No. 4783 Maandag 6 Mei 1901. 26ste Jaargang. QagBlaó v en Suió-dCollanó. T agite ma non agitate. Socialisme en Anarchisme. i^m OTA PULCHRA ES! De Bruid. BUITENLAND, BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem Amerika. Frankrijk. Rusland. Duitschland. ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden yoor Haarlemf 1,10 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40 Voor het buitenland 2,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. PBTJS DEB AD V EBTEN TIEN Van 1—6 regels50 Cents. Elke regel meer71/» Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a C o n Ca n t. JËTS1A1N HEN DR Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère, G. L. DAB BB fy Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 316is Faubourg Montmartre Zaagt gij 't sneeuwig kleed der Alpen Glinstren tegen 's hemels blauw Straalde uw oog bij roode rozen, Frisch bepareld van den dauw Juichte uw hart, als 't hart der lelie Met veel gouden draden blonk, Waaraan lieve zomermorgen Fonkiende juweelen schonk? Zaagt gij regenbogen trillen In het edel diamant, Door de heldre middagzonne Met een vloeiend goud omrand Al die heerlijkheid verduistert Bij de heerlijkheid der Maagd, Die het eeuwig Woord des Hemels Op haar moederarmen draagt O, Maria, kroon der schepping, Die het oog der schepping boeit Mocht ik weten, mocht ik zingen, Welk een schoonheid U omvloeit! J. A. Ga. Er is een soort van socialisme, dat alle verband loochent met het streven der anarchisten, en het vaderschap daarover met alle geweld van zich afschuift, ja zelfs van meening is, dat het anarchisme, als het denkt vandaag of morgen de be staande sociale regelingen te kunnen om verwerpen, zich daarin ten zeerste ver gist. Dat is volgens sommige doctrinairen eene wjjsgeerige illusieDe socialisten hebben de nieuwe beweging onder het proletariaat op 't getouw gezet, door de instelling der Kamers van Arbeid, door de Coöperatie, de beschermende wetten 7°or den arbeidin één woordvan hen 18 het ontwerp dier nieuwe organisatie afkomstig, die langzamerhand toenemende de bestaande orde zal omverwerpen. Zij billen den vroegeren Franschen encyclo pedisten en wjjsgeeren geljjken, die ook ®en hervorming der maatschappij in den Zln hadden, en onderwijl bemerken zjj &iet dat zg 't spel der anarchisten spelen, geljjk genen het Schrikbewind hebben 7 ooi bereid. De lang voorbereide Fransche Evolutie, waarvan gezegd kan worden, dat zjj op de algemeene wetgeving in- 7loed heeft geoefend, zonder nochtans de grondslagen der samenleving geheel te 7erwoesten, had een naspel, te geweldiger ea f*refiender naardat het kort was. De anarchisten denken aan den 14 Juli, FE 1LLBT ON. 24. Vervolg.) kind I k"* dan bidden voor vrouw en ~~Bid, xaide Haymo. e s'rooper knielde voor het ktuis op den Dr« n6er' 70uwde de handen en begon te de u "V Haymo giog naait hem itaan en wil- te d ofd on'bloo'en, om bet heiligen beeld hoeifu6D' d"b bet bem *oor bloedstorten be toen jd 611 a^es tocb £>°ed gemaakt. Maer «en» 1141 <n ophief, eprong ds andere blik- Rcr l 1 0^' ,u'tte het jachtmes uit den «ichV ?n, voot d? j1'?61' gelegenheid had om iu d„ 6 e"eo» stiet hjj bem het blanke wapen u tten ichouder. kniegn viel Haymo ait de handen, zjjne tfos h D.lkten« «leunend zonk bü op den met kleurd St8en' die door bloed 8e* ü8ri ,w®rd met eene l*atste kracfcts brand g ""Mt® bjj «icb we" half op, met het kr Cogen keek:. DBBI: het beeld aan het n Ule' d»n zonk hjj weer neer en verloor hij ^bewuiUjjn haren ?D Verli°htte nu bergen en heuvels met 1 met verkwikkeuden adem streek de ZOele Lentewind, na al den etrgd van den wil den Töhn bevruchtend over de hellingeD, en terwjjl op den steenachtigen bodem de schre den van den moordenaar langzaam wegstierven, den 4 Augustus, den 21 Januari, dat wil zeggen aan den val der Bastille, de pro clamatie der Rechten van den mensch, de onthoofding van L o d e w jj k XYI, en aan den val van een wereld, en den dageraad eener nieuwe. Het anarchisme leeft niet van verwach ting alleen. Het vergenoegt zich met een vergeljjking van leeriDg en feiten, en slaat geen acht op het socialismedat de ge noemde gebeurtenissen als een «episode» beschouwt der revolutie, die was voorbe reid om hervormingen in te voerenen dat ze als het laatste einde der sociale omwenteling zoekt te verhaasten. Het tegenwoordige socialisme heeft iets weg van de Girondjjnen, die door de vlug gere en meer logisch doortastende Jaco- bjjnen overwonnen werden met dit ver schil echter dat het hedendaagsch anar chisme den socialisten het terrein niet betwisten kan, wijl het uit hunne theorieën is voortgesprotenen in dit opzicht kan het zich gelukkiger achten dan 't Fransche Schrikbewind, waaraan door de Encyclo pedisten niet zulke gewichtige diensten be wezen waren. Toch meenen wij, dat de socialisten be drogen zullen uitkomen, vooral diegenen onder hen, die zich, door aan de Staats- regeering deel te nemen verbeelden de anarchisten te kunnen beletten dat dezen de overhand krjjgen en alleen de vruch ten plukken van een mogelijke sociale om wenteling. 't Is waar dat de socialisten, als 't er op aankomt, niet afkeerig zijn van «episoden,» zooals er in de Fransche revolutie op zoo bloedige wjjze zjju afgespeeldmaar zjj beschouwen die alleen als iets dat slechts van voorbjjgaanden aard is en eigenljjk meer geschikt om voor een wijle den voort gang te onderbreken, den langzamen maar zekeren voortgang der voorbereiding tot een nieuwen socialen toestand, dan wel om dien te verhaasten, Alleen om die reden verlangen zjj daar niet naar. Ja, sommigen onder hen gaan daarom zelfs zóóver, dat zjj in theorie het deelhebben aan 't toekomstig gezag toe staan aan bondgenootenuit bezorgdheid over den gang van het anarchismeen uit vreeze dat het bjj gelegenheid zjjn eigen slag zal slaanuit vreeze ook voor de reactie, die daarop dan zou volgen en waardoor een, met zooveel zorg en zoo veel moeite beraamd plan totaal in duigen zou vallen. Waar het twee sociale rampen betreft, waarvan de eene 't onmiddelljjk gevolg der andere is, daar kan het ons geens zins verwonderen dat Z. H. L e o XIII ons ruischta het zacht door de lucht en heel uit de verte steeg uit het dal den klank op der klokken, die den morgen inluidden. IX. De nacht lag stil en plechtig in zjjn volle iterrenpracht over het huil van den stoker. Alleen de Albe hoorde men ruiichen; an ders geen enkel geluid in heel den omtrek, want de eenive mac, die in dezen nacht naar de kleine woning kwam liep onhoorbaar zacht. Hjj klopte aan de gesloten deur zjj werd niet voor hem open gedaan en toch ging hjj naar binnen. In de kamer zat de vrouw te waken een zacht gekreun had haar gewekt. Zjj luisterde en daar hoorde zjj het weer. Het was haar kind. Datsi, wat scheelt er toch aan P iroeg zij. Maar het kind gaf geon antwoord. Sepha had zich dei avonds zoo zwak gevoeld, dat zjj niet op haar beenen had kannen etaan. En nu op eens voelde zij z;ch sterk. Met stamelende woorden sprong zjj bet bed uit. Pa'zer I riep zjj in haar schrik had zjj geheel vergeteD, dat Woltraad niet te hnis was. Met bevende handen tastte zjj in de duis ternis rond, om vuur te maken. Zjj kreeg slechts matte vonken nit den steen en htt tondel wilde niet branden. Mjjn God, mjjn God was ik tooh maar niet gaan slapen, jammerde zjj. Tct dicht voor middernaoht was zjj wakker gebleven, toen was de natuur sterker geworden dan haar wil. zoo herhaaldelijk en met zooveel aandrang aanspoort,hettweevondig monster van anar chie en socialisme te verdrijven door mid del van wederinvoering der Christendoms ia de wetgeving en onder de volksklassen. Wij worden door die herhaalde verma ningen van onzen H. Vader overtuigd datindien voor het menschdom de om verwerping van de bestaande orde, de straf moet wezen, wijl het in zjjn hoogmoed meent dat menschelijke wetten alleen vol staan kunnen on de maatschappjj te re- geeren en haar het hoogste goed te ver schaffen zulks geheel ten voordeele zal komen aan de anarchie, welke geen halve maatregelen wil en slechts absolute, on begrensde vrijheid, zelfs door geen schjjn van wet ook maar getemperd. De gevolgen van de anarchistische over- heersching kan niemand op 't oogenblik berekenen, ofschoon niets belet te voor spellen dat zjj om haar heftigheid niet lang kan duren. Wee echter den doctri nairen socialistenZjj zullen de eersten zjjn om de liefkoozingen der anarchisten te ondervinden, indien zij het ten minste niet practischer en meer winstgevend vin den gemeene zaak met hen te maken, door de langzame voorbereiding te laten varen en zich, uit begrip der geschiedenis, bjj de «episoden» neer te leggen. Alles staat te verwachten, als de anar chisten bereid zullen zjjn den buit met de socialisten te deelen en hen als bond genooten bjj hun onderneming aan te nemen. Wjj Katholieken bevinden ons echter tegenover de helden der revolutie in goede conditie. Indien wjj al te ljjden hebben dan onthouden wjj ons toch van mede plichtigheid. Wachten wjj ons dus voor de partjj die zich opwerpt tot eenig rechter, in hoogste beroep, van wat past of niet past in de burgerlijke samenlevingmet terzjjdestelling van alle andere, zoo godde lijke- als natuurwetten. Toen op Eersten Paaschdag in de kerk van de H. Drievuldigheid te New York, gedurende de Hoogmis eene collecte werd gehouden tot bestrjjding der kosten van de vergrooting der kerkwerd een bedrag ontvangeü van 107.000 dollars. In de Vereenigde Staten wordt te genwoordig op eigenaardige wjjze de electriciteit toegepast op het bewaken van groote kudden Tee. In het zuiden van Ca- lifornië bjj v. heeft men verscheidene elec- trische lampen met reflectors, die het ge- heele terrein, waarop het vee graast, be heerschen. «Daardoor vervalt de oude methode van het verhinderen van diefstal Gitli wilde den heelen nucht bjj het kind bljjven, maar Sepha self had het meisje naar bed gezonden 1 Datd scheen immers zoo stil en zacht te slnimeren 1 De afgeloopen dag was een slechte geweest en met beklemd hart had Sepba haren man de woning zien verlaten, voor zjjn nachteljjk werk en het waz hem zeiven ook aan te zien, dat hjj nitt gaarne gifig. Maar hjj kon er wat mee verdienen en dat zeide voor hem alles. Toen hjj reeds met den hoed op het hoofd nog eeDs met de hand over het Voorhoofd vao zijn kindje streek, zeide hjj Houd n goed, Sepha, hond n goed, mor gen zal het beter zijo I Wel had zijne s em gebeefd en toch hadden zjjne woorden zoo bemoedigend geklonken 1 Misschien wist hij een krac tig kruid of een heiizamen wortel, diep hjj van de bergen mee wilde brengen misschien de wortel vau de sneeuwrtos wel. Daar had Gitli ook reeds van gesproken Eindeljjk was het haar gelukt licht te maken. Zjj hield de walmende kaars over het bed en eene buivering voer haar door de leden. Het gezichtje van haar kind was zoo veranderd, dat het nanweljjks meer te herkennen wat. Zjj vloog naar de kamerdeur en stiet ze open. Gitli, Gitli 1 Het meisje antwoordde half slapend. O, sta toch op, sta tooh op 1 smeekte Sepha met toonlooza stem, het is zoo erg met hit kind. Op bloots voeten en haaatip haar rood rokjo asntrekkemf, vor»obeon Clitli ia de «our. Daar, kijk mp kind, Jlipn kind door middel van contróle rij den gedurende den nacht. Bij elke lamp wordt een wachter ge plaatst, die van een verdragend geweer voorzien is en tevens een signaalboek heeftdat hem in staat stelt door mid del van lichtsignalen de noodige mededee- lingen te doen aan andere wachters en aan iedereen, die zich tusschen de dieren ophoudt. Bovendien heeft elke wachter een telefoon, waardoor hjj in verbinding staat met den centraalpost der veefokkerij, dien hjj elk oogenblik kan opschellen. Alle on derdeden van de inrichting zjjn eveneens telefonisch aangesloten en bovendien wor den alle gebouwen der veelokkerjj elec- trisch verlicht. Te Toulouse is Jean Allières, door het Assisenhof van de Haute-Garonne, onthoofd. Deze moordenaar had in den nacht tusschen 26 en 27 November 1900 te Sabarthe de-Muret zjjne moedermet bal slagen gedood. Toen hjj aangehouden werd, toonde de booswicht niet de minste spjjt en vertelde zonder de minste ontroering, dat bjj zjjne moeder had vermoord, omdat deze hem nopens zjjn gedrag had durven berispen. In verschillende steden van de Fran sche Republiek was de 1ste Meidag vrjj rumoerig. Te Havre trok een troep socia listen des avonds, na eene gehouden ver gadering, te ll'/3 unr door de straten.De troep, die ongeveer duizend man sterk was, deed de carmagnole en andere revolution- naire liederen hooren. Onderweg sloegen de betoogers de ruiten van verscheidene huizen in. De trams, die passeerden, wer den beschadigd, geen ruit bleef heel, ver scheidene personen werden gekletst. Spanje. Te Barcelona heeft het gepeupel een klooster der paters Maristen aangevallen. De kapel werd verwoest en in brand ge stoken. De pateis moesten de vlucht nemen. Te Mazarren hebben 1 Mei een 1000-tal werkstakers de kantoren der werkgevers geplunderd en de gendarmen met steenen geworpen. Bjj een charge der militairen op de oproerige bende werd een werkman gedood en verscheidene andere werklieden gekwetst. In geheel Spanje is overigens de eer ste Meidag tameljjk kalm voorbjj ge gaan. Te Madrid werden twee meetings gehouden. De socialistenleider Pablo I g 1 e s i e s, wil tegen den 20sten Mei a.s. eene algemeene werkstaking doen uit breken. Een ontzettend ongeluk heeft plaats ge had te Katchkarewa, provincie Kherson. E n vlot met honderdtachtig landbou wers mannen, vrouwen en kinderen en eenige paarden, is op de Dnieper omge kanteld zoodat allen te water geraakten. Het vlot sloeg om, doordat de vrouwen, toen een der paarden begon te steigeren naar een kant van het vlot liepen. Der tig personen zjjn verdronken. snikte Sepha en hield de kaars boven het bed Gitli boog zich over het bed heen en grsep zacht de armpj s, die met gebalde vuistjes nasr boven lagen. Mimmidi tzi, fluisterde zjj op teeder zoe ten toon. Mimmidatzi, kent gjj mjj niet meer? Kjjk, Ditti is bjj u I Zjj wachtte eene poos vergeifs op antwoord. Dan riep zjj nog eens, en al de angst, die haar hart beklemde, lag in hare stamMimmidatzi Het gezicht van het kindje bewoog zich rauweljjks merkbaar; het steunde zacht, niet of het pjjn had, maar of een zucht vol ver- latgen uit htt strakke, halfgeopende mondje ontvlood anders lag het onbeweeglijk, het kopje, geheel in de goudolonde lokken ge huid, lag op zjjde en onder de balf gesloten oogleden staarden de eens zoo guitig schitte rende oogjes, nu zoDder gloed of leven. Ja, mjjn schatje, mjjn lieveltDg, wat scheelt er dan toch aan stamelde Gitli en terwjjl dikke tranen haar over de wangen rol den, ketk zjj met een hnlpeloozen, angs igen "blik Sepha aan, Mjjn God, mjjn God, als Palzer toch maai thnis was, jammerde de vrouw en zjj zjnk naast het bed op de knieëa. O, als hjj maar hier gebleven was, mjjn God, wat moet ik be ginnen Mjjn kindMjjn kind I Ik weet geen raad, ik vreet niet, boe ik helpen tel moet ik toch beginnen P I Zu.tor, bib' 'k £a„nr J btrroTootm ou ,lv> demf uit. De socialisten hebben op 1 Mei te Ber- Ijjn in verschillende wjjken der stad en in de 16 voorsteden vergaderingen gehou den er werd weinig gewerkt. Daartegen over werd te Dresden, Leipzig en in an dere stedeD, weinig gehoord van een eerste Meidag-vieriDg, Te Keulen is gisteren de hooge- school voor den handel feesteljjk geopend. Deze instelling is hoofdzakelijk te danken aan wjjlen Gustavv. Mevissen, die reeds in 1879 sterk voor zulk een hooge- school in de Rjjnstreek gepverd, en er groote geldsommen voor beschikbaar ge steld heeft. Te Elberfeld is een vreeselpk drama afgespeeld. Een aardwerker kreeg aldaar twist met zjjn vader en poogde den ouden man den hals af te snjjden, het gelukte den moordenaar niet zjjn snood plan ten uitvoer te brengen. De vader werd erns tig gewond. In zjjn woede bracht de ont aarde zoon zich daarna twee steken in de borst toe en benam zich ten slotte door ophanging het leven. In de gisteren gehouden zitting van het Pruisische Huis van Afgevaardigden deelde de Voorzitter mede dat in de heden te houden vereenigde zitting der beide Huizen de Landdag zal worden gesloten. Bjj stelde derhalve voor, niet over te gaan tot behandeling van de agenda. Het Huis stemde hiermede in en dankte den Voorzitter voor zjjne leiding. De Voorzitter dankte de leden en sloot de zitting met een «Hoch op den Koning. De heer Von Miquel, minister van financiën en vice-president van het Ministerie, heeft een verzoek om ontslag ingediend. Volgens den Lokalameiger i» het verzoek reeds toegestaan. Over het aftreden van de ministers Von Hammerstei nL o x t e n, landbonw, en Brefeld, handel en njjverheid verwjjzen wjj naar de laatste berichten. Door de heele Landdag naar huis te zenden, heeft keizer Wilhelm aan het gehaspel over de Kanaalwet een einde willen maken. De G er mania is van oordeel dat de Re geering de wjjste partjj heeft gekozen door zich niet te wagen aan een stemming over de Kanaalwet, die haar onvermjjdeljjk een nederlaag zou hebben bezorgd. Nu de minister Von Thielen niet genoemd wordt het Ministerie te verla ten, zjjn velen overtuigd, dat de Kanaal wet niet voor goed van de baan is ge schoven. Hjj toch is een der warmste voor standers van de wet. België. Aan de betoogiög, die te Brussel op den lsten Mei door de socialisten is gehoulen, namen ongeveer tienduizend personen deel. In den stoet werden roode vlaggen, fakkels eu transparanten met socialistische spreuken opgemerkt. In het koninkijjk park te Laeken zal het Japansch paviljoen geplaatst worden van de Parjjsche tentoonstelling dat ko- ning Leopold heeft aangekocht voor fr. 250.000. Zjj lette niet op de scherpe steenen op den weg, die hare voeten verwondden en ook niet op de kilheid van den nacht, die baar deed huiveren, sjj liep maar steeds voort, tot sjj. naar Bdem hjjgend op het marktplein aankwa® voor het huis, waar de dokter woonde. Half krankzionig van smart liet zjj den zweren klop per met zooveel geweld op de nenr neerr*1- len, dat tr boven een raam opgeschoven wer" en eene stem riep Wilt gjj ophouden of niet. Wat is dat voor een leven, midden in den nacht? O, ik smeek u mee te komen Wjj hebben eeD ziek kind thnis, saikte Gitli met opgeheven handen. Kom toch mee, kom toch 1 Wie zjjt gjj dan 1 Gitli, de zuster van den stoker Palzer 1 Zoo De naam, dien Giili genoemd had, gaf den dokter te denken. Wat zjj maar op den gelukkigen inval gekomen, om te roepen Ik ben Zeuza, de dochter van den rjjken Eg* gebauer dan sou zjj eens gezien heb ben, hoe de geneesheer was komen loopen I Zoo I ga maar naar hnis, eu (rg, dat ik komen zal, zoodra het dag wordl- Ratelend werd het raam weer bleef radeloos staan en greep 7 den naar haar hoofd. Kon het Ken kind zoo'n hef, toet "".i-lUk rond s(f eenen man, die niet onm*a Wilde Aet klein tja t* halpen' tcD Helpen help*O P Wie kou jjio ;,n f yrio f I» oude Idarer I Je J* f /taii' sfja l eu hier iloon - - Wier tse outio juivrnw - „i_ hnd immers bet kind ran don rontmooster ook

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1901 | | pagina 1