No. 4794
Maandag 20 Mei 1901.
26ste Jaargang.
Hot Program der
Liberale Unie.
De Bruid.
BUlTMNLAflD.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
f 1,10
1,40
2,80
0,03
tf
China.
Italië.
Engeland.
Frankrijk.
Zweden.
Oostenrijk-Hongarije.
Amerika.
liïlMÏE
Hfragêlaó voor <2£ooró- en SCuid-dCollanó.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlem
"Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
flpMtlMTIEWnilAT.
PRTJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels_50 Cents.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicitè Etrangère
G. L. DA ÜBE fy Co. JOHN., F. J ONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartr».
Het Bestuur der Liberale Unie heeft een
Manifest uitgevaardigd aan de Kiezers om
hen op te roepen tot den strijd bij de Stem
bus. Dat in dit Manifest met kracht zoude
opgetreden worden tegen het spook der ver
bonden clericale partpen heel erg ge
spierd is dat spook anders nog niet en
dat men de schuld van het opbezweren
van dit spook handig van zich af zoude
weten te schuiven op de schouders der
clericalen zeiven, was wel te voorzien.
Trouwens, waarom zouden wjj het de Li
berale partjj zoo euvel duiden, dat zij op
treden tegen de clericAe partpen Wij
zjjn immers clericalen en zjj zij Q immers
anfj-clericalen Of niet En zij zitten nu
eens op het kussen en willen er liever niet
af. Ieder houdt graag, wat hij heeft en
men verdedigt zich zoo goed en zoo kwaad
als men kan, bijzonder wanneer men van
twee kanten te gelyk aangevallen wordt.
He clericalen doen het hem niet alleen,
de sociaal-democraten bestoken de liberale
partij al even fel en nu moet de Liberale
Gnie naar twee zijden front maken en
dan wordt men wel eens wat kribbig. Dat
is niet zoo kwalijk te nemen. Maar er zijn
dat Manifest beweringen en uitspraken,
die minder gemakkelijk te verduwen zijn.
In de eerste zinsnede bjj v. lezen wy al
«Gelukt de toeleg der clericale partpen,
dan zullen de aanstaande verkiezingen voor
Vele jaren een einde maken aan de poli
tiek der sociale hervormingen, eerst sinds
korten tjjd met groote kracht ter hand ge
komen.» m. a. w. «Werklui, past op, en
komt trouw op de liberalen stemmen, want
borden de clericalen de baas, dan wordt
er voor u niets meer gedaan.» En dat lezen
Vvp, terwijl wij ons inbeeldden, dat bpv. dr.
y p e r, de leider der A. R. al hard
Medegewerkt heeft aan de politiek de soci-
ftie hervormingen, dat de Paus van Rome,
öl0t zonder recht den eerenaam draagt
Vao «de Paus der werklieden,» en dat
heel wat katholieke geestelpken zpn,
^i® van die sociale politiek hun levensstu
die maken en wien het b lang van den
berkman zeer na aan het hart ligt. Mee-
j061» de liberalen nu werkeljjk, dat zp al-
eeQ liefde voor den werkman hebben,
hun het monopolie der sociale her-
Vormingen is toebedacht, en dat aan die
e*vormingen plotseling een einde komt,
hun het roer van den staat ontglipt V
©1 Wat. naai vr rtrtr* harinr van rfo Til hora io
wat heel voorbarig van de Liberale
°10, en eene uitspraak, die het haar zwaar
vallen te bewpzen.
FEUILLETON.
Vtrvolg.)
Laar klonk Haymo's stemGitli
j veegde haastig de oogen af. Ja, Heymc,
MXBt 1)60 a'' Wat w^£ 8'
en t 1 krachteloossen atm greep hjj naar hasr
oink?en ^ne me' 1,8116 beide handjes
n v 9Incle> 'tamelde hjjGitli, moge Gbd het
Vergeiden 1
2Ü 8cbudde het hoofd en lachte tegen hem.
ha6j? immers niets anders gedaan, dan
ta,wal dasr nu zoo zat, en het eene
Mer»nrt a 8 tra vtrliep, dan weer eeEStlui-
z°rirdfi hi u? Weer ontwakend, nu eens met be-
'hutio. j hem aanstirend, dan weder in
Üq vtrdiept, kwam ook in haar
kaalde <r recl*t j zjj viel in slaap en
kaar bewr!ü5 lan8*BBnl adem. Sevtrin, die
hu en ,i «de,liet hatr rustig rustin en laafde
^°or de u" arm6D' ghwonden Haymo.
®h in de vertê ver»"^ stroomende beek
«tem met djt gei^i™eD8de het bergwoud zjjne
Xli.
In den morgen van Maan/u
raad Palzer zjjn ontilapen kinder, r:olllWo11*
rustplaat.. t haar de laatste
Een weinig verder staat«De calvinis-
tisch-anti-revolutionnaire partij onder lei
ding van dr. K u y p e r drijft reeds groo-
ten ruilhandel in zetels met Rome.» Waar
lijk Waar staat dr. Kuyper met
dien winkel En wat hebben zij te ruilen
Als er twee zetels ruilen, moeten zij toch
eerst die zetels bezitteD. Of moet op die
vrp hatelpke wjjze uiting gegeven wor-
den aan den wrevel, dien de liberale par
tp wel gevoelen moet, dat de anti-Revo-
lutionnaire partp eindelpk verstandig ge
noeg wordt om het pas veroverde Bever
wijk niet weder door het stellen van een
eigen candidaat den liberalen in handen
te spelen of om op andere plaatsen liever
elk één zetel trachten te veroveren, dan
door dwazen napver en kleingeestigheid
beide zetels aan de liberalen te laten. En
moeten nu de brave kiezérsgewaarschuwd
wordentoch niet dezen verfoeielpken
ruilhandel in de hand te werken, door op
clericale candidaten te stemmen.
Maar nu komen er nog erger beschul
digingen aan het adres der clericale par-
tijen.
«Behalen de clericale partpen de over
winning dan staat ons een tijdperk van
stilstand in de wetgeving te wachten: want
de partpen, die stammen uit één wortel
des geloofs, hebben geen staatkundig pro
gram gemeensterk in het gezamen
lijk afbreken, zullen zp onmachtig bljjken
samen naar vast beginsel de algemeene
volksbelangen te bevorderen.»
Zie zoo, nu zpn wp er, indien gij, niet
tegenstaande hetgeen wp u al gezegd heb
ben, toch de clericalen zoudt willen stem
men, weet dan weldat die lui wel zoo
wat oppoueeren kunnen, maar zelfregee-
ren, zelf wat tot stand brengen, hou maar
Nu zpn er, hoe is het mogelpk, nog
van die bekrompenen in ons landdie
meenen, dat het ministerie-M a c k a y niet
zoo ver ten achter stond bp zjjne voor
gangers of opvolgers en dat nu juist bij
de wetten op sociaal gebied de clericale
partpen aan dit Ministerie een krachti-
gen steun verleend hebben en bp het be
handelen dier wetten wel getoond hebben,
dat het op zpn zachtst gesprokenzeer
voorbarig is maar klakkeloos te bewe
ren, dat zp op het gebied van sociale wet
geving machteloos zullen zijn.
En na aldus tegen de verbonden cleri
cale partpen gewaarschuwd te hebben
moet natuurlijk ook tegen de andere partij
worden front gemaakt, die het de liberale
wat lastig begint te maken. Nu is het wel
niet aangenaam zpn eigen kinderen te
moeten afvallen maar er zjjn wel eens
stoute kinderen, die uit den band willen
Niemand weeklaagde met liern. Sepha lag
bibberend van de koorts te bed Lippele telde
niet mee, Gitli was er niet en van de buren
bekommerde niemand zich om den dood, die
het huis van den stoker Wis binnengetreden.
Wolfraad Palzsr en op sjjn sohouder het ge
storven kind, dat was de heele ljjkitoet, het
verstjjfde lichaampje was in een laken gewik
keld en lag op eene plank, die Wolfraad met
eigen banden gemaakt had. De stoker had wel
zwaardere lastea gedragen in zjjn leven, maar
nog geen enkele had hem zoo diep nederge-
bogen. De menscber, dia hjj op zjjn weg naar
het kerkhof tegenkwam, namen de muts af. Op
het kerkhof wachtte hem de doodgraver bjj het
gedolven grafje in een hoek, dicht bjj den muur.
Ik zal den pater halen, zeide de man, iu
dien tijd kunt gjj feet kind in het graf leggen.
Wolfraad maakte het touw los, waarmede
het ljjkje op de plank vastgebonden was, nam
het kind op zijne armen en stapte in het graf
eene grsszode gaf hij de kleine slaapster als
hoofdkussen twee platte steenen, die de dood
graver uit den grond gehaald had, opdat de
neervallende rarde het gezichtje niet zou raken.
De doodgraver stiet met de schop in de aarde
en vtoeg
Kan ik beginnen
Wolfraad knikte. Maar toen de man de eerste
zoden zwaar liet nedervallen, greep Wolfraad
den steel der schop vast en sprak
Doe toch niet zoo ruw.
Ik moet mij haasten, want over een uur
komt weer een ander. De menechen sterven te
genwoordig als rut en I
spriDgen en erg lastig worden en dan.
«Die sociaal-democraten nudie hebben
het voorzien op een geheelen omkeer der
sociale orde, op afschaffing van het par
ticulier bezit der productiemiddelen, op het
dienstbaar maken van de Staatsalmacht
aan de belangen van ééne klasse, doodend
het particulier initiatief, in het leven roe
pend de tirannie van enkelen, enz.»
Zoo zegt de Liberale Unie en zjj ver
geet daarbjj, dat veel van wat daar staat,
slechts de consequentie is van wat de libe
rale leer zelf verkondigde, maar die
vrjjzinnig-democraten en sociaal-democra
ten zpn niet meer tevreden met de oude
representanten der liberale party en vra
gen de zetels op voor bun eigene veel
meer geavanceerde maonen. En dus dient
ook tegen hen /gewaarschuwd 1 Maar
als straks bjj de stembus de hulp dier
gevaarljjke socialendie het op de om
verwerping der sociale orde gemunt heb
ben, noodig is om de clericalen te bestry-
den, dan zal men waarschjjnljjk tusschen
liberalen en socialen geljjk in '97 een
verbond zien tot stand komen van weder-
zjjdsch hulpbetoon, dat wjj dan natuurljjk
geen ruilhandel zullen mogen noemen
maar een eerljjk, heerljjk, verheffend op
offeren van eigen inzichten in het belang
van het lieve vaderland, dat niet mag over
geleverd worden aan een domperig, tot
regeeren onmachtig en onbekwaam cleri-
calismus.
Dinsdag hebben de FraDSchen te Peking
de inwjjding gevierd van een nieuwen bou
levard, waaraan zjj den naam gegeven
hebben van boulevard Voyron. De Fran-
sche gezant, P i c h o n, en generaal V oy-
r o n hebben te dier gelegenheid een groot
feestmaal gegeven in de keizerljjke palei
zen, gevolgd door een nachtfeest op den
keizerlijken vjjver. Geheel het corps di
plomatique, veldmaarschalk Y o n Wal-
d e r s e e, al de vreemde opperofficieren,
de Chineesche gevolmachtigden, prins
Ching en Li-Hung Chang, en
verscheidene andere hooge mandarjjnen
woonden de feesten bjj.
Generaal Y o y r o n dronk op het ver
bond der beschaafde volkeren, en op de
spoedige herstelling der Chineesche Re
geering in hare hoofdstad. Prins Ching
bedanktemisschien wel met eenigen
tegenzin, de verbondene Mogendheden voor
hunne «goedwillige houding jegens China
en voor de diensten die zjj aan het rjjk
bewezen hebben met te beletten dat het
in de wanorde verzonk.» Hij hoopt een
spoedige en volledige herstelling van den
vrede, en dronk op de gezondheid van al
de vorsten en staatshoofden.
Beau, de nieuwe Franeche gezant,
Geef mjj de schop dan hier,
Mijnentwege. Hebt gjj de drie stuiveis
Wolfraad greep iu zjju zak en haalde een
handvol blinkende munten te vooisehjjn.
Kjjk maar hier, sprak hjj met een snij
denden lach. Geld heb ik als water lEn in
plaats van drie stuiver.», waarop de man aan
spraak mocht maken, gat Wolfraad hem een
schelling. Daar, neem aan I Het kind moet er
toch ook wat van hebben.
Weder lachte Wolfraad, maar hjj ver
trok zenuwachtig het gelaat en zjjne handen
beefden.
Hoofdschuddend ging de doodgraver heen
Dat is er ook een 1 Die kan nog lachen,
els hjj zijn kind begraaft.
Wolfrsad greep de schop en legde de eene
zode Da de andere in het kleine graf zachtjes
en voorzichtig. Bjj de eerste sprak bjj//Van
moeder bjj de tweede //Van vader I
bjj de derde //Van Lippelle Dan werkte hij
zwijgend verdér. Waarom vermeed hjj het, ook
uit Grtli's naam het kind eene zode te geven,
als laatsten groet Naar het oude gebruik moes
ten toch allen die van dei zelfden stam wareD
eene zode neerleggen in een graf dat gesloten
werd Was de zuster voor hem dood sedert
hjj op dat ongelukkige uur tot de ervaring
wis gekomen, dat haar heit voor htt let van
een vreemdeling sneller klopte, dan voor het
wel en wee van haar eigen broeder
De heuvel boven het graf w«« gereed. Weit-
raad stiet de schop in den gro»d en nu bW
zln^oVen
is Dinsdag te Peking aangekomen. P i-
c h o n, de vorige gezant, zal op het einde
der week naar Frankryk vertrekken.
De zich telkens, en door geheel Italië
heeD, herhalende onlusten zullen wel den
val van het ministerieZ anardelli
veroorzaken. De toestand, waarin het zich
bevindt, wordt met den dag meer en meer
onhoudbaar. De conservatieven verwyten
terecht den Premier, dat hy de kracht
mist, om die onlusten te bedwingen, dat
hy niet voldoende gewaakt heeft voot de
handhaving der sociale or Ie.
Daar komt nog by, dat de aanstaande
begrooting dreigt hem den genadeslag te
zullen toebrengen.
Want niet slechts eischt het rapport
daarover, dat zy öf veranderd 5f inge
trokken worde, maar de party zelve der
regeering is daaromtrent verdeeld en het
Ministerie mag allerminst op eene nor
male meerderheid rekenen.
Yoor het 25-jarig jubelfeest, dat de
H. Yader in 1903 als Paus hoopt te vie
ren, is dezer dagen te Rome het program
vastgesteld en een commissie benoemd. Er
zal wederom een Vaticaansche tentoon
stelling plaats hebben, nu van al datgene,
wat tijdens de regeering van Leo XIII
op sociaal-economisch gebied tot stand
kwam, benevens van architectuur en ker-
kelyke kunst. Ook de uitvindingen van
priesters en kloosterlingen zullen worden
tentoongesteld.
Het Engelsche Ministerie van Buiten-
landsche Zaken heeft zy u vyfde blauwboek
over de Chineesche aangelegenheden uit
gegeven. Het loopt van 27 September tot
31 December 1900 en vormt een boek
deel van 162 bladzyden. Alle feiten en
alle documenten van eenig gewicht, die
er in voorkomen, zjjn reeds bekend.
Het echjjnt der Fransche Kamer voor
behouden zoo nu en dan eens een be
sluit te nemen, waarvan men, als verstan
dig mensch zou meenen dat de mogelijk
heid zelfs daarvan in normale hersenen
niet kon opkomen. Zoo heeft na de meer
derheid dier Kamer besloten, dat de ver
klaring der «Rechten van den Mensch»
zou opgehangen worden niet alleen in de
scholen, maar ook in de Ministeries, in de
kazernen en zelfs in de k e r k e n en k a-
p e 11 e n 1 Men zou veel beter doen de
tien Geboden Gods aan te plakken in de
Kamer, en vooral de aandacht te vestigen
op het gebod«Gjj zult niet stelen noch
onrechtvaardig leven.»
Het socialistische syndicaat te Parjjs
had een patroon «op den index geplaatst»
omdat hjj, tengevolge van een geschil over
het loon, een werkman had weggezonden.
Door bedreigingen en schrikaanjaging had
het syndicaat het zoover gebracht, dat de pa
troon tien dagen lang geen enkelen werk
man kon krygeu. Daarom begon de man
een proces tegen het syndicaat,en dit laatste
pet draaide hjj tuaechen de bevende vinger a
rond. Bidden kon hjj niet. Hij haalde met
moeite adem en na zoo geruimen tjjd gestaan
te hebben, bedekte hjj het hoofd weder.
Wjj zullen n niet lang laten wachten
lieveling 1
Fes maar op de een na den andere
zal komen eerst moeder, dan ik en..,.
Neen, de naam van zjjn jongen wilde hem
niet over de lippen.
Toen hjj zich nu omwendde en den graf
heuvel verliet met de ledige plank onder den
arm, rolden twee dikke tranen in zjjn baard.
Hjj wilde de markt niet over gaan, daar
waren te veel menschen. Langs een omweg
bereikte hjj het huis van den tchilier. De
meester was thuis Schilder den naam op deze
plat k zeide Wolfraad hem.
Is bjj n dan iemand gestorven?
Een kindje, Mariele beette het. Maak het
heel netjes rood en blauw. En schilder
er ook een kruis ondtr.
Ik zal het betalen. Over een uur kom ik de
plank weder halen.
Van hier af ging Wolffaad naar den rent
meester, om de huur te bt talen. Hjj trof mijn
heer Schlutteman in eene Maandagtche stem-
was de slimste van de neele
is nu door den burgerlyken rechter veroor
deeld, om den patroon eene schadever
goeding van 200 tranks te betalen.
Men heeft te Grenoble, te Yalence
en in den omtrek zeven of acht schok
ken van aardbeving gevoeld. De aardbe
ving duurde slechts eenige seconden. Te
Crest wankelden de huizen en begonnen
de klokken van het gemeente-uurwerk van
zelf te slaan. Te Saón is eene rots inge
stort de stukken beschadigden zes huizen.
Er zyn geen persoonlyke ongelukken te
betreuren. Oogenblikkelyk na de aardbe
ving steeg de temperatuur.
Na laDge debatten heeft de Tweede
Kamer van Zweden gestemd over het
wetsontwerp betreffende de legerreogani-
satie het voorstel om den diensttijd 12
maanden te doen duren is verworpen en
aangenomen is een amendement, waarin
de diensttyd op 8 maanden wordt bepaald.
In de provincie Lemberg heeft een fa
meuze brand gewoed, daar werden de stad
Oleczyce en twee naburige dorpen totaal
door het vuur vernield. De brand brak
des avonds om 8 nnr in de stad uit. Na
een uur geleek de heele stad een vlam
menzee. Om 10 uur had de brand, aan
gewakkerd door een hevigen wind, alle
huizen verwoest. Nu staan nog slechts het
kasteel van prins S a p i e k a, het spoor
wegstation en een molen overeind.
De President der Vereenigde Staten
heeft zyn reis door de Staten opgegeven
wegens ziekte van zjjne te San Francis
co vertoevende echtgenoote. De ziekte heeft
een ernstig karakter aangenomen.
De Telegraaf geeft het volgende
staaltje hoe «jong-Amerika» er spelletjes
op gelieft na te houden. Het blad beschrjjft
er een als volgt
Op ontzettende wjjze vond door toedoen
van zyn schoolmakkers, de 9 jarige loon
van een spoorwegbeambte te Trenton, in
den staat New-Jersey, den dood.
Amerika's mannelijke jeugd kent geen
interessanter spel dan «Wild-West», en
reeds menig beklagenswaardig voorval is
door de wjjze, waarop de jongens zich
iaarintals roodhuiden gedragen, te betreu
ren Een aantal schooljongens van de
«Grammar School» te Trenton, begaf zich
na schooltyd naar een naburige weide
om «Indiaantje» te spelen. Teiwijl ver
scheidene jongens den paal oprichtten en
droge takken en twijgen aandroegen, gin
gen de overigen er op uit, om een «bleek-
gezicht» te zoeken, waarvoor de jonge Mc
Bride zou spelen.
Spoedig ontdekten de «Roodhuiden» hun
offer in een naburig hol. Een wilde jacht
begon die met de gevangenneming van
den vervolgde eindigde. Onder gillend ge
huil werd de «blanke» naar den martel
paal gebracht en vastgebonden. Toen sta
pelden de met waren hartstocht hun spel
spelende jongens de takken en twijgen
d8g-morgen door zjjne spreekkamer rondvloog
alt een bliksemstratl, die nit de wolken geen
uitweg vindt en telken# weer opnieuw flikkert
en dondert, zonder zich geheel te kannen ont
laden.
Toen Wolfraad den drempel overtchreed
barstte een ttortbui van scheldwoorden over
hem lot, alt eene woudbeek haar water neer-
ttoit op de geduldige rotten want Wolfraad
bleef k&lm en zwjjgend staan; een poot lit'- hï
htt onweder over hem heengaan, maBi toen
8c!ilu taman even ophield om adem ta schep
pen, zeide hij
Waarom staat gjj toch zoo te schreeuwen,
mjjnheer de rentmeester tk versta u ook wel,
alt gjj wat minder hard san den blaatbsig
trekt.
Mjjnheer Schlutteman stond zoo verstomd over
dtze stoutmoedige woerden, dat hjj wel in steen
veranderd scheen. Dan werd zjjn rood gezicnt
nog rooder bjj hief de banden ten hemel, door
liep in stormpas de kamer en d^derd0
Heeft men zoo iets ooit beleefd
de schepping der wereld P Hoe *s"g7 a®
dezeo maD, zoo tegen mg te spreken
zwaitmoel I Wel j", ik, de rentmeester, moest
i'n zoutpanlikker toespreken
zeker eerbiedig zoo l.- -
Belieft beveelt uwe Hoogheid n
zekér nog vriendeJjjk "*ea m*°>
ming dat
week. Want des Zondags en ook wel op andere b«.ton k-n.
feestdagen was Schlutteman gewoon, I ra Wollr^ds oogen schitterde een .omber*
^orgee^Tj'.ff outong I gloed.^ n daU w renlaee.,.-r S Ik
"ooveei te scherperenomóat - u de au ar
pen,'cSét°jnSnh«tr Spalnttóman op^éeo Maan- A^heer Schlutteman
.tend op het pont
