No. 4738
Dinsdag 12 Maart 1901.
25ste Jaargang
*i)ag()(aó voor <fflooró~ en SCuió'éCoUanó.
f
Proefnummer.
EN TERUGBLIK.
Haar Zegepraal.
B IJ I T E "jTL A N O.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
f 1,10
1,40
2,80
0,03
77.
feuilleton.
Duitsohland.
Italië.
Rusland.
Frankrijk.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 8 maanden voor Haarlem
Yoor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
T11: S PF AT
PRTJS DER ADVERTERTIEN.
Van 16 regels50 Cente.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrang'ère,
G. L. DAUBE 4" Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 315is Faubourg Montmartrt
Thans, bjj de verschoning onzer courant
op dato 12 Maart, blikken wij terug
op den dag, dat wij een kwart eeuw ge
leden een papieren kindhet Nieuw
Haarlemsch Weekblad voorbereidden
door de uitgave van een
In dit proefnummer werd het pro
gramma ontvouwd naar welks voorschrif
ten het Nieuw Haarlemsch Week
blad zijn levensdoel richten zou. Zulk
een programma is al» 't ware de geloofs
belijdenis eener courant en bakent het
terrein af waarop zij zich bewegen kan.
En waar het programma het beginsel
der courant heeft voorop gezet, werd vol-
genderwjjze gesproken
«Wjj zjjn bovendien een katholiek or
gaan en dit legt ons den plicht op om al
onze handelingenal ons doen en laten
te regelen naar hetgeen onze godsdienst
en de H. Kerk ons leeren en gebieden
en wat ons door Haar en Haar onfeil
baar Opperhoofd geleerd wordt. Al wat
dus den godsdienst en de H. Kerk van
dienst kan zgn en nuttig, moet door ons,
zoo veel onze zwakke krachten het ver
mogen, gesteund, bevorderd en in de hand
gewerkt worden en wg moeten trachten
in den bescheiden kring onzer lezers zoo
veel goeds te stichten als wg maar kun
nen.»
Ook met betrekking tot den Staat sprak
het programma zich uit met de hoop dat
het Nieuw Haarlemsch Weekblad
de plichten als Nederlandsch orgaan naar
behooren zou vervullenen zooveel het
dit toeliet de Regeering steun te verleenen
en daarbjj zich gedragende als trouwe
wachter van den Staat.
De spreuk: *Agite ma non agitate», die
DOg heden aan het hoofd der courant
staat, werd volgens het programma ont
leend aan een der laatste toespraken van
paus P i u s IX z.g.
Deze spreuk werd volgenderwgze toe
gelicht
tAgtte, handelt, ijvert, doet uw best, ma
non agitatemaar veroorzaakt geen ver
deeldheid, berokkent geen tweespalt en on
tevredenheid. Wg mogen, wg moeten dus
jjveren voor onze belangen, voor onze
rechten, wg moeten ons best doen voor
het welzgn van «tad en land, voor zoover
onze klachten ons zulks veroorloven maar
wg moeten dit doen met waardigheid,
ernst, zonder tweespalt, ongenoegen of on-
eenigheid onzerzgds te verwekken.»
18. {Vervolg.)
Toen de Abdis ichreef, dat Eveline op den
feestdsg van Onze Lieve Vrouw der Engelen sou
gekleed worden, en h*r« familie verzocht daarbjj
tegenwoordig te zjjn, zeide Sir Luke dat het
onmogelijk was, dat iemand er heen kon gaan
doch Gerald drong er zoo zeer op aan Mary
te mogen escorteeren, dat zijn vei zoek werd
ingewilligd en de reis plaat» had en toen
Gerald Drogheda andermaal verliet, was hij
met de achoone en eigenzinnige Bride O Sulli
van verloofd.
Bfj de tegenwoordige gelegenheid kon Mary
niet komen, dooh zjj ichreef hare znater een
brief vol hartelijke gelukwemchen, en zeide
haar hoe gaarne zjj haar heur zoontje een» had
laten zien, dat nu drie maanden oud was, en
het ichoonste, verstandigste en liefste kind ter
wereld was. Zjj schreef haar ook hoe gelukkig zjj
in haar huweljjk wa», en dat Henry de braafste,
trouwste en meest liefhebbende echtgenoot was,
dien eene vrouw ooit bezeten had. De gene
raal schreef insgeljjks een paar regels aan zjjn
«kleine Eveline", die nu zoo groot was gewor
den, zeide hij, dat ajj den Machtigiten dtr Ko
ningen tot bruidegom ontvangen bad.
Nadat deze brieven met in tranen evrem-
mende oogen gelezen had, ging Eveline onder
de gasten rond, en sprak ieder banner een
hartelijk woord van dank toe, voor alle. wa.
Daarbg is uiet gezegd, dat wg ia het
behartigen der belaögen voor Kerk en
Staat het oordeel der menschen hebben te
ontzien. Integendeel, bjj het verkondigen
der waarheid en het steunen van den
zwakkehoe bitter ook sommige ge
volgen zich deden gevoelen, was plichts
betrachting steeds ons hoogste doel.
En voorts zeide het programma ook dit
«Wij zijn allen burgers van denzelfden
staat, wg leven allen onder hetzelfde be
stuur, worden volgens dezelfde wetten ge
regeerd eri kunnen dus dezelfde aanspra
ken doen gelden. Doen wij dit, dan doen
wij niets meer dan waartoe de wetten ons
bet recht verleenen en wij mogen dit m8t
alle gerustheid doen, waaneer wij in ons
streveD, in onze pogingen den rechten maat
niet uit het oog verliezen en de waar
digheid en den ernst bewaren, die voor
alle zaken en vooral zaken, die onze be
langen betreffen, passen en noodzakelijk
zijn.»
Ten slotte getuigde het proefnummer
van opgewektheid en vertrouwen op de
toekomstvt>n opgewektheid waar dank
gebracht werd voor reeds ondervonden
steun en waardeering, gedachtig de toe-
passeljjke spreuktconcordia res parvae
crtscanl» door eendracht worden kleine
dingen groot.
Een jaar later (1 April 1877) kon "de
heer W. Küppers, reeds met volle
tevredenheid terugzien op zgn werk, de
eerste uitbreiding kwam toen tot stand,
het Nieuw Haarlemsch Weekblad
verscheen tweemaal 's weeks onder den
titel vaa Nieuws Eaarlemscho Courant.
Steeds voorwaarts strevend werd het
blad, iu bloei toenemend en na reeds een
vergrooting van formaat te hebben on
dergaan, te beginnen Tan af 2 October
1887 driemaal 's weeks uitgegeven zon
der prgsverhooging.
In de feestcourant ter gelegenheid van
het Gouden Priesterfeest van Z. D. H.
Mgr. C. J. M. Bottemanne uitgege
ven, kondigde de stichter en hoofd-redac-
teur der Nisuws Haarlemschs Courant het
verschjjnen als Dagblad aan, met deze
woorden «Binnenkort zal deNieflWöHaar-
IsmBCho Courant dageljjks verschijnen en
wel zonder prijsverhooging.Denabon-
né's zal slechts een lattel bedrag voor
het meer te leveren papier en frankeer-
kosten in rekening worden gebracht.»
Het was beslist.
Wat al een strjjd had het blad door
leefd
De Hoofd-redacteur schreef
Wanneer wg onze banier opnieuw ont-
sij gedsan hadden om haar bruidsfeest luister
bjj te zetten.
//Zeg maar eens een paar verstandige
woordjes tegen Kathleen,risp Bride, terwjjl
zjj naar hare nicht wees, een aanvallig, zedig
meiijs, met groote, zschte, droomerige, grjjze
oogen «zjj gaat voor dat do maand om is met
Hugh Maguire trouwen// en toen, nadat Eve
line naast Kathleen was gaan zitten om haar
een woord van belangstelling en deelneming
in haar geluk toe te spreken, holde Br.de weg.
Waarheen P
N»»r de Abdis.
«Moeder Abdis," zeide zjj, «welke bui
tensporigheid deDkt gij, dat ze nu weer zullen
begaan P Het klooster is geen veilige plaats,
•juut P Geen plaats zoo veilig ais Drogheda. Was
he »tad inoeembaar toen zjj belegerd werd?
Als de oorlog in de buurt komt hebt ge niet
verder te gaan dan binnen de stadsmuren, en
in ons huis, ik heb u reeds meer gezegd, gjj
zult een kapel, een rafter, cellen en een ka
pittelkamer hebben, als gjj de nonnen moet
kapittelen.
Neen, kinddie taak z»l ik aan u opdra
gen als wjj komen,// zeide de Abdis, terwijl zfj
haar vriecdeljjk aanzag. Wanneer gjj een ern
stig gezicht zult zetteo, zal de grootste schul
dige onder ons er door ontsteld worden.//
«En hoe gaat het met de Zusters te Galway
en Wexford P vroeg Sir Luke. beido
ant
,r De laatste berichten, die wg van
nlaatsen ontvanfron hebben, waren goe
boordde 3e afbie. «Xe Wexford treuren en
altjd nog over het verliee van au.tor Marl-
plooien, de banier der Waarheid, dan geldt
bij ons de hoogste grondslagin neces'
sariis unitas. Iedere afwijking vau de één
heid is eene afwijking van de Waarheid,
het is een stap op den weg der dwaling.
Om de Waarheid onzen lezers steeds
voor oogen te kunnen houden, schreven
wij onze artikelen.
Wij verdedigden de Waarheid en ge
raakten hierdoor weieens met anderen in
tegenspraak maar ook was daarvan het
gevolg, dat die zelfde Waarheid van meer
dere zijde werd belicht, waardoor zij des
te glorierijker uitstraalde boven vermeende
waarheden onzer tegenpartij.
Toch in dubiis libertas, in het twijfel
achtige vrijheid, bij de hevigste polemiek
in omnibus charitas in alles liefde.
Op het gebied der politiek hebben wg
steeds ons standpunt gehandhaafd, met den
geest des tjjds meelevend, d. w. z. met den
geest, die maatschappij, Yorstin en volk
gelukkig maakt.
Het is ons eene behoefte den dag in
herinnering te brengen waarop de eerste
st.een, de hoeksteen werd gelegd van den
bloei en de ontwikkeling der Nieuws Haar-
lemsche Courant gedurende een bjjna vol
tallig vjjf-en-twintigjarig tijdperk. Trouw
san het program bij de oprichting in het
Proefnummer gegeven, mag het ver
leden der Nieuwe Haarlemsche Courant
genoemd worden.
Zij viere dan op 1 April a.s. een big
Jubelfeest
Een der bekwaamste leden van den
Rijksdag Baron Yon Stumm-Hal-
berg is in den nacht van Vrijdag op
Zaterdag op het slot Halberg overleden.
Baron Von Stumm had veel vijan
den. Zoodra hg het woord voerde kwam
er over de geheele linker/jjde een trek
van strjjdlust. Hg was een aristocraat in
den volsten zm vau het woord en gat
zgn aanvallers hun beten terug.
Hjj was naast Krupp een groot in
dustrieel en eigenaar der ontzaglijke ijzer
fabrieken te Neunkirchen.
Evenals Krupp had hjj een bepaald
orgaan onder zgn invloed K r u p p heeft
de Berliner Neueste Nachrichlen, V o n
Stumm had de Post.
Op sociaal gebied zorgde hjj op uitne
mende en loyale wijze voor zijn arbeiders.
Van zgn kolossale verdiensten is een zeer
groot deel aan zijn werklieden ten goede
gekomen.
Baron Von Stumm behoorde tot de
Rgkspartjj, de vrjj-conservatieven. Een vau
zoo weinig plooibaren aard kon noch mi
nister noch partijleider worden. Toch-heeft
hjj in zjjn partjj grooten invloed uitge
oefend. En hjj was, met al zgn ouder-
aune. Eu geen wonder wjj zullen haurs ge-
Sjjke op aarde niet meer zien, tenzjj
Hare oogen dwaalden in de richting, waar
Eveline met Kathleeu zit te praten.
«Ja,// zeide de faisschop, «zjj herinnert mjj
aan zuster Marianne."
«Ik heb mjja noviciaat gelijktijdig met die
beminde zuster gemaakt,'/ hernam de adbis, «en
sedert heb ik mmmer eene zie! ontmoet, die
zoozeer dorstte naar de liefde Gods totdat zuster
Glare van Jesus hare voeten bi< nen onze muren
had gezet Onze oudste zusters hebben ver
baasd gestaan over baar godsvrucht. God geve
dat zjj tot het einde toe volharden moge,"
„En kat ons nu God d-nkea, zeide de bis
schop opstaande, „en htt fees, sluiten aan der
gelukkigsten dag op aarde moet eenmaal een
eiide koimn. Ik moet vandaag nog veid-.r
reizen, en Vader Galway uit zjja dienst ont
slaan.//
Deze laatste woorden wekten een algemeen
gelach op en toen scheidde het gezelschap, en
ging ieder zjjus weegs, terwijl Sir Luke, Gerald
eu Bride het langst vertoefden.
Tegen het einde van den hertst van datzelfde
jaar, toen de bladeren van de boomen begon
nen te vallen, en de wind door de straten der
stad huilde, kon men de rijzige, slauke fi<uur
van Mary O'Neill, door eene bejaarde dienst
bode vergeeld, door eenlge der nauwe en
bochtige atraieu van Lublin zien gaan. Onder
hear mantel droeg zij een mand, die thans
iedig War, want de inhoud er uit yerdwe-
om menig hart te verblijden, en Mary was
na haar achtermiddag mar het uilreiken I
wetsche denkbeelden, een van de besten
en bekwaamsten in den Rjjksdag.
Door het smelten vau de sneeuw zjjn
de rivieren snel stjjgende. De Eems is
buiten de oevers getreden en heelt een
groot gedeelte land bjj Lingen en Meppea
overstroomd.
- De toestand van den Duitschen Keizer
is, volgens het joDgste bulletin, onveran
derd gunstig. Het verband behoeft niet
te worden vernieuwd.
De beruchte Beiersche roover
Kneiszl, wiens gevangenneming wg
reeds hebben bericht, is maanden lang
tevergeefs vervolgd door de politie, hoe
zeer deze al hare krachten inspande.
Hjj heeft al dien tjjd vertoefd in het
Dachauer Moos eene arme streek,
waar de bewoners hem hielpen zich aan
de politie te onttrekken, al was er ook
eene premie van 1000 Mark op zgn hoofd
gesteld.
Dat men hem eindeljjk in handen kreeg,
is mogeljjk gemaakt door het verraad van
eene vrouw, die tot de rooverbende be
hoorde, maar twist had gekregen met hare
vrienden.
Het huis te Gelsenhofen waar Kneiszl
verbljjf hield een tjjdelijk ongebruikt
pachtershuis werd in den nacht door
150 man omsingeld en den volgenden
morgen bestormd door 25 gendarmen.
Kneiszl loste twee schoten op de aan
vallers maar zofider iemand te raken. Hem-
zelven vond men gewond, in een schoor
steen verborgen.
Hg -werd onder luid gejuich uit het huis
gebracht, in een schuur verbonden en per
spoor naar München vervoerd.
Zjjne wonden zgn niet gevaarljjk.
Te Rorpe is een nieuwe fontein van
R a s p e 11 i gebouwd waaraan de Katho
lieken zich ergeren door de naakte beel
den er op aangebracht. Beslist een zede
loos monument geeft de fontein te aan
schouwen, zoo erg zelfs, dat er een crisis
is over uitgebroken in den gemeenteraad.
De Katholieke leden van den Raad heb
ben hun ontslag genomen en zullen bjj
wjjze van protest, zoo goed als zeke met
groote meerderheid herkozen worden.
Spanje.
Een niet onaardig geval heeft te Bar
celona plaats gehad. Een rjjke groothan
delaar uit Zuid-Amerika was verliefd ge
raakt op eene jonge Spaansche. Zij waren
vast besloten met elkaar in het huwel jk
te treden. De voogd van het meisje, die
nog langen tijd rechten op haar a nzien-
lijk vermogen wenschte uit te oefenen,
verzette zich daarom tegen het huweljjk.
De jongelui besloten te vluchten. Zjj
bereikten Barcelona en hunrden daar in
een der eerste hotels kamers om plaats
te nemen op een groot Atlantisch stoom
schip, dat in de haven gereed lag, om
naar Amerika te vertrekken. De koffers
waren reeds gepakt en de kruiers wacht
ten beneden, toen plotseling een inspec
teur van politie het hotel binnentrad en
zeer beleefd de jonge dame noodzaakte
dadeljjk met hem mede te gaan, natuur*
lijk naar den voogd, die hem gezonden
had. De inspecteur liet zich zeer galant
nog overreden, het paar toestemming te
geven, in een zijvertrek zonder getuigen
afscheid van elkaar te nemen.
Na eenige oogenblikken verscheen de
bruidegom alleen en deelde mede dat zgn
bruid nog even toilet moest maken hjj
zou iutusschen de koffers naar het schip
laten brengen, daar hjj onmogelijk, wegens
zaken zgn reis naar Buenos-Ayres uit
stellen kon. De politie liet hem gaan,
daar tegen hem geen aanklacht ingediend
was. De kruiers kwamen in het zjjvertrek,
namen de koffers meê en verlieten spoe
dig weer het hotel.
Geruimen tjjd verliep, de inspecteur van
politie werd ongeduldig, ten laatste klopts
hij aan en daar alles doodstil bleef, open
de hij de deur en vond bjj zgn binnen
treden de zjjkamer leeg. De waard en
de kellners werden geroepenmaar nie
mand kon een oplossing geven.
Toen dacht men eindeljjk aan de groote
koffers, de inspecteur vloog naarhetven-
sterdaar beneden in de haven zette zich
joist het groote transatlantische stoom
schip in bdweging en op de scheepsbrug
stond Carmen X aan de zjjde van haar
toekomstigen echtgenoot.
Te St. Petersburg [zgn de studenten
weer oproerig geweest bjj gelegenheid van
het jaarfeest van de opheffing der sla-
vernjj.
Zjj hadden zich in de Newskistraat ver
zameld voor de Cathedraal van Kazan om
een lijkdienst ter eere van de nagedach
tenis van Czaar Alexander II te vieren.
Toen dit geweigerd werd, ontstond on
der de studenten een vreeseljjk tumult, er
werden patriotische en nihilistische liede
ren gezongen. Agenten en gendarmen om
singelden de woelgeesten. Onder hevigen
tegenstand, ook van het volk, werden zjj
ten getale van 200 in den tuin van het
stadhuis gedrongen. Verscheidene werden
gekwetst.
Hun namen werden opgeschreven en een
voorloopig in arrest stellen van den ge-
heelen troep volgde. Er waren verschei
dene vrouwen en meisjes bjj die de col
leges volgen.
Te Lyon is de hoofdcommissaris van
politie gearresteerd. Hjj wordt beschul
digd den overleden aannemer Lombard
voor een waarde van 48 000 gulden aan
bestekken ontstolen te hebben. De Staat
moet ook groote schade Jijden. Men zegt
dat de Commissaris van politie M e ij e r
deze voor f 180.000 heeft benadeeld.
De zaakgelastigde van L o m b a r d, ze
kere M i g n 0 t, is tegelijk met den Com
missaris van politie achter slot gezet.
Nu de heer B u f t e t, vertegenwoor
diger van den Hertog van Orleans, strjjd-
lustig is geworden, zal het aangekondigde
en later afbestelde duel met den heer Dé-
r 0 u 1 d e toch doorgaan.
boe
e iiaa
- I iödi
j nen
i-' nu
van liefdegiften te hebben doorgebracht, weder
op weg huiswaarts.
De woning, die Lady Elisabeth voor haar
en zichzelve had uitgekozen, was zeer nederig
zjj was gelegen in eene armoedige, bouwvallige
bunrt in de nsbjjhsid van het Liff-y. Zij had
den hun vezbljjf opzettelijk daar gekozen niet
alleen omdat het goedkoop was, en zij hunne
inkomsten voor anderen besteedden eu er voor
zich zeiven slechts het hoognoodige afnamen,
docb vooral omdat zjj daar minder opgemerkt
en nagegaan zouden worden. Voor zichzelven
had Lady Elisabeth geen vreesals een gravin
van Kildare en zuster van Lord Wesimeath,
tou de partij des Koning» haar geen leed dur
ven aandoen, en Mary werd vtronde sield haar
juffrouw van gezelschap te zjjn.
Doch het huis was een vereenigingsplaats
voor priesters en katholieken. Vreemd waren
somtjjds de vermommingen, die in het kleine
woonvertrek van die nederige woniDg werden
aangetrokken. Bjjna dageljjks werd daar, tot
grooten troost der inwonenden, de H. Mis ge-
Terwjjl Biddy Marquin, de oude dienstmaagd
naast hare meesteres voortliep, werdeD ha>a
oogeD, die, ofschoon niet jong meer, maar toch
nog scherp aangetrokken door een man, die i
naar het «cheen, hare jonge meeaterea op eene
QISCaiHBH.m: lint)II 16
JlH»i HOI» UUMOOM, Uf.w ,-
vrg duideljjke onaangename wvje 'hebben
^r.VPnend" X-V-vankelök hield
Biddy hear mond, daar afl Mary geen VICBS
wilde aanjagen doch toen zij Overtuigd W»3
dat zjj door den vreemdeling gevolgd werden,
kwam het gevaar dat hun verbljjf zon ontdekt
worden bjj haar op, en hare meesteres van na*
bjj naderende, fluisterende zij haar eene waar
schuwing in het oor. Mary wendds haar hoofd
om en wierp een blik op haar achtervolger
die blik bracht een blos op hare kaken.
Zjj deed een van die machtige pogingen welke
bjj stille, beschroomde karakter», geljjk het hare,
waarljjk heldhaftig zjjD, stond stil, en wach te
baar vjjsnd af. De man naderde haar. Bld J
stond naast hare meesteres met het voorkom-n
van iemand die zich als een ljjfwacbt b®8Cll?d0(j
en werkeljjk voornemens was haar tot den
toe te verdedigen. -je
«Wat verlangt gjj van mjj, mqnbeer
Mary, terwjjl zjj trachtte kalm te da p
„O 1 dan behoef ik niets te Wllt
Mary glimlachende, «bjj u ben 1 dv Eli,«.
gjj mjj naar huia vergezellen, en Lady Eltsa
beth uwe opwachting maken.-k
«Wel verplich', zeide Hoger geme fli
heb met uwe oude heksen mets uit d
«Koger 1 Hoe kunt gq soo spreken overiem
die edel, minzaam en goed 1.P" g,g d
«Eene goedheid, die even eim s
uwe Mary. Uwe goedheid, gï haar be-
te noemen, hee/r mijn levensgeluk roer
altijd verbitterd Ea dus, vervolgde hg
op een toon van onbeschrijflijke minachUDg,
«is Eveline geprofest, naar ik. hoo*?«
"Ja," zeide Mary, wier inwendige ontroering
haar bijna begon te verraden «en zjj bidt
u, Hoger,
voor
