No 4910
Maandag 7 October 1901.
26ste Jaargang.
TbaaBlaè voor cfflooró- en Zuió-eXollanó.
Een slachtoffer van
het anarchisme.
Se misdaad
T
15 U IT WJN'LAJND,
BXJ R E A USt. Jansstraat. Haarlem.
48)
kasteel Pierrefite.
Italië.
Amerika.
Engeland.
België.
Frankrijk.
Wordl vervolgd.)
IIEU
CO I
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 1,10
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,40
Voor het buitenland 2,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
Toen de Engel des Doods zjjn vleuge-
en uitspreidde over den eersten en hoog-
"teo beambte der Vereenigde Staten, werd
^et Amerikaansche volk tot in het diepst
Vau het hart treurig getroffen.
Na de hoopvolle berichten, onmiddellijk
Da den aanslag verspreid, werden bigde
Verwachtingen tot behoud van den Presi
dent gekoesterd. Een plotselinge weder-
lQstorting
van den gewonde deed echter
alIe hoop verdwijnen. De aard der wonden
tooest, weliswaar vanat den beginne, de
8®nezing als buitengewoon twijfelachtig
°eu schjjnen, maar de opvatting der voor-
®a8mste geneesheeren, die alles slechts
Van de beste zjjda schenen te beschouwen
deed zeer weinige personen op de moge-
Jkheid van een zoo onverwachten sehie-
flken dood rekenen.
Volksstem uit De Pere, Wisconsin,
66,1 blad dat niet tot de politieke partjj
Taa den vermoorden President behoort,
8°hrjjft over hem Set volgende
«Het edele karakter van Mc Kin ley
goedmoedige zachtzinnigheid van zjjn
arN zjjn innemende omgang, zijne roe
ide liefde voor zjjne levensgezellin en
diep godsdienstig gevoel maken zjjn
°°d, door de hand des sluipmoordenaars,
""fier den betreurenswaardig. Wat som-
ook van de staatkunde van Mc
j^.'^ey moaen denken, zoo verdient
van
'oy mogen denken, zoo
1Q zöu privaat leven ten volle de hoog
ac'kting, die
Di
hjj in alle kringen genoot.
8 laatste stonden van den zwaar beproef-
^un brengen hem veel nader en in-
8®r tot onze menschsljjke waardeering,
11 oen achtjarige ambtstermijn dit bon
hebben. De teedere bezorgdheid,
8 de stervende voor zjjne geliefde echt-
^eQo°te aan den dag legde, zjjne stilzwjj-
geode lgdzaamheid en zjjn onwrikbaar
'ouwen op God betuigen beter dan
het andere, dat met Mc K i n 1 e y een
ha x christen is heengegaan, en de natie
"teer dan reden een harer waar-
heeft
a'88te
Mc
zonen te betreuren.»
- K i n 1 e v is gestorven als een held.
'aatste woorden waren «Het is Gods
Zjjn wil, niet da onze geschiedde.»
•ben^' oogenblikken verne-
nog het volgende
°eu alle middelen die der geneeskun-
jQ dienste stonden om den President
ken leveD Ee houden vruchteloos ble-
kin' Werden iu aller jjl zjjn naaste betrek-
g8n gewaarschuwd.
-^J^°estand verergerde en het was dui-
V1 L L B T ON
k61 dal
zfjn blik niet viel op
Reh'116 ^oek, waarop Olivier alleen naar
acki!derdU^en* portret vbd Giièle had ge-
co^.a' *1 Tarjjg gekomen om een groot aan
bid n00dtti88it8 te verrichten en daar hjj zjjn
"er» 'g had nam hjj afscheid van de broe-
*61), 0 a morsten bnn belofte nog hernieu
fiten. volgenden Tiasdag te komen di-
a'«t 8 "elt ot« vooral nitt teleur. Dat zou
g. ÏÏD-
"ood.
tttsy888 l°o goed onze hartelijke groeten
hvie, u* Dorgeur over te brengen, zeide
de ^cqafj011 8sn nifjeffïouw uw dochter, voeg-
Hjj a er bjj.
Oedo.l dia eenvoudige woorden mot een
ber» j g gesproker, want het verwonderde
dat 2jj„ broeder in het geheel met over het
(1,je sprak daarin ZBg bjj een geheim.
van het
Vervolg.)
delijk, dat het onvermjjdeijjke niet lang
meer kon uitblijven. Bulletin na bulletin
werd uitgegeven en rondgesein^, by elk
bericht werd met angstig hart op bemoe
digender nieuws gewacht, he aas, elk te
legram duidde aan, dat op herstel niet
langer kon gehoopt worden.
Mevrouw Kin ley, zijn bloedverwan
ten en intieme vrienden waren geschaard
rondom het sterfbed van den edelen en
geduldigen lijder. Zyn dood was nabjj, zjjn
adem kon nauwelijks meer worden waarge
nomen, zijn pols sloeg bijna niet meer en
zijn handen en voeten werden koud, maar
Mc K i n 1 e y was nog in leven en de
geneesheeren waren niet in staat te be
palen of deze toestand nog minuten of wel
nog uren zou duren.
Dr. Janeway, de beroemde specia
list in hartziekten, die te middernacht
van Naw-York was aangekomen, stemde
met de overige artsen overeen, dat geene
hoop meer overbleef. Om 2 uur 15 mi
nuten had president Mc K i n 1 e y opge
houden te leven.
In den voor-avond, toen het duidelijk
werd, dat de doodstrijd weldra zou ko
men, daar bij gedurig in bewusteloosheid
verviel, werd den zieke by herhaling oxygen
toegediend om hem tot bezinning te bren
gen. In een dier heldere oog nblikken gat
hjj te kennen, dat hjj van zjjne echtge-
noote verlangde afscheid te nemen. Toan
de bedroefde gade het vertrek binnentrad,
t okken zich de geneesheeren aan het
venster terug. De ernstige gelaatstrekken
van den stervende helderden op en met
een lichten glimlach ontving hjj haar
als zjj hem de haud reikte, zij zette zich
op een stoel aan de sponde en hjj hield zy,.e
hand in de hare. Trots hare eigene zwakke
gesteltenis hield zjj zich moedig.
Het afscheid dat Mc K i n 1 e y van zjjn
trouwe en liefhebbende gade nam, was
hartroerend, waarna hjj neuriedeNearer
my God to Thee*. Eu duideljjk sprak de
stervende eeu weinig later«Vaartwel
allen, vaartwel.»
Toen de geneesheeren hem even daarna
weder vernieuwde middelen wilden toedie
nen, om zijn levensgeesten op te wekken,
verzccht het slachtoffer van anarchisten-
haat, lispelend, dat men hem zou laten
sterven.
Van toea af werden dan ook geene mid
delen meer toegediend en de pols werd
al zwakker en zwakker. Mc K i n 1 e y
verzonk als een kind, kalm en tevreden,
in een diepen en eeuwigen slaap.
Uit alle deelen der beschaafde wereld
zjjn telegrammen van rouwbeklag ont-
Hat gelast van Dorgeur werd droefgeestig.
Aoh, het araae kind, mompelde hjj, ter-
wjjl hjj mismoedig de schouders ophaalde, wat
zou zjj daarvan begtjjpen, helaas Nu, tot .Dins
dag, heeren, giug hij weer wat opgewekter voort,
op het kasteel Pieircfite, twixsig minuten van
het station, de weg wjjst zich vanzelf. Nu ga
heen, ik heb nog veel te doen.
Tot Dinsdag.
Toen zjj weer alleen waren, keek Jacques
zwjjgend zjjn broeder aan, maar deze had het
gelaat afgewend en bleef eenige schreden van
hem verwjjderd staan.
Wat is er, Olivi.r? vroeg .hjj, scheelt er
iets aan
Neen, niets, ik verzeker het u, zeide Oli
vier, terw^l bij zich tot een glimlach dwong.
De ander echudde het hoofd en vroeg
weer
Had ik ongeljjk toen ik dis uitaoodiging
aannam
Ocgeljjk Misschien wel. Wat moeten
wjj er doen
Wjj zouden dien braven man bepaald ver
driet hebben aangedaan met te weigeren. Hjj
sprak in zulke vriendschappelijke bewoordingen
over n, dat ik nu al genegenheid voor hem
'voel, dat wil ik u wel bekennen.
BtSte Jacques.
Maar kjjk, uw gezicht is geheel belrok-
ken, ge liet er uit alsof u iets hinderde, alsof
ge niet op uw gemak waart.
Naen, ik verzeker u, dat ge n vergist.
Waarom stelt go geen vertrouwen meer
in uw oudereu broeder vroeg Jacques op
MNTJE
PBT.TS DER ADVERTEHTIEN.
Van 16 regels.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
AGITE MA NON AGITATE.
50 Cents.
71/.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale Publicitè Etran oïre
G. Lj. DAUBE 8f Co. JOHN., F. JONES Succ. Paris 31 bis Faubourg Montmartre
van gen. De Europeesche Regeeringen vooral
legden diep leedwezen aan den dag over
het overljjden van den President.
Toen Z. H. Paus Leo XIII het treurig
nieuws vernam, werd de H. Vader be
droefd en tranen rolden over zjjn wangen.
Z. H. bad een uur lang voor de ziel van
president Mc K i n 1 e y. Niemand werd
by den Heiligen Vader toegelaten.
De gouverneurs der verschillende Sta
ten schreven een dag van rouw uit en
de Bisschoppen zonden een schrjjven aan
hun onderhoorige geestelijken, om bjjzon-
dere H. Diensten voor den overleden Pre
sident op te dragen.
Alom werd met den grootsten lot over
president Me K i n 1 e y gesproken en
allerwege heerschte in de Vereenigde Sta
ten onmiskenbare teekenen van rouw en
droefheid. Ten tjjde van den verschrik-
kelyken moord was Mc K i n l e y op het
toppuDt zjjner populariteit, en zjjne ver
diensten als privaat burger, als soldaat,
als staatsman worden algemeen erkend,
zoozeer zelfs, dat het te betwjjfelen valt
of er ooit een president te Washington
zetelde, die inniger door het volk werd
bemind.
Z. Em. Mgr. Rinaldini, nuntius te
Madrid, beviudt zich op dit oogenblik te
Rome en is in byzonder gehoor ontvan
gen by Z. H. Leo XIII.
Mgr. Rinaldini is zeer ontevreden
over de handelwjjze vau het ministerie-
Sa g a s t a ten zjjneu opzichte en heeft
verzocht niet op zjjn po3t te moeten terug-
keeren, tenzjj voldoening gegeven wordt.
Mgr. Rinaldini was inderdaad met
verlof gegaan, na de verzekering te hebben
bekomen, dat geene enkele beslissing zon
genomen worden gedurende zjjne afwezig
heid, betrekkelijk de Spaausche kloosters.
Nauwelijks echter had hij Madrid verla
ten, of het Ministerie liet een decreet
verschjjuen, hetwelk het begin is van een
veldtocht van vei volging tegen de kloosters.
De heer Richard Ferris, die gedu
rende vijftig jaar president van de Bank te
New-York is geweest, zal een toevluchts
oord voor gewezen millionairs stichten.
Hij heeft reeds een kasteel voor dat doel
aangekocht, bygestaan door gelden, welke
een ander origineel, Samuel Pingle,
verschafte. In het toevluchtsoord zullen
enkel lieden opgenomen worden, die na
hun fortuin gemaakt te hebben, dit weder
hebben verloren. Van dit soort ziju er heel
wat lieden in Amerika te vinden, zoodat
het kasteel wel spoedig propvol zal wezen.
Anarchie. Naar aanleiding van den
moordaanslag op Mc K i n 1 e y, gaf W i l-
cacht verwijtenden toon. Ge kant zeggen wat
ge wi't, ik zie maar al te dnideljjk dat het
ten of ander verdriet u kwelt. Zon het u geeo
verlichting kunnen geven iemand deelgeooot te
maken van uw geheim P
Olivier bleef zwjjgen.
Jacques, dia zich niet liet ontwapenen, her
nam
Waarom hebt ge mjj niets verteld van
dat avontuur aan boord Waarom hebt ga mjj
niet gezegd, dat gjj zoo gelukkig zjjt geweest
een menschenleven aan den dood te ontruk
ken Spreek niet van bescheidenheid, t?gaaover
mjj kunt ge die r<ist hebben, want ik baa op
uw edele daad even fi r als gjj het icchthebt
er op te zjjn. Neen, neen, door bescheidenheid
is uw stilzwijgen nitt opgehelderd, Er is iets
anders. Wet? Zeg het mjj.
Maar Olivier s'.ond dear nog altijd in de
zelfde houding, met het hoofd op de borst ge
zonken, en sp'ak geen woord.
Eensklaps gi tg er Jacques een licht op, hjj
wets met ni'gestrekten arm naar de kleine
schilderjj, die weer op haar plaats hing en
zeide
Dit portret.
Jacqufsl riep de jouge schilder smee-
kend uit.
Dat is de dochter van den man, die zoo-
even hier was, het meisje dat ge gered hebt.
Ja.
Olivisr, ge bemin, baar 1
O I spraak zjo nia», «pre y zoo niet, mom-
pelde de jongeoian op «offlbtrd toon.
Mat*r wat is er dan too a P riep Jicques uit#
liatn J. Bryan het volgende interview:
«Eene vrjje regeering moge omverge
worpen worien, maar kan niet hervormd
worden door hen, die het gebod «Gij zult
niet doodslaan» overtreden. Ouder eene
regeering zooals de onz», kan al wat ver
keerd is door de wet hersteld worden, en
de wet heeft het volk zelf in handen.
Regeeringloosheid kan niet verschoond
noch geduld worden. De man die voorstelt
om een publiek onrecht recht te maken
door het leven aan een menscheljjk wezen
te ontnemen, stelt ziehzelven buiten de
wet, en kan derhalve voor bescherming
geen beroep doen op de regeering, die
hjj verwerpt. Hij neigt tot den terugkeer
van barbaarschheid, waarin iedereen op
eigen risico zijne eigene rechten moet ver
dedigen en zjjn eigen onrecht moet wre
ken. De straf voor den gemeenen moor
denaar en de met hem saoiengezworenen,
zoo er die zijn, zon eene waarschuwing
moeten zjjn voor allen, die naar anarchie
streveD, en hun doen verstaan, dat, ter-
wjjl dit land een toevluchtsoord is voor
allen die vrijheid beminnen, het eene on
gastvrije plaats is voor al degenen, die
hun hand opheffen tegen eiken regeerings-
vorm.»
Uit Nieuw—Orleans wordt gemeld,
dat aldaar weer een nieuwe party van
1100 paarden voor het Engelsche leger
iu Zuid-Afrika is ingescheept.
De anarchiste miss Emma Gold
man, hesft een heele reeks voordrachten
aangekondigd over «De philosophie van
het anarchisme». Zy zal een rondreis door
verschillende steden maken en met Chi
cago beginnen. De politie is ditmaal meer
bevreesd voor het lot der dolle propa
gandiste dan voor haar propaganda zelve.
De Engelsche regeering raapt alle nog
beschikbare soldaten bijeen. Alle mannen
van het 8ste jen 9de regiment Lanciers
en van het 18de en 19de regiment hu
zaren te Dover liggende, hebben bevel
gekregen zich gereed te maken om naar
Zuid-Afrika te vertrekken. Het aantal der
beschikbare manschappen wordt niet ver
meld. Groot kan het getal niet zjjn, daar
reeds velen vroeger ziju vertrokken.
In de kolenmijnen der provincie Luik
heelt de werkstaking niet den omvang
aangenomen zooals de leiders zich dien
hadden voorgesteld. Men schat het aantal
stakers op 6 a 7000 man. De staking is
aldaar dus nog verre van algemeeD, in
het koleubassin vau Luik werken onge
veer 30.000 man in de mjjnen.
De stakers zjjn zeer rumoerig. Te Jem-
mappes vielen zij een hunner patroons aan,
die echter twee hunner op eeu revolverschot
tracteerde. De gewonden zijn gearresteerd.
Te 8t. N colas naby Luik heeft de
gendarmerie op de stakers gecharcheerd.
De commissaris van politie werd zelfs
omver gereden. Het volk is er zeer op
gewonden.
Een vreeselijk geval heeft zich voor-
HtJ-aav, hernam Oiiviar, hebt gjj dan
niets bemerkt, hebt ge het nog niet begrepen
Wacht eens, ja, sooeven verwonderde
mjj de toon, waarop mijnheer Dorgeur over
«jjn dochter sprak.
Jacques sag aan de gelaatsuitdrukking van
zjjn broeder, dat hjj dicht bjj do waarheid was.
Hjj vervolgde:
Waarom zaide hjj, dat zjj niet in staat
was dankbaarheid jegens u te gevoelen. Waarom
zaide bjj, dat zjj er toeh niets van begrjjpen
zou, wauDeer hjj haar onze groeten over-
biacht
Eansklape begreep hjj het en hj) verbleekte
vau schrik,
I» zjj
Ja, antwoordde Olivhr op bitteren toon,
het bekoorljjke meisje, wier gelaat ik nog slechts
zeer onvolkomen heb afgebeeld, is slechts een
lichaam zoDder ziel. Uitwendig is zjj een vol
maakt schoone vrouw, inwendig is zj niet meer
dan een klein kind. Op haar twintigste jaar
weet zjj nog niet veel meer, dan toen zjj ter
wereld kwam. Zjj begrjjpt niets van hetgeen
er om haar voorvalt, zjj is een simpele, een
idio'e.
Olivier had de woorden met bevende stem
gesproken.
Hjj was doodsbleek en toen hjj zweeg, beet
bjj zich op de lippen om zjjn outroermg te
verbergen.
Ondanks de moeite, dza hjj deed om sicie
bedwingen, kwamen hem de tranen XX. de
""jacquet sloeg zjjn broeder met schrik gade. j
gedaan in de smeltovens der Maatschappij
van Marcinelle et Oouillet te
Charleroi. De ingenieur L a m a 1 kreeg
bjj het nazien van een reparatie een straal
gesmolten en kokend yzer over zich heen,
waardoor hjj geheel bedolven werd. Aan
redding viel niet te denken. Zjjn lijk had
niets menscheljjks meer.
De paters Jezuïeten, waartegen in hoofd
zaak de wet op de kloosterorden is ge
richt, hebben geen machtiging aan de Re
geering der Fransche Republiek willen vra
gen om te mogen blijven omdat zjj wei
geren zich aan de wet te onderwer
pen, niet uit eenig geheim of poli
tiek doe], maar omdat de wet tegen de
kloosters hen kwetst als vrjje mannen
als burgers, als katholieken en klooster
lingen, omdat de wet de onvervreemdbare
rechten der Kerk schendt, zooals de Paus
zelf het geschreven heeft. De wet tegen
de kloosters is niet alleen in zich zelve
slecht, maar wordt nog verscherpt en ha-
teljjk gemaakt door de uitlegging, welke
de kerkvervolgers er aan geven om de
Kerk te treffen.
De paters Jezuïeten kiezen den weg
der ballingschap, zjj verlaten Frankrijk,
omdat zij de vechten van den H. Stoel,
hunne eigen rechten, hunne onafhanke
lijkheid en hunne waaidigheid niet mogen
en willen prjjs geven aan een wet tegen
de Kerk.
r/Het is een pjjoljjk besluit dat wjj gedwon
gen zjjn te nemen, zoo eindigen de Paters
Provincialen der Jezuïeten hunne verklaring.
Al de werken, waaraan wjj ons leven gewjjd
hadden, zjjn met vernietiging bedreigd. Op dit
uur, nu de toekomst ons zoo duister acbjjnt,
doet het oss leed Diet meer te knnnen wer
ken voor het welzjjn van Frankrjjk en zelfs
betreuren wjj het in gevaar brengen van de
goede instellingen di) niet zonder eer en zonder
nut waren voor het laad. Nochtans, wjj verklaren
het, wjj hebben in de ziel geen bitterheid
jegens degenen die oas veroordeelen, wjj ver
geten niet dat wjj de leerlingen zjjn van Hem,
dia gezegd heeft//Bidt voor degenen, die n
vervolgen." Moge de barmhartige hand Gods
Frankrjjk tegenhouden op de noodlottige hel
ling waarop men het meesleeptdat is ons
vurigste smeekgebed.#
Een waardig afscheid, een verheven
vaarwelgroet geven de Jezuïeten hier aan
hun ondankbaar Vaderland. Het toont
grootheid van ziel tegenover het sata
nisch geweld waarmede zjj van hun ge
boortegrond worden verdreven.
Z Em. kardinaal Langénieux,
aaitsbisschop van Reims, door den Paus,
belast met de wjjding der nieuwe kerk
vau den H. Rozenkrans te Lourdes, heeft
bjj die gelegenheid een herderlijk schrjj
ven afgekondigd, waarin hjj nogmaals
krachtdadig protesteert tegen de wet W a 1-
d e c k-R o u s s e a u.
Dat protest luidt als volgt
//Sadert lang reeds, ljjdan in Frankrjjk de
geloovigen van de vjjandscbap der opeab ra
machten, de kerkvervolging wordt met den dag
brutaler en stoutmoediger Onze kloosters wor
den de eenen na de anderen gesloten, de kloos
terorden gaan in ballingschap de vrjjheid zoa-
Hjj begreep wat O.ivier zoo droefgeestig
maakte.
Mjjn arme Olivier, mjjn arme jongen
stamtlde hjj, tertvjjl hjj vruchteloos naar betera
troostwoorden zocht.
Hjj stak zjjn hand naar den jongen man ni',
Olivier greep dij, leunde met het hoofd op
den schouder van zjjn broeder en barstte ia
tranen uit.
Deo volgenden Diasdag, 6 Januari, om halt-
vjjf 's middags, waren de twee broeders Fro-
mentel aan bet Noorderstalion en stapten daar
in den tnin om zich, zooals z'j aan Dorgeur
beloofd hadden, naar Pierred e te begeven.
Da hoofdcoaducteur had het sein tot ver
trekken raeds gegeven, toen het portier van de
coupé, waar z) ziten, werd opengerukt en nog
een reiziger met groot) haast instapts.
Hjj was een maa van veerng jaren onge
veer, hoog van gestalte, met een gebüdend
voorkomen, zwart haar en knevel en leven
dige oogan.
Hjj was in een pels gehuld en rookte een
sigaar.
Nauweljjks zat h{f of hij tikte even san deo
rand van zjjn hoed en vro)g aan zjjn mede
reizigers
Het rjoken hindert den heeren toeh
niet t