordt
binnengelaten. Wy kunnen niet nalaten,
openlijk te verklaren, dat het een schande
is, dat de Katholieke pers zoo slecht wordt
ondersteund en haar onthouden, waarop zy
ten volle aanspraak heeft.
Engeland.
De London Gazette ligt een sluier op
van de gebreken in het Engelsche leger
in Zuid-Afrika. De transportdienst was vol
komen ongeorganiseerd, de cavalerie was
in slechten toestand, de kanonnen deugen
niet en de kaarten door het Departement
van oorlog verstrekt, waren onbruikbaar.
Al heel spoedig bij het begin van den
oorlog zat Redvers Bulier voor de
Toegela, en kon er niet over, ondanks zijn
overmachtWhite zat in Ladysmith op
gesloten en kon er niet uitM e t h u e n
had het hoofd gestooten bij Mageistontein
en zat hulpeloos aau de Westergrens, en
Gat acre was iu treurigen toestand bij
de StormbergeD.
En iu treurige omstandigheden zyn 4e
Engelschen nog altyd, niettegenstaande de
aanhoudend gezonden versterkingen.
Zonder onafhankelijkheid geen vrede,
zegt het Berl. lageblatt. Wil Engeland
aan den strijd een einde maken, voordat
njj afgeschaft is en de swarten dezelfde burger
rechten gekregen hebben als de blanken, denkt
toch niemand eraan, hun ook maatichappeljjke
ge'jjkstelling toe te kennen. Yan de ongeveer
seven milUoen negers, die ia do Vereenigde
Staten zjjn, woont slechts een nillioen ia de
noordelijke staten der Unie, terwjjl zes millioen
in de zuideljjke staten vertoeven. Men vindt
hen daar als daglooners, koetsiers, kellners, bar
biers, bedienden van alletlei aard en landbou
wers, maar de blanke veracht hen en wjjst hun
afzonderlijke vertrekken aan. Nu zjjn de negers
voor 't grootste deel onontwikkelde, nauweljjks
half beschaafde menschen slechts enkelen van
hen hebben eenig bezit en eenige ontwikkeling,
zoodat het wel te begrjjpen is, dat de blanken
in de Unie dit zwarte gezelschap niet als hans
gelijken erkennen.
Ik zat dus in de wachtkamer voor de blanke
reizigers en overlegde, wat ik met mjjn twintig
centen zou beginnen. Het ergste was de om
standigheid, dat ik slechts weinige woorden
Eagelsch kon radbraken. Ik had mjj verbeeld
als Duitscher in Amerika overal terecht te kun
nen, en zag nu in, hoe ongerjjmd dat was, toen
ik mjj zonder geld, zonder vrienden en ken
nissen in eone vreemde stad bevond.
Ik heb de eigenaardigheid, als ik over iets
nadenk, op een stuk papier te krabbelen of
te te,kenen. Zoo had ik ook nu, terwjjl ik
over mjjne plannen voor de toekomst nadacht,
rnjjn notitiehoekje voor den dag gehaald en
toekende half onbewust allerlei grillige figu
ren.
Eensklaps tikte een vinger mjj op den reoh-
het zijn krachten totaal heeft uitgeput,
dan zullen de Engelsche staatslieden een
formule moeten vindon, waardoor de on
afhankelijkheid der Republieken wordt er
kend.
Italië
De Koring van Italië heeft den heer Z inar-
d e 11 i met het vormen van een ministerie
belast. Zanardelli is aangewezen als mi
nister-president.
Den 7 April a. s. zal de Italiaansche
vloot een bezoek brengen aan Tonlon, tij
dens het bezoek van president L o u b e t
aan die stad. Aan deze Italiaansche vloot-
demonstratie zullen de grootste en fraaiste
oorlogsschepen deelnemen.
Spanje.
Te Granada heeft het straatpubliek een
geweerwinkel geplunderd om zich wapenen
te verschaffen en te Valencia is met het
oog op ;den dreigenden toestand de staat
van beleg reeds afgekondigd.
Te Madrid was men gisteren tame
ly k rustig.
In een onderhoud heeft de Minister-
President, Generaal Azcarragu a ge
zegd, dat onder de rustverstoorders ver
schillende elementen zyn. De Regeering
heeft bevel gegeven zeer krachtig op te
treden.
Voor het huis van een uitgever te Ma
drid heeft men een bom doen ontploffen.
Groote schade is daardoor aangericht, ook
aan de belendende perceelen.
Frankrijk.
Naar aanleiding van een artikel versche
nen in de Petite Republique heeft een
ontmoeting op den degenplaats gehad
tusechen den hoofdredacteur van dat blad
G r a u 1 t-R i c h a r d en een redacteur
van den Intransigeant P o e s i e n. De laat
ste werd licht gewond, waarop het twee
gevecht een einde nam.
Het Havas-agentschap spreekt tegen,
dat de vice-consul van Frankryk te Lorenfo
Marquez, A m i o t, in ongenade naar Port-
Louis is gezonden, omdat hy te Lorec$-
idarquez matrozen van een Fransch wacht
schip zou hebben ontscheept.
De kruiser Nielly, het bedoelde schip,
heeft 10 maanden te Lorenzo Marquez ge-
egen, heeft nooit matrozen ontscheept en
ter schouder en toen ik opkeek, zag ik een
g.-ooten, msgtren, vrjj ouden man met grjjzen
dngbaard. Hjj zag er geheel en als een Yankee
uit. Hij sprak mjj in 't Engelsch aan, waarop
X hem schouderophalend antwoordde, dat ik
uem niet begreep. Op dit oogenblik zag ik iet*
m het gezicht van den vreemdeling blinken,
dat veel had van verrassiog, van vreugde. Toen
zeide de man in 'i Duitsch dat evenwel iet wat
Amsrikaanzcb klonk#Zjjt gjj een Duitscher?#
#Ja", antwoordde ik opspringend van bljjdo
opgewon denheid.
„Teekenaar
#Ja. Ontwerpenteekenaar en graveur,#
Deze zoo onschuldige woorden schenen op
den vreemdeling een grooten indruk te maken.
Hjj sperde de oogen wjjd open, staarde mjj aan
alsof ik een bovennatuurlijke verachjjning wa»,
slaakte een diepen zacht en sloeg mjj met de
vlakke baud zoo krachtig op den schouder, dat
ik bjjua neerzeeg.
//Man,// zeide hjj, //de hemel zendt mjj ut
Ga zitten, wjj willen een oogenblik praten. Ik
heet Wernlicht, ben nit de Rjjnstreek, en woon
.hier al eene reeks van jaren. Ik heb eene war-
moezerjj aan de golf.//
«Dat treft prachtig,# antwoordde ik, #mii-
schien zon ik bjj u als knecht werk kannen
krjjgen.#
vWjj zullen zien. Hoe komt gjj te Mobile?#
Werdt verre ifd)
Hi(RLE
ABONÏTEMEIÏTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
