NIEUWE
HbagSlaó voor cfëooró- en SLiiiö-êCollanè.
Amsterdamsche Brieven.
No, 4773
Woensdag 24 April 1901,
26*t* Jaargang.
De Beuid.
LU T K~N L A JS i).
Frankrijk.
Duitschland.
lil ft i
ABONHBMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem i 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland I 2,80
Afzonderlijke nummers<0.03
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
BÏÏBEAÜ: St. Janstraat Haarlem:
PBIJS OBB ADVSarBffTIBIT.
Van 16 regels 50 Cent
Elke regel meer71/*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte}
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
AGITE MA WOW AGITATE
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
22 April 1901.
Myn vriend van de liberale zijde behoeft
werkeljjk niet bang te zjjn, dat er voor de
aanstaande verkiezingen niet genoeg lief
hebbers zullen zijn voor de zetels der Tweede
Kamer. Eer te veel dan te weinig. De te
genwoordige bezitters, die niet vrijwillig
heengaan en het bjjltje er bjj neerleggen,
mogen wel op hun tellen passen, er zal
storm geloopen worden en zeker niet het
minst in Amsterdam. Heel respectabel was
het lijstje, dat ik dezer dagen las, van al
de liefhebbers, die mede zullen diügen om
den Heer Passtoors, a l'instarde Na
poléon, eene regeering te bezorgen van hon
derd dagen, niet minder ontzagwekkend
zal het ljjstje zjjn te Amsterdammen
spreekt van zes, zeven candidaten in elk
district, dus een dikke vijftig. Tusschen
de ernstige candidaten zal de strijd venjj-
nig zijn, maar ik zie nog volstrekt
Diet de mogelijkheid in van de negen dis
tricten er ook maar een enkel voor de
rechterzjjde te veroveren. Dat is heel jam
mer. Amsterdam teltongeveer 125.000 Ka
tholieken en die zijn zoodanig over de
Verschillende districten verdeeld, dat zjj met
hunne stembriefjes totaal onmachtig zijn,
één hunner in de Tweede Kamer te bren
gen. Zelfs met de hulp der Anti-revolu
tionairen kan men er niet toe komen één ze-
tal voor de rechterzijde te veroveren,-ten-
zijj3i tenzij en dan volgt weer eeuwig
en altjjd dezelfde klachttenzij allen
zonder onderscheid, die tot de rechterzjjde
behooren, eendrachtig samenwerken en al
len gebruik maakten van hun stemrecht.
In dat gevalzoude er in een paar dis
tricten misschien wel eenig succes te beha
len zjjn. MaarDie illusie zullen wjj wel
moeten laten varen. Men heeft zich vroe
ger wel eens verbeeld, dat de uitbreiding
Van het kiesrecht aan de clericale partgen,
om dat woord ook maar eens te gebrui
ken, zoude ten goede komen. Zooals de stroo-
FE Ü1LLETON.
14.
Vervolg.)
Haar luitterend oor had onder de voor haar
°®veritaanbare klanker, tweemaal den naam van
Wr broeder opgevangen, en na de vraeseljjke
^dreigingen van den rentmees er, dacht het
atnre kind niet andera cf in dit Latjjusch ga-
'Prek werd het lot en de ttraf van haar broeder
besproken, en besloten dai hjj moest be
llen of anders nit huis en hof verjaagd wcr-
ben. Hare oogen waren brandend heet, maar
kon niet meer weenende angst snoerde
baar de keel dreht en het was haar te moede,
al hare leden verstjjfd waren ea zjj geen
vinger verroeren kon. Zij week ook geen ttip
Van hare plaats, toen mijnheer Schlutteman nu
btet vuurrood gelaat en rollende oogen op haar toe-
Stschcten kwam. Hare van tranen vochtige oogle-
bnn gingen nog verder open en hare lippen trilden.
Maak nu dat gjj weg komt, fluisterde
tarsch de rentmeester, die ondanks de veima-
JjlDgi hem zoo even gegeven, al zjjne ingebeel-
°e waardigheid wilde behouden. En zag uwen
btoeder, bIs hjj met Sterremaandag niet komt,
bat hjj fle deur uitgezet wordt.
En omdat Gitli zich nog altjjd niet verroerde,
mjjnheer Schlutteman haar eeuen hoewel
?let ernstig genteenden stootzjj krom echter
,öeen, alsof het zwaard van den scherprechter
"aar beroerd had.
ming des tjjds tegenwoordig is, geloof ik
niet dat daarmede groot voordeel voor die
rechterzjjde behaald is en in de toekomst
zal zjj er bijna stellig bij verliezen. Hoe
meer men het kiesrecht uitbreidt, hoe meer
wjj zullen afzakken naar de sociaal-demo
cratie, de kiezers van die richting heb
ben er heel aardig slag van hun wil door
te zetten. Bjj de aanstaande verkiezingen
zal te Amsterdam aan de kiezers der rech
terzijde waarschjjnlijk de niet zeer verhef
fende rol weder ten deele vallen om van twee
kwaden het minst kwade te kiezen.
En wat zal dat minst kwade zjjn In '97
zagen wjj de kiezers der rechterzjjde aan
den radicalen heer Ketelaar de voor
keur geven boven den liberalen heer P i e r-
son, in 1901 aan den liberalen heer
den Hertog boven den radicalen heer,
van den Bergh. Hoe zal het dezen
zomer zjjn In al de districten stellen de
sociaal-democraten hunne eigene candida
ten en in district V heeft ook de heer K e-
telaar in hunne oogen zjjn mandaat met
naar hun zin vervuld. Zal deze nu ook zjj ue
korte heerljjkheid moeten vaarwel zeggen
om naar zjjne school terug te keeren?
O, de verkieziogstrjjd in Juni kan vreemde
verrassingen brengen en waar de rechter
zjjde aangewezen wordt in menig district
den doorslag te geven, zal hare positie nu
juist niet de gemakkelijkste zjjn en veel
bezadigdheid en goed doorzicht eischen.
Bjjna onmogeljjk is het, nu reeds den weg
aan te wijzen, dien zjj zal te volgen hebben.
En hoe zal het zjjn in de buitendistric
ten. In vele is natuurljjk voor de Katho
lieken geen strjjd. Wie daar eens door de
Katholieken candidaat gesteld worden, kun
nen zich als gekozen beschouwen. Maar
zal men in staat zjjn de vroeger bezeten
en weer verloren districten te heroveren?
Zal men trachten Haarlemmermeer, Loos-
duinen, Doetichem, Wjjk-bjj-Duurstede, we
der voor de Katholieken te heroveren. Hoe
zal het te Hontenisse gaan
Zal Beverwjjk, met zooveel moeite weder
Zonder een woord te «preken wendde zjj zich
om, en sloop vodje voor voetje naar de denr
Dit dunrde mjjDheer Schlutteman te lang, hjj
greep Gitli "bjj den arm, schoof haar driftig
voor zich uit en omdat de Laijjnsche les, die
hjj zooeven ontvangen had, hem niet milder
stemde jegens den stoker Wolfraad, kon hjj
niet nalaten, het meisje nog in het oor te bjj-
tenEn zeg hem, dat ik de roede in bet
zoutwater zal leggen, opdat zjj taaier worde
vooruit.
Dat was nu wel weer niet zoo erns'ig gemeend,
want in werkeljkheid had mjjnheer Schlutteman
tot nu toe nog geen levend wezen stokslagen
laten geven, behalve de doode stokvissohen
die gebeukt moeten worden, vóór men ze ko
ken kan.
Maar Gitli zag en hoorde met de oogen en
ooran van een kind, en wat zjj nu hoorde, deed
haar eene rilling door de leden gaan, en wat
zjj ztg was ni?ts dan troostelooze du s'.ernis.
Nog een duw en zjj stond buiten de deur.
Haymo, die bij de deur had staan luisteren
kwam haastig naar haar toe.
Zjjt gjj al klaar Gitli En hebt gjj
Daar zag hjj, boe de tranen haar langs de wan
gen liepen en hoe trenrig here oogen stonden.
Dat ging hem als een dolksteek door het hast,
en venchrikt vroeg hjj
Gitli, wat is u overkomen?
Zjj schudde trenrig het hoofd en maakte zjjne
handen los.
Gitli, stamelde hjj en wilde haar ach
terna jjlen maar daar klonk uit de spreek
kamer de stem van mjjnheer Schlutteman.
naar de rechterzijde gebracht, behouden blij
ven Men zegge nietdat het voor die
districten, waar een Anti-revolutionnair de
plaats van den Katholiek innam, het niet
zoo noodzakelijk is, die weder te veroveren.
De anti-revolutionnairen dachten er zeker
anders over, toen zjj er den katholiek uit-
drongen Maar, waarheid is hetdat het
van veel grooter belang is, die districten
te heroveren, waar een liberaal de plaats
van den katholiek of den anti-revolution
nair heeft ingenomen en de eens bezette
plaatsen te bewaren. En om dat te doen,
komt het vooral aan op de eendrachtige
samenwerking van katholieken en anti-re
volutionnairen en dat, niet bij de her
stemming maar bjj de eerste stemming.
Waar het stellen van een eigen candidaat
nutteloos geld- en tjjdvermorsen is, werkt
het demoraliseerend. Dat is al zoo herbaal-
deljjk gezegd, maar kan niet te veel her"
haald worden. Wanneer men de kracht der
party in een district volstrekt niet kent, zou
het te verdedigen zjjnanders is het uit
den booze en verdient geen ander epitheton,
dan dat van dwarsdrjjverjj. Gewoonljjkziet
men dan ook na zoo'n dwarsdrijvende eigen-
candidaat-stellerjj, bjj de herstemming den
katholieken candidaat naar den kelder gaan
en men begrjjpt dan wat dat eigen-can-
didaat-stellen beteekenen moest.Vroeger ook
een jjverig eigen-candidaat-steller, schjjnt
Dr. K n y p e r al sedert lang wjjseljjk te heb
ben ingezien, dat daaruit meer kwaads dan
goeds gebrouwen werd en raadt hjj thans
beslist aan in Beverwjjk tenminste daar
van af te zien, maar liever trachten te be
werken dat als compensatie voor het bjj
eerste stemming meegaan der anti-revolu-
tionuairen te Beverwjjk de katholieken in
andere districten ook dadeljjk den anti-
revolutionnairen candidaat zouden stemmen,
A la bonne heure, dat is gezonde rede
neering en als men dat wederzjjdsch steu
nen bjj eerste stemming in verschillende
districten na wederzjjdsch overleg wilde toe
passen, dan zouden districten als Honte-
Haymo I Waar bljjft gjj toch heer Hein-
rich staat te wsehten 1
Haymo keek het meisje nog eenige seconden
met bezorgden blik na, dan ging hjj met een
diepen zucht naar de deur, nam de muts af en
trad aarzelend binnen.
VI.
Toen Gitli weder in de open lucht kwam,
deed het scherpe zonlicht haar pjjn in de oogen.
En zjj gevoelde zich zoo moe, zoo afgemat in
alle leden, dat zjj een poosje tegen den muur
moest bljjven staan. Dan verzamelde zjj al hare
krachten, droogde hare oogen en wangen af on
snelde weg als eene verschrikte ree, over de
markt, den berg at en naar de zoutziederjj
toe.
Voor de denr echter hield zjj stil en scheen
zjj zich te bedenken. Neen I Waarom zou
ik het mjjn broeder nu reeds zeggen Zjj
wilde hem zooveel verdriet besparen tot den
avond hjj zou nog altjjd vroeg genoeg verne
men, wat hem bedreigde.
Zjj liep over de brug heen, naar een straetje
toe, dat langs de beek op liep en op den oever
der ruischende Albe uitkwam. Na eenige oogen-
blikken kwam zij bjj eenen omheinden tnin,
waar midden in, tusschen eenige onde, half
doode vruchtboomen een klein, armoedig huisje
stond.
Twee nauwe kamertjes, eene smalle ruimte,
die te geljjk voor gang en keuken diende en
een klein zolderkamertje, meer behoefde het
nisse, Delft, Schiedam, Beverwijk, en meer
andere geene zorgen meer baren.
Maar waar bemoeit zich zoo'n Amster-
damsch brievenschrijver al niet mee
Wat gaan hem de buitenwyken aan
Laat hjj zich met zijn Amsterdam bemoeien.
Ja, ziet u, waarde lezer, als een oud oor
logspaard den reuk van het kruit in den
neus krygt, dan spitst het de ooren en
klauwt het den grond.
De Fransche minister van Oorlog, ge
neraal A n d r bekend wegens zjjn anti»
clericaal optreden, heeft enkele dagen ge
leden den kapiteÏQ Gigot, van het 25 ste
regiment artillerie te Chalóns-sur- Marne,
naar Parjjs ontboden.
Kapitein, zeide een adjudant van
generaal A n d r tot hem, hier is bericht
ontvangen dat gij tot een niet erkende
vereeniging behoort.
Ik vraag wel excuus, antwoordde de
kapitein, ik behoor niet tot de vrjjmetse-
lary.
Kan zijn, hernam de adjudant, maar
u is ingeschreven op de registers der Ver
eeniging van den H. Vincentius van Paulo
is dat waar, of niet
Zeer waar, was 't antwoord: maar
die vereeniging bemoeit zich alleen met
liefdewerkenpolitiek is bjj haar totaal
uitgeslotendaar wordt slechts over on
dersteuning der armen gesproken.
Dus erkent gjj formeel tot de Ver
eeniging van den H. Vincentius van Panlo
te behooren.
Ja 1
Het gesprek werd hier afgebroken. Twee
dagen later was de kapitein naar Char-
tres overgeplaatst.
Het standbeeld van keizer Wilhelm I'
vervaardigd door prof. Ludwig Men-
z e 1, van Berljjn, zal 22 Mei te Bernburg
onthuld worden. Het is in brons uitgevoerd
en geplaatst op een voetstuk van graniet,
versierd met een medaillon, waarop de kei
zerskroon.
Bjj de firma K r u p p te Essen ia
met mos begroeide rieten dek niet voor wind
en regen te beschutten.
Hit huisje met den tuin behoorde aan het
klooster, en Wolfraad Palser, de stoker in de
zoutziederjj had het reeds tien jaar in huur'
Hjj was geboren op een dorp in Neder-
Bejjerenals vjjftieujarige jongen was hjj thnis
weggeloopen, om dienst te kuonen nemen. Het
ooilogsbedrjjf had hem overal heen gevoerd
van burcht tot burcht, van stad tot stad. Het
laatst had hjj bjj de dappere schaar van den
hertog van Salzburg gestaan en onder het op
perbevel van Frederik den Schoone den slag
bjj Ampfing meegemaakt in het jaar 1322.
Toen was hij het krjjgsvoeren moede geworden
en Haar zjjn geboortedorp teruggekeerd. Ia het
zelfde jaar had hjj door eene besmetteljjke
ziekte, waardoor na al het moorden en bran
den het land getroffen werd, op één dag zjjn
veder en zjjne moeder verloren Het toeval
bracht hem in aanraking met een voerman van
eene zontkar, die van het klooster de opdracht
ontvangen had, om sterke lieden aan te werven
voor het bergwerk. Wolfraad liet zich over
reden en zoo kwam hjj op eene zontkar te
Berchtesgaden aar, hjj was echter niet alleen,
hjj bracht een vjjfjarig zusje mee, en hoofd-
zakeljjk ter wille van dit kind, kreeg Wolf
raad de eers'e wooing, die open kwam. Onder
de meisjes, die de zoutsakken maakten voorde
siederjj, trof hjj een verweesd kind aan, voor
wie de sombere in zichzelf gekeerde man ge
negenheid opvatte.
{Wordi vervolgd
