NIEUWE
2)ag6laó voor cfëooró- en Suió-eXollanó.
Eén, die het weten kan.
No. 4797
DoDderdag 23 Mei 1901
26ste Jaargang.
De Bruid,
BUITENLAND,
77,
Frankrijk.
Engeland.
Amerika.
H.
Duitschland.
M. Koningin Wilhelmina en
Ill lli I
dOURHT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen,
BÏÏBÜAÏÏ: St. Janstraat Haarlem;
/1,10
«1,40
2,80
<0 03
PRIJS OER ADVSRrSNTISN
Van 16 regels 50 Cem
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
AGITE MA NON AGITATE
Redacteur-Uitgever, W. KfiPPERS.
De «Evangelische Kerk» wordt den Ka
tholieken van Oostenrijk door de leiders
van de «Los van Rome»-beweging afge
schilderd als eeD paradjjs van lichtvan
genade en geloofsmoed. Maar het beeld, dat
door den ex-hofpredikant S t c k e r uit
Berlijn ontworpen wordt van de «Evange-
lischen,» gelijkt op geheel iets anders.
Hooren we eens, wat S t c k e r zegt
daaromtrent.
«Velen gelooven niet meer aan de werk
zaamheid der genadekrachten, aan de macht
van woord en Sacrament, van zielzorg en
christeljjken arbeid. Onkerkelijke gemeen
ten worden prjjsgegeven met het besluit
er is niets meer te doen. Geheele lagen
des volks, zooals de geleerden en de soci
aal-democratie, zekere kringen van indus-
triëelen en de grondbezitters van den bur
gerlijken middelstand in groote en kleine
steden, in laatstgenoemde vooral menig
vuldig, worden als verloren aangezien. Maar,
wanneer men niet gelooft en niet hoopt,
de een uit verkeerd individualisme, de an
der uit wanhopig pessimisme, de derde uit
een aan eigen geestesleven ondervonden
onvruchtbaarheid, dan valt er natuurlijk
niets meer te doen. Men arbeidt dan zon
der blijmoedigheid en aanvaardt den nood-
zakeljjken strjjd niet, men waagt het ook
niet meer om zegen over den arbeid af
te bidden. In stede daarvan scheldt men
op den tjjdgeest, op den Staat, op de we
tenschap of op Rome. Dat is echter ge
heel vergeefsch. Redekavelen heeft nog
nooit geholpen. Ook ligt de schuld der ker
kelijke onmacht werkeljjk niet aan audere
machten, maar aan de Kerk zelve. Het
Katholicisme en het Jodendom hebben
in weerwil van den tjjdgeest hun gods
dienstige positie buitengewoon versterkt
Wanneer wjj in geheel denzelfden tjjd onz3
positie verloren of zeker slechter gemaakt
hebben, dan kan niet de tjjdgeestmaar
enkel de geest der Kerk de oorzaak zjjn.
FEUILLETON.
38. Vervolg.)
Hjj nam het doodenplankje, zocht eenen ha-
taer en wilde de kamer verlaten. In de deur
*endde hjj zich wedtr om, maakte een houten
blokje uit den leemen wand los en t/ok deu le
deren buidel met het zweeibloed uit eene dta*-
échter verborgen opening.
Wat wilt gjj daarmee doen vroeg Sepha
4nfSst'g.
Ik zal het weg maken. Ik kan het toch niet
den muur laten bederven.
Nu ging hjj. Voor de deur bleef hjj staan,
"fits, Mies, riep hjj. Eene groote grijze kat kwam
de schuur gtsprongen. Hjj wierp haar den
[teg6* |°lioud van den buidel voor. Voorde kat. Al-
l®s Yoor de kat I
Hjj bleef naar hit dier itean kjjken hoe het
egeerig op het bioed aanvielmaar hoe haasti-
g6t het vrat, en hoe beter baar het gerecht
?cbeen te smaken, hoe somberder Woifraads
hk werd en hoe meer een plotseling opko-
^'hde toorn de aderen van zijne slapen deed
fWehen. En toen de kat het laatste brokje uit
j!6* Zand oplikte, zwaaide Wolfraad plotseling
Bn zwaren hamer met de woorden
Zoudt gjj er alleen wat van hebben
Le hamer viel neer, het getroffen dier deed
«hen wanhoügen sprong en viel dood op den
Hefc rchijnt ons toe, dat deze waarneming,
indien zjj eerst tot de geesten doorgedron
gen ware, veel ertoe kon bijdragen om in
ontmoedigde harten nieuwen moed in te
storten. Slechts moet de geest van dapper
heid en vertrouwen, van geloof en gebed
wederom levendig worden. De gemeenten
moeten van alle wereldsche en mensche-
ljjke ondersteuning afzien. Waar twee of
drie levende christenen zjjn, daar mogen
zjj gezamenljjk de H. Schrift met elkander
lezen en daarover bidden, om te trachten
een heiligen wandel te leiden en de broe
ders lief te hebben. De slechtste gewoonte
van de wereld is deze, dat in onze gemeenten
bjj de uitoefening der bediening onderscheid
gemaakt wordt tusschen rjjk en arm, tus-
schen voornaam en geriDg. Yoor zeer ge
wichtig zouden wjj het ook houden, dat
welgezinde gemeenten er naar streefden om
een zekere maat van kerkelijke tucht we
derom in te voeren, maar niet enkel tegen
gevallen jongedochters, terwjjl grove echt
brekers, dronkaards en verachters van de
Kerk er zonder straf afkomen. Wat de
laatsten betreft, zoo zoude het noodzake
lijk zjjn, dat lieden, die zich nooit tjjdens
bun leven om de kerk bekommerd heb
ben, ook niet* met kerkeljjke eer begraven
werden. Ljjkreden, zegt de wereld, zjjn leu-
geupreeken maar wanneer hier of daar
zulk een rijk persoon, die tjjdens zjjn le
ven nooit de kerk bezocht en door zjjn roe
keloos leven openljjke ergernis gegeven
heeft, een heerljjke ljjkrede krjjgt of zelfs
zooals dit gebeurd is in de kerk
begraven wordt, dan is natuurlijk de achting
voor de kerk bjj rechtschapen menschen ver
dwenen. Wjj leven in een socialen tjjd. Het
zal niet gemakkelijk zjjn, de sociaal be
wogen en oproerige menigte tot de Kerk
terug te voeren. Zal het echter geschieden,
dan is de eerste voorwaarde, dat in de
christenheid wederom de maatstaf geldt
de voornaamste zjj de dienaar.»
Zoover S t c k e r, maar uit een en an
der bljjkt, dat de «Evangelische Kerk» er
Daar kwam juist Lippele om den hoek ge
sprongen Wolfraad greep haastig de doode kat
en vertorg ze onder zjjn buis. Hij zou ze gaarne
weer levend gemaakt hebben. Het dnr wis de
lieveling en speelkameraad van ejjnen jougau
geweest. Met vlugge schreden liep hjj naar de
heg toe en de s'raat op. Met schuwe blikken
keek hjj om zich heen en wierp toen de kat
haastig in de snel stroomaode rivier.
Toen maakte hjj naast de tuindeur de doo-
denplank van zjjn kind vatt; met den beschil
derden kart naar de straBt. (Het gebruik, om
zoo'n plank bjj het hnis of den tuin te plaatsen,
wanneer een der huisgenooten oveileden is, is
tot op dezen tjjd in sommige Bejjersche dorpen
in gebruik gebleven. Za moest tot eiken voorbij
ganger zeggen: //Bid een Oaze Vader, want
hier is de dood geweest en vervolgt nu zjjnen
weg naar een ander huis.... bid, bid, want
misschien zjjt gjj nu aan de beurt!)
Wolfrsad wierp den hamer over de heg en
wilde op weg gaan naar de zoutziederjj. De
pannen moestan eerst warm gemaakt worden,
wilde het werk den volgenden morgen weer op
tjjd beginnen. Daar zag hjj dat aan den kant,
waar hjj da doodgeslagen kat gedragen had,
zjjne kleeren van de borst tot den knie met bloed
bevlekt waren.
Mensch of kat er bljjft altjjd iets
van aan hangen, bromde hjj en ging naar den
oever der Albe, om zich te reinigen. Hij schepte
een paar handen vol water en de vlekken wa
ren weg. Of er voor dat ander bloed ook wel
water isP
Toen bjj weder op den straatweg kwam, hoorde
verre van af is, een paradjjs van licht, van
genade en van geloofsmoed te zjjn, zooals
de leiders der «Los-van-Rome» -beweging»
zoo gaarne het willen doen voorkomen.
Niemand toch zal durven te beweren, dat
Stöcker de toestanden in de «Evange
lische Kerk» niet nauwkeurig kent. Zjjn
voorste'llen tot verbetering dier toestanden
zjjn door de vertwijfeling ingegeven en too-
nen ten duideljjkste aan, dat die toestan
den verre van rooskleurig zijn.
De socialistische gemeenteraad te Rjjssel
heeft besloten, dat alle kruisbeelden uit
de ziekenhuizen moeten verwjjderd worden.
Ook zullen de liefdezusters door socialis
tische ziekenverpleegsters vervangen wor
den. Dr. D e b i e r r e, een razende socia
list, bestuurder van bet gasthuis, heeft zelfs
verboden een kruisbeeld met gewjjde kaars
te plaatsen aan het bed der stervenden, die
in het gasthuis zjjn opgenomen.
Het socialistenblai <Vooruitschreef
dezer dagen«wjj zullen de kerken en
kapellen in schouwburgen en danszalen
veranderen.»
Volgens rapporten van het Engelscb De
partement van Oorlog, was de legersterkte
in Zuid-Afrika op 1 Mei nog 250.000 man,
die staan tegenover 10.000 Boerenstrijders,
En wat voeren de tweemaal honderd
vijftig duizend Britten uit Generaal D e
Wet en De la Rey gaan waarheen zjj
willen. Botha en Schal k-B u r g e r
trekken hunne commando's samen onder
den rook van Pretoria.
Niemand van de Boerenzegt Daily
Maildenkt er aan de wapens neer te leg
gen. De toestand in de Kaapkolonie is
voor Engeland zoo ongunstig mogelijk.
En Engeland voert reeds 18 maanden oor
log tegen een handvol Boeren zonder suc-
ces.
De Engelsche officieren zjjn zeer onte
vreden. Er hebben aanhoudend botsingen
plaats tusschen geregelde en koloniale
troepen van het Engelsche leger. Deze
botsingen zjjn grootendeels te wjjten aan
hij dsn hoefslag van een paard. Hjj wilde dm
itaet, die naderde, liever niet ontmoeten en
verborg zich daarom achter de struiken. Luid
pratend gingen zjj voorbjjvoorop heer Hein-
rich van Inzing en zjjn rentmeester Scblutteman,
beiden te paard achter hen Jego een dienaar,
een helper van den tuinman, Severin, te voet
met een bergetok in de hand naast hem, Walti
met een volgeladen zak op den ragverier
nog vier knechten met zwaar beladen manden.
Haymo zal opkjjken, als hjj ons ziet ko-
meD, zeide Jego, juist toen zjj voorbjj de strui
ken gingen, waarachter Wollraad zich veracho-
len had. Ik ben bljj als ik er aan denkEan
tuinman ziet graag de zon, jongen, en als ik
Haymo in de oogen kjjk, is het mjj alsof de
zon schjjnt 1
Ik ziu wel eens willen weten, waarom
hjj gister ju niet bjj het feest geweest is, zaida
Walti.
Ik moest hem eene boodschap overbrengen
en ik heb gewacht en gewacht.
Het ruiscben der Albe overatemde de woor
den van de voetgangers Wolfraad kwam van
achter de struiken te voorschjjn en keek den
stoet na, die bjj eene kromming van den weg ver
dween.
Na zal het er op aan gaan komen, bromde
hjj en greep met beide handen naar zjjn hoofd.
XIII.
Heer Heinrich Van Inzing ging naar de ber
gen, om jacht te maken op den korhaan. Hjj
had zjjn gewaad verwisseld met een jaehtcos-
de Engelsche officieren, die, daar zjj veel
al van adel zjjn en doortrokken met aller
lei vooroordeelen, de.officieren van de ko
loniale troepen met minachting behande
len. De onderlinge twisten nemen zulk een
ernstig karakter aan dat zelfs de kop
pigste Jingo's dientengevolge naar het einde
van den oorlog gaan verlangen.
Een Engelsch onder-officier, sergeant
majoor B u 111 e r, onlangs uit Zuid-Afri-
ka teruggekomen, heeft, naar men ver
moedt in een aanval van zenuwkoorts, met
een revolver vier van zjjn kinderen dood
geschoten. Het 5de, een klein meisje, werd
ernstig gewond en het zesde, een baby
van eenige maanden, kon gelukkig ge
red worden door de moeder, die met het
jongste kindje de vlucht kon nemen.
De moordenaar werd gevangen genomen.
In Canada en Mexico is eene groote
werkstaking uitgebroken onder de machine
arbeiders waarbij zich ook anderen hebben
aangesloten. Het aaDtal stakers wordt op
50.000 man geschat.
Prins Hendrik der Nederlanden, zullen
in de helft der volgende maand het kasteel
Rabensteinfield in Mecklenburg verlaten
en naar Nederland terugkeeren.
Koningin Wilhelmina en Prins
Hendrik zullen eenige dagen doorbren
gen bij den Groothertog op zjjn residentie
Ludwigslust. Ook de moeder van den Groot
hertog A n a s t a s i a zal bjj die gelegenheid
uit Cannes naar Ludwigslust overkomen.
Gisteren begaven het Koninkljjke paar
en groothertogin Marie zich per stoom
boot van Rabensteinfeld naar het kas
teel Wiligad, waar zjj bjj hertog en her
togin Johann Albrecht het dejeu
ner gebruikten. Van daar reisden zjj ver
der naar Krakow, teneinde het door prins
Hendrik van baron Von Broeken
gekochte goed Dobbin te bezichtigen voor
het gezamenljjk goed Dobbin en Zeitlitz is
Is/* millioen mark als koopprijs betaald;
de oppervlakte van het goed is 2203 hec
taren.
Het hooge gezelschap is reeds gisteren
avond weer naar Rabensteinfeld terugge
keerd.
i
taum, hjj had het jachtmes in den goMel en
den boog op den rug. Mjjnheer Schluttemen was
op dezelfde wjjze gewapend maar uit zjjne rol
lende oogen blonk geen vrooljjke jachtlust. Juf
frouw Cecilia, die baren man nn voor eene heele
week niet onder den duim kon houden, had
hem een afscheid bereid, dat er op berekend
was, om acht dagen lang zjjne werking te doen
gelden.
Eene proeve van deze werking kregen de
beide aan het meer vertoevende viische'S te be
speuren, die met eene ruime schuit op den heer
en zjjn gevolg wachtten. Zjj hadden volgens da
meening van den rentmeester den bodem van
de schuit niet goed schoongemaakt, en van on
der den baard van mjjnheer Schlutteman barstts
een onweder over hen los dat zjj het hoofd bo
gen als jonge herten, wanneer de eersts sneeuw
uit de lucht op hen nedervalt.
Walti en de vier knechten kregen bevel den
weg naar de Rood over de Alpen te nemen.
Jego wilde zich bjj hen aanslnitsn.
Die menschen dragen kottbare zaken op
den rog, meende hjj, en daarom mag er wel
iemand zjjn, die een oog op hen houdt 1
Neen, Jego, gjj gaat met ons mee, lachte
heer Heindch. Die mannen loopen te langzaam
voor n. Gjj moet de besnen maar eens goed ge
bruiken, dat gjj wat dunner wordt, anders be
gint u in den tuin het bukken te zwaar te val
len l
Wordt vervolgd.)
