NIEUWE
kDagëlaó voor tSfUooró* on Suió-tSCollanó.
Een overzicht van
negentien eeuwen.
No. 4717.
Vrijdag 15 Februari 1901.
25ste Jaargang
Zwakte Engelen.
BlflTExN LAND.
Aixonderlgke nummers
Dit blad verschjjnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen;
B TT BE A U St. Janstraat Haarlem:
/1,10
«1,40
<2,80
«0.03
pbijs Daa'ADvaarafTriaw.
Van 16 regels j 50 Coat
Elke regel meer71/t
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie fc Contant
Qedacteur-Oitgever, W. KAPPERS.
Bjj al de vervolgingen van onzen tjjd,
nu de besten maar al te dikwjjls op een
dwaalspoor geraken, nu de menschen door
een neutraliteitsgeest bezieldvan het rech
te pad geraken en meegesleurd worden
deels uit menscheljjk opzichtdeels door
het te veel verslaafd geraken aan hun
tjjdelgke belangen, nu de macht van het
goud den wereldling doet buigen in het
stof, de heiligste banden verbroken worden
en het onrechtp legen zich burgerrecht heeft
verworven, waardoor de macht van het ruw
geweld triomfeert, vragen wjj ons wel eens
af, waar gaan wij heen Overal verheft het
monster der revolutie en der godverzaking
zjjn kop. Maar heerljjk staat daar tegen
over de Roomsch Katholieke Kerk met haar
onfeilbare leer, als eene schutsvrouw, die
over hare kinderen waakt.
Bemoedigend in den feilen strjjd over
zien wjj den loop der eeuwen en niette
genstaande den duivelschen toeleg om de
Kerk van het aardrjjk te verbannen, wint
zjj in kracht.
Om onze lezers een denkbeeld te geven
van den vooruitgang van het Catholicisme
laten wjj hier een overzicht volgen.
In de eerste eeuw telde de Roomsche
Kerk 500.000 katholieken.
Tweede eeuw, 2 millioen katholieken.
Derde eeuw, 5 millioen.
Vierde eeuw, 10 millioen.
Vjjfde eeuw, 15 millioen.
Zesde e6uw, 22 millioen.
Zevende eeuw, 25 millioen.
Achtste eeuw, 40 millioen.
Negende eeuw, 48 millioen.
Tiende eeuw, 56 millioen.
Elfde eeuw, 70 millioen.
Twaafde eeuw, 80 millioen.
Dertiende eeuw, 85 millioen.
Veertiende eeuw, 90 millioen.
Vjjftiende eeuw, 100 millioen.
FEUILLETON. T~
(Vervolg.)
Ik vertelde hem, wet mjj overkomen wa». Toen
ik gedaan had, eloeg hij mjj weer op den schou-
der, glimlachte vriendelijk en riep„Voortref
felijk uitstekend. En zeg eens, landgenoot,
kunt gij een neger teekenen f«
„Dat zal niet zoo moeieljjk zijn,* antwoordde
ik, niet wetende, wat ik uit de gebaren van
Wernlich moest opaaken.
«Goed,* verklaarde Wernlich, *ik geef n een
dollar bIs gij mij een mooien negerkop teekeni.
Hier door het venster der wachtkamer ziet gjj
op het perron verschillende negers staan. Tee-
ken mij op een blad van het notitieboekje een kop
De dollar wai in mijne omstandigheden zeer
welkom en ik liet mjj niet lang noodigen. Ik nam
esn neger in 't vizier en schetste den kop zoo
goed het ging. Vervolgens schaduwde ik de
kleine teekening uit en wilde haar nog wat
opknappen, maar Wernlich verhinderde het.
«Halt, dat is mjj voldoende,// zeide hjj. «Hier
is de dollar. Gjj zjjt mjj als het ware dcor den
hemel gezonden. Wilt gjj met mjj een contract
alniten, dat n het verlies van uw geld tiendub
bel vergoedt
Wernlich sag mjj daarbij'zoo in spanning aar,
dat ik onwillekeurig angstig werd. «Zeker zoude
ik gaarne bereid zjjn znlk een contract te «lui
ten,* zeide ik talmend.
Zestiende eeuw, 125 millioen.
Zeventiende eeuw, 175 millioen.
Achttiende eeuw, 250 millioen.
Negentiende eeuw, 315 millioen.
Ontleenden wij dit statistisch overzicht
aan de autoriteit van een Duitsch prote^
tantsch staticus, dan toont het ons aan,
dat in tjjden van hevige vervolging onze
H. Godsdienst de snelste vorderingen heelt
gemaakt. Dit statistisch overzicht toont ons
inderdaad, dat het bloed der martelaren, en
het pal staan in den strjjd, van hen die
verdachtmakingen vervolging trotseeren,het
zaad van het Christendom is. Meer dan een
billioen en 500 millioen personen hebben
in de armen onzer Kerk geleefd en zjjn
daarin gestorven.
Wat zal ons de nu ingetreden eeuw bren
gen? Een felle godsdienststrijd, zeer zeker,dat
voorspellen ous reeds de godsdienstlooze
dry vers in de Franschc Republiek en elders.
Maar daarom zjjn wjj gennszins verslagen,
integendeel aanvaarden wjj den strydde
victorie is aan ons.
In den aanvang dezer eeuw waren in
Engeland slechts 120.000 katholieken,thans
2 millioen, met 3 aartsbisschoppen, 10 bis
schoppen en 2785 priesters. In Holland was
de bevolking voor een vijfde gedeelte ka
tholiek, thans voor twee vjjfden. In Duitsch-
!land steeg het getal katholieken van acht
tot 13 millioen. Zwitserland van 522 000
op 1,700,000 enz. In Rusland telt de Kerk
ondanks de ongunstige verhoudingen 10
millioen katholieken. In Centraal-Oost en
Zuid-Afrika, waar omtrent het jaar 1800
geen katholieken waren, zjjn er thans on
geveer 2 millioen op 30 missies met 280
missionarissen. In Oost-Azië is hun getal
gestegen van 1 op 6 millioen. Ook in
Australië waren bjj den aanvang der ver
vlogen eeuw geen katholieken, tegenwoor
dig zjjn er anderhalf millioen. In Canada
is hun getal geklommen van 137,000 tot
2 millioen en in de Vereenigde Staten van
Noord-Amerika van 36,000 tot 10 mil
lioen.
«Nu* verklaarde Wernlich, *dan zjjt gij mjjn
man. Ga met mjj mede, ik geef u onderdak,
en gjj kunt bjj mjj teekenen, wat ik n opgeef.
Ik sta u borg, dat wjj binnen een half jaar
flink geld verdienen.//
*Ik ben gaarne bereid, op uw voorstel in te
gaan*, verklaarde ik. «Maar wilt gjj mjj niet
zeggen, wat gjj op het oog hebt?//
//Eene zeer eenvoudige zaak. Gjj zult teske-
ningen maken naar mijne opgaven, of ik zal u
misschien teekeningen voorleggen, die gjj moet
vtrenderen, dan moet gjj deze teekeningen op
koper graveeren, dat is alles.//
*Ik onderstel natuurlijk, dat ik met geoor
loofde dingen te doen heb.//
«Wel, natuurlijk 1 Dacht gjj misschien, dat ik
u valocbe bankbiljetten wil laten maken Neen,
landgenoot, zoo dom zjjn wjj niet I Wjj kun
nen op eerljjke wjjze geld verdienen op zeer
eerljjke wjjzeWilt gjj dat?*
En Wernlich stak mjj de hand toe, welker
harde eeltplekken bewezen, dat hjj in zjjn leven
behoorljjk gewerkt had. En ik legde, zjj het
ook nog altjjd met eenige weifeling, mjjne hand
in de zijne.
«Ik ben zeer gaarne bereid, geld te verdie
nen en de teekeningen te maken, die gjj mij
opgeeft,// antwoordde ik. „En omdat ik eens
heel goed bjj de pinken wilde zjjn,* ging ik
voort: «willen wjj niet afspreken, wat ik per
week of per maand krjjg
„Gjj zult zien, dat ik een earljjk man ben,
landgenoot. Ik heb u nog niet tans naar uw
naam gevraagdtoch wil ik u vertrouwen. Ik
bied u de helft van het geld, dat wjj verdit-
Laten wjj, Katholieken, ons dus niet ont
moedigen, al heerscht er soms ook tydelijke
verdeeldheid, zelfs in eigen kring. Stormen
zuiveren de atmosfeer. Staan wjj pal in den
stryd, opdat wjj, van hoe geringe betee-
kenis ook, moge deelachtig worden in de
glorieryk8 zegepraal der Kerk tot ons eigen
heil.
Servië.
Zelfs na zjjn dood is er oneenigheid tus-
schen den ex koning Milan en zjjn zoon
i koning Alexander, waaruit een conilict
kan outstaan. Koning Alexander, de
regeering en de Skoepichtina hebben be
sloten, dat het lijk naar Servië zal worden
gebracht en bygezet in den koninklijken
grafkelder. Zoodra Alexander het doods
bericht ontving droeg hjj den Servischen
gezant te Weenen, den heer Chiistitch,
op, zich naar de woning van Milan te
begeven en beslag te leggen op het ljjk
en op alles wat zich in de woning be-
bevond
Maar Milan heeft een testament nage
laten, gedeponeerd by een notaris, waarin
vermeld staat, dat bjj niet in Servië wenscht
begraven te worden, doch in het Servische
klooster te Rovanica of te Kruschedst in
Hongarye.
i In verband met dezen laatsten wensch
i heeft de Oostenryksche minister G o l u-
c h o w 8 k i mededeeling gedaan aan den
Hongaarschen minister, president K o 1 e-
man von Szell, dat het ljjk naar Hon
garye zal worden overgebracht, en de Hon-
gaarsche regeering heeft den Servischen
patriarch VauKarlowitz met de zorg
I voor de begrafenis belast. De Oostenryk
sche regeering wil den laatsten wensch van
Milan eerbiedigen en heeft daarom aan
Christitch laten mededeelen, dat zjj
het overbrengen van het ljjk naar Servië
niet zal toestaan.
Engeland.
Bij gelegenheid van het vertrek van
den Engelschen Kroonprins na r Austra
lië, zal te Portsmouth een groote vloot-
demonstratie worden gehouden.
De eerste gratie van Koning Ed
wards regeering zou die van de Ameri-
nen, natuurlijk na aftrek der kosten. Gjj zweert
mij, het geueim, dat bjj de zaak betrokken ia,
atieng te bewarenen verplicht n, u geheel
beschikbaar te stellen voor het werk.*
Het gold dua dan toch een geheim, en de
toespelingen, die Wernlich maakte, waren zoo
zonderling, dat ik weer begon te aarzelen.
Wernlich bemerkte dat. //Man, wees niet
dwaas sprak hjj. //Ik sta u borg, dat wjj bin
nen een jaar elk acht tot tienduizend dolkr ver
diend hebben. Ik meen, dat dat da moeite waard
is, vooral voor iemand, die, zooals gjj in het
bezit van slechts een dollar is Nu bied ik u
aan, met mjj te gaan en in mjjn huis als mjjn
gast te wonen. Het zal u aan niets ontbreken.
Al wat gjj wenscht, zal te uwer beschikking
staan. Gjj zult werk hebben, dat u niet moei-
ljjt vallen eu misschien wel pleizier bezorgen
zal, en bovendien nog tienduizend dollar! Wilt
gjj of wilt gjj niet
«Ik wil I// antwoordde ik, voorgoed be
sloten.
„Goed, dan is de zaak beklonken. En ga na
mede. Ik wilde eigenljjk naar New-Orleanv,
daarom was ik hier aan het station, maar nwe
kennismaking is voor mjj van meer belang. Wjj
rijden onmiddellijk naar mjjn huis. De hemel
heeft ons samengebracht dat ia zeker.*
Eenige minuten later reden wjj langs dc bocht
over eene goed aangelegde straat, die met oes
terschalen geplaveid was. Dit oesterplaveisel,
dat te Mobile zeer goedkoop is, omdat daar
jaarljjks vele millioencn oesters gevischt en ge-
ornikt worden, strekt zich vele mjjlen ver uit
en vormt een aangenamen sweg voor alle uit-
kaansche mevronw Majbrick zjja, die
naar velen willen, onschuldig werd veroor
deeld, haar man te hebben vergiftigd.
Gisteren-morgen heeft de Koning
van Griekenland Londen verlaten. Z. M.
werd tot het Victoriastation uitgeleide ge
daan door koning Edward, den Hertog
Cornwall, den Kroonprins van Denemarken
en Lord Clarendon. Een eerewacht be
wees den Koning van Griekenland de mili
taire eerbewjjzen.
Frankrijk.
Zocdra het wets-ontwerp Waldeck-
Ronssean is aangenomen, zullen de pa
ters Jezuïeten, Franciscanen en nog an
dere ordesgeestelijken uit de Republiek ver
dreven worden.
De Exchange Telegraph Company ont
vangt uit Parys het bericht, dat de hee-
renMezières, Monod, Madaillac
en de graaf De Francqneville in
interviews verklaarden, de arbitrage raad
zaam te achten als het beste voor Enge-
lands eer, voorspoed en moreele grootheid,
maar tevens dat zjj er aan wanhopen of
Engeland dit zal willen aannemen. De
oorlog zal zoolang duren ale de Boeren
troepen en ammnnitie hebben.
Daitsohland.
Wat te verwachten was is gekomen. De
Minister van Binnenlandsche Zaken in
Duitschland, heeft aan de plaatseljjke over
heden een circalaire gericht om de open
bare bjjeenkomsten ten gnnste der Boeren-
Republieken van Zuid-Afrika te verbieden,
indien zjj een beleedigend karakter tegen
over Engeland mochten aannemen.
Daar het na niet denkbaar is te spre
ken over den schandelijken rooftocht der
Engelschen in Zuid-Afrika zonder fei
ten te noemen die voor Engeland min
der vleiend zyn hetgeen als beleedigend
voor Engeland zon kunnen beschouwd wor
den is het hoogstwaarschijnlijk, dat den
Boerenvrienden in Duitschland van hoo-
gerhand den mond wordt gesnoerd. Te
Dortmund is reeds een meeting om sym
pathie te betuigen voor de Boeren ver
boden.
Het Duitsche volk heeft zich nu kalm
te houden en niet te toonen, alsof keizer
Wilhelm alleen staat in zyn vriend
schapsbetuigingen voor Engeland.
Te Kiel is tusschen Russische en
stapjes te paard en per as, dia van Mobile nit
langs den oever en naar de bergen, die siek op
eemgen afsland van den oever uitstrekken, ge
maakt worden.
Wernlich was zeer vriendelijk en maakte m|
opmerkzaam op de omgeving. Hjj verklaarde
mjj de ligging der plaatsen in de nabjjkeid van
Mobile, wees mjj erop, hoe de stad allengs in
een soort villas tad met afzonderlijk staande
buizen, maar uitstekend onderhenden tuinen
veranderde, en noemde mjj de namen der ber
gen, die wjj aan onze rechterhand sagen. Wjj
kwamen door groote tuinderjjen, die slechts kier
en daar een alleenstaand huis omringden. Wern
lich lichtte mjj in, neggen de, dat hier vroeger
overal katoenplantages geweest waren, die echter
tengevolge van de daling der katoenprjjsea
niet loonend meer waren. De vroegere farmers
verkochten hunne plantages in kleine pereeeleu
aan tuinders en dezen maakten uitstekende zaken,
daar niet alleen in de nabjjheid van Mobile
de groenten uitstekend gedjjden, maar met den
spoorweg naar Washington, ja selfs naar New-
Tork en Chicago verzonden konden worden.
Eindelijk verlieten wjj de oesterstraat en sloe
gen een landstraat in de richting naar de ber
gen in en zagen weldra een eenvoudig hnii op
een heuvel, dat Wernlich als zjjn eigendom
aanwees. Toen kwamen wjj op zjjn grondgebied,
waar negers en negerinnen werkten, en kort
daarna hielden wjj voor het hnis atil. Het had
twee verdiepingen. Ik werd op de bovenste ver;
dieping gelogeerd.
(WerU m
ui hut.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland l
AGITE MA «OH AGITATE.
8.
