NIEUWE
&ag6laó voor rSKooró- en 3tiiió-<3Collanó.
De eed van Edward VII.
No. 4729,
Vrijdag 1 Maart 1901
25ste Jaargang
Haar Zegepraal.
b U 1 T E N h A iV O.
Dit blad verschynt
iegelijkbehalve Zon- en Feestdagen.
BUBBAÏÏ: St. Janstraat Haarlemi
/1,10
c 1,40
«2,80
«0.08
AOITE MA MOW AGITATE
PBIJS DEB ADVSarSSTTIBM,
Van 1—6 regels I i J 50 Cent
Elke regel meer71/»
Öroote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Redacteur-tJitge ver, W. KüPPKRS.
Toen de nieuwe Koning van Engeland
na den dood zyner moeder den troon be
klom, moest Z. M. in het Parlement den
eed van trouw aan de wetten des lands
afleggen.
Koning Edward heeft dien eed afge
legd, maar 't was een beproevingseed af
komstig van den afvalligen H e n d r i kVIII,
van een Koning,die zy ne echtgenoote Anna
de Boulein liet onthoofden.
De beproevingseed die de nieuwe Ko
ning van Engeland heeft uitgesproken, werd
ingevoerd toen het Anglicanisme in het
Britsehe Rjjk zich baan had gebroken, deze
eed getuigt van onverbiddeljjken haat en
afkeer aan de Katholieke Kerk, waarvan
tot de helft der 16e eenw zoowel de vor
sten als het volk trouwe aanhangers waren.
Niemand had kunnen vermoeden dat deze
reeds lang in een hoek geduwde hatelijke
eedsformule tegen een groot deel van de
Britsehe natie,door den Prins v a n W a 1 e s,
bjj zjjn beetygen van den troon in herin
nering zou worden gebracht. Diep gevoelt
zich dan ook het Engelsche Katholieke
volk er door gegriefd. Hevige protesten
zjjn opgegaan tegen een Koning, die zich
door den eed van een wellusteling uit te
spreken, geschaard heeft onder de bestrij
ders van het Roomsch Katholieke geloof.
In plaats van zich boven partyen te plaat
sen als de drager van den scepter over
het geheele Engelsche volk, heeft koning
Edward een groot gedeelte van zjjn trouw
ste onderdanen in wat hun het dierbaarste
is, anrven beleedigen.
Z. M. de Koning van Engeland heeft
er zeker niet aan gedacht,dat duizenden mar
telaren hun bloed hebben gestort voor hun
geloof en dat nog duizenden en duizenden,
kinderen van de Roomsche Kerk, hun bloed
veil hebben om te verdedigen wat hjj door
het uitspreken der eedsformule heeft dur
ven verguizen.
De bewuste eed waarvan wjj reeds in
FEUILLETON.
Vervolg.)
«Ik heb tgdingen te verwachten ven Mylord
den Nnntius,* zeide hg, toen het kleine ge
zelschap om hem heen vergaderd wee, /ren ik
veronderstel dat het zjjn verlangen is, dat ik
zal voortrukken naar Lsicezter.*
In tegenwoordigheid van O'Neill was Miss
Btide ingetogener dan gewoonlijken het
was met eenig ontzag, dat zij naar hem opkeek
en zeide
«Mylord, zon ik ook iets mogen zeggen, dat
wellicht zeer vrijpostig zal schjjoen f"
«Ga uw gang, kind,* zeide de generaal, ter
wijl hü haar aanzag met den innemendeD, bijt.*
zwaarmoedigen glimlach, die zijn gelaat zooveel
bekoorlijkheid bijzette.
fik wantrouw kolonel Preston.// ziide Bride;
«dat wil zeggen, ik niet alleen want wat
heeft het gevoelen van een meisje te beteeke-
nen doeh mijn vader wantrouwt hem, als
mede vele van de beste en trouwste vrienden
oneer zaak."
O'Neill's gelaat was ernstig en treurig. Hij
gaf geen antwoord.
Eensklaps viel Henry in.
„Gg weet, vader, boe ik over hem denk.
«En wat mij betreft,zeide Garald, «ik kan
zjjn gesisht niet verdrsgeD.«
«Het jonge volkje oordeelt niet slecht, waarde
de Nieuwe IJaarlemsche Courant hebben
melding gemaakt, herhalen wy thans, nu
wij het feit bespreken, hij luidt als volgt
Plechtig en oprecht, bezweer en verklaar ik
voor God, dat in het sacrament van het Avond
maal des Heeren geene verandtring der grond
stoffen van het brood en den wjjn in het lichaam
en het bloed van Christus onder of na de con
secratie door welken peraoo i ook plials heef',
en dat de aanbidding det Maagd Maria of van
ieder anderen heilige en het misoffer, zooals
men het iD de katholieke kerk verricht, bjjge-
loovig en afgodisch zjjn, en ik beken en verklaar
plechtig in tegenwoordigheid van God, dat ik
deze verklarirg en ieder deel dezer verklaring
doe in da duidelijke en gewone opvatting dezer
woorden, zooali ze in hst algemeen door de
Engelsche protestanten verstaan worden, zonder
dubbelzinnige afwijking of eenig geheim voor
behoud, en zonder eenige mij door den Paus
of welke andere autoriteit of persoon toegestane
dispensatie, of zonder hoop op elke dispensatie
van deze soort door welke autoriteit of persoon
het ook zjjn moge, ol zonder te denken, dat ik
van deze verklaring of van een deel derzelve
vrijgesproken ben of werden kan voor God of
voor de menschen, zelfs wanneer de Paus ol
ieder andere petsoon of macht mjj daarvan dis
pensatie geven en ze voor nietig verklaren zou
Wy betreuren het, dat gewetenlooze En
gelsche Staatslieden in hun alkeer tegen
de Katholieke Kerk, hun Koning zoo'n
eed deden uitspreken.
Zy meenen in hun bekrompen gedach-
tengang, dat al wat millioenen Engelschen
voor en na den afval van Hendrik den
achtsten, die zyn volk meesleurde in zyn
val, als dogma werd geleerd en aangeno
men, nu nog als afgoderij en bijgeloovig-
heid te kannen verklaren.
Waarom werd die Hendrik een af
vallige, was 't niet omdat de Paus van Rome,
zyn eerste huwelyk niet onwettig wilde
verklaren Was 't niet omdat die Koning
in den echt trad met AnnaBoulein,
die hy later liet onthoofden, om opnieuw
in het huwelyk te treden met Jeanne
Bymour. Na den dood van deze huwde
hy met Anna van Kleef, die hij zes
vriend en generaal,* zeide Sir Luke. «Vader
Egau en ik zjjn niet zoo haastig in het nitspre-
ken van ons gevoelen, doch wjj zjjn inderdaad
dezelfde meening toegedaan. En thans, O'Neill,
nu gjj zulk eene schitterende ove.winning hebt
behaald, die onze vjjanden moedeloos heeft ge
maakt, eu een groote macht in uwe handen
geplaatst beeft, smeeken wij n verder te gaan.
Verlaat Ulster niet. Aanvaard den rang, die u
zoo goed zou passen. Zjj het niet als koning,
d»n ten minste als vorst van Ulsterga met
Karei een verdrag aan, dat bjj niet kan van de
hand wjjzen en zeg aan den Oppersten Baad,
en met allen eerbied, aan Mylord den Nuntius
zelf, dat gjj het recht hebt te regeeren over
hetgeen gjj veroverd hebt."
Nooit.* zeide O'Neill, terwjjl bjj voor zich
zag, «nooit. Ach, beste vriend, kwel mijne ziel
nitt andermaal met woorden als deze God ver
hoedt dat ik aan eigen ro m denkeol mjj
eigenhandig eene kroon op hat hoofd zou plaat
sen, en niet door den wil mjjner landgenoo-
ten maar op uitdrukkelijk verlangen van den
Heiligen Vader ben ik hier gekomen ik zal
zjjn vertegenwoordiger tot den dood toe gehoor
zamen. Zon ket waar zjjn dat Preston een ver
rader is Ik geloof het nietde laster verspreidt
zich snel. Hjj is een dapper generaal. Üjj is
mjj wel niet bjjzonder genegen, doch wat doet
dat er toef Ik ben geen jongejuffrouw die met
complimenten makt», moet gedwongen worden.
Het leven is rjjk aan dergelijke kleine onaan
genaamheden. Indien de Baad en Mylord de
Nuntius goed vinden hem b'oven mjj te stellen,
ben ik gereed te gehoorzamen. Ik kwam hier
maanden later verliet. Na deze vrouw te
hebben verstooten, koos hjj zich tot vrouw
Catharina Howard, die onthoofd
werd, onder voorwendsel, dat zy voor haar
huwelyk minnaars had gehad. Catharine
Parr, eene jeugdige weduwe van buiten
gewone schoonheid, werd na Catharina
Howard, 's konings echtgenoote, en het
scheelde niet veel of zij had hetzelfde lot
ondergaan a's deze ongelukkige. Haar werd
verweten meeningen van Luther er op
na te houden.
Koning Edward YII van Engeland
zal zeker bij rjjp nadenken over den door
hem uitgesproken eed naar onze meening
verstandiger zyn rekenschap te houden met
het gezag van een Pans, dan aan het ge
zag te gelooven van mannen, die in ver
blinden haat tegen de Kerk, zich toonen
gedweeë navolgers te zyn van een Hen
drik VIII.
KoningEdward VII, heeft ook gezegd
als regeerder over het Engelsche volk, de
voetstappen zyner moeder te zullen druk
ken. Aan deze woorden hechten wy meer
waarde dan aan een eedsformule van eeD
wellusteling uit vervlogen tjjden.
Frankrijk.
Te Lavernaiède hebben booswichten
Zondagavond omstreeks 11 uur eene dyna-
mietontplolfiog doen plaats hebben voor
het klooster der zusters. Er zyn geen onge
lukken van personen te betreuren, doch de
stoffelijke schade is aanzienlijk.
Eet verminkte lijk eener vrouw, dat te
Lyon uit de Rhone is gehaald, schynt te
zijd van eene 25 a 30 jarige vrouw. Niet
minder dan 20,000 personen verdrongen
zich om het in stukken gesneden gevon
den lijk te zien. De ongelukkige is nog
niet herkend.
Oostenrijk-Hongarije.
In den Oostenrykschen Ryksdag gaat het
er zeer rumoerig aan toe, de geestelijk
heid wordt beleedigd en gisteren richtte de
afgevaaidigde Stein eene reeks van be-
leedigende uitvallen tegen de magistra-
om mjjn vaderland en niet om mjj zeiven voor
mjjn vaderland ben ik bereid alles te doen cn
te lijden, en zelfs te sterven. Is het niet zooEve
line, mjjn kind f" vervolgde bjj, terwjjl hjj zich
met een glimlach tot Eveline wendde, wier oogen
vol tranen waren. Herinnert gjj u tog wat va
der Fitrsymons te Brussel tegen ons zeide, en
hoe gjj, uit vrees dat ik het zou vergeten, het
nog eens aan mjjn oor herhaalde f M.g de sol-
d.ai, dia den krjjg aanvaardt om te strjjden
voor zjjn koniog en veldheer, zichzelven en zjjo
eigen roem zoeken? Eveline, ik vertrouw van niet.*
Eveline g»f geen antwoord zjj zag haar vriend
slechts aan met oogen, die welsprekender waren
dan hare lippen.
Niemand sprak, en een luid geklop aan de
deur verstoorde hen een oogenblik later. Er
was een .renbode aangekomen metdé,eches voor
generaal O'Neill. Hjj ging naar het venster om
de stukken te lezen, en het gezelschap zat in
stilte te wachten, totdat hjj zou spreken.
Glimlachende vouwde bjj da brieven op.
«De vaandels zjjn goed en wel bjj Mylord te
Limerich aangekomen,* zeide hjj, «en werden
in processie door de sted ra:r de kathedraal
gedragen, waar een plechtig Ta Deum gezongen
werd.»
«God zjj geloofd en gedankt 1* riepen al tjjne
toehoordersterwjjl zjj van hunne zitplaatsen
oprtzen,
«En zooals ik gedacht heb, verzocht Mylord
mjj, mij zonder uitstel naar hem te begeven.
Hjj wil me* den meesten spoed een nationale
synode te Waterford bijeenroepen. Dus moet
ik morgen weder vertrekken, besloot hjjen zioh
tuur, waartegen de Minister van Justitie
protesteerde.
Een voorstel om over deze protest-rede
voering van den Minister een debat te
opaneD, werd by staking van stemmen
verworpen.
Duitsohland.
Keizer Wilhelm droeg tjjdens het
bezoek aan zyn zieke moeder op Friedrichs-
hof de Eagelsche uniform. Hy is met zyn
gevolg naar Berljjn teruggekeerd.
De Koning van Engeland bracht een
bezoek aan den Saaiburg, waar hy in ge
zelschap van de Kroonprinses van Grie
kenland per slede aankwam. Onder leiding
van den bonwraad J a c o b i bezichtigde
hy het kasteel, om daarna per slede weer
naar Friedrichshof terng te keeren. Z. M.
zal nog eenige dagen by zyn zuster kei
zerin F r i e d r i c h bljjven, om daarna
weer naar Engeland te vertrekken.
Men heeft teSpandaw alweder een nienw
geweer beproefd, in tegenwoordigheid van
den Minister van Oorlog en een adjadant
van keizer Wilhelm. Met dat geweer
kan men 20 scholen per minuut lossen
en het draagt tot op een afstand van 800
meter.
De opvoeding der jeugd laat in Duitcch-
land volgens het modern systeem in den
laatsten tjjd veel te wenschen over. Jeug
dige misdadigers plegen er gruweiyke mis
daden.
Te Leipzig hebben twee knapen,
een van 14 en de andere van 16-jarigen
ouderdom, een jengdigen winkelbediende
vermoord. Op het ljjk werd ontdekt, dat
de ongelukkige was geworgd en hem der
tig messteken waren toegebracht.
Spanje.
Te Vigo zyn de dokwerkers in opstand
gekomen omdat 40 Portugeesche werklie
den waren in dienst gesteld. De gendar
men, die de orde moesten herstellen, werden
met steenworpen en revolverschoten ont
vangen. Met getrokken sabel chargeerden
de gendarmen op de werkstakers waarvan
een viertal aanvoerders zyn aangehouden.
Mejuffrouw Ubsc heelt een verkla
ring afgelegd, dat niets haar zal weêrhoaden
naar het klooster terng te keeren. Niemand
kan my beletten, sprak zy haar vervolgers
toe, den religiaasen staat tot den mjjne te
kiezen.
met een sehalksohen blik tot Henry wendende,
voegde bjj er bjj
Henry, nw verloftijd is bjjna verstreken.*
Dit gezegde deed het gezelschap uiteengaan
de dames waren in eens verdwenen.
Sir Luke zeide flaizterend tot vader Egau:
«Gij zjjt nog jong, vader, en kant het einde
van dit alles nog beleven zjj weten hem niet
te waardeeren. Hjj is de grootste man van hen
allen. Indien hü de teugels der regeering in
handen had, zon Ierland van het eene einde
tot het andere in twaali maanden vrü zün.«
Juist, vriend,* zeide de priester zacht; zgne
edele woorden van straks vervullen mgne ziel
neg met schaamte. Hjj heeft echter geljjk. Her
inner u de woorden der H. Schrift: «Da ge
hoorzame man zal de overwinning verkondigen.#
Het was bg bet aanbreken van een prach-
tigen zomermorgen. Zacht en vol balsemgeuren
was de luebt en helder de zonneschgn op den
dag waarop het huwelgfc van Mary Fitzgerald
zou voltrokken worden. Geen schetterende tonen
van een bruiloftsorkest deden de echo's weer
galmen, doch de vogeltjes zongen de zchoone
bruid, zooals zjj daar in haar lang wit kleed
met den kanten sluier op haar hoofd, voor het
altaar der half verwoeste kerk stond, hnnne
zoetste liederen toe.
Naast haar stonden Eveline en Bride. Zjj
hing aan baars vaders arm, toen hg haar op
leidde naar de met mos en gras begroeide muren
en baar naast hiar edelen bruidegom plaats
deed nemen.
{Wordt vervolgd)
ABONNBMENTSPHIJ8
Per 3 maanden voor Haarlem l
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers.
10.