No. 4719
Maandag 18 Februari 1901.
25ste Jaargang
HDagBlaó voor ofiooró- on SCuió-eXolland.
Goede voorlichting.
Zwarte Engelen.
13 Ll I '1 L A IS lij
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
f 1,10
1,40
2,80
0,03
Duitschiand.
frankrijk.
OoBtenrijk-Hongarije.
Italië
Amerika.
Engeland.
«mi
fOlüülT.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per S maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Yoor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
MNI3ENDRAÏ.
PRTJS DER ADVERTENTIE!?.
Van 16 regels.50 Cents.
Elke regel meer71/!
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère
AGITE MA NON AGITATE HAD BE 8f Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartrt
De bevordering der belangen van den
werkman gaat met groote moeilijkheden
gepaard, niet slechts voortspruitende daar
uit dat de werkman-zelf niet altijd zijn
belangen begrijpt, maar ook als een ge
volg van de moedwillige tegenwerking van
zoogenaamde volksleiders.
Zeer dikwjjls weet de werkman niet,
wat voor hem het best moet worden ge
acht en heeft hij zelf te kiezen, dan ge
beurt het niet zelden, dat bp de beste
kansen laat voorbjjgaan. Maar meer nog
wordt voor hem gekozen, en wordt de zaai
hem duitkljjk gemaakt,'wanneer reeds be
slist is, op welke wjjze zjjn belang zal
gediend worden.
Wjj zeggen dit, omdat de torganisatie
van den arbeid» aan de orde van den dag
is en het niet zoo heel lang meer zal du
ren, of alle werklieden in ons vaderland
zijn ingedeeld bp een vereeniging, die ge
deeltelijk een economisch en anderdeels
een politiek karakter draagt. Soms hangt
het van een toeval af, bp welke groepee
ring een werkman terecht komt en tot
welke sociaal-politieke of louter politieke
vereeniging bjj weldra behoort,
jï Daarom zouden wjj wenschen, dat zelfs
in de kleinste plaats van ons vaderland
eene afdeeling van den Roomsch Katho
lieken Volksbond werd opgericht. Er loopt
toch zoo groot gevaar, dat' godsdienstige,
geloovige werklieden in plaatsenwaar
geen afdeeling van dien Bond bestaat, af
dwalen naar de zoogenaamde neutrale vak
verenigingen. En hiertegen wenschen wp
juist te waarschuwen.
Mr. Troelstra zeide dezer dagen
nog treffend juist, dat vele vakverenigin
gen van dien aard uiterlpk het karakter
dragen van zuivere vakverenigingen, maar
innerlpk niets anders waren dan propa-
ganda-vereenigiugen voor het socialisme.
Zoo is het ook. De werklieden komen
bp elkander om hun vakbelangen te bespre
ken. Zp zjjn bezield met de beste bedoe
lingen. Zjj willen hun tpdeipke levensom
standigheden verbeteren voor zoover dit
met de belangen van hun handwerk strookt
en voorts willen zp de beroepsbelangec
bespreken. Maar gebrek aan leidingwp
cursiveeren hier om deze woorden duide-
ljjk te doen uitkomen, gebrek aan leiding,
brengt hen op een dwaalweg en zp zoeken
te vergeefs naar een vast punt, van waar
uit zp verder kunnen gaan. Al zoekende
komen zp in aanraking met een der baan
brekers vau de moderns begrippen op staat
kundig en staathuishoudkundig gebied.
Deze maakt hen spoedig wjjzer. Bij legt
FEUILLETON.
4 (Perwig in Slot.)
Na den eten ging Wernlich met mjj naar
mijne kamer en bracht bet pakket, dat hq deis
morgens hjj rich had gehad, mede. Ik we*
zeer nieuwsgierig naar zijne onthullingen.
#Pekjjk deze platen eens#, zeide hij, terwjjs
kjj mjj het pakket overhandigde.
Ik maakte het open en vond dertig zeer
slechte pisten, die naar bet scheen illustraties
cit eenea bijbel wareD. De platea stelden ts-
fereelen uit het Oude en Nieuwe Testament
voor en waren blijkbaar op een geenszins ont
wikkeld publiek berekend zjj waren wasrschjjn-
ljjk afkomstig uit eene zeer goedkoope uitgaaf
van een Bjjbeleche Geschiedenis voor het volk.
»Nn, kunt gjj zoo iets teekenen Fa vroeg
Wernlich.
Alk kan Goddank wat beters//, antwoordde
ik verontwaardigd.
„Nu, dat verheug' my. Hoe veel tjjd zult gjj
noodig hebben, om deza platen om te werken F»
//Hat komt er op aan, wat omgewerkt mee
worden.»
»Zeer eenvoudig Uwe taak bestaat hierin, sik
erg' len en er sjjn op elke pleat «en of twee er
celen aangebracht niet al. blanken, maar al.
.nors te teekenen, dat wil du. zeggen, dat dun -
f.n nezergeziebten en negerhaar moeten hei
«V hun vleetch, voor soever het zicht
beüi ou
den werkman uitdat de schatten der
aarde hoogst ongelijk zijn verdeeld en dat
nu bet tpdstip is aangebroken, waarop de
werkman niet meer in het zweet zijns aan-
schjjus zpn brood heeft te eten, maar dat
de rijken van voorheen de minderen de
zwakken, zullen zpn van de toekomst.
En na weinig tijds is de vakvereeni-
ging hervormd in een propaganda-ver-
eenigiog voor het socialisme.
De socialistische leiders weten wel, bp
wie zp moeten gaan om steun te krjjgen
voor hun toekomstigen gelukstaat. Zij
gaan niet naar de grootcn en machtigen
ier aarde, omdat zij dezen beschuldigen
ïan den werkman te willen onderdruk
ken, ten einde hem te exploiteeren. Zij
gaan evenmin naar den burgerstand, om
dat ook daar te veel verstandige elemen
ten worden gevonden. Maar het zpn de
werklieden, de geestelpk en economisch
zwakken, waar zp verzekerd zpn den mees
ten steun te zullen vinden. Zp weten heel
goed, welk succes het moet hebben, wan
neer zp den werkman, vooral den werk-
loozen arbeider, wjjzen op d8 weelde,
waarin de rjjke zich baadt, en op de ar
moede, die het deel is van zoovele minder
bedeelden. En, speculeerende met deze te
genstelling op de kortzichtigheid van vele
werklieden en op de lagere hartstochten
van den mensch, valt het hun niet moei-
Ijjk in verschillende kringen zich spoedig
van een zekeren aanhang meester te maken.
Met dien aanhaug achter zich ineenen
de socialistische leiders gerechtigd te zjju
om op te treden als wereldhervormers. Zjj
stellen het voor alsof zij de woordvoer
ders zpn van die duizenden en nogmaals
duizenden, die onverdiend en onnoodig
een slavenlot hebben en die tbaus einde-
Ijjk de overtuiging hebben gekregen, dat
eene andere verdeeling der aardsche goe
deren aan die wantoestanden een einde
kan maken.
Niets is echter minder waar dan dat,
geijjk wp herhaaldelijk hebben betoogd.
De luchtkasteeien vtn het socialisme heb
ben geen waarde en bedoelen uitsluitend
om de groote menigte tot die dwaalleer
over te ha'en. De idealen der socialisten
zijn leugens, en niets anders.
Waar dit zoo is, doet ons het ten diep
ste leed, dat in nog zoovele arbeiders
kringen dat gilt zoo krachtig kan werken.
W.ie met hen in aanraking komt, zal meer
dan eenmaal hebben opgemerkt, dat bjj
veie werklieden denkbeelden heerschen,
I geheel in strjjd mot de beginselen der
I Kerk, ofschoon zjj zich toch niet tot de
ongeloovigen rekenen. Zjj hebben die denk-
j beelden opgedaan bij de soc:alist8n en
baar ia, moet een zwarte kleur hebben.
»En ia dat uwe geheele geheim F vroeg ik
verbluft.
„Ja
aEü met welk doel moet ik de engelen in
negers veranderen F
„Hel antwoord zal ik u liter gevrn. Dat ia
juist mjja geheim//.
Ik moest Iscken. „De geschiedenis komt mjj
neer vermakelyk voor, gevaarljjk ia zy in elk
i.eval niet.»
»Bekommer je dus verder omniet», waarde
vriend, maar ga zitten en maak de teekeningen.
//Hoeveel tjjd heb ja noodig om al deze en
geltjes in neger» te veranderen F//
lk zag de platen eens in en zeide »Mst
de teekeningen sal ik, als ze zoo gemaakt
moe-en worden, zooalt zy hier staan, gemak
kelijk in drie weken klear r.jjn, maar als ze be
ter bewerkt moeten wordeD, tub ik den dub
belen tjjd noodig."
»Het is voldoende als de teekeningen zoo
zjjn als hier,// antwoordde Wernlich. Maar ik
zou graag tien dat gjj ze op koper graveer
der, Begin nu maar. Om zes uur zien wij el
kaar wear aan tafel, 't Zal mjj aangenaam zjjn
te zien, dat gjj met het werk begonnen zjjt.
Ik moet naar buiten, naar 't land. Ieder moet
op zjjn gebied arbeiden, zooveel bjj kan.»
Zoodra Wernlich vertrekken wrs, ging ik
zitten, ham een der platen, die aen tooueel j
n den hemel God op
'oor een meni', oegotei-,
n mnn kofter teekenmPUr en_p
ïoutskool en dooselaar»,
ineenen ze met die der Kerk in overeen
stemming te kunuen brengen.
Daaruit spruit voort de zoogenaamde
Christelijke democratie een wanbegrip
dat slechts huizen kan in hoofden, die
door het socialisme zjjn verward.De Christe
lijke democratie wil de socialistische dwaal
leer vereenigen met de ware beginselen
op politiek en sociaal gebied geijjk die
ons door de Kerk worden geleerd. Doch
spoedig zal de ongerjjmdheid van een der
gelijke combinatie blijken. Wat lijnrecht
te genover elkander staat, is niet te ver-
I 'gen en kan niet samengaan.
De Christbljjke democraten moeten een
keuze doen. Zij moeten zich verklaren of
voor de ware beginselen, geijjk die ten
onzent door den Roomsch-Katholieken
Volksbond worden verdedigd, of voor het
zuivere socialisme, dat, wars vau allen
godsdienst, gebaseerd is op pverzucht en
eigenbaat.
Wjj hopen daarom, dat het tweeslach
tig wangedrocht, de Christelpke demo
cratie, we'dra zal verdwjjnen en dat van
onzen kaut de Volksbond, voorgelicht door
mannen, die het volk liefhebben en de
belangen van de werklieden kennen, vor
deringen maakt, zoodat hp allen in zich
kan opnemen, die behoefte gevoelen aan
het vereenigingsleven en aan voorlichting
in den strpd onzer dagen.
Al kunnen dan de arbeiders niet altjjd
ze ven oordeelen over hun werkelpke belan
gen, zjj hebben dan toch de zekerheid, dat
zjj niet aan deu leiband loopen van volks
leiders, die den werkman willen exploi
teeren om de macht en het aanzien te ver-
krjjgen, dat zjj thans aau anderen benpden.
Goede voorlichting is, naar onze mee-
ni.'igin de tegenwoordige tjjdsometan-
d ïheden voor den werkman eene eerste
vereischte.
Te Berljjn ontwaart men onder de aristo
cratie een Jing met Engelsche gezind
heid, velen geven zelts hun grooten af
keer te kennen tegen Old-Albion. Aan het
f moet men natuurljjk voorzichtig zpn,
maar ook daar wordt gefluisterd en ge-
ir.mpeld tegen Engeland. Eugelscbgeziud
kan men slechts enkelen noemen waar
van sommigen nauw rerwant zpn aan kei-
dn Friedrich, en auderen, die het
g! otste gedeelte van hun leven te Lon
den geleefd hebben.
Een Prins zelfsdie dikwjjls als ver
ft enwoordiger des Keizers m het buiten
tijd verkeert, staat bekend als een be-
«!d tegenstander van de Engelsche po-
ik in Zuid-Atiika. Over het geheel ge
it en is het offlcierskorps anti Eugelsch
>d beginnen. Ik moest dïkwyls hardop le
id a, zoo komisch kwam mjj de plaat, zoo ko-
ïii' ch kwam mjj de heele toestand ïoor. Maar
ui- werk begou mjj belang in te boezemen, en
n ze» uur des avond» had ik da eerste
té; ening, waarop zich eene menigte pikzwarte
tingelen bevonden, klaar. Ik stak haar in den
?u toen ik eten ging, en vond hier wesr den
!i tiaeer ea zjjne dochter.
'Vernlich was met de teekeniDg buitenge
woon tevreden, maar hield het ook voer zyn
dochter geheim, 's Avonds kwam hjj nog even
tc snyu kamer en zeide, dat als ik met zoo'n
jj";r veortteekende, en ais al mjjue teeke-
ui gen zoo goed uitvieleD, dat er eene uitDC'
a ride zaak voor ons in uitzicht we.3. Ik ging
tl iom den volgenden dag reeds vioegtjjdtg
aan 't weik en maakte dien dag twee teefce-
untgen gereed. Ik vond daarbjj nog den tjjd
bjj het ontbjjt en de lunch met juffrouw Doily
te praten, ging ook nog een half uur in deu
tnm wandelen, waaibjj juffrouw Dolly mjj gezel
schap hield.
Zoo gingen veertien dagen voorby, waarin
ik mjj ie vrjjheid zelfs geen oogenblik gemist
hid. Na verloop van diin tjjd zouden, om
etne alledaagache uitdrukking te gebruiken.
g*it:a zea paarden mjj uit het hui'-, hebben kun-
ke trekken, want ik w*« »moo ijjk ïtrdefd
den troon. ow»Keven f
voorstelde. Ik bad I
ter- J
DclJy en ik verjpate mg n'et» nlt ik ducht,
ook ik Dolly niet on vereehiljj *ren. Wem-
scheen er iieelemaal nieta <->"un 10 Leb- j
dat tuasclien dochter en i ruik
e vortrouwni^kheid OUlH0Q^ te-
•■den mat -J1». wat ik deocJ aB *k toa dg I
Geheel Duitschland door is het bar
koud. Te Koningsbergen stond de thermo
meter op 15 gr. Reaumur. Op de Beier-
sche hoogvlakte was de laagste tempera
tuur gisteren 16 tot 18 gr., in Zurich
stend de thermometer op 13 gr. en te
Baegenz op 14 gr. beneden nul.
Het Von Bismarc k-gedenktee-
ken, dat voor het Rjjksdaggebouw te Ber
ljjn zal verrjjzen, wordt denkelijk op 10
Mei, den gedenkdag van den vrede van
Frankfort, onthuld.
De Fransche Staatsraad heeft beslist,
dat de religieuse orden waartoe behooren
de paters Lazaristen, de missionarissen en
de re'igieusen van St. Sulpicius, benevens
de Broeders der Christeljjbe scholen mo
gen beschouwd worden als wettig bestaande
kloosterorden, die niet vallen onder de
vervolgingswet.
Te Parjjs is in een paar dagen tjjds
een dienstmeisje van madame Castel
lan o, en een ander meisje zekere Blan
che Lainé vermoord gevonden. Ook
heeft een 13-jarige knaap, zpn vriend, met
wien hp om geld had gespeeld, met een
revolverschot vermoord.
Te Parjjs heeft de werkstaking der
kleermaaksters en modisten eene groote
uitbreiding gekregen. Het getal staaksters
wordt reeds op meer dan 2000 geschat.
Woensdag werd een groote betooging ge
houden voor het groote mode-magazjjn
van den heer P a q u i n in de Rue de la
Paix,
Op de arbeidsbeurs voerden verschil
len e socialisten o. a. ook V i v i a n i, het
woord.
Te Cherbourg meent men de sporen
te hebben ontdekt van spionnage systeem
door Eugelschen opgezet om het geheim
te ontdekken der constructies van de
nieuwe onderzeesche booten. Door den
prefect van marine zjjn zeer bjjzondere
voorzorgsmaatregelen genomen, om te voor
komen, dat iets uitlekte. Slechts met zorg
uitgekozen ingenieurs en werklieden wor
den tot de scheepswerf toegelaten, waar
de onderzeesche vloot op stapel staat.
Spanj8.
Van de gearresteerden bjj de onlusten
te Madrid, is nog niemand losgelaten. Nu
reeds kan gezegd worden, dat de opstand,
daub het flink optreden der militaire macht,
in zjjn geboorte is gesmoord, al is te Vil-
lanuera het straatvolk woedend geworden
over een artikel door een geestelpke ge
schreven in een plaatseljjk blad.
In grooten getale trok men naar het
reda uiebareau van het blad, waar de rui
ten werden ingeworpen, daarna werd de
woning van den schrijver zoo toegetakeld,
dat lis de ijzeren hekken van het balcon
vernield werden.
N; ar aanleiding van het huweljjk van
de z ater des Konings wordt het volk tot
oproer aangemoedigd ook nog door het
het zoutelooze praatje, dat de jeugdige
Koning opgevoed is onder leiding vau
paters Jezuïeten, en dat Z. M., eenmaal
gelukkigste eterveling tor wereld geweest zjjn,
al» ik maar had kunnen vermoeden wat Wern-
iicis oiet die zondeilioge teekeningen, die ik
voor kem maak e, van plan was te doen. Leed
hy misschien t-Ai een idee fixe?
Nr drie weken was ik met mjjne teekenin-
tjen klaar, nu begon het op koper graveeren.
Ik had Wernlich gezegd, dst men het veel
gcedk loper en sneller op hout kon overbren
gen, maar dsar wilde hjj niets van wsten.
at gaat niet,// zeide hjj //al» ik die din
gen ia hout laat s ijjden want gjj kent im-
mert het hout graveeren niet dan i» er
een derde, die met de zaak bekend wordt,
en dtit mag niet.//
I begon du» de teekeningen op koper te gra
veeren, wat niet moeilyk was, omdat zjj niet
samengesteld maar slechts geschetst waren. Maar
ik had voor zeer langen tjjd werk en dat maakte
oiij gelukkig. Van dag tot dag nam de ver
trouwelijkheid tusschen Dolly en mjj toe en
een maand letjr stond ik met het lieve meisje
aan de regeering, een werktuig zal zpn
in bun handeD. Hij zal in naam regeeren,
zeggen de liberalen, maar de Jezuïeten
zuilen het land bestaren. Met zulke las-
terljjke praatjes houdt men den oproerigen
geest nog wat aan den gang.
Te Buda-Pest hebben 1200 werklieden,
omdat zjj geen werk konden krpgen, het
plaatseljjk bureau van werkverschaffing
met steenen gebombardeerd, geen venster
bleef er heel.
De politie heeft van haar wapens ge
bruik moeten maken om de geweldple
gers uiteen te drjjven. Een 30-tal der
meest oproerige werklieden iB gearres
teerd.
Noordeljjk Italië tot aan de Adria-
tische Zee heeft veel te Jjjden van de
koude; in Tarjjn daalde de thermometer
tot 5 gr. beneden nul. In Pavia stortte
tengevolge van een hevigen sneeuwval het
dak van een huis in. Een der bewoners werd
gedood, twee anderen werden zwaar ge
kwetst.
Te New-York gaan ljjsten rond waarop
druk geteekend wordt om het Ameri-
kaansche volk te laten protesteeeren en
een beroep te doen op het Engelsche volk
tegen den Zuid-Atrikaanschen oorlog. De
ljjsten zullen verder door de Vereenigde
btaten rondgaan.
In Amerika is het vreeselpk kond. De
haven te New-York is met psschotsen be
dekt en de scheepvaart is gestremd. De
Sond bjj de Helsingfors is slechts voar
stoomschepen bevaarbaar. Andere schepen
moeten wegens den jjsgang in de havens
van den Sond bijjven liggen. Uit de Oos-
teljjke Staten komen berichten van hevige
sneeuwstormen.
In het adres van antwoord der Troon
rede, zei Lord Salisbury, dat er niete
ongewoons is in den langen daar van de
campagne in Zuid-Afrika, na volhardend
en hardnekkig weerstand wordt geboden
en vele maanden verloopen, voor de alge-
heele rust hersteld zal zpn. Indien aan
den vjjand wordt toegestaan een greintje
onafhankeljjkheid te behouden, zou dit
onophoudeljjk strpd tenger. Ige hebben-
Zoolang wjj geen meester zpn ie er geen
hoop op eenigen blpvendon vrede. Het
eerste streven van den vjjand wanneer
eenige macht aan hem werd geschonken,
zou zpu, nieuwe strpdkrachten en nieuwe
wapenen bjjeen te brengen om den aan
val te hernieuwen. Indien Eagelaud te
kort schoot in zpn pogingen om het eind
resultaat te zjjnen gunste te doea zpn,
zouden wjj aan de wereld verkondigen,
dat onze grenzen op de meest onbe
schaamde manier kunnen worden geschon
den, zonder dat wjj bjj machte zjjn er
aan weerstand te bieden. Het adres werd
door het Hoogerhnis aangenomen.
De Koning heelt gisteren-ochtend
de teskeningen en kopergravures heb laten
maken."
Ik was ceer benieuwd en veriocht hem dat
te willen doen.
„Als ja de tegenwoordige toestanden eeniger-
mate had leeren kennen,» aeide hy, #son het
aiet moeilyk voor ja geweest zjjn, te raden,
voor welk doel deze teekeningen zullen dienen.
Je kent onze negers niet, je knnt niet half be-
grypen welk een jjdel, coquet en kinderachtig
volk dat is. Zy willen in den hemel ook al
leen huns geljjken zien. Met deze teekeningen,
waarop alle engelen als negers zjjn afgebeeld,
zal ik een Ëjjbelsohe Geschiedenis nitgereo,
en ik ben zeker, dat de negers mjj voor elk
exemplaar graag vjjf dollars geren, terwyl de
prjjs niet meer dan een halren dollar beloopt.
Nu weet je, wat de zaak ia, en je zult bO"
grjjpen, dat ik het geheim niet gaaroe wil be
kend hebben. Wjj beginnen binnen kort met
het afdrukken. Ik heb reeds een oude koper-
drukpere gekocht, en Dolly zal ons daarby
helpen, om in de boeken, die ik natnurlyk ge
heel klaar ran een uitgever krjjg, de albeei-
op den meest vertrouweljjken voet. Toen wjj
by gelegenheid weer eens in den tuin wandel-
den, kwam het tot eene bekentenis tussoben dingen op te plakken.
ons beiden en Dolly verklaarde mjj, dat ook - WH da bocVon
zjj mjj beminde. AU eerl^ man verzoch^jk I ^Dne fc den banuel.
Ik hmd niet heel veel vertrouwen in de zaak,
dxe uien aanstaande schoonvader en \k te zamen
ondernamen, maar ik zag spoedig in, hoe uit-
hem oob geheim made.
Hij schoon in *t mtnst met verwonderd. »Dat
,k al l«uc aankomen», zoida u laoliend,
k ho-, or niols tegen. Uolly ls 10 de ji-
te kunnen trouwen en jjj bent voorji
verfrouwt'ljjkhcit'. OB^'Oli^t i-fii was to-1 "k l,'kwamm Df scheuk je uijjn volle verirou-
«-0" Ml uu ook meedeelen waarvoor ik
ZBg
rf an
rei» o-»
lrn A Ir» 16 "yuouig IU, aoe UU*
Btckei.d hg de nig ra en hun k*r»kter kende.
riet eeme exem U&r kreeg de neger Niagara,
die in het huis ia piaats van opzien ter be-
kleedde eit wi«'i U mlioh het t<
