No, 4791
Donderdag 16 Mei 1901.
26ste Jaargang.
WagBlaó voor eföooró' en
agite ma non agitate.
Op 's Heeren Hemelvaart.
De anti-clencalen in Portugal.
rr.tr.s-"? °."r™
De Bruid,
c7n ócn sform.
BUITENLAND.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
t Wbfen ZlChhij bed
Portugal.
Frankrijk.
Engeland.
MliBIE
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
f 1,10
Yoor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
xjendraT;
PRTJS DER AD VERTEN TIEN.
Van 1-6 regelsJ 50 Cents.
Elke regel meer^Vi
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etrangère,
G. L. DAB BE fy Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Atontmartrt.
Wegens den feestdag van
O. H. HEMELVAART zal
de NIEUWE HAARLEMSCHE COU
RANT morgen niet verschijnen.
Het feestgeheim van 's Heeren Hemel
vaart, is één van de verhevenste en troost
volste geheimen uit het leven van den god-
delijken Meester. Sinds de eerste eeuwen
is dit feest telken jare gevierd.
Op dezen dag aanbidden wij Jesus Chris
tus, triomfeerend deze aarde verlatend en
omhoog stijgend naar den Hemel, om daar
in eeuwigheid te heerschen aan de rech
terhand zijns Vaders. Hiermede zijn alle
geheimen roltooid, en wij brengen Hem
onze hulde en onze aanbidding in de vol
heid van die vreugde, in de volheid van
die eerbewjjzen, welke de beJooning wa
ren voor zooveel arbeidvernedering en
Emaad.
Met de Hemelvaart is de glorieuse loop-
Haan van den Zoon Gods voleind, Zjjn pel
grimstocht op deze aarde besloten. Bjj de
Menschwording had Hg den schoot Zijns
baders verlaten om in deze wereld te ko
tten, vandaag verlaat Hij de wereld en
door Zijn Hemelvaart keert Hij terug in
den schoot Zjjns Vaders. Op deze aarde
Had Hg Zjjn Vader verheerlijkt en het
werkt volbracht, dat Hem was opgelegd;
Heden verheerlijkt de hemelsche Vader
Hem met die glorie, welke Hg zelf had
Hezeten, vóór dat de wereld bestond.
Neen, geen enkele historie had ooit zulk
®en heetljjke ontknooping, nimmer hebben
de menschen zulk een groot en edel en
'erheven feit kunnen uitdenken.
Welk een schouwspel, den Zaligmaker
der wereld ten hemel zien stijgen, omkleed
11 et glorie en majesteit, omgeven van licht
a's met een gewaad! Vreugdekreten,
^r°ttpeigeschal davert, de Engelen des He-
ttels treden Hem tegemoet om Hem te
Vergezellen bij Zijn triomftocht
Korten tjjd tevoren had Jerusalem dien-
elfden Christus aan het Kruis zien han-
Sentusschen twee boosdoenersen thans
voert Hij bij Zjjn Hemelvaart een groote
J^onigte van gevangenen met zich mee.
Want heden is het de dagwaarop Hij,
da de vorsten en machten ontwapend te
febben, na ze overwonnen te hebben door
Ba kruis, ben als in triomf omhoog voert.
P dezen dag hééft Hjj overwonnen, ten
anschouwe van hemel en aardevier
8euuchte vijanden de zonde, de wereld,
de» dood en de hel.
«De verheerljjking vau onzen Heer Jesus
Eistus is geschied; zij is volkomen, op-
FEBILLET ON
38.
Vervolg.)
br Zfd zï weder ness! Haynso op de knieën,
bo?p W0Ttel in twee «tukkenhield ze
de .^°ehppen en druk'e en perste, tct uit
Hppeu y jn 'Wee ®ro°!"e droppels op Haymo'e
6a^h' kloppend hart wschtte zjj
H.ar1 - **e- 008en niet V8n sjjnen mond sf.
tjjn 'ne lippen bewogen zich nieten in
'Peuren*6' WM D*et minste beweging te be-
dicht 8c'!udd® hem bjj den schouder en snikte
•tteek w ï,n C°r: "hk toch, ik
D't> wed °m 3 Hemele wil, slik toch!"
God 1 IJ" Wach"e zï' vergeefs I O, mjjn
2J moet ik toch doen
>ttteDh«r«eu "!,Uk 8DeTW' 1Ut het door de
iVL f" Sm,8lteD 60 het water op
ttl. Ploupifi'611 droppelen. Zjjn mond wetd
!ed®n te If e° e6n er j8n 'Gling door zjjne
n en steur en*611 BW8re/^Wing, een roc he-
r ïtfn linnfln k weder stil,
gaan. m heK°n nu regelmatiger te
Gitli snikte en lachte welfik
Zjj bemerkte, hoe zjjn adem aterk^r"wS"
zjj zag hoe m zjjne wangen langzamerhand ai
was het dan ook nog zwak, de kleur van 'net
permaehtig, algeheel, schitterend geweest
door Zijne Verrjjzenie en Hemelvaart.
Jesus Christus heeft de overwinning be
haald op Zjjne vijanden, door te verrjjzen
en ten hemel te varen toen is vervuld
het woord van de Apocalypsis: tüeleenio
uit den stam van Juda heeft overwonnen,
zegt de H. Augnstinus.
Beschouwen we in den geest dien heer
lijken triomf. Bewonderen we alles, wat
hier het voorwerp is van ons geloof. Ver
eenigen we ons, volgens het woord van den
H. Gregorius van Nazianze, met de En
gelen, die Jesus vergezellen in den Hemel.
Aan degenen, die vragen wie die Koning
der glorie is, zullen wij antwoordendat
het de sterke en machtige Heer isHij
die zich onderscheiden heeft door duizen
den glorievolle heldendaden en vooral door
de overwinningwelke Hjj in den strjjd
behaald heeft op den vorst lezer wereld.
Aldus zullen wjj den plechtigen triomf
van onzen goddeljjken Meester en Koning
met vrucht bjj wonen en Hem dankbaar
zjjn voor alles, wat Hjj louter voor ons,
menscben, op deze aarde heeft verricht
ten koste van Ijjden en strjjdten koste
van armoede en ontbering, ten koste van
smaad en verguizing, maar om ten laatste
op te gaan naar het Rjjk Zjjns Vaders,
waar geen Ijjden, geen strjjd, geen armoede,
geen smaad of hoon Hem wachtmaar
eeuwige jubel,eeuwige rjjkdommen,eeuwige
gloriewaar Hjj voor ons, Zjjne getrou
wen, in de «vele woningen van het Rjjk
Zjjns Vaders» een plaats heeft bereid ten
loon van onze goede werken.
Onheilspellend bljjft de storm in heel
Europa razen. De Evangelische Bond, de
Gustaaf-Adolfvereenigingde Hakatisten,
de Alldeutschen en de Evangelisatie-Ver-
eeniging wedjjveren dag iu dag uit in het
belasteren van de Katholieke Kerk en
haar bedienaren. Naast de schandeljjke
brochure van Grossman n, in vele hon
derdduizenden exemplaren in Duitschland
verspreidregent het de onmogeljjkste
kloosterschandalen met'onderaardsche gan
gen en alle verdere walgeljjkheden van dien
aard, zonder dat er iets geschiedt om aan
dien smaad paal en perk te stellen. Eet.
ieder, die daarvan leest zou huiverig zjjn
in de aabgheid van een klooster te wonen,
en men staat verbaasd, dat zonen en doch
ters van deftige en fatsoenljjke families,
het uithouden in de spelonken, met onder-
aardsche gangenwaar die schandalen
heeten gepleegd te worden.
Geen dag gaat schier voorbjj of men
laven terugkeerdezyne armen bewogen zicb,
hij verroerde het hoofd hjj opende da
oogen lang, lang staarde hjj het meisje met
wezenlooss blikken aan.
Rent gjj mjj, Haynso, kent gjj mjj sta
melde zjj en hield het hoofd terug, opdat hara
tranen hem niet op het aangezicht zouden val
len. Kent gjj mjj Kjjk ik ben het, ik G-iili
en nu herkende hij haar. Eene diepa adem
haling bewoog zjjne korst, zyne oogen werden
belderdtr en een gelukkig lachje speelde om
zjjn lippen. Hjj wilde spreken, maar zjjne tong
weigerde hem den dienst.
Stil, stil, plaag u maar niet, gjj moet
niet spreken, zeide zjj, terwjjl zij den eenen
arm ondtr zjjn echoudtr legde, cm hem op te
richten. Kom, houd u masr aan mjj vast
kjjk, hit gaat al, het gastal
Haar geheele lichaam sidderde onder den zwa-
ren hst, waarmede de krachtelooze aan haren
hals hirg, maar het gelukte haar, hem op de
been te krijgen.
Zoo, probeer nu eens te loopen
Hjj wendde half het hoofd om en greep met
den vrjjen arm naar den grond Zjj begreep hem
Hij wilde zich niet van zjjne wapenen scheiden
zjj wsran immers een deel van zjjn laven. Toen
bjj voor het kruis zjjn bewusïzjja herkreeg, na
eene ernstige onmacht, had zijn eersie blik zjjn
trouwe boog gegolden, en voor hjj z eh van de
plaits voortsleepte, had bjj het jachtmes, dat
nog rood was van zjjn eigen bloed, eerst in de
schede geborgen.
Gitli knielde neer en het gelukte haar, den
boog te grjjpen.
leest van walgelijkheden door kloosterlin
gen gepleegd, enkel en alleen, om het volk
tegen de kloosterlingen op te hitsen.
Ofschoon door niets bljjkt, dat die schan-
daden en schandalen bestaandoet men
niets om aan dien smaad paal en perk te
stellen.
Men stelle zich eens voor, dat van ka
tholieke zjjde een stelselmatige ophitsing'
tegen andersdenkenden werd georganiseerd,
welk een gebrul zou dan tegen de katho
lieken worden aangeheven. En zoo is het
ook met de nu plotseling opgekomen agi
tatie tegen den Oostenrjjkschen Kroon
prins Frans F e r d i n a n d, die bjj kei
zer FransJozefs onbegrjjpel jjke lank
moedigheid tegenover de Los-van-Rome-
beweging eindeljjk eens openlijk deze agi
tatie als eene «Los-van-Oostenrjjk-bewe-
ging» gebrandmerkt heeft.
Stel dat ergens in Pommeren of Bran
denburg eenige evungelischen katholiek
wilden worden, en dat een 40-tal katho
lieke priesters uit een ander land hem
kwamen bekeeren, zouden zjj niet binnen
acht dagen over de grenzen worden ge
zet En zoo ze eens in Sleeswijk-Hol-
stein kwamen agiteeren om het aan Duitsch
land te onttrekken, zou het hun dan niet
aanstonds erger vergaan Doch in Oosten-
rjjk Iaat men de Saksische dominees en
pangermanistische raddraaiers rustig hun
gang gaan. Is het dus woDder,dat de Kroon
prins, die later vooi de gevolgen zal zit
ten, zich niet langer kon inhouden en
eens ronduit zijn meening zegt. Maar zie,
dat mag een katholiek Kroonprins niet.
Daarmee heeft hjj in een wespennest ge
stoken en het gonst geweldig om zijn
hoofd. Al bet gespuis, dat zich getroffen
voelt, balt de vuist en dreigt met wraak.
En waardoor heeft^ de Kroonprins het
dan zoo verkorven bg die lui? zult gjj
vragen.
Op eene vergadering van een «Katho
lieke Schoolvereeniging,» wier bescherm
heer hjj is, heeft hij gezegd
«Sedert lang heb ik met genoegen uwe
werkzaamheidin het belang van den
godsdienst en het vaderland gadegeslagen.
Ik kan niet anders dan zulks goedkeuren
en u aanmoedigen in een tjjd, waar strjjd
wordt gevoerd onder de lsus«Los van
Rome 1» een strjjd, die tegelijk beteekent:
laten wjj ons losscheuren van Oostenrjjk,
een denkbeelddat niet genoeg kan be
streden worden.»
Dat de Kroonprins den vinger op de
wonde heelt gelegdbewjjst genoeg het
schuimbekken van de heethoofden, W ol f f,
Schoenerer en hun aanhangers.
Voegt men hierbjj nog den strgd tegen
Kjjk, H.ymo, kijk, hier heb ik hem al
Maas kom nu, kom wjj moeten zien, dat
ik u thuis bieng. Den bergstok z»l ik later
wel voer u ha'en nu moet ik hem la
ten liggen ik heb itjjn handen voer u
noodig.
Zjj hsd den hoog over den schouder ge
hangen en ondersteunde den wankelenden man
weder met beide armen en zoo sleepte zjj hem
voorwaart», stapje voor stapje, eiken vottbreed
W6eg8, dien bjj verder kwam als een met moeite
gewonnen goed bcsohouwend, iederen kramp-
aohtigen ruk mot de voeten mstteedere woor
den prjjzend, of het eene heldendaad was. Eens
zonk hjj steunend neer 1
Hayrno 1 klonk het angstig van hare
lippen.
De zoete klank hsrir stem scheen hem nieuwe
krachten ta geven, hjj balde de vuisten alsof
hjj de pjjn wilde bedwingen, dan zag hjj haar
aan en schudde het hoofd, alsof hjj wilde zeg
gen Het doet geen pjjn.
Weder ging het voort, voetje voor voetje.
Eindelijk bereikien zjjde hnt, mrt eene laat
ste krachtsinspanning, slaagde het meisje erin
Haymo naar zjjne legerstede te bresgen, zjj list
hem op het woifsvel neer en schoof het kus
sen onder zjjn hoofd. Toen wankelde zjj zelf
van uitputting, eene duizeling beving haar, en
zwaar ademeud, bevend over alle laden, bleet
zij g<ruimen tyd op de back zitten, zonder
hare Bedachten to kunne» verzinselen.
Toen zij ^eder wat bijgekomen w.e beaerb
efi dat Hcymo bet bewuatefro wei r verloren
had. Zfl «Beide naar hem toe, maar toen
de kloosters in Frankrijk, ïd Portugal en
SpaDj'e, dan kan men waarlgk niet ont
kennen, dat er alom in Europa een storm
woedt tegen de Katholieke Kerk.
Uit Coimbra komen onrustbarende be
richten, ondanks de strenge censure, die
in Portugal op de pers wordt uitgeoefend.
Bij gelegenheid van eene promotie tot doc
tor, die met groote plechtigheid gepaard
gaat, werd ook de bisschop van Oporto
uitgenoodigd te verschijnen. Een zeer uit
gelezen gezelschap was in de aula samen
gekomen en de feestplechtigheid had aan
vankelijk haar gewoon verloop.
In zjjne feestrede begroette de rector
magnificus den bisschop, en maakte met
een paar woorden melding van deszelfs
verdiensten. Het «liberale» publiek meende
hierin een «clericale» vrgpostigheid te ont
dekken, en luide werd foei 1 foeigeroe
pen. Daarbjj bleef het echter niet. Bjjna
al de studenten en ook eenige professoren
gingen als teeken van protest overeind
staan, en begonnen den als gast uitge-
noodigden bisschop op onbetamelijke wjjze
te beleedigen. Daarop ontstond een ge
weldig tumolt en gedrang. De dames vlucht
ten gansch ontsteld en niet weinigen ha-
rer bezeerden zich. De rector werd uitge
jouwd als Jezoïeten-discipel. Het was hem
onmogeljjk de orde te herstellen. Men stond
op het punt den bisschop handtastelijk te
beleedigen, toen eenige heeren hem om
ringden en beschermden, en tot aan de
deur brachten, waar gelukkigerwijs zjjn
rjjtuig stond.
Terwjjl hjj in den wagen stapte wierp
men anticlericale vlugschriften naar binnen.
Ruwe kreten werden door eenigen ge-
uit, en onder het geroep van hallo hallo 1
door het volk, verliet hjj de stad.
Deze grove plompheid wordt zelfs door
de liberale pers afgekeurd. De Odia echrjjft
zelfs dat de bisschop, die zjjn leven als
heidenmissionaris onder de wilden van Afri
ka heeft doorgebracht, en de algemeene
achting geniet en verdient, naar het moe
derland moest terugkeeren om «Kaffers»
te leeren kennen. In het centrum van be
schaving van zjjn vaderland heeft hjj ze
thans gevonden.
Het is verkieslijker te midden van kan
nibalen te leven, dan te midden van zalke
anti-elericalen, die hunne woede en haat
willen koelen aan een weerloozen grjjs-
aard, die als mensch en als bisschop de
grootste achting en eerbied verdient. Dit
is het oordeel van verscheiden liberale
bladen. De republikeinen trachten de zaak
zag, hoe kalm zjjn adem ging en hoe regelma
tig de pol««bg was, gevoelde zjj zich weder ver
licht. Zjj stond op en greep met beide handen
haar hoofd vast, wat moest, wat kon zjj doen
Hier zoover van elke mensoheljjke hulp ver
stoken P Zjj jammerde en klaagde niet meer
zjj dacht nu en ging dan aan het werk, in
vliegende haast, maar toch niet onbezonnen.
Wel begreep en gevoelde zjj niet de volle
zwaarte van den last, die op hare schouders
gelegd was.
Maar nit het kind was eene vrouw gewor-
deD, die de plotseling ontwaakte taal van haar
hart nog niet hooide en verstond, masr gehoor
zaamde aan de onwedentaanbare kracht, die haai
•ot handelen dreet.
Dapper en zeker van hare overwinning streed
zjj voor dezen doodeljjk gewonde, hnlpeloozen
man, zonder dat eene enkele maal het bewust-
zjjn in kasr levendig werd, dat zij s reed voor
het kostbaarste gced hasrs levens, voor de red
ding van den man, dien zjj liefhad
Diep in het hart, sluimeit een bloempjo.
Wat Gitli gevoelde, lag voor haar besloten
ia de kinderljjke gedachte, dat zjj met hart en
ziel dezen man dienen motst en aan bem goed
nochtans te bemantelen en te vergoeljjken.
De Regeering wil een onderzoek laten
instellen. De bisschop heeft echtsr in een
schrjjven aan den rector medegedeeld, dat
hjj de beleediging, hem persoonlijk aan-
gddcaa, vergeeft en hoopt, dat er geen ver
der onderzoek zal gedaan worden.
Het Groot-Oosten van Italië en zjjn
grootmeester Nathan, die onlangs aan
de broeders in Frankrjjk en in het Py-
reneesche Schiereiland tegen de klooster
lingen en de geesteljjkheid te velde trok
ken, kannen tevreden zijn. Hun schrjjven
schjjnt het bedoelde effect niet te hebben
gemist.
In Portugal, geljjk in Spanje, Frankrgk,
België en elders zjjn enkele verdwaalde
geesteljjken, die, ondei den naam van
christen-democraten, samenspannen met
de verlichte bent en de socialisten om de
kloosters te belagen eD Christus leer te
verguizeD, bijzonder kennen zjj geen ge
zag toe aan hunne overheid.
De Bisschop van Porto was verplicht
geweest den toegang tot de kerk te ver
bieden aan een dier verdwaalde priesters.
Deze wilde Zondag, op het kerkplein, eene
toespraak tot de menigte hooden de po
litie kwam tusschenbeide om het te be
letten, doch het rood gespuis dreef de
agenten achteruit en de afgevallen pries
ter hield zjjne meeting in de open lucht
onder de bescherming der hevigste vjjsu-
deii van den godsdienst 1 Gorruptio boni
pessima als iets wat goed is bederft, dan
is het nog slechter dan de rest.
Te Parjjs weet men als zeker mede te
deelen, dat het Panama-Kanaal aan de
Vereenigde Staten verkocht zal worden.
Albions zonen zjjn bovenal practisch
en weten op velerlei wjjze het aangename
met het nattige te vereenigen zoo zjjn
wjj het van hen gewoon geworden, meer
gewichtige politieke ontboezemingen te
vernemen bjj groote feestmalen. Tttans
heeft lord Salisbury aan een te Lon
den gehouden banket van de Non confor
mistische Unionistische Club op de on
verwachte moeiljjkheden gewezen, die het
afgeloopen jaar heeft opgeleverd. Hjj be
treurde zoo onder een fnif, wellicht
een traan in het oog en een glas cham
pagne in de haud? hoe aandoenljjk
hjj dan betreurde het vergoten bloed en
roemde den moed der soldaten - arme
Tommies, u wordt door de Boeren een
ander feestmaal bereid 1 0n de be
kwaamheid der generaals en ging A\.
dus, snoevende voort: «Uit een terugblik
bljjkt dat van de zgde van het Britsche
Rgk elke gedachte aan onrecht ten eenen
male vèr was. De oorlog in Zuid-Airika
waarvan eene krachtige soep bereid kon wor
den, heitave', om tot wondzalf te bereiden en
linnen voor een verbanddit laatste was ech
ter spaarzaam voor handen, maar zjj wist sioh
spoedig te helpen zjj scheurde de mime,
witte monwen van hare schouders.
Snel en zeker ging haar alles van de hand,
wat zjj deed. En bjj allee, wat zjj deed, sloeg
zjj ttlkns weder een blik op den stillen m»n.
De zon scheen door de deur en het rasü en
heerljjk stroomde de lentelucht de kleine wo
ning binnen, wssrin het lot van tw6e menschen
in de weegschaal lag.
Gitli had het vuur aangemaakt en het zorg
vuldig gewasschen vleesch er boven gehangen,
om te koken.
Een man kwam eeDsklsps de deur binnen.
Doch Gitli scheen hem niet te zien, zoozeer
was zjj ver.uld met haar gewonde. Zjj liep den
man yoorbjj en nasr buiten, om een nieuwen
wortel van de «neenwroos nit te graven en
hars van de pjjnboomen te versamelen, "«'«e
om de hnt stonden. Boven bet vnnr bereidde
tij nu van het hers en het hertevet een soort
zalf, die zjj op een scbaduwrjjk plaatsje neer
legde om wat af te koelen. In den pot prnt-
maken, wat de moorddadige
broeder misdreven bad.
Bjj het armoedige leven, dst rü onder het
roepen Jlat kwam haar nu miiernoa- I
tnZndel, gesonten vleesoi. I
hand van haar I telde reeds de soep,
n maar romer was, dnobt Gitli
k _~W kende el le heilzame, geneeskrachtig
ij het armoedige leven, os» su --M idy dio op de bergen groeiden
den stoker leidde, had Giüiee/hee.l^ .oepje
3rd om bi enen'g ongelnk Zelden! M-r ot, de^bellingen^
3 dof
kruid ontsproten
roeiden
kunnen bcrei-
nog go*"
bloeide geene bloem.
tVtrdl v*rvelfdz)
