No, 4866
Donderdag 15 Augustus 1901.
26ste Jaarg
voor
cTSooró
en aEuió'éCollanó.
Werkstakingen.
Een gestorven afvallige.
e misöa
BUITHBhAfllX
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem
le
feuilleton.
kaateel Pierreflte.
geheim te d#t
Spanje.
Duitschland.
2)ag6laó
ABONNEMENTSFBIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
MAIN TIEN PRAT
PBTJS DEB ADVEBTENTIBN!
Van 1—6 regels. 50 Centei
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publieité Etrangère,
G- L. DAB BE fy Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 3 Ibis Faubourg Montmartrè,
Wegens den feestdag van
o. L. Vr. Hemelvaart zal
het eerstvolgende nummer van dit Blad
Vrjjdag-voormiddag worden uitgegeven.
Werkstakingen zjjn tegenwoordig aan
orde van den dagde bladen gewagen
schier aanhoudend van, en men mag
al heel big wezen, wanneer die stakingen
donder rustverstoringen en zonder bloedige
botsingen voorbggaan.
Hoe treurig het verschijnsel ook is, dat
*®®n tegenwoordig zóó vaak hoort gewa-
8®n van werkstakingen, toch bewjjst dit
v®»schgüsel, welke ervaringen door de
arbeiders en werklieden in den loop der
tjjden zjjn opgedaan en welke wisselende
v®randeringen er hebben plaats gegrepen.
Niet onbelangrijk is het, deze verande
ringen eens na te gaan. De eerste re
solutie in Frankrgk was gericht tegen
*ten adel en tegen de Kerk, en zij had
tengevolge, dat de burgerstand uitsluitend
tot de beheersching van de maatschappg
geraakteen deze toestand werd nog be-
v®stigd door de revolutie van het jaar
•1830. De revolutionnaire bewegingen van
®8t jaar 1848 echter droegen reeds meer
e®n socialistisch karakter, en de godsdienst,
Kerk bleef gespaard.
Maar sedert dien tjjd hebben de arbei
ders immer meen en meer ingezien, dat
utet de adel en nog veel minder de Kerk
bun vjjandig gezind is, maar wel het
S'oot-kapitaal, vertegenwoordigd dooi
e®uige weinige geldvorsten, aan wie zij
o°or de onbeperkte concurrentie en door
d®n vrghandel zgn overgeleverd, aag han
den en voeten als 't ware geboeid. De kleine
kapitalen worden uit den weg geruimd,
^erwgl de macht en de som van het groot
kapitaal als een lawine aangroeit, ver
dwijnt de middelstand meer en meer, en
b®t getal der niets-bezittenden, van dege-
Deni die van den eenen dag in den an
deren leven, neemt toe op zorgwekkende
wÖze. Het is niet uitsluitend de ongenoeg
zaamheid van het daglooD, hetwelk den
berkman aauzet om den arbeid te staken;
°°b de wensch, om aan de winsten van
den kapitalist of fabrikant deel te hebben,
b°®t hier zgn invloed gelden. Schier bg
®lke werkstaking treedt deze wensch aan
den da»on oon rlnirlolrik hp.wiis daarvoor
dag; en een duidelijk bewjjs daarvoor
Weren de werklieden-vereenigingen.
De werkman gevoelt, dat hg alléén
^achteloos is tegenover de macht van het
apitaal. Door het kapitaal acht de werk
man zich de vrijheid ontnomen, om vooruit
e 8aan in tgdelgke welvaart. Vandaar
van het
4)
Vervolg.)
Ven, 2 die ongelukkige zou kunnen «ter
onder dat hg bg kennia was gekomen P
*oorzen no°dlottige afloop is elk oogenblik
hjj op^'dui'eld, zeide de brigadhr, terwjjl
teok, het6.6!! he® eigene wjjze aan zjju knevel
blaken6 0DS werk tocl1 ?ee' gem8kkeljjker
h>alr a's hg bg kennis kwam, al was het
bit allB°0r, een oogenblik. Naar hetgeen men
hulP geneis 0PmakeD'. is hg zijn meester te
I)*!6 'dUs heelt hg den moordenaargezien.
mompelde de onderprefect.
Ms V^adi®r voegde er bg, terwijl hij naar
*ees®v®nlooze lichaam van den intendant
geheim van de misdaad berust hier.
teak, Eeif 8®te»t van den gewonde was doods-
PM bloed lipP8!» was de laatste drop-
WeegljL 8®Weken en die lippen waren onbe-
Y, al' die van een steenen beeld,
al t ^Maas zuchtte de dokter, ik vree. maar
'eer sA "it in staat zal zgn dat
nooit in staat
openbaren.
stamt de streving van den werkman om
het kapitaal ten onder te brengen.
Maar spoedig zal hij inzien, en velen
hebben het reeds ingezien, dat het hem
langs den weg der werkstaking niet zal
gelukken om zgn beoogd doel te bereiken
en de verbittering zal daarom nog grooter
worden. Hoevele voorbeelden uit den jong-
sten tgd bevestigen deze onze bewering
op onomstooteljjke wijze!
De werkstakingen kenmerken alzoo met
groote duidelijkheid het karakter van de
grootere bewegingen, waarvan de werk
stakingen als de voorborden moeien be
schouwd worden. Indien het tot revolutie
komen moet, dan zal zg zich aan het kapi
taal en aan de aristocratie van het geld
vergrijpen. Dezelfde klassen, die de eerste
revolutie hebben gemaakt, waarvan de
kosten bet|«ld zijn moeten worden door
den adel en door de geestelijkheid, die
zelfde klassen zullen daarvan de slacht-
ofiers worden, indien het hun ten minste
niet gelukt om de geesten, die zij te voor
schijn geroepen hebben, wederom te ver
bannen.
De Katholieke Kerk echter behoeft min
der dan iemand anders te vreezen voor
dergelgke revolutie. Ztj is onuitputtelijk
in haar liefde. Hoev^|b instellingen en
vereenigingen van barmhartigheid heeft zg
niet gesticht en gegrondvest! De werk
man, die daar hulp vindt en vertroosting,
zal zich aan haar niet vergrijpen, trots
alle aanhitsingen.
Overigens, elke revolutie kan voorkomen
worden en onmogelijk gemaakt, indien
de burgerstand wederom dat worde, wat
hg weleer geweest is: n.l. een christelijke
partjj, verbonden met de Kerk en Haar
krachtig ondersteunend in den strjjd tegen
de ellende eu boosheid. De hoofdoor
zaken van een socialistische of commu
nistische revolutie zullen dan vanzelf ver
dwijnen.
Immers, wat is één der voornaamste
oorzaken van de noodlott:ge woelingen
onzer dagen, welke woelingen dreigen
over te slaan tot bloedige revolutie? Eén
van de voornaamste oorzaken is ongetwij
feld gelegen in de groote ontevredenheid,
die de mindere standen der maatschappg
beheerscht. Die ontevredenheid wordt docr
volksmenners en oproermakers, in wie alle
gevoel van orde en tucht is uitgedoofd,
steeds meer en meer aangewakkerd, zoo
dat die ontevredenheid allengs dreigende
houdingen begint aan te nemen.
Indien de mindert standen zich wederom
ten nauwste verbinden met de Kerk en
Haar krachtig ondersteunden in den strjjd
tegen de ellende en tegen de boosheid,
Mijne beeren, sprak da ouderprefect op
plechtigen toon, ik geloof dat wjj niets anders
doan kunnen dan de komrt van den rechter
van instructie afwachten.
Voor het hek van htt park groeide de nieuws
gierige menigte reeds aan, die vol ongeduld
op berichten omtrent de misdaad wachtte.
Kort voor twaalf uur kwam de rechter van
instructie, de heer Curtelin, vergezeld van zjjn
griffier en een inspecteur der geheime politie,
Flick genaamd.
De onder-prefect en de maire gingen den
overheidspersoon te gemoet en deelden hem
den uitslag mee van het voorloopig ondersoek,
dat zjj met den brigadier hadden ingesteld.
De inspecteur der geheime politie luisterde
een paar minuten naar hen, en trad daarna, op
een toestemmend taekcn van den rechter van
instructie, de kamer der misdsad binneD.
De gendarmes, die op schildwacht waren bljj-
ven staan, zagen hoe hij Dauw keurig het ljjk
van den veralagene onderzocht, daarna de meu
belen, het venster, ten slotte daaruit naar bui
ten klom en in h6t park, op de knieën, in de
aarde de sporen bekeek, die de moordenaar
daar had achtergelaten.
Inmiddels liet de rechter van instructie zich
zoo nauwkeurig mogeljjk inlichten omtrent de
gewoonte van den baron d'Amfreville en liet
alle bedienden voor eich verecbynen.
JDe tuinman en fcfln knecht vertelden hoe ejj
het veoiter open goEÏen lxadden, hetgeen de
dan zullen zg als vanzelf leeren om de
ontevredenheid af te leggen en met onder
werping aan Gods Voorzienigheid hun
levenslot dragen. Want daartoe spoort
immers de leer der Kerk ten krachtigste
aan. Dau zal ook een van de hoofdoor
zaken van een socialistische en communis
tische revolutie verdwjjnen, allen, wie wjj
ook ziju mogen, zullen bjj zulk een toe
stand zoowel op tjjdeljjk als op geesteljjk
gebied vooruitgaan in vooi spoed en wel
vaart.
Treurig is het sterven van den Ita-
liaanschen kerkvervolger Francesco
C r i s p i geweest. Hg is gestorven zooals
hjj geleefd heeft, in vijandschap met de
Kerk. Zgn doodstrijd was verschrikkelijk.
Het kon ook moeilgk anders, het knecht
schap der vrgmetselarjj had hem in boeien
gesloten.
De godsdienstlooze ltaliaansche pers
noemt hem een groot staatsman. Crisp j
wilde een ltaliaansche Von Bismarck
zjjn, treurig heeft hg het afgelegd. De ka-
rakterlooze toonde in den huiseljjken kring
zich een meineedige, geen man van ka
rakter. De vrouw, aan wie hjj zeer veel
te danken had, verliet hg, zocht vjjf ge
tuigen op, die verklaarden, dat hij nooit
met haar gehuwd was en trouwde opnieuw
met een andere vrouw. Ja, men spreekt
zelfs van een derde huwelijk, dat hg zou
hebben ges'oten.
Zgn zoon, het voorbeeld van zgn vader
volgende, had allerhande avonturen, hjj
werd ten slotte veroordeeld voor ont
vreemding en diefstal. Geen sympathie,
zegt de Telegraaf, kan de wereld hebben
voor den overleden Crispj, hjj heeft als
staatsman zgn roem overleefd, zoo hg die
ooit bezeten heeft. De wereld ziet den
man heengaan zonder een traan.
En het blad zegt verder
C r i s p i's heerschzucht was uit den booze,
hg en de Engelsche minister Cham
berlain, zoeken zich zelf, eigen groot
heid, eigen roem, eigen macht, eigen rjjk-
dom.
Er is groote overeenkomst tusschen den
dooden Italiaanschen premier en den leven
den Engelschen minister.
De fioancieele knoeierijen, waarvan men
C r i 8 p i beschuldigde, een beschuldiging,
die nooit ontzenuwd is geworden, zgn
bgna gelijksoortig aan die, van welke men
in Engeland de familie Chamberlain
beschuldigde.
C r i s p i had een onrustigen geest, hg
wist eigenljjk nooit wat hg wilde, zou
eersta vermoedens bg hen had opgewekt, hoe
zg vervolgens, na tevergeefs aan de dear der
slaapkamer van den baron geklopt te hebben,
besloten hadden die open te breken.
Terwjjl zij daarmee bezig waren, kwam de
inspecteur der geheime politie terng, die, on
der het loopen, de asrie en het zand van de
mouwen van zgn jas en van de knieëa van
zgn broek afveegde.
Welnu, Flick, vroeg ham de rechter van
instructie, hebt gjj eenig spoor gevonden?
Och, niet veel, antwoordde de politieman
met valsche bescheidenheid, maar toch heb ik
het een en ander opgemerkt.
Wst dan
Welnu, mijnheer de rechter van instruc
tie, vooreeisi houd ik mg vast overtuigd, dat
de moordenaar alleen geweest is.
Hoe kunt gjj dat weten P vroeg Lordon*
neau.
Een oogenblik gednld, mijnheer, als ik
u verzoeken mag, hernam Flick. Ik zeg dan
dat hjj alleen geweett is. Bij is te paard ge
komen, o 1 de sporen zjjn duidelijk zichtbaar.
Hjj heeft zjjn ros vastgebonden aan een kleinen
wilgeboom aan den kant van een sloot, op een
afstand van honderd meters ongeveer van het
hek verwijderd. Het paard heeft met zgn hoe
ven de aarde omgewoeld en al de bladeren
van den boom gegeten, die het kon bereiken.
De man heeft zjjn laarzen uitgetrokken en is
op den muur geklommen. Aan den anderen
kant is hg er afgesprongen. Zgn voeten staan
dnidelgk Hfgedrukt ia de woeke aarde. Hq
heeft een pan r pa seen ged aan over den grae-
men oppervlakkig meenen. Hg wist het
echter maar al te goed, hg wilde de eerste
man van Italië' zgn, er niet tegen op zien
de, vandaag de knie te buigen voor het
heiligste en morgen zjjn ziel te verkoopen
aan den satan, mits het hem maar tót
zgn doel bracht.
En welk standpunt nam deze Kerkver
volger in op politiek terrein
Hg nam deel aan de samenzweringen
die in 1848 het koninkrjjk der Beide Si-
ciliën in rep en roer brachten, en in 1859
en 1860 bracht hjj de Siciliaansche re
volutie tot stand. Hg was een der hoof
den van de beruchte expeditie van Gari
baldi.
C r i s p i werd verbannen en ter dood
veroordeeld, hg vluchtte naar Frankrgk
waar hg tien jaar verbleef. In 1871 keer
de hij naar Italië terug eu werd als af
gevaardigde voor Palermo naar de ltali
aansche Kamer gezonden. In 1876 werd
hg voorzitter der Kamer en in 1877 werd
hij benoemd tot ministerhg bleef aan
het bewind, tot hg voor zaken van pri
vaten aard zgn ontslag moest nemen. In
1887 werd hjj voorzitter van den minis
terraad, en 't is grootendeels door zjjne
werking dat Italië in het Drieverbond ge
treden is. Hg was een hevig partijganger
van de koloniale politiek en wilde van
Italië eene groote mogendheid maken hg
heeft het land in de ellende gedompeld
en het de schande eener bloedige neer
laag in Abyssinië doen ondergaan.
Het Fransche blad, de Gaulois zegt van
C r i s p i«hij is pooit een groot staats
man geweest. Hg heeft niets gesticht,
niets verbeterd, niets georganiseerd, hg
laat niets achter zich dan ruïnes.»
Niets dan huichelarg was gelegen in
zgn werk. Tot 20-jarigen ouderdom was
Crispi goed katholiek, hg wilde fortuin
maken en zich roem verwerven, goed ka
tholiek bljjven en zgn plicht doen, wachtte
hem niets anders dan laster en vervolging.
Dat overzag Crispi, hg werd anarchist
en vrg metselaar. Zich tegen de Kerk en
Haar gezalfden keeren, zoo was zgn be
sluit, om geprezen te worden. Hg werd
dau ook minister en heeft een droevige
vermaardheid verworven. Hg heeft veel
kwaad gesticht en Italië zal nog lang
de droevige gevolgen ondervinden van
den verderfeljjken invloed, door Crispi
uitgeoefend.
Even onbeschaamd als brutaal was
Crispi in zgu optreden. Toen zjjne vrouw,
in verband met het bekende proces over
bigamie, niet was nitgenoodigd, aan een
diner ten hove, waarvoor de vrouwen
der andere ministers een uitnoodigins; had-
band en de teenon van eiken voet zjjn duide
lijk afgedrukt, hetgeen met volkomen zeker
heid aantoont, dat hg zgn laarzen heeft uitge
trokken. Vindt gjj misschien dat ik mg te veel
ia kleinigheden verdiep
Neen, ga voort
Ik heb zjjn spoor op den grasband van
het bloemperk verloren maar het weder terug
gevonden onder het venzter van de slaapka
mer. Daar was de inklimming nogal moeiljjk
hjj had niets waar hjj op steunen kon dan
zeer zwak klimop. Het was, daaraan valt niet
te twjjfelen, een jonge man met een opmerke-
ljjke spierkracht en behendigheid. De zonne
blinden van het venster waren niet gesloten.
Hjj het ft aieh vastgeklemd aan de jjzeren ba
lustrade
Mjju God, het is me of ik het zie, sta
melde de maire.
Fiick hernam, niet zonder een minachten
den blik geworpen te hebben op den man,
die hem in de rede viel
Hjj heeft een ruit ingeslagen, zjjn hand
door het gat gestoken dat hjj gemaakt had en
zoo het venster geopend. Toen is bg in de ka
mer gesprongen, de oude baron heeft geraas
gehoord, hjj is van zjjn bed opgestaan en is
toegesneld. De indringer heeft hem getroffen
met eene dolk, die hjj reeds in de hand gereed
hield. Een enkele stoot was voldoende, de onde
man viel dood neer.
De inspecteur der geheime politie hield even
op en keek road, troteoh op het effect dat hy j
teweegbracht. L
X>o rechter ran lactruatie KOOK hem goed'
den ontvangen, vroeg hg aan den part. secre
taris van den Koning om inlichtingen en
de reden vernemende, antwoordde hg
«Mjjne vrouw zal worden nitgenoodigd, of
binnen 48 uren roep ik de republiek uit.»
Eu mevrouw, die men niet gevraagd had,
omdat zg niet wettig met Crispi ge
huwd was, ontviDg een uitnoodiging voor
de Koninkljjke taiel.
Van de dooden niets dan goeds zeggen,
zou ons tegenover dezen doode, onbill jjk doen
zgu tegenover de levenden, tegenover zgn
talrjjke slachtoffers, tegenover zgn gezin,
tegenover de Kerk en tegenover de dui
zenden die hg door den hnancieelen Itali
aanschen zwendel in het ongeluk heeft
gestort. Het wil er bg ons niet in te
zwjjgen over den kerkvervolger, die storm
heeft geloopen tegen de Rots van Petras,
Een der Spaansche ministers ontkent
dat de Regeering voornemens is een lee
ning van 50 miliioen pesetas aan te gaan
voor buitengewone uitgaven voor het De
partement van Oorlog.
De opperkok en de vgf koks van
het paleis des Konings te Madrid hebben
het werk gestaakt.
België.
Ea zgn aanmerkingen gemaakt tegen
de giit van verschillende domeineD, die
koning Leopold aan den Staat wil schen
ken. Het onderzoek van het huwelijks
verdrag des Konings heeft bewezen dat
deze over de goederen der gemeenschap
mag beschikken. De Koning zoo boven
dien aan de commissie van den Senaat
een briet gezonden hebben, waarin hg het
beste an doet kennen van eene familie
overeenkomst, dagteekenend van 1865,
dus van voor de dood van Leopold I.
Volgens die overeenkomst moet het deel
van keizerin Charlotte, na het over
igden dezer laatste, toekomen aan Leo
pold II.
Het praatje loopt, dat er een aanslag
zou zgu gepleegd op den Keizer van
Duitschland in het park te Cronberg. In
dien het waar is, dan is voorzeker deze
aanslag van weinig beteekeni* geweest,
want Zaterdag-avond nam keizer W i 1-
h e 1 m deel aan den lgkstoet zjjner moeder
keizerin Friedrich.
Nu de ltaliaansche minister C r i s p i
overleden is, wordt zjjne verhouding be
sproken met prins Von Bismarcfc.
De Rijkskanselier gebruikte hem als een
werktuig en droeg hem volstrekt geen
achting toe.
Toen keizer Wilhelm zgn eigen kan
selier wilde worden en Von Bismarck
zich uit het staatmansleven terugtrok,
schreef hem Crispi: «Gg kunt aligd op
keurend aan en zeideGa voori.
Elick boog.
Het geraas van het glas dat brak, de
kreet, dien de onde man waarschjjnljjk beeft
geslaakt toen hjj getroffen werd en de ral van
zjjn lichaam hebben den intendant gewekt, die
in het aangrenzend vertrek sliep. Hjj heeft zich
sleehts even den tjjd gegund zjjn broek aan ts
schieten en is toegesneld. De moordenaar werd
overvallen door den nienwaangekomene, hjj
heeft zjjn dolk laten vallen en was ontwa
pend.
De maire en de onder-prefect keken elkaar
aan vol bewondering over dit nauwkeurig ver
haal.
Flick vervolgde
Toen ontstond er een worsteling tnssohen
de beide mannen, dat wordt aangetoond door
de omvergeworpen meubelen. Ten slotte hes»
de moordenaar den pook opgenomen, die in bet
haardstel voor den schoorsteen stond, een vrg
zwaar voorwerp van messief koper en daarmee
heeft hjj een krachtigen slag gegeven op het
hoofd van den intendant.
De pook is bemorst met bloed en er kleven
nog eenige haren aan. De moordenaar heeft
ongetwjjfeid gemeend dat de ander dood was,
toen
Toen
(Wordt vervolgd.)
