No. 4800
Maandag 27 Mei 1901.
26ste Jaargang.
S)ag6laó voor <5fCooró' en S^uió^Collanó.
agite ma non agitate
Het Pinksterfeest
De Bruid.
BUITENLAND.
Italië.
Engeland.
Koloniën.
Duitschland.
Rusland.
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 8 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteur-Uitgever, W. KÜPPERS.
BUREAU: St, Jansstraat. Haarlem
ïiendraT
PBTJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels50 Cents.
Elke regel meer71/*
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicité Etranaère,
G. L. DAUBE Co. JOHNF. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre.
De aarde herleeft en is gestoken in het
kleed der jeugd, een prachtig groen. Op
geen tjjdstip des jaars wellicht begrijpt de
menschdie niet in den poel van het
materialisme is weggezonken, zoo goed als
thans de heerljjke woorden van den ko
ninklijken dichter, waar hijiegt:
«De hemelen roemen des Eeuwigen eere,
en verheerlijken Zjjn heiligen naam. Hem
roemt de aarde, Hem prjjzen da zeeëa.
Luister, o mensch,naar het goddeljjk woord
Luister, en houdt het oog op de wonde
ren in de heerlijke natuur tentoongespreid,
waar alles u den Heer verkondigt, den
Schepper der wereld.»
Doch hoe talloos velen ontbreekt het
aan wil of aan vermogen, om te lezen in
het o p enge slagen boek der n atu ur en daarin
den weg te vinden tot den Schepper, die boven
de sterren troont, waar Hjj den loop der
werelden regelt en met vaderlijk oog waakt
over hem, dien Hjj tot koniDg der schep
ping heeft aangesteld: den mensch, door
God geschapen met het hoofd ten hemel,
opdat hjj daar zijn gedachten, zjjn begeer
ten als van zelf heen zoude richten.
Vanwaar dan komt het, dat die velen
in spjjt van de hun zoo duideljjk aange
geven bestemming, als in den blinde rond
tasten en omdolen in de wereld, met geest
en hart slechts gehecht aan wat stof is
en vergankeljjk
Hun ontbreekt in het met hoogmoed en
eigenwaan vervulde hart de zevenvoudige
geest, die het hoofd des menschen ver
licht en hem leert de wonderen van Gods
Werken te zien en te bevatten; hun ont
breekt de Trooster, dien de Heiland op
bet Pinksterfeest tot zjjn discipelen zond
°m hunne harten tot den Eeuwigen Vader
l0 verheffen.
Daarom ziet het er op onze schoone
aarde, dien heerljjken tempel Gods, zoo
keurig uit, daarom worden zoo vele men
schen door beklagenswaardige hartstoch-
beheerscht en wellen onwillekeurig de
woorden in ons op
Waar zjjt gjj heengevloden, geliefde
'rede Ten hemel, naar uw eigen vader
land? Hebt gjj u, ongerechtigheden moede,
'an het heele aardrgk teruggetrokken?
t Is niet de vrede, «dien naar t woord
'an onzen goddeljjken Meester de wereld
®rl®t schenken kan» niet die vrede met
zÜQe kostbare gaven lacht ons tegen in
*1® wereld, waar slechts njjd en haat en
een geest van vertwijfeling en opstand
aangrjjnzen. Vreugde en troost zjjn
ült Gods tempel verbannen door hen, die
een jjdele poging aanwenden den Alrnach-
t E U 1 L L B T O A
41.
(Vervolg.)
"7" Ik hoopte die deer te vinden! Dagen en
i* ter> weken en jaren lag 'k nedergeknield
w gebed en smeekte God uit het diepit
9her ziel; o, laat mjj toch vergeten!
toxk kastjjdde mjj mtt den geesel, bloedens
kw'ipm door de pjjn van mjjn vleesoh de
het l 'an mÜn kart te verdooven
Ver lP nietl het hieip nutl Ik kon niet
*Sl v ^een trocst> geen koop vinden! Ter-
lk e'reed, droomde ik van mjjn dierbare,
ftul°f8n vrouw terwfjl ik den sterrenhe-
a,jjB ïoch', lachte hjj mij tegen in de oogen
BeWeTr ki.udereD, die mjj aanstaarden uit het
hit plir^ner k^u's> hl' elk blad van het boek,
beeld op den wegl
meiaoj^"fVOndt gij geen mest bjj medelijdende
Ik ^8tnt gjj dat in ernst, heer Heiarich?
k«htl n toc!l» dat gjj vele menschen
zwakken nietl Kleine zie-
l wenschen. Zie dezen berg
Peni ®dele wild zoekt zjjne hoog-te top-
do» in het 8Treden hazen huizen hier bane-
wezens van tó.,1 8«was. Bn toch zjjn beide
-O als ik ^komtt!
de noesten knnn**'V0Dd zooals jry zijt 1 Maar
n<m n>5n verdriet met peilen,
tige van zjjn troon te stooten en de we
reld zouden willen verlagen tot een pro
duct, dat slechts natuurkrachten kent,
wier oorzaak zjj echter, niettegenstaande
al hunne hooggeroemde wetenschap, niet
verklaren kunnen.
Zeker heeft de rusteloos werkzame
geest des menschen zeer veel geschapen,
dat onze hoogachting, onze bewondering
afdwingthjj heeft der natuur in hare
onveranderlijke wetten tal van geheimen
afgeluisterd en hare verborgen krachten
zich dienstbaar weten te maken, doch
nooit vermocht hjj ons, aardschen pelgrims,
den vrede te verzekeren. Integendeel, meer
en meer werd deze verdreven uit het rij k
der in 't stof geborenen, en de grootsche
uitvindingen en scheppingen van 's men
schen geest bieden geene schadeloosstel
ling voor het gemis van dat kostbare
kleinood des vredes, dat alleen de Geest
van wjjsheid, vroomheid en vreeze des
Heeren verleenen kan. De Heilige Geest
alleen, die op het Pinksterfeest te Jeru
zalem zjjn intocht hield bjj de discipe
len van den Gekruisigde, en de Kerk ves
tigde, bestemd om den volkeren heil en
zegen te brengen.
Wel heeft men getracht door het ver-
koudigen eener zoogenaamde leer van we
reldwijsheid 's menschen hart tegen zoovele
hartstochtelijke invloeden te wapenen zich
bejjverd, door het beoefenen van «maat
schappelijke deugden» aan te toonen, hoe
overbodig de leer is van den Heiligen
Geestdoch de dagelijksche ondervinding
zegt ons, wat men bereikt heeft en daaruit
bljjkt zonneklaar, dat al de moeite, welke
men zich heeft gegeven, vruchtelooze moeite
geweest is. «Gods woord bljjft immer waar:
Nisi Dominus aedificaverit domum«in
dien de Heer het huis niet opbouwt, is
het tijdverspillen voor wie zich daarmee
bezig houden.»
Uiterljjk met luister omgeven, maar
innerljjk armer dan de armste bedelaar
zjjn zjj, die pochend op hunne wjjsheil
en hun verstand, het oog hebben afge
wend van Gods leer en Gods wetten, den
kend, dat zjj hun weg in het labyrinth des
levens wel alleen kunnen vinden.
Wie zal hen troosten, waar zjj door
een bitter lot worden getroffen Een mo
dern wjjsgeer durfde reeds voorspellen,
hoe de tjjd aanstaande is, dat de meesten
der menschen zich door eene zelfmoorden-
de hand van het leven zullen «bevrijden.»
Dat is dan de Troost van den in op
stand verkeerenden en zich verhoovaardi-
genden geest des menschen, die veeltjjds
niet aarzelt regelrecht naar het heidendom
terug te keeren, om zonder blikken of
kunnen mijn verlies niet doorgronden, j» spot
ten stil met mjjn afgetrokkenheid 1
Hoe bitter komen deze woorden over uwe
lippen, Dietwald
Heer Heinrich stond op en op ernstig ver
manenden toon klonk het
Gelooft gjj niet langer aan God
gjj, een kluizenaar
Met een vriendeljjken lach legde hjj den
kluizenaar de hand op den schouder en ver
volgde
Zie, Dietwald ik zou u kunnen zeg
gen het kwaad is eene strat of eene beproe
ving- Maar ik zeg het nietik weet te be
rusten, het hoofd te buigen.
Bfl ging naast den kluizenaar zitten en greep
diens hand.
Gjj, kind van twee en veeitig jaren, gjj
kunt in uw smart vragenwaarom? Ja gij on
derdrukt het en toch kwam het zoo menigmaal
over uw lippen en ik zie het aan uwe diep
treurige oogen.
Heer Heimich 1 stamelde de kluizenaar
Desertus.
Hebt gjj dat ook gevraagd, toen vreugde
en geluk uw deel was? Neen, toen hebt gij
genomen en genoten Gij vroegt niet nBar de
reden, waarom het u gegeven werd. Zoo lang
voorspoed hen omringt, gelooven velen aan
den Hemel maar in tegenspoed durven
sommigen te twijfelen. Gjj vraagt „waarom./'
En de Heer spreekt misschien tot u in het
suizen van den voorjaarswind, in het ruischen
van de golven der beek. Maar uw oor ia ta
klein, voor al de rroolheid *üuer stam I
blozen de leer der uiterste vertwijfeling
te verkondigen; dat bet 's menschen grootst
geluk zou wezen niet geboren te zjjn.
Waar echter godsdienst heerscht, treffen
ons andere begrippen. Welk een bron van
troost biedt niet de geminachte en gehoon
de he meidochter, wier hand de drievoudige
gave biedt van geloof, hoop en liefdeIn
onvergankelijke schoonheid woont zjj in
de Kerk, door den Zoon Gods geeticht,
en tot het einde der dagen aan de leiding
van Zjjnen en 's Vaders Heiligen Geest
toevertrouwd
Zoo de men8chheid weer met een ge-
loovigen blik op wilde zien tot den Al
machtige, den Algoede, dan zou een nienw
Pinksterfeest voor de wereld aanbreken,
waarop de Heilige Geest «het aauschjju
der aarde zou vernieuwen en den vrede
verleeneD, dien de wereld met al hare
schatten niet bieden kan.»
Dan zou er onder de menschen liefde
en gerechtigheid wonen, welke thans, he
laas, maar al te vaak vruchteloogezocht
worden.
De koningsmoordenaar B r e s c i, die
zich in de gevangenis van Stefano door
ophanging van het leven heeft beroofd,
was in de laatste dagen zeer droefgeestig.
Hij voegde eenige dagen voor den zelf
moord zjjn bewakers, die niet met hem
mochten sprekeD, toe «Gjj zult zien, mij»
einde is nabij en gjj zult het u berouwen,
mij alzoo behandeld te hebben.»
Woedend viel hij eenige dagen geleden
zjjn bewakers aan, daarna werd hjj neer
slachtig. Hij sprak niet meer. Woensdag
nacht maakte hg een soort van koord van
zjjn in reepen gescheurde broek en hing
zich daarmee op. Op den muur zjjner cel
had hjj met zjjn nagels het woord <wraak
gegrift.
Ongetwijfeld, schrijft de Eogelsche jour
nalist W i 11 i a m T. Stead, rekenen de
Boeren van Zuid Afrika op eene verwik
keling van Engeland met Rusland over
het eene of andere internationale verschil
Als ik mjj niet vergis, zegt Stead, dan
staan wjj op den rand van een storm die
onze vreedzame berekeningen ten zeerste
zullen schokken. Als het Vereenigde Sta-
ten-Congres andermaal zal vergaderen, dan
zal het Clayton-Bulwer-traetaat in flarden
gescheurd Engeland in het gezicht ge
worpen worden en zjj zullen te kiezen
hebben tusschen te vechten of heel ge
dwee hun eigen baksel te eten.
Ter herinnering aan den geboortedag
van koningin Victoria (die voortaan
ook als den geboortedag van koning
Edward zal worden herdachtwas gis-
eren-morgen eene groote menigte bjjeen
Neen, neen, ik hoor hem, fluisterde de
kluizenaar Desertus.
Niet watr, gjj hoor! het donderend ge
luid der lawinen als gjj in de lente de bergen
beklimt. Gij weet, waarom zjj neervallen moe
ten en met stomme bewondering aanschouwt gij
het heerljjke schouwspel van Gods schoone
schepping, tt-rwjjl uw hart zich tot hem voelt
getrokken. Gjj hoort het donderend geluid,
maar ook de vlieg, Jie in eene scheur van den
rotswand verborgen zit? Neen, hare stem is te
zacht zjj wordt door andere geluiden over
stemd.
Moet ik ook vrsgen waarom? Moet de loop
der ijjden iti'staaD, moet de eeuwige sneeuw
op de hellingen bljjven liggen, dat geen bloem
ontkienoeD kan, alleen opdat de vlieg niet ge
krenkt worde?
Niet waar, dat gaat niet aan Gjj houdt
immers van bloemen eu uw verstand zegt u:
de sneeuw moet smelten en neervallen. De
vlieg echter beg'jjpt dat nietl Tutschen de
vlieg en u ligt een groote, groote afstand, maar
neem deze millioeneo malen zoo groot en nog
hebt gjj den afet nd niet, die tusschen U en
Hem ligt! In duizelingwekkende hoogte ver
volgt bjj zijnen weg, een enkele schrede en hjj
is over alle bergen heen, nog eene, en de zeeëa
liggen achter hem en elke stap schept
leven en dood. Hjj kent den oorsprong aller
dinger, Hjj zitt het doel voor oogen. Hjj is
almachtig van nu aan tot in eeuwigheid,
en wjj. Dietwald, wjj hier verre beneden Hem,
wij tegenover Hem, al» eene vlieg tegen-
over eene lawine'
in St. James's Park, om den Koning en
de Koningin te zien, die nieuwe vaandels
zoaden uitreiken aan de Scots Guards.
De Engelsche minister Balfour
heeft gisteren aan een diner te Londen
ter eere van eenige gepromoveerden in
de medicjjnen het eene schande genoemd,
dat Engeland op het gebied van medisch
onderzoek ten achter is. De Minister er
kende dat de medische wetenschap in
Duitschland Frankrijk Zwitserland en
Italië, veel verder is dan in Engeland.
De uitbarsting van de vulkaan Kloet
heeft ernstige gevolgen. De modder die
uit den berg stroomt heeft Blitar bereikt,
uit welke plaats de bevolking in panischen
schrik is gevlucht.
De inlanders die op den berg wonen
zjjn door de uitbarsting verrast geworden.
Hoeveel slachtoffers de ramp heeft ge
maakt, is nog niet bekend.
Een telegram uit Batavia bjj de Neder-
landsche Handelsmaatschappij ontvangen,
deelt het volgende mede
«Verscheidene menschenlevens verloren.
«Belangrijke schade koffieplantages.»
De Oorrespondent van de Nieuwe Rott.
Ct., te Batavia seint:
«Bjj de firma Wed. J. van N e 11 e
is van haar plantage Karang Redjo te
Blitar een telegram ontvangen met de
mededeeling dat de schade gering en het
personeel ongedeerd is.»
Veel opzien verwekte gisteren in Ber-
ljjn de waanzinnige daad van den plotse
ling krankzinnig geworden Japanschen
professor Schirai. Hjj stak 's nachts
het huis van de familie waar hij bij in
woonde, in brand nadat hjj alles met pe
troleum gedrenkt had, en toen men hem
gevangen nemen wilde, verwondde hp een
tuinman met een bjjl niet ongevaarlijk.
Hij had de huisgenooten opgesloten. Slechts
met groote moeite konden zjj gered wor
den. De politie slaagde er eindeljjk in
Schirai, die als een razende om zich
heen sloeg, te arresteeren.
Te Breslau is Woensdag een mee
ting gehouden om te protesteeren tegen
den oorlog in Zuid-Afrika, die werd bjj-
gewoond door 3600 menschen. Een twee
de meetiDg zal gehouden worden omdat
de toeloop zoo groot was, dat de men
schen niet in de zaal geborgen konden
worden.
Er werden moties aangenomen voor
het behond der onafhankelijkheid der
Zuid-Afrikaansche Republieken.
De oorzaak, dat keizer Wilhelm
maatregelen laat nemen tegenover de
Verslaggevers, moet gelegen zijn in zijn
wrevel die Z. M. gevoelt over het bekend
worden van zjjn toespraak tot het Alex
ander-regiment. De Keizer moet toen, naar
aanleiding van de krantenverslagen, ver
klaard hebben dat het publiek niets te
maken had met hetgeen hjj als «oberster
Kriegsherr» tot zijn soldaten zeide. Hij is
van meening dat men niet elk woord op
De kluizenaar Des rtus sloeg de armen om
heer Heinrichs hals en drukte het gelaat tegen
zjjn borst.
Ja, rust maar uit. Gij zjjt des levens
moede, ODgelukkige, dat is beneden den menschI
En alt de krachten terug komen, begin uwen
weg dan opnieuw met het oog op Hem gericht!
Gjj ziet van zijn gelaat een trek op iedere rots
geschreven, de glans zjjner oogen schittert u
tegen uit iederen golf van het meer en zjjn
ademtocht hoort gjj in het ruischen van het
woud.
En omdat wjj menschen Hem nu eenmaal
niet begrjjpen kunnen in zjjne onmeteljjke
grootte, moeten wjj vasthouden aan zjjne liefde.
Ik dacht toch, dat gjj die ondervonden hadt.
En wat gjj bezeten hebt, is dat werke'jjk ver
loren Alleen, omdat gjj het niet meer voelen
ku> t met uwe handen Sla een blik op den
bodem van uw hart I Ligt daar niet alles
wat gjj renmaal aan geluk bezeten hebt, rein
en heilig bewaard, als een kostbaar goed en
eene bljjvende herinnering 1 Dietwald 1 Diet
wald Gjj wdt klagen, maar weet gjj wel, hoe
veel rjjker gjj zjjt, dan ik
De kluizenaar Dessitns zag hem met vragende
blikken aan.
Alle reine vreugde des levens hebt gjj ge
noten, tot nw geluk veranderde in eene smart
een goudschaaltje moet afwegen «als men
aan de hoofdgedachte vasthoudt, zijn de
woorden op zichzelf van weinig belang
In kringen, waar men het weten kan,
vertelt men nu dat voortaan de verslag
gevers die toegelaten worden, zich ver
binden moeten om met geen woord van
de toespraken van den Keizer te reppeD,
daar de Reichs-Anzeiger en het bureau
van Wolff voor de «noodige» openbaar
heid zullen zorgen. Hofrat Schneider,
van dit laatste bureau, krjjgt eeu soort
vaa monopolie voor verslagen van kei
zerlijke iedevoeringen. De eerste beperking
van de vrijheid van de verslaggevers zal,
baar gezegd wordt, beproefd worden op
3 Juni, bij de onthulling van het ge-
deukteeken van Bismack, voor het
gebouw van den Rijksdag.
Dit zal eene beproeving zijn die den
Keizer toch niet in alle opzichten zal be
vredigen.
Op welke wijze men ook vb» officieele
zjjde de nieuwe maatregelen zal trachten
goed te praten en te verdedigen, men zal
den indruk niet gemakkelgk kunnen weg
nemen dat zij niet vleiend zijn voor den
Keizermen zal moeten aannemen dat
de Keizer in de uiting van ziju gedachten
te kort schiet en zjjn woorden niet vol
doende weet te beheerschen, of, zoo hg
dit wel kan, soms dingen zegt, waarvoor
zijn raadgevers de verantwoording niet
willen dragen.
Uit St. Petersburg wordt aan de Times
gemeld dat de crisis tengevolge de werk
stakingen in geheel Rusland verergert.Niet-
tegenstaandc de Russische pers, die onder
controle der Regeering staat, gemuilband
is en den treurigen toestand verzwggt, lekt
genoeg uit om de toekomst met bezorgd
heid te gemoet te zien.
De Koning en de Koningin van Servië wor
den binnenkort te St. Petersburg verwacht.
België.
De werkstaking der glasblazers te Char
leroi is geëindigd. Tien maanden lang
hielden de werklieden de staking vol, nu
konden zjj het niet langer uithouden, door
dat de armoede in hun gezinnen hoog is
gestegen. Zjj hebben tien millioen franks
aan loonen verloren en niets gewonnen.
Nu willen de stakers weer aan het werk
gaan, maar het zal nog geruimen tjjd du
ren eer het werk weer geregeld zijn gaDg
kan gaan.
Te Ostende wil men het dobbelspel
nog niet afgeschaft zien. In den Belgi
schen Senaat, waar de wet tot verbieden
van het hazardspel thans wordt behandeld
heeft men voorgesteld, een door de Re
geering goedgekeurd amendement waarbij
het spelen te Ostende nog voor twee ja
ren wordt toegelaten.
Dat is naar men verklaart, noodzake-
Igk, wegens de groote kosten, welke die
stad zich in de laatste jaren moest ge
troosten voor werken welke nu nog niet
zjjn voltooid. 8
Voor Spa wordt zulk eene uitzonde
ring niet gemaakt.
verbenen. Ik had een broeder, die mjj haatte
outeat ik de oudste wat; eene moeder, die
slechts voor hare volken leefdeeenen vader
die mjj verstiet, omdat ik tegenover hem niet
vleien 1 onde vrouw, die mjj zonder liefde
nam, brak mjj haar troow; mjjn vriend, de
eenige, in wien ik geloofde, was baar verleidrr;
ik diende eerljjk mjjnen vorst, doch werd van
vtr.sad beschuldigd en in ketenen geklonken.
Uit den kerker vluchtte ik. Ik hait:e de men
schen en vreesde voor God. Niet met een
vorig gemoed, maar sidderend en b-vend heb
ik gebeden en door zwttre boetedoening getracht
de kwelling van mjjn hait te verdoo»en Maar
hart en vrees hingen mjj vast aan I Wanneer
ik uit mjjne woning in het dal afdaalde, zag ik
mentcbeljjke pjjn en ellendesis ik de bergen
beklom, zag ik slechts de verschrikking der
natuur, verworsing en ondergang God ln
zjjnen toorn! Huivtrecd vluchtte ik weer terug
naar mjjne kamer, zong en bad en kasijjdde mj-
En hoe werd gjj verlos P
Het was op Z3keren dag, al IDbJoe.
He.fst. Ik lag op mjjn bed, kratibteoo
deed uit de wonden, die den ge
zaakt bad, mjjne brandende oogen r
norden gtricht. De baieljjke ee mjjnen
eenzaam, nutteloc» leven ge(jact>te wes
verwarden
geest voorbjj en
tot God: dood
mg,
dood
mp,
Ban
als een schoone zomerdag in een nacht vo'rÈP ik nog leven! Oner
Mjjn leven echter wss één ijjdensweg van se re e muur eenen vlinder heng y
tot schrede, reine vreugde rs voor mg J.ooi» den rde ,u-e
ontloken, eu elke vrucht. "rDf" gn f n—r h. h» i,et 'lob ."ffLi.md
bevel te een worm. lit heb.inrer geladen dan «rv. 8 pootjet Wfren aifl/, de vieogei» rerlemd.
dier ik slecüti smart kr 'er vreugde te