NIEUWE
fbagêlaó voor <s3tooró- on 3*uió-<JCoilanó.
Oorlog of vrede
No. 4780
Donderdag 2 Mei 1901
^6ste Jaargang.
De Bruid.
BUITENLAND,
Afzonderlijke nummers«0 08
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen,
BUBSiïïSt. Janstraat Haarlem i
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimtef
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Red a c te ur-0i t ge v er, W. KüPPERS.
Met onze naburen in vrede te leven
doordat wij de eeuwige beginselen van recht
vaardigheid en barmhartigheid opvolgen en
aan onze medemenschen doenwat wij
wenschen dat zg ons doen, ziedaar de leer
van het Christendom. Diezelfde leer belooft
ods dat wig vrede met ons zei ven zullen
hebben, wanneer wg onze hartstochten aan
ons verstand, en ons verstand aan het ge
loof onderwerpen.
Als Vrede-vorst wilde de Christus niet
slechts aan den mensch afzonderlijk, maar
aan de geheele menschelijke maatschappij
den vrede brengen. Vóór Christus' geboorte
was oorlog de gewone regel en vrede een
uitzondering op dtze wereld. Zóó geregeld
werd er oorlog gevoerddat in het Boek
der Koningen een bepaald jaargetijde als
de tjjd van het oorlog-voeren genoemd
wordt. In het heidensche Rome werd in
vredestijd de tempel van den afgod Janus
gesloten en alleen in oorlogstijd geopend.
Van den regeeringstgd van Tullus Hos-
tilius, den derden koning van Rome,
tot de regeering van Augustus Cae
sar - een tjjdperk van 650 jaren was
de tempel van Janus slechts gedurende zes
jaren gesloten. Niettegenstaande oorlogen
niet meer zoo dikwgls voorkomen en op
humaner wgze gevoerd worden, dan in de
heidensche tijden zijn we toch nog verre
verwijderd van den algemeenen wereldvrede.
«Eere zg God in den hoogen en op aarde
vrede aan de menschen van goeden wil:»
zoo zongen de Engelen boveh Bethlehem's
velden, toen de Verlosser der wereld werd
geboren.
Niettegenstaande deze woorden reeds 'ojj-
kans 2000 jaren over de wereld weerklin
kenen het Christendom de heerschende
godsdienst in Europa is heeft het einde
van de 19e eeuw niets anders dan bloed
vergieten aanschouwd.
Wanneer we van een krijgstocht lezen,
dan volgt onze verbeelding met zekere be-
FEUILLETON.
Vtrvolg.)
Gilli moest lacher, toen zjj in haar gedach-
tenloop tot dit slot gekomen was. Zij strekte
zich vergenoegd uit, legde de handen onder het
hoofd en neuriede het lied van de sneeuwroos:
»Op de stiile hoogten,
Diep onder de sneeuw
Toen zjj aan de regels gekomen was
„Diep in het hart
Sluimeit een bloempje,
Zeer lief, en rjjk aan echoonheidu
Verstomde zjj, en zjj vroeg zich zelve af, wat
dat voor een bloempje kón zjjn. Zjj had dat al-
tjjd zonder nadenken gezongen. Nu kwam voer
den eeisten keer deze vraag bjj haar op 1
Zjj bleef mtt open oogen liggen droomen
Buiten in de keuken zat Wolfraad bjj het
vnur, dat hjj weer opgestookt had en begon van
berkenhout een pjjl ts snjjden voor den boog.
Een scherp geslepen tand van een hooivork zette
bjj er op els puit.
GabeuiteniïSm uit vervlogen tjjden kwamen
bem bjj di zen arbeid weer voor den geest, het
*as nht de ee sta pijl, die uit eijne handen
hwana. Bielden uit sjjne jüugd en uit de jaren,
die hjj met krjjgvoeren had doorgei r ich' om-
haakten in hem. Daar hief hjj het hoofd op
langstelling de krijgshaftige daden van
groote, onversaagde strgders. Wg hooren
met zekere belaugstelling het wapengeklet
ter, de zegekreten van de overwinnaars en
de krijgsmuziek. Wij worden meegesleept
door de geestdrift van de strgders. Maar
wg nemen doorgaans te weinig notitie van
de jimmerklachten der gewonde soldaten,
die op het slagveld in hun bloed baden.
We denken doorgaans te weinig aan de
zieken en gewonden in de gasthuizen en
gevangenissen. We denken doorgaans te
weinig aan de treurende echtgenooten en
moeders, die in den vreemde om hun dier
baren weenen.
Mannen, die de gelegenheid hadden van
nabij de vreeseljjke ellende gade te slaan,
welke door den oorlog werden veroorzaakt,
hebben onomwonden verklaard, dat zij hoop
ten nooit meereen oorlog te aanschouwen.
Eén hunner aarzelde niet, de uitspraak te
doen«Oorlog is de hel
Is het geen schanddaaddat de eene
natie eene andere natie met wapengeweld
haar weiten, haar regeering en haar po
litieke instellingen opdwingt, ten einde han
delsbelangen te handhavenjuist alsof koop
waren en geld eene grooter waarde hadden
dan menschenlevens Is het geen gruwel
daad, dat een groot eD machtig volk een
klein volk beoorloogt en wil berooveu van
diens land Voorwaardit is eenvoudig
weg roof op groote schaal.
Het oude Romeinsche keizerrjjk was vóór
2000 jaren onverpoosd en rusteloos bezig
met het uitbreiden van zgn grenzen. Het
hield daarmee niet op, dan toen het ge
heel Europa en het toenmalige Asië en
Afrika onder het jak gebracht had. Maar
de dag der vergelding kwam en uit het
Noorden rokten de wrekende legerorden aan
en verwoestten het ten val neigende kei
zerrijk. Cicero verhaalt ons, dat, toen
eens een zeeroover vóór Alexander den
Groote gebracht werd en de veldheer den
zeeroover wegens diens misdrjjven ter zee
tot strenge rekenschap dwong, de gevan-
en keek naar den wand, waar aohter Gitli's ka
mertje l,g en een eigenaardig lachje
speelde om zijne mond. Hjj zag naast den haard
veeren liggen, die in den pjjl stak. Hiermede
had het zieke meisje gespeeld, voor za inge
sluimerd was.
VIII.
Sedert twee dagen hield Haymo el weder
verbljjf op zjjne Alpen. Des avonds laat had hjj
zijne jachttent bereikt. Walti, dien hjj in de
tabjjbeid van het kruis aangetroffen had, had
den jager in de schemering voor een wildstroo-
per aangezien, en veel lust getoond, om een
pjjl op hem at te schieten.
Doch tjjtjjds nog herkenden zjj elkander. Den
ganschen weg over naar de hut, bad de knaap
wat te vertellen. Voor hem was iedere schrede
een avontuur geweest.
Toen zjj bjj de woning aankwamen vonden
zjj Severin ronkend op het hooibed liggen. Zjj
maakten hem wakker.
Hjj lachte vergenoegd en wreef zich de oogen
uit
Het volgende oogenblik keek hjj met begee-
rige oogen rond.
Haymo, dacht hjj, had wel op den goeden
inval kunoen kome-, een kruik versterkend
bier, of eene flescb wijn mede te brongen. Maar
dat viel den tuinman tegen. In plaats daaraan
moest hij zich met een dronk soho n water ver
genoegen, en water dat kon hjj ni<t et-Ds in
zjjne schoenen velen, nog veel minor lu zjjne
maag.
gene uitriep«Gjj zijt een grooter roover
en moordenaar dan ikwant terwijl ik
slechts weinigen gedood en uitgeplunderd
heb, hebt gg geheele volken vermoord en
beroofd«Alexander de Groote breid
de de grenzen van zgn rgk over een groot
gedeelte van Asië uit, maar korten tjjd na
zgn dood viel dat rgk even spoedig ineen,
als het ontstaan was.
De vrienden van den vrede zjjn er groote-
lijks over bezorgd, dat het christelijk Euro
pa tegenwoordig gelijkt op één groot leger-
heir. De volken van Europa zijn tot de
tanden gewapend en leven in wederzgdsch
wantrouwen naast elkander. En hun le
gers nemen bovendien nog voortdurend in
omvang toe, in stede van verminderd te
worden. Zoodra eene natie haar krijgstoe
rusting verbetert, volgt de nabuur ommid-
dellijk dat voorbeeld na,teneinde ingeval
van nood zich te kunnen verweren. Vol
gens betrouwbare statistieken bedroeg de
militaire sterkte ten jare 1887 veertien mil-
lioen man. De kosten ter onderhouding van
deze legers bedroegen toenmaals jaarlgks
meer dan 1500 millioen guldens, en te
genwoordig kosten de staande legers van
Europa jaarlgks meer dan 2500 millioen
guldens. Waaneer we deze krijgstoerus
tingen zien en daarbg bedenken, hoeveel
jongelingen in hun beste levensjaren aan
fami'ie en vreedzamen werkkring worden
ontrukt, dan zou men gaan gelooven, dat de
Europeesche regeeringen hoofdzakelijk erop
uit zgn om verwoestingen aan te richten
en niet om welstand te bevorderen.
Elke christelijke natie op deze aarde heeft
haar eigen vlag en strijdt onder uitverko
ren aanvoerders en onder haar eigen strijd
kreet. Maar er is één banierwaarvoor
zg allen zich moeten buigenhet is de
banier des kruises. Er is één aanvoer
der, dien zij allen moesten lofprijzen en
huldigen, n.l. de Christus, de Vrede-vorst.
Mochten toch alle heerschers dezer aarde
dien Vorst der rechtvaai digheid volgen.
Mochten zg van dat goddelgke orakel lee-
Maar hit scheen hem toch den slaap niet
uit de oogen te houden, want eecige oogenblik-
ken later snoikte hjj lnider dan ooit.
Haymo en Walti hadden bjj den hatrJ hun
nachtleger weer opgeslagen, met het glimmende
kolenvuur tussehen hen in. Buiten ruischte nog
elsjjd de Töhu.
Walti? vroeg Haymo nadat zjj geruimen
tjjd gezwegen hadden op fluisterenden toon.
Slaapt gjj al
De knaap richtte zich op.
Walti, ik wilde u wat geven, voor gjj weg
gaat. Wat wilt gjj van mjj hebben
De adelaarsveer van uwe mnts, sprak de
knaap, zonder zich te bedenken.
Gjj zult za hebben, neem ze er morgen
vroeg maar af 1 Maar nn moet gjj mjj cok een
pleizier doen.
Zeg op maar, wat?
Weet gjj, waar Gitli woont?
De dochter van den molenaar?
Neen, de zuster van den stoker uit de
zoutziederij.
O, die, ja wel, waarom?
Ga dan morgen neer hasr toe en vraag
harr, waarom zjj in de kamer van den rentmees
ter geweend beeft.
Wat moet ik hasr vngen? hernam Welti,
wien de zaak niet recht duideljjk wat.
Gjj moet haar vragen, waarom zjj van
morgen geweend heeft, toen zjj bjj mijnhe-r
Schlu t-man in de kamer was. Z g baar masr,
dai ik hit weten will En als ik op Sierre-
Maandag naar het dorp kom, kunt gjj mjj haar
aatwooid overbrengen, begrepen
16D, dat volken zoowel als individuën voor
alle door hen gepleegd onrecht verantwoor
delijk zgn en dat, hetgeen zg zaaien, zg
ook zullen oogsten.
Mocht toch de pasbegonnen nieuwe eeuw
een nieuw tijdperk van vrede worden, zoo
dat Isaïas' voorspelling vervuld werd «Zg
zullen hun zwaarden in ploegscharen ver
anderen en hun speren in zeisen geen volk
zal het zwaard tegen een ander volk trek
ken, en er zullen geen oorlogen meer ge
voerd worden».
Frankrijk.
In de Fransche Republiek krijgen de
werklieden langzaamaan genoeg van de
werkstakingen. De helden, die de werklie
den in een opgewonden toestand trachten
te houden hebben onder de mijnwerkers
een algemeene werkstaking willen organi-
seeren. Er werd stemming gehouden en
de uitslag ervan heeft bewezen, dat de
werklieden te Liévin, Lens en Billy-Mon-
tigoy zich verklaarden tegen werkstaking.
Ook te Decazeville, Saint Etienne en het
Departement Nord en Pas de-Calais ver
klaarden de werklieden aan den arbeid te
zullen bljjven. In plaatsen als Monteceau-
les-Mines en Carmaux, waar de vlag der
socialisten waait, heeft de meerderheid der
mjjnwerkers zich voor de werkstaking ver
klaard.
Een zeer groot getal mijnwerkers heeft
zich van stemming onthouden. Zg ver
klaarden vlakaf, dat zg het werk niet zul
len staken.
In een opgeslagen artilleriekamp te
Saint-Jean de Brévelay, waar zes batterjjen
van het 35ste regiment vereenigd waren^
ontstond brand. Zeven kanonniers en een
gendarm vonden den dood in de vlammen.
Verscheidene soldaten werden gekwetst.
Italië.
Volgens de Gazêtta di Venezia heeft
de minister Z a n a r d e 11 i het scheidsrech
terschap aanvaard in de werkstakerquaestie
te Genua.
Het blad voegt er aan toemaar Z a-
n a r d e 1 li zal ten gunste der stakers moeten
beslissen, omdat de uiterste linkerzijde der
Walti knikte toestemmend. Maar ik kan wel
raden, waarom zjj geweend heeft. De rentmees
ter Z'l weer boos geweest zjjn en haar bjj de
ooren getrokken hebben.
Ja, dat doet hjj gaarne. Daar weet ik van
mee te praten.
Geenwend legde hjj het hoofd weer op zjjn
buit, dat hjj opgerold had «n nu voor kussen
gebruikte.
Maar ca eenige oogenblikken richtte hjj zich
weer op.
Haymo
W at ia er
Nu weet ik, welke Gitli de ware ia l
Zoo lachte Haymo.
Zeker wel, en grinnekend van pleizier legde
de knaap zich weer op 't eene oor.
Het dnurde nu niet lang meer, of beiden
waren in diepen ilaap.
Den volgenden morgen, nog voor het aanbre
ken van den dag, verliet Haymo de hnt, om de
ronde te doen over zjjn jachtgebied. Hij had
zjjne gasten gaarne een vriendeljjk woord tot af
scheid gezsgd, maar zjj sliepen beiden zoo rus
tig, dat bjj het jammer vond, hun gezonden
slaap te vexs'oren. Hij nam de adelaarsveer van
zjjne muts en stak ze op Walti's hoed. Daarna
.ging hjj.
Toen hjj dis avonds in zjjne hnt terugkeerde,
waren de beide vogels reeds lang gevlogen. Hay
mo stak niet eei s het vuur aan, zoo moe was
hjj. De beide nachten, die hjj op de steenen ge-
I slapen had, zaten hem geducht iD de leden en
hjj had zich deren dag metr geplaagd dan te
voren. Wordt vervolgd.)
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland 2,80
PRIJS DER AD VERTE NTIEN,
AGITE MA NON AGITATE
21.
