NIEUWE
Ïï)ag6laè voor cfëooró' en Stiió-eXollanó.
Godsdienstige opvoeding
is noodzakelijk.
No. 4811,
Dinsdag 11 Juni 1901
26at* jaargang.
De Bruid.
BUITMLAND.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,40
Voor het buitenland i 2,80
Afzonderlijke nummer»<0.08
Dit blad verschijnt
dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen,
BUBBAtrSt. Janstraat Haarlems
prijs Das AQvaaTiSürrisür
Van 16 regels
Elke regel meer
50 Cent
71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie k Contant
Redacteur-Uitgever, W. KAPPERS.
De godsdienstige eD wereldlijke opvoe
ding der kinderen kan van elkaar niet
gescheiden worden, zonder dat de ziel een
doodelyke wonde ontvangt. Het gewone
gevolg van zulk een scheiding is de ver
lamming van de zedelijke vermogens en
de opwekking van een leven van onver
schilligheid in zake van het geloof.
Opvoeding is voor de ziel, hetgeen
voedsel voor het lichaam is. De melk,
waarmee de zuigeling gevoed wordt, voedt
niet enkel zyn hoofd, maar doordringt
tegelyk ook zyn hart en de andere orga
nen van zyn lichaam. Op gelijke wyze
moet de geesteljjke en zedelijke groei der
kinderen hand aan hand gaan. Anders
is hun opvoeding slechts stukwerk en blijkt
meermalen een vloek te zijn, in stede van
een zegen.
Vroomheid is niet aan te trekken, als
een feestkleed, dat bp hooge feestelijkhe
den gedragen, wordt; maar moet zich in
ons gedrag te allen tijde toonen. Onze
jeugd moet eiken dag de geboden van God
en de voorschriften der Kerk opvolgen,
evengoed als de regelen van taalkunde en
rekenkunst. Hoe kunnen de kinderen zich
met deze heilige plichten vertrouwd maken,
wanneer deze niet dageljjks worden inge
prent
G u i z o t, een beteekenend Protestantsch
schryver van Frankryk, drukt zien zoo
duidelijk en met nadruk omtrent dit punt
uit, dat wjj niet kunnen nalaten hier zyn
woorden over te schryven.
<Om de gewone opvoeding waarlijk goed
en maatschappelijk nuttig te maken,» zoo
zegt hjj, <moet zij wezenljjk godsdienstig
zyn Het is noodzakelijk, dat de na
tionale opvoeding te midden van een gods
dienstige atmosfeer wordt gegeven, en dat
godsdienstige indrukken en godsdienstige
voorschriften alle deelen der opvoeding
FEUILLETON.
52. Vtrvolg.)
Goddank 1 zuchtte Gitli verlicht. Toen
blaakte zq het pakje open. E;n blo» van ge-
Doeegen kleurde haar gelaat, toen zq schoon
linnengoed en hare Zondogsche kleeren in het
Pakje vond, Nu kon zq zich toch ook een
beetje opknappen j', om er zoo mooi
bit te zien als Zeuza had zjj de dochter van
Eggebauer moeten zijn en niet de zuster van
den urmen stoker, Haastig verborg zq het pakje
®b ging weer flink aan het werk.
Niet lang daarna begaf heer Heinrich zich
°P weg. Een van de knechten moest hem ver
szeilen en de ongeduldige honden aan een
touw meevoeren.
Een uur lang moesten zij klimmen, óór de
Plaats bereikt was, waar heer Heinrich het roof
dier een peil achterna gezonden had.
Geef mjj Wakker, en blqf met Hel een
jjonderd pas achter mjj, zeide hjj tegen den
*oecbt, nam den hond over en toonde hem
b®t spoor, dat zeer goed te volgen was. De hond
®°cht niet lang, maar begon te loopen en* trok
beer Heinrich achter zich aan. Dat was een
tboeil^ke tocht door het woud en over
'°l»en, door een eindelooze streek van kreupel-
b°Ut, daar men bjjna niet voort kon komen,
Vab de eene hoogte naar de andere, dan weder
door een rotsachtig dal, verder dwais over eene
doordringen. Godsdienst is niet een studie
of een oefening, om tot een zekere plaats
of tot een bepaald uur beperkt te worden,
maar hij is een geloof en een wet, die
overal gevoeld moat worden en die op deze
wjjze alleen zijn weldadigen invloed op
ohs verstand en op ons leven kan uitoefenen.»
Het Katechismus ondei richt, ofschoon
het reeds goede gevolgen voortbrengt, is
niet voldoende om de godsdienstige be
hoeften der kinderen te bevredigen. Zoo
veel tnogelyk moeten de kinderen eiken
dag een gezonde, godsdienstige atmosfeer
in de scholen inademen, waar niet enkel
hun verstand wordt verlicht, maar waar
ook het zaad des geloofs, de vroomheid
de gezonde moraal gevoed en versterkt
wordt. Volgens welk rechtvaardigheids
beginsel kan men voor meerdere uren
van den dag hun verstand met aardsche
kennissen verrijken, terwijl hun hart, dat
aanmerkelijk méér veredeling uoodig heeft,
tevreden moet zijn met een onderricht in
den godsdienst van sJechts enkele uren per
week
Daar zyn vele lieden, die de beschaving
des geestes als een algemeen geneesmiddel
voor alle zedelyke wanorde beschouwen.
«Laat wetenschap», zoo zeggen zy, «over
het land verspreiden, en godsdieust en ze
delijkheid zullen haar pad volgen.»
Maar de ondervinding bewijst, dat het
een zeer groote misleiding is, te meenen
dat geestesontwikkeling alleen voldoende
is om ons tot deugdzame menschen te
maken, of dat de zedelijke toestand van
een volk gewaardeerd moet worden vol
gens den maatstaf van een wyd verbreide,
zuiver wereldsche wetenschap.
Toen het Romeinsche keizerrijk het
toppunt van geestesbeschaving bereikt had,
was het in de diepste diepten van slecht
heid en bederf verzonken.
Naar het getuigenis van Plato was
de oorzaak van het verval vau het Persi-
sche Keizerrijk gelegen in de slechte op
voeding van zyn vorsten. Terwijl het
Alpenweide en eindeljjk weder in het donkere
woud. Wel een half uur lang volgde hier de
hond het spoor nog tot hjj in een dicht struik
gewas den los uit zqn leger opjoeg. Als eene
roode, lang nitgerekte vlam vloog de roode
bergkat uit haren schuil hoek op.
Laat Hel los! riep heer Heinrich, terwjjl hij Wak
ker losmaakt;, die onstuimig aan zijn touw trok.
Als pjjlen vlogen de houden voort en begon
nen onder woedend geblaf de vervolging. De los
wilde zich op de achterpooten oprichten, maar
zqn gewonde klauwen weigerden den dienst
hjj viel weer neer en op hetzelfde oogenblik
vielen beide honden op hem aan de drie die
ren rolden als een verward kluwen rond
de los brullend en met de pootm slaande
doch eer het heer Heinrich gelukte, te hulp te
komen genakte de los weder vrij, vloog met
wilde sprongen voort met de blaffende honden
achtor zich.
Heer Heinrich oleef stian luisteren naar de
luide stemmen. Na een poos veranderde het
geblaf der honden in een toornig gejank, dat
steeds uit dezelfde Tichting kwam. Zjj hebben
hem ingeslotau, hoor maar, riep heer Heinrich
den knecht toe en snelde tutschen de boomen
door op het geluid der honden af.
Nu bereikte hjj ze ze stonden aan den voet
van een steilen rotswand en blaften tegen een
vooruitspringende lots waarop de los met een
geweldigen sprong zjjne toevlucht genomen had.
Hjj zat hier om zoo te zeggen even goed als in
een valom hem de kale rots, zonder eenige
beschutting, onder hem de honden en voor hem
de jager.
verstand dier vorsten met wetenschap werd
opgevuld, bleven zjj verstoken vau alle
godsdienstige leiding. De stem des gewe
tens werd onderdrukt te midden van de
heftige uitbarstingen der hartstochten, en
zy groeiden op als monsters van uitspat
ting, vau geweld en onderdrukking, door
geen andere wet geleid dan door het
instinct van hun beestachtige natuur.
Het blykt allerminst, dat de misdaad
afneemt, naarmate de openbare opvoeding
vooruitgaat. We vreezen, dat de statis
tieken juist het tegendeel zullen bewyzeD.
De dagbladen zyn dagelyks gevuld met
vreeselijke berichten over zorgvuldig be
raamde rooveryen, bankzwendelaryen, goed
overlegde moorden en daden van de meest
doortrapte onbeschaamdheid. Deze afschu
welijkheden worden meestal niet door
onwetende misdadigers gepleegd, maar door
individuen, die behendigheid en kunstvaar
digheid bezitten en een ontwikkeld verstand
hebben, maar zonderzedelykheid en zonder
godsdienst.
Hoe waar zyn toch de woorden van
Thomas aKempis: «Verheven woor
den maken een mensch niet heilig en
rechtvaardig, maar eeu deugdzaam leven
maakt hem aangenaam aan God.»
Engeland.
Mevrouw Louis Botha is Zaterdag
morgen niet de Dunvegan Castle te South
ampton aangekomen. Zy weigerde ge-
ïntervieuwd te worden. De heer Fischer,
zoon van dan staatssecretaris van den
Oranje-Vrijstaat, deelde aan R e u t e r 's
vertegenwoordiger mede, dat mevrouw
Botha regelrecht naar Londen vertrok,
van waar zy naar Holland en België ging.
De dag vau haar vertrek naar het vaste
land was echter nog niet vastgesteld.
Fischer zeide tevens, dat hij niet in
staat was het gerucht tegen te spreken
ol te bevestigen, volgens hetwelk mevrouw
Botha met een vrede-zending naar
Europa was belast. Hjj was op parool
Schitt, heer, schitt, riap de knecht.
Heer Heinrich echter wierp den boog van den
rug, trok het blinkende jicbtmts uit de seheede
en ging op het roofdier les tot hjj nog door
een ruimte van tien schreden van de rots ge
scheiden was, Zjjue komst maakten de honden
nog wilder, zjj huilden met heesche stemmen
en trachtten tegen den rotswand op te sprin
gen.
Om ben bekommerde de los zich echter niet
meerhjj zat tot een sprong gereed, de spitse
ooren opgericht, de groote, fonkelehde oogen op
den jager gevestigd, onbeweeglijk alleen
de lange, witte haren van zijn baard trilden bo
ven den gevlekton muil.
Nu, lachte heer Heinrich. SpriDg maar
toe I Gjj ziet, dat ik op je wacht.
De roode kat draaide den kop om, alsot zjj
den scherpen blik uit deza heldere, kalme men-
schenoogen niet kon verdragen. Zjj richtte de
oogen op de bliffende honden, en keek dan om
zich heen, alsof zij een uitweg zocht en hare
fonkelende oogen zichten opnieuw den jager.
Eene lichte trilling liep door hare huid, zij
bukte zich nog dieper, da klauwen rekten zich
uit nu waagde zjj deu sprong
maar snel als de bliksem had heer Heinrich
het jachtmes opgeheven met de volle kracht
van den sprong viel de los in het vooruitge
stoken staal en plofte dood op den grond.
Ziezoo, nu hebben mjjne jonge gemzen en
reeën rust van u, lachte heer Heinrich, veegde
aan het mos het bloedige jachtmes af en atak
het weder in de seheede. De knecht kwam toe
gesneld, om het roofdier te bekijken. Maar
vrijgelaten, daar hem opgedragen was haar
naar Europa te vergezellen en tevens een
bezoek te brengen aan zyn vader Abra
ham Fischer te Brussel.
In het Lagerhuis verklaarde de mi
nister Balfour dat de kanselier van de
schatkist Maandag a.s. een voorstel zou
indieneD, inhoudende het plan tot wyziging
der begrooting in zake de suiker en glucose.
Met 159 tegen 60 stemmen heeft het
Huis 15,779t000 pond sterling toegestaan
voor het aanschaffen van transportschepen
en paarden.
Oostenrij k-H ongarije.
In den Oostenrijkschen Rijksdag heeft
de afgevaardigde Wolff heftig geprotes
teerd tegen de houding der Regeering die
niet belet heeft dat Hongaarsche paarden
geleverd waren aan Engeland voor het
leger van Lord Kitchener, en dat in
Oostenryk kanonnen gemaakt waren voor
Engeland.
Toen W o 1 f i Engeland«het land der
roovers» noemde, werd hy tot de orde
geroepen.
Duitschland.
Eenige artsen te Frankfort hebben een
nieuw beroep voor vrouwen doen ontstaan,
n.l. het wasschen van het haar. Deze be
werking wordt als middel tegen het uit
vallen van het haar voorgeschreven, en
moet met byzondere voorzorgen geschie
den. De vrouwen die er voor worden op
geleid begeven zich ten huize der dames
en verdienen er ruimschoots den kost mee.
Heidelberg en Fteiburg, de beide
Universiteiten in Baden, zyn de eenige in
Duitschland waar tot dusver vrouwen als
studenten geheel met mannen gelijk
gesteld zijn. Te Heidelberg zyn dezen zo
mer 9 vrouwelijke studenten ingeschreven,
en wel 4 voor de geneeskunde, 4 voor de
letteren en 1 voor de tandheelkunde voorts
40 toehoorderessen (22 voor wis- en na
tuurkunde, 17 voor de letteren en 1 voor
godgeleerdheid). Te Freiburg zyn onlaDgs
12 vrouwen ingeschreven (10 voor genees
kunde) en 36 toehoorderessen.
Frankrijk.
Vrydag-avond is te Parys een 18-jarige
anarchist, zekere V i g a u d, gearresteerd,
verdacht van de dader te zyu van ver-
de honden lieten hem dat niet toezjj trokken
en beten aan het doode dier, tot heer Hein
rich hen terng riep, om te zien, of zjj heelhuid»
uit den strgd met den loi gekomen waren. Wak
ker was ongedeerd gebleven, de arme Hel ech
ter had eene diepe wonde op den schouder en
zulk eeu beet van een los was zeer gevaarlijk.
Hebt gjj vuursteen en swavel vroeg heer
Heinrich deu knecht.
Ja, heer 1
Maak dan vent aan en breek den punt
van een bergstok. Hel is gewond, wjj moeten
de wonde uitbranden.
Spoedig vlamde een helder vuurtje, waarin
het gzer tot gloeiens toe verwarmd werd. Heer
Heinrich knielde op den grond neer, nam den
hond in den schoot en drukte diens kop vast
tegen zich aan.
Geef het gzer hier
Hot siste huilend van pjjn rukti de
hond zich los, rende met dolle sprongen rond
en schudde voortdurend het vel.
Kom Hel, kom hier, lokte heer Heinrich
het di.r, terwgl hg met da vingen klapte. De
hord keek hem aogstig aaa, trok den staart tas-
schen de beenen en kroop airzelend voort, tot
voor de voeten van zjjn meester. Nu hjj scheen
te merkendat hem geen nieuwe pgniging
wachtte, sprODg hjj vroolgk kwispelstaartend te
gen zgnen heer op.
Heeft het pjjn gedaan, HelP vleidt heer
Heiorich, den kop van den hond streelend. Gjj
zjjt een braaf dier 1
Nu riep hjj den knecht.
(Wordt vervolgd)
H44RI
0CR41
ABOBKEMERT8PRIJS
Per 3 maanden yocr Haarlem 1,10
a
AGITE MA HOR AGITATE.