NIEUWE
$)ag6laó voor <5fïooró* on S5uiè~iXollanè.
Minister Harte
No 4900.
Woensdag 25 September 1901,,
26ste Jaargang-
©0 misóaaó
BU-lTJfiNLAJlD.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de oyerige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland l
Aixonderlpke nummer»
Dit blad verschpnt
dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
BUBSAU: St. Janstraat Haarlemi
/1.10
1,40
«2,80
«003
Van 16 regels50 Cent
Elke regel meer71/»
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte*
D i e ns t a a n b iedingejp 25 Cents per advertentie k Contant
Redacteur-Uitgever, W. KfiPPBRB.
Heeft het beheer over de financiën van den
Staat niet op het meest gunstige oogen
blik aanvaard. In zpn «millioenenrede» toch,
Vrjjdag in de Kamer uitgesproken, moest
hjj het tekort over 1902 ramen op niet
Hinder dan f13.230.935.90, wel een cijfer
°m van te schrikken.
Welk een geluksvogel is toch de heer
Piers on, die, juist nu zoo'n ongunstig
jaar in 't vooruitzicht is, tot defiuitief af
treden werd genoopt. Bovendien mag hp
'an geluk spreken, dat de heer Harte
liet het voorbeeld volgt, door hem zel^
gegeven, toen hp den heer Sprenger
'an E j k opvolgde. P i e r s o n hief toen
®®n ware jammerklacht aan, terwpl mi
nister Harte zich bepaalt tot een objec
tief overzicht van den toestand.
Maar zelfs in die objectiviteit is nog
genoeg gelegen, dat het vorige Ministerie
*ich kan aantrekken. Dit toch nam «kost
bare wettelpke maatregelen» zonder be-
Hoorlpk te zorgen, dat ook voor verhoogde
inkomsten werd gezorgd. Die maatregelen
"orden doqr minister Harte aangegeven
a's de «dure onderwijswetten», de nieuwe
Hilitiewet en de vele rentelooze voor
schotten voor stoomtramwegen. De heer
P i e r s o n liet dit alles maar zonder tegen
licht gebeuren en kan nu bovendien «in
'bste» toezien, hoe zpn opvolger het door
hem verzuimde herstelt.
Nu dient in de eerste plaats evenwel
°Pgemerkt, dat het voor 1902 geraamde
tekort van ruim 13 millioen tot meer nor
male proporties is terug te brengen, om
dat daarbp 10 millioen begrepen is voor
buitengewone werken, zooals de overname
'an de Nederlandsche lpnen der «Grand
Central Beige» 61/* millioen voor spoor
wegen en verlegging van den Maasmond
a°g 3 millioen, voor de mpnenexploitatie
'b Limburg ruim 1 millioen. Op zoo'n ma
aier komt men tot een tekort van 3 mil
joen op de gewone uitgaven en nu raamt
FEU1LLBTON.
van het
kasteel Pierrefite.
88) (Vervolg.)
Wacht dan toch even. Zes millioen, het
8 'erbasend. Wat duivel wilt gjj dat ik met
8°°veel geld sou aanvangen, of liever wat mjjn
r?°hter er mee zal aanvangen, want het arme
'ind is eigenljjk de eenige erfgename. Ik aarzel
'°t u te zeggen, mijnheer, en mevrouw Dor-
is het volkomen met mq eens, dat het te
eeh v«el te veel is.
i Waar wilt ge toch heen P vroeg Sorandal
*cel.
a Ik ben er al. Zjjt gij ook niet van gevoelen,
j h wanneer men gebruik maakt van een on-
^htvaardigheid, dat men er dan eveneens de
8'8ntwoordelijkheid van op zich neemt, zich
bekeren zin medeplichtig maakt, God ver-
°®de dat ik iets ten nadeele van de nagedach-
teni* van mijnheer den baron d'Amfreville sou
v ?K*n. Dat nw naam niet in sjjn testament
v®°rkomt, moet een vergissing sjjn, bjj zal het
i 'Beten hebben. Welnu, die vergissing wil ik
'"ellen.
°r*ndal stond op.
Mqnheer l
de Minister bovendien, dat de uitgaven
wel 2 millioen zullen meevallen, waar
door het tekort slinkt tot 1 millioen.
Dat lijkt nog al aardig, maar men moet
niet vergeten, dat alle ontvangsten hooger
zpn geraamd (samen op 3 millioen meer,
wat tegen kan vallen) en dat nog heel
wat extra uitgaven te wachten zpn. Be
halve de bovenbedoelde «kostbare wette
lpke maatregelen,» die zich nh 1902 nog
ernstiger zullen doen gevoelen, zijn in 't
volgende jaar «supjletoire credietaanvra-
gen» te wachten, ter vergoeding van wat
de ministers nu van de Begrootingen schrap
ten omdat zjj eerst de kat eens uit den
boom wilden kijken. Bovendien is de mi
nister beducht, «dat de behoeften van deu
dienst vermoedelijk zullen beletten, de thans
doorgevoerde beperking van uitgaven in de
eerstvolgende dienstjaren in even strenge
mate te handhaven.» Met andere woorden
in 1903 zal het er nog anders uit gaan
zien.
De heer Harte vanTecklenburg
heeft groot gelijk, dat hij den toestand zoo
onomwouden blootlegt, 't Wordt daardoor
duidelijk, wat het tot dusverre gevoerde
Staatsbeheer voor ons land onder financieel
opzicht beteekende. Het Handelsblad moge
al vinden, dat onze Minister door «een
wel wat te donker gekleurden bril» keek,
wp zpn het daarmede niet eens. Wel on
derschrijven wjj den wensch van het blad,
«dat dit Kabinet bjj zpn aftreden geen ou-
bevredigenden staat der financiën zal achter
laten.» En wp voegen er den wensch bp
moge het Ministerie-K uyper hetzelfde
geluk hebben als het Kabinet-P i e r s o n,
dat de middelen steeds boven verwachting
ruim zag toevloeien. Hierop mag echter
niet gerekend.
In de millioenenspeech werd dan ook
bereids aangekondigd, dat naar de vervulling
van den liberalen wensch ernstig zal wor
den gestreefd. Wel is er voor 1902 niet
veel meer aan te doen, maar de Rsgee-
ring wenscht voor de toekomst krachtda-
Wat
Ik weet niet hoe ik n moet begrjjpen.
Het i« toch zeer eenvoudig, ik steek u
de hand toe, neef, en zegontlaat mjj van een
gedeelte van het vermogen, dat mq hindert, dat
mq tot laat ia Wjj sjjn eanvondige menschen,
wjj hebben altjjd burgerlqk geleefd. Zes millioen,
mqn God, denk eapa aan Neem er uw deel
van. De een allea, de ander niets, dat is niet
rechtvaardig en ik heb eea hekel aan allea wat
onrechtvaardig is, voor den duivel. Laten wq
het evenwicht heratellen, dat wilt ge toch
wel P
Ik ben diep getröffjn door uw edelmo«di«
aanbod, ztide Sorendal, wiens koel, stroef galaat
lijnrecht in tegenspraak was met zjjn woorden,
maar ik kan het onmogelijk aannemen.
Waarom niet Komaan, onder neven kan
men wel openhartig met elkaar spreken. Gjj
zijt niet rqk .01 dat ia volstrekt geen
schande. Zooals ik hier voor u zit, was ik ver
leden week nog zoo arm als een kerkrat. Gq
hebt mq gezegd, dat gij op het puutatondtom
naar Amerika te vertrekken. Waarom gaat men
naar Amerika, wanneer het niet ia om er het
fortnin te zoeken, dat men ia Frankrqk niet
maken kan.
Dat alles is juist mqnheerselfa daar ik,
ten gevolge van den dood van mqn oom en de
droevige omstandigheden die er op gevolgd zijn,
mqn vertrek heb moeten uitatellen, heb ik een
bericht ontvanger, dat de betrekking, die men
mq daar had aangeboden, aan een ander was
gegeven, ik bljjf dus te Parjjs, maar alleen, zon
der eenigen steun, en ik zal er moeten leven,
dig te waken. Reeds zpn maatregelen in
voorbereiding, zoo zeide de Minister, die,
naar Z. Exc. vertrouwt, «binnen enkele
jaren tot herstel van het verbroken finan
cieel evenwicht zullen leiden.» Waar een
zoo voorzichtig en nauwgezet bewindsman,
als de heer Harte blpkbaar is, van «naar
ik vertrouw» spreekt, behoeven wp niet
bedacht te wezen voor hetgeen hp op die
toezegging volgen liet, n.l.«Het ligt in
de bedoeling, die maatregelen tevens te
doen strekken om de geldelijke middelen
te verschaffen, noodig ter verwezenlijking
van de hervormingen op wetgevend ge
bied, die in het werkplan der Regeering
liggen.»
Welke die «maatregelen» en die «hervor
mingen» zpn, is na de Troonrede geen
ondoorgrondelijk geheim meer. In hooge
mate geruststellend is het evenwel, dat we
thans een Regeering hebben, die 'teenen
't ander samenkoppelt. Een regeering, die
niet maar naar volkswenschen luistert zon
der te vragenwie zal dat betalen
Een regeering, die open kaart speelt en
zegt«Ge wilt sociale hervormingen. Best,
maar denk er om, dat die geld kosten en
wjj ook voor het verstrekken van dat geld
hebben te zorgen.»
Waar zoo wordt opgetreden meenen wp
gerechtigd te zpn, het volste vertrouwen
uit te spreken in het financieel beheer van
minister Harte. Zal 1902 nog de naweeën
dragen van het vrpgevige, om niette zeg
gen roekelooze bewind van een liberalen
theoreticus, reeds 1903 moge aantoonen,
wat het verstandig beleid van den Chris-
telpken practicus vermag.
Duitschland.
De Rappel deelt mede dat aan boord
van het Duitsche oorlogsschip eKaiser Wil
helmhet admiraalschap van Prins H e i n-
r i c h, muiterp heeft plaats gehad. Een su
baltern officier is gearresteerd wegens op
ruiing van de manschappen.
zooala ik tot dusverre heb gedaan, zonder eenige
toekomst.
Weina, reden te meer om niet te weige
ren met ons een vermogen te deelen, waaraan
wq t) veel hebben en waarvoor gq de een of
andere onderneming mae op touw kunt setter,
een zaak beginnen, of wat dan ook. Wat ik u
aanbied ia oprecht gemeend.
Ik weet het, mjjuheer en ik ben er u
dan ook zaer erkenteljjk voor, maat toch ver
soek ik u, er niet verder op aan te drin
gen.
Dorgeur zweeg, merkbaar ontstemd, en daarom
voegde Sorandal er bjj
Er zou eerjt nog langs rechtsgeleerden
weg moeten uitgemaakt worden of gq wel de
beschikking hebt over eeu kapitaal, waarvan gq
sltehts de beheerder zijt en dat aan uw dochter
toebehoort, maar dat is niet noodig. Mqnheer
de btron d'Amfreville heeft niet vergeten mqn
naam in zjjn testament te vermeldeD, maar hjj
heeft dat met opzet gedaan, omdat hjj niet
wilde, dat ik eenig deel van zjjn nalatenschap
zou krjjgen. Het is mogeljjk dat hjj mq miskend
heeft, d«t hjj door valsche geruchten is misleid,
dat men mq bjj hem belasterd heeft, maar dat
verandert niets aan mqn besluit, om den laat-
sten wil van den overledene te eerbiedigen.
Dorgeur bewaarde eeuige oogenblikkea het
stilzwjjgen, hjj zag zjjn bezoeker vol bewonde-
riug aan.
Het zjj zoo, sprak hjj ten slotte, uw be
zwaren zjjn hoogst eervol, al vind ik dat ge
wel een weinig overdraft. Ik wil niet pogen u
tot andere gedachten te brengen, ten minste
Aan boord van een ander oorlogsschip
zpn verscheiden stukken van een kanon
in zee geworpen. De daders zpn onbekend.
Frankrijk.
De Temps deelt een ongeloofwaardig
bericht mede, n. 1. dat het niet bezoeken
van Parjjs door den Czaar een ministeri-
eele crisis heeft uitgelokt. De ministers
Millerand en Baudin, benevens de
ministers van oorlog A n d r zouden hun
aanvrage om ontslag bjj den minister-pre
sident W a 1 d e o k-R ousieau ingediend
hebben.
De Parjjsche politie heett een goede
vangst gedaan. Zjj nam een zekeren G o i-
r a n d gevangen, die elf maal wegens
diefstal veroordeeld was. G o i r a n d maak
te er zpn werk van dienstmeisjes te hyp-
notiseeren. Hjj trad de huizen binnen en
stal dan de goederen van waarde.
Toen hjj gearresteerd werd, verklaarde
hp doodleuk dat hjj stond te wachten op
iemand die 10.000 frs. bjj rich had, om hem
die som door hypnose afhandig te maken.
De Parjjzenaars zjjn zeer ontevreden
nu de Czaar hun stad niet heeft bezocht,
en zelfs de banneling Déroulède mengt
zich in het koor der ontevredenen. Hjj zegt:
<W aldeck Rousseau heeit zich ver
zet tegen het bezoek dat de Czaar wilde
en moest brengen aan de edelmoedige be
volking van Parjjs.
«Het zpn niet alleen meer Marcel
H a b e r t en ik, die door den dictator
bniten Frankrijk zpn gezet het is ook
Parjjs, het groote Parjjs, dat het eerst de
Russische alliantie heeft geëischt en toe
gejuicht; Parps, dat sedert 30 jaren de
trouwe bewaarder is van onze hoop en
onze rechten.
«Het is Frankrjjk zelf, dat die ellendi-
gen in het aangezicht slaan als zjj Parps
beleedigen.
«Het geheele vaderland honen zjj in de
personen van twee millioen Parjjsche pa
triotten.
Paul Déroulède wordt door de Temps
van overdrpving beschuldigd, noch de Pre
sident der Republiek, noch de Regeering
zegt het blad, hadden iets te beslissen in
het al of niet gaan van den Czaar en de
Czarina naar Parps.
Inmiddels is zeker, dat de Parjjzenaars
Vrijdag den geheelen dag tevergeefs den
Czaar hebben gewacht.
voor het oogenblik niet. Ik zon u een ander
voorttel willen doen, maar ik durf niet.
Sorandal glimlachte.
Aangemoedigd door dien glimlach hernam
Dorgeur
Komaan, wilt ge bjj ons komen inwonen f
Ia dit groote kasteel ia inderdaad ruimte ge
noeg om zea gezinnen te huisresten, zooder dat
men elkaar in den weg loopt. Zeg eens, zou
het niet goed zjjn als wjj, dia toch familie van
elkaar zjjn, ons wat nauwer bjj elkander aan
sloten. Ge weet, wat ik u aanbied, ia oprecht
Daar twqfel ik geen oogenblik aan, ant
woordde Sorandal, maar toch ii het mjj onmo
gelijk, volstrekt onmogeljjk het aan te nemen.
Dit werd op een z;o beslisten toon gespro
ken, dat Dorgeur er het nuttelooes van iniag
er verder op aan te dringen, hjj zeide due
Het ia goed, laat mjj dan ten minste
hopen, dat gjj door den tjjd nog eens vaa ziens
wijze zult veranderen, dat gjj de dingen van
een anderen kant zult bekqken. Maar laten we
er nu verder over zwijgen, ik zon andere vree
zen u onaangenaam te zjjn, Gjj zult toch zeker
niet weigeren, wat nader kennis met ons te
maken Mag ik u aan mevrouw Dorgeur voor
stellen
O dat gaarne riep Sorandal nit.
Inderdaad, ik weet niet hoe ik o de vriend
schap zal beschrjj«en, die ik voor n gevoel.
Waarljjk f Nu, des te beter, want het i«
wederkeerig, dat verzeker ik u. Gjj bevalt mjj,
gjj bevalt mq bovenmate, neef, geef me de hand.
Met genoegen 1 (Wordt vervolgd.)
HURÜffSlilHIIlKm.
ABOHTTEMEHTTSFBUS.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
AGITB MA HON AGITATE.
j
